Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί για το θεατρικό παιχνίδι. Ένας από αυτούς αναφέρει ότι είναι το δημιουργικό παιχνίδι που γίνεται σε μια ομάδα παιδιών, με στόχο την κίνηση, την έκφραση, αλλά και την προσωπική τους ευχαρίστηση. Είναι το παιχνίδι εκείνο που είναι εμπνευσμένο από το θέατρο, χωρίς όμως ο σκοπός του να είναι η παρουσίαση ενός θεατρικού έργου. Η έμφαση δίνεται περισσότερο στη διαδικασία και όχι στο αποτέλεσμα.

Θα είμαστε πάντως ακριβείς αν πούμε ότι το θεατρικό παιχνίδι είναι η μορφή εκείνη του δρώμενου που προκύπτει από ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς με ή χωρίς λόγο, βασισμένο στα βιώματα και τα αισθήματα των συμμετεχόντων. Μια βασική διαφορά του με το ίδιο το θέατρο είναι ότι δεν στοχεύει στην παράσταση του γεγονότος αλλά απλά και μόνο αρκείται στη βίωσή του από τους συμμετέχοντες.

Το θεατρικό παιχνίδι διαφέρει από την καθημερινή παραστασιολογία των σχολείων, όπου το προσωπικό στοιχείο εκμηδενίζεται. Είναι ένα καθαρά δημιουργικό συμβάν που προσφέρει στα παιδιά άμεση ικανοποίηση. Δεν υπάρχει ακριβής κώδικας που να καθορίζει τι ακριβώς μπορεί να είναι ένα δημιουργικό συμβάν. Το παιδί ανακαλύπτει μόνο του ένα ρόλο, διαλέγοντας έτσι έμμεσα έναν τρόπο επικοινωνίας και έκφρασης. Ουσιαστικά λοιπόν το θεατρικό παιχνίδι είναι ένας τρόπος επικοινωνίας και έκφρασης. Το θεατρικό παιχνίδι στα χέρια του εκπαιδευτικού μπορεί να γίνει το μέσο για να γίνουν αντιληπτές οι ανθρώπινες σχέσεις και τα προβλήματά τους μιας και αποτελεί πεδίο κοινωνικής δράσης.

Τι εισπράττουν όμως τα παιδιά μέσα από το θεατρικό παιχνίδι;

