Οι κάστες υπάρχουν στην Ινδία ακόμη και σήμερα!

Οι κατώτερες κάστες στην Ινδία εξακολουθούν να καθαρίζουν τα ανθρώπινα περιττώματα με γυμνά χέρια

Ας σχολιάσουμε το παρακάτω βιντεάκι. Συμφωνούμε; Έχουμε ενστάσεις;

3.1 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ 

• Η θέση που καταλαμβάνει το άτομο στις κοινωνικές ομάδες όπου συμμετέχει.

• Εξουσίαπου έχει το άτομο: ανάλογη της κοινωνικής του θέσης

3.1 ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 

• Τρόπος κατάληψης κοινωνικής θέσης: ανάλογα με τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του ατόμου

Η σημασία των εκ γενετής ή επίκτητων χαρακτηριστικών διαφέρει από κοινωνία σε κοινωνία.

(παλαιότερες κοινωνίες ð δινόταν βάρος στα εκ γενετής χαρακτηριστικά, π.χ. η γυναίκα αποκλειόταν από θέσεις εξουσίας

 σύγχρονες κοινωνίες ð δίνεται βάρος στα επίκτητα χαρακτηριστικά π.χ. η μόρφωση και οι δεξιότητες οδηγούν σε κεκτημένες κοινωνικές θέσεις, εφόσον υπάρχει ισότητα)

3.2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ 

• ΕΙΝΑΙ η συμπεριφορά που οφείλει να έχει το άτομο που κατέχει μια κοινωνική θέση απέναντι στα άλλα άτομα
• ΑΠΟΡΡΕΕΙ από δικαιώματα / υποχρεώσεις που πηγάζουν από την κοινωνική του θέση
• ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ από κοινωνικούς κανόνες

(π.χ. σχολικοί κανόνες : προσδιορίζουν το ρόλο του μαθητή

νόμοι : προσδιορίζουν το ρόλο του πολίτη)

• ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΤΑΙ με βάση την προσωπικότητα του καθενός.

Η ελευθερία στην προσαρμογή του κοινωνικού ρόλου στην προσωπικότητά μας, εξαρτάται από την κάθε κοινωνία.

(παλαιότερες κοινωνίες ð λιγότερη ελευθερία επιλογής συμπεριφοράς

 σύγχρονες κοινωνίες ð περισσότερη ελευθερία επιλογής συμπεριφοράς)

ΣΥΓΡΟΥΣΗ ΡΟΛΩΝ (π.χ. γονέας – εργαζόμενος)
Συμμετοχή σε πολλές κοινωνικές ομάδες -> Πολλοί κοινωνικοί ρόλοι -> Πολλές υποχρεώσεις -> Σύγκρουση ρόλων

3.3 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ 

• ΕΙΝΑΙ πρότυπα συμπεριφοράς (π.χ. ισομερής κατανομή οικογενειακών βαρών)
• ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΙ από κοινωνικές αξίες (π.χ. αξία ισότητας)
• ΕΙΔΗ:  τυπικοί – άτυποι (γραπτοί – άγραφοι)

αυστηροί – ελαστικοί (προβλέπουν ή όχι ποινές)

γενικοί – ειδικοί (αφορούν όλο ή μέρος του κοινωνικού συνόλου)

.4 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ 

• Ο τρόπος που η κοινωνία  κατατάσσειτα άτομα σε κοινωνικές θέσεις,  με βάση τα κοινωνικά τους χαρακτηριστικά.
• Κλειστό σύστημα διαστρωμάτωσης: η  κοινωνική θέσητου ατόμου παραμένει  σταθερή (π.χ. δούλοι αρχαίας εποχής)

Ανοιχτό σύστημα διαστρωμάτωσης: η  κοινωνική θέση του ατόμου

αλλάζει (π.χ. οικονομική ανέλιξη του ατόμου στις σύγχρονες κοινωνίες)

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ

• Η ανισότητα που δημιουργείται ανάμεσα σε άτομα μιας κοινωνίας που διαθέτουν  διαφορετικά κοινωνικά χαρακτηριστικά.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 

• Η αλλαγή κοινωνικής διαστρωμάτωσης με μετακίνηση του ατόμου σε άλλη κοινωνική τάξη. Παρατηρείται εφόσον υπάρχει για όλους  ισότητα ευκαιριών (π.χ. δωρεάν παιδεία)
• ΑΝΟΔΙΚΗ: μετακίνηση σε ανώτερη κοινωνική τάξη (π.χ. από φοιτητής ð εργαζόμενος)

ΚΑΘΟΔΙΚΗ: μετακίνηση σε κατώτερη κοινωνική τάξη (π.χ. απώλεια εργασίας)

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: μετακίνηση στην ίδια κοινωνική τάξη (π.χ. αλλαγή εργασίας)

ΔΙΑΓΕΝΕΑΚΗ: σύγκριση κοινωνικής κινητικότητας διαφορετικών γενεών

3.5 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ 

Η μεταβολή που παρατηρείται στην  οργάνωση της κοινωνίας

• ΑΙΤΙΕΣ

φυσικές (π.χ. αλλαγή κλίματος. Συνέπειες: υποσιτισμόςðμετακινήσεις πληθυσμών)

τεχνολογικές (π.χ. κινητά, Internet. Συνέπειες: ταχύτερη επικοινωνία)

κοινωνικές (π.χ. επαναστάσεις)

• ΤΡΟΠΟΙ

-αργά (π.χ. νοοτροπίες) / γρήγορα (π.χ. τεχνολογία)

-ειρηνικά (π.χ. εκλογές) / επαναστατικά (π.χ. εξεγέρσεις)

• ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

-ατομικές (βελτίωση ζωής / ατομικά προβλήματα, π.χ. αλλοτρίωση)

-κοινωνικές (εκσυγχρονισμός κοινωνίας / κοινωνικά προβλήματα, π.χ. μόλυνση περιβάλλοντος)

ΕΡΓΑΣΙΕΣ:

1. Να επιλέξετε μία από τις παρακάτω εργασίες: ΕΔΩ
2. Να δώσετε ένα παράδειγμα σύγκρουσης ρόλων και να εξηγήσετε γιατί αυτό συμβαίνει.
3. Ποιοι κανόνες προσδιορίζουν το ρόλο του μαθητή; Να τους χαρακτηρίσετε κατά είδος.
4. Ποια είναι τα είδη των κοινωνικών κανόνων; (σελ. 24, οι 3 κουκίδες)
5. Ποιες είναι οι μορφές της κοινωνικής κινητικότητας; (σελ.26, α, β, γ)
6. Ποιες είναι οι αιτίες των κοινωνικών μεταβολών; (σελ. 27, οι 3 κουκίδες)

Ποια είναι  άραγε (ίσως) η επίδραση της κοινωνικής ομάδας στη συμπεριφορά του ατόμου;

Η ομορφιά της διαφορετικότητας! Οι όροι των διακρίσεων, μισσαλοδοξίας, ομοφοβίας, ξενοφοβίας, προκαταλήψεων, στερεότυπων δεν αφορούν στην ισότητα των ανθρώπων μεταξύ τους.

Όχι στις προκαταλήψεις και τις διακρίσεις σε βάρος κοινωνικών ομάδων, και μάλιστα, των πιο ευάλωτων!

Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, ένας από τους πιο γνωστούς υπέρμαχους της μη βίαιης κοινωνικής αλλαγής του εικοστού αιώνα.  Ηγήθηκε μαζικών ειρηνικών διαδηλώσεων, τις οποίες οι λευκοί αστυνομικοί αντιμετώπισαν διά της βίας, με αστυνομικούς σκύλους και πυροσβεστικές αντλίες, δημιουργώντας έτσι διαμάχες που κατέληξαν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων σε όλο τον κόσμο. Οι μαζικές διαμαρτυρίες που ακολούθησαν σε πολλές κοινότητες κορυφώθηκαν με μια πορεία προς την Ουάσιγκτον που αριθμούσε περισσότερα από 250.000 άτομα που διαμαρτύρονταν. Εκεί ο Κινγκ έδωσε τον περίφημο λόγο του «Έχω ένα όνειρο», στον οποίο οραματίστηκε έναν κόσμο όπου δε θα υπάρχουν φυλετικές διακρίσεις.