• Έρχονται σε «γνωριμία» με τον κόσμο και ανακαλύπτουν πτυχές της ζωής και της ανθρώπινης ύπαρξης τις οποίες δεν γνώριζαν. Το θεατρικό παιχνίδι προσφέρει στα παιδιά την ευκαιρία να εξερευνήσουν, να πειραματιστούν, να εκφραστούν αυθόρμητα, ώστε να οδηγηθούν ομαλά στο στόχο του θεατρικού παιχνιδιού που δεν είναι άλλος από την απόκτηση μιας ολόπλευρα αναπτυγμένης προσωπικότητας, με ανεξάρτητη σκέψη και δημιουργική φαντασία.
• Αναπτύσσουν διάφορες ικανότητες, όπως κοινωνικότητα, σεβασμό, δημιουργικότητα, αίσθημα ευθύνης, συνεργασία, πρωτοβουλία. Το θεατρικό παιχνίδι λειτουργώντας σαν μια μικρή κοινωνική ομάδα, η οποία είναι δημοκρατικά οργανωμένη και με κανόνες, δημιουργεί ένα κλίμα αλληλεγγύης, φιλίας, συντροφικότητας και κοινωνικότητας. Μέσα από το παιχνίδι συνειδητοποιούν την έννοια της δικαιοσύνης, της ισότητας, της συνεργασίας ενώ ανακαλύπτουν για πρώτη φορά την έννοια της αυτογνωσίας. Παίζοντας μέσα στην ομάδα βιώνουν με τον καλύτερο τρόπο την παιδική ηλικία, αλλά παράλληλα υπακούουν με προθυμία στους κανόνες του παιχνιδιού και της ομάδας.
• Ασκούνται ακόμα στο να παρατηρούν, να βλέπουν, ν’ ακούν και ν’ απαντούν, να κατανοούν και να γίνονται κατανοητά. Έτσι, είναι ευνόητο ότι τα παιδιά καλλιεργούν την κοινωνικότητα και την συλλογικότητα. Το θέατρο είναι συλλογική δραστηριότητα. Δεν υπάρχει θεατρική πράξη χωρίς συλλογική δραστηριότητα, συνεργασία μιας ομάδας. Μέσα απ’ αυτό, το παιδί μπορεί να έρθει σ’ επαφή με την έννοια και την λειτουργία της ομάδας. Μαθαίνει πώς μπορεί να είναι κανείς δημιουργικός, να δέχεται και να προσφέρει στους άλλους, μαθαίνει τη γενναιοδωρία και τη συνεργασία.
• Καταφέρνουν να επικοινωνούν, να μοιράζονται, να καταλαβαίνουν τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν. Με τον ίδιο τρόπο που γνωρίζουν τον εαυτό τους, γνωρίζουν και τους άλλους, κι έτσι δεν φοβούνται να ανοιχτούν απέναντί τους και δε διστάζουν να αποκαλυφθούν.
• Διασκεδάζουν ενώ παράλληλα ενισχύεται η αισθητική καλλιέργεια, η γλωσσική ανάπτυξη και επιτυγχάνεται η ψυχική εκτόνωση.
• Επίσης, πολλές φορές μέσω των διαφορετικών δραστηριοτήτων προσεγγίζουν προβλήματα που τους περιβάλλουν μαθαίνοντας να βρίσκουν μόνα τους λύση σε ό,τι τους απασχολεί. Έτσι, καταπολεμάται η δειλία και κατά επέκταση τονώνεται η αυτοπεποίθηση τους.
• Κατακτούν τη γνώση μέσα από την αίσθηση, χωρίς να χρειάζεται να αποστηθίσουν ή να παπαγαλίσουν.
• Αναπτύσσουν σταδιακά τη δυνατότητα της αυτοέκφρασης (λεκτικής και μη λεκτικής). Με το θεατρικό παιχνίδι τα παιδιά μπορούν να αποδεσμεύσουν τις δημιουργικές τους ικανότητες, να απελευθερώσουν την φαντασία τους και να οδηγηθούν στην αβίαστη επικοινωνία και στην καλλιέργεια των ανθρωπίνων σχέσεων. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο νηπιαγωγείο, όπου τα παιδιά, εξαιτίας του περιορισμένου λεξιλογίου, δεν μπορούν να εκφράσουν με το λόγο τις ψυχικές τους -ευχάριστες ή δυσάρεστες- καταστάσεις.
• Κατακτούν τον έλεγχο του σώματός τους, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς τους. Το θεατρικό παιχνίδι, βοηθάει τα παιδιά να έρθουν σε επαφή και γνωριμία με το σώμα τους και τελικά να αναπτύξουν τον έλεγχο του. Ως προς τον εσωτερικό τους κόσμο, ερχόμενα σε επαφή με τα αισθήματά τους, μπορούν να τα γνωρίσουν, να εξοικειωθούν με αυτά και τελικά να τα βιώσουν, αλλά και να τα ελέγξουν. Μιμούμενο π.χ. ότι κλαίει εκφράζει τη θλίψη του και μαθαίνει ότι δεν είναι κακό να κλαίει. Επίσης, παίζοντας κάτι που φοβάται μπορεί να το βοηθήσει να εξοικειωθεί και ίσως ξεπεράσει τους φόβους του.

Ενδεικτικά εναύσματα για θεατρικό παιχνίδι :

Τυχαία γεγονότα

Προσωπικά βιώματα, κοινωνικά και φανταστικά γεγονότα των παιδιών

Λαϊκές παραδόσεις, θρύλοι και παραμύθια

Τραγούδια ή ορχηστρικά θέματα