Το Schwarzfahrer (λαθρεπιβάτης)του σκηνοθέτη Pepe Danquart είναι μια ταινία μικρού μήκους και έχει κερδίσει το όσκαρ ταινίας μικρού μήκους το 1994. Γυρίστηκε στο Βερολίνο και απέσπασε  το Οskar καλύτερης ταινίας μικρού μήκους. Ο τίτλος της ταινίας είναι ένα λογοπαίγνιο. Η λέξη είναι σύνθετη (Schwarz (=μαύρος) fahrer (= επιβάτης) και σημαίνει «λαθρεπιβάτης». Σήμερα, 20 χρόνια μετά, η θεματική της παραμένει το ίδιο επίκαιρη: ξενοφοβία, προκαταλήψεις, ρατσισμός και η κοινωνία που δε βλέπει, δεν ακούει και δεν αντιδρά.

Ένας νεαρός νέγρος μπαίνει σε τραμ και  κάθεται  δίπλα σε μια ηλικιωμένη γυναίκα. Αυτή ενοχλείται έντονα και αρχίζει να του φαίρεται άσχημα. Μονολογώντας τον προσβάλλει συνεχώς και αυτόν, αλλά και τους άλλους μετανάστες. Στο επίκεντρο της ταινίας είναι αφενός ο μονόλογος της γυναίκας που διακατέχεται από προκαταλήψεις και ξενοφοβία και αφετέρου η παθητικότητα και η αδιαφορία των άλλων επιβατών. Οι υπόλοιποι επιβάτες παρακολουθούν σιωπηλοί τα γεγονότα. Στο τέλος ο νεαρός νέγρος, παίρνει την εκδίκησή του και η  απρόσμενη τιμωρία της γυναίκας κάνει την ταινία να μοιάζει με σάτιρα.

Μία έκδοση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της Υπηρεσίας Επίσημων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων που κυκλοφόρησε το 1998, σε μία προσπάθεια να καταπολεμήσει τον ρατσισμό σε όλες του τις μορφές. Είτε αυτός αφορά, χρώμα δέρματος, φυλή, καταγωγή, θρησκεία, σωματότυπο, φύλλο ή ακόμα και τα πιο απλά, διαφορετικότητα στις προτιμήσεις ένδυσης ή διασκέδασης.Σε μονοσέλιδα ερχόμαστε αντιμέτωποι με διαφόρων ειδών τύπου ρατσισμού ο οποίος αρχικά κατευθύνεται για παράδειγμα προς στον Ντιεντονέ που είναι έγχρωμος αλλά μέχρι το τέλος της ιστορίας, ο ίδιος είναι αυτός που φέρεται ρατσιστικά απέναντι σε άλλους, δείχνοντας μας έτσι ότι όλοι είμαστε και θύματα και θύτες ρατσιστικών διαθέσεων ή σχολίων γενικότερα.

Σχεδιάγραμμα

–Οργανωμένο σύνολο ατόμων (υπάρχουν μορφές οργάνωσης, π.χ. τάξη)

-που επικοινωνούν μεταξύ τους (υπάρχουν κοινές δραστηριότητες, π.χ. μάθημα, διάλειμμα)

-έχουν κοινούς σκοπούς(επιδιώκεται κάτι κοινό, π.χ. μάθηση)

-και αποκτούν αίσθηση της ομάδας (πραγματοποιείται με απόκτηση «ταυτότητας», π.χ. μαθητής)

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ

• Πρωτογενείς: δημιουργούνται εκ φύσεως, στα πρώτα βήματα της ζωής του ατόμου (π.χ. οικογένεια, παρέα)

Δευτερογενείς: δημιουργούνται με επιλογή του ατόμου στην πορεία της ζωής του (π.χ. επαγγελματικοί σύλλογοι)

• Ανοιχτές: Συμμετοχή με συμπλήρωση κάποιας προϋπόθεσης (π.χ. επαγγελματικοί σύλλογοι. Προϋπόθεση: κατοχή τίτλου επαγγέλματος)

Κλειστές: Συμμετοχή με συμφωνία της ομάδας (π.χ. Φιλική Εταιρεία, συμμορίες)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ Πολυπολιτισμός: συμβίωση πολλών και διαφορετικών κοινωνικών ομάδων (παράδειγμα: ξένοι μετανάστες)

Παγκοσμιότητα: ομοιόμορφος χαρακτήρας τρόπου ζωής (παράδειγμα: ξένη μουσική και τρόπος διασκέδασης κοινός σε πολλές χώρες) και επέκταση ανθρώπινης δραστηριότητας σε παγκόσμιο επίπεδο (π.χ. πολυεθνικές εταιρείες)

• Προκατάληψη: η αρνητική αντίληψη για άτομα διαφορετικών κοινωνικών ομάδων

Ρατσισμός: η αρνητική στάση απέναντι σε άλλες κοινωνικές ομάδες (ως προς το φύλο, την ηλικία, τη φυλή, τη χώρα, την κοινωνική τάξη, τη θρησκεία, την υγεία κλπ.)

ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ-ΛΟΓΟΙ

α) κοινωνικότητα

β) κοινά ενδιαφέροντα

γ) ανάγκη μίμησης και απόκτησης ταυτότητας

δ) ανάγκη ανάδειξης

ΔΙΑΛΥΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ

Με παύση κοινού σκοπού λόγω:

α) διαφωνίας (π.χ. Φιλική Εταιρεία)

β) αλλαγής συμφερόντων (π.χ. αγροτικές ομάδες)

γ) κοινωνικών συνθηκών (π.χ. αντιδικτατορικές ομάδες)

Σχεδιάγραμμα στις Εισαγωγικές Έννοιες: 

ΑΤΟΜΟ: ΦΥΣΕΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ OΝ

• Κοινωνικότητα:

-Τι είναι:  η ανάγκη του ανθρώπου να συμβιώνει με το συνάνθρωπό του

-Τι αποτέλεσμα έχει: δημιουργία πολιτισμού

• Τι χαρακτηριστικά διαθέτει ο κάθε άνθρωπος:

–Κοινά με όλους τους ανθρώπους (π.χ. επικοινωνία, ένταξη σε ομάδες)

–Κοινά με ορισμένους ανθρώπους (π.χ. γλώσσα, θρησκεία)

–Μοναδικά χαρακτηριστικά (ο χαρακτήρας του κάθε ανθρώπου)

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

• Κοινωνία

Σύνολο ανθρώπων μεγάλο και οργανωμένο που:

-διαρκεί στο χρόνο

-διακρίνεται με βάση τον πολιτισμό του (υλικό, π.χ. τεχνολογία, και πνευματικό, π.χ. γλώσσα, θρησκεία, νόμοι)

• Κοινωνία ≠ Άθροισμα ατόμων

(Κοινωνία: οργανωμένο σύνολο ατόμων που δημιουργεί πολιτισμό

Άθροισμα ατόμων: απλή συγκέντρωση ατόμων, χωρίς οργάνωση

• Μία Κοινωνία είναι:

-Αυτόνομη, γιατί έχει δικό της πολιτισμό

–Μεταβαλλόμενη, γιατί επηρεάζεται από άλλες κοινωνίες και αλλάζει

• Η κοινωνία οργανώνεται και λειτουργεί με:

-Κοινωνικές ομάδες (π.χ. φοιτητές, σύλλογοι)

-Κοινωνικές τάξεις (π.χ. εργατική, αστική)

-Κοινωνικούς κανόνες (π.χ. νόμοι)

-Κοινωνικούς θεσμούς (π.χ. οικογένεια, σχολείο)

-Τήρηση των Κοινωνικών κανόνων (π.χ. αστυνομία, δικαστήρια)

-Αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων (π.χ. φτώχεια)

ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

• Κάθε άτομο έχει  χαρακτηριστικά:

–ατομικά, που προέρχονται από τη γέννησή του (π.χ. σώμα, πρόσωπο)

–κοινωνικά, που προέρχονται από την κοινωνία που ζει (π.χ. γλώσσα, θρησκεία κλπ.)

• Κάθε άτομο έχει  προσωπικότητα μοναδική, γιατί:

-διαθέτει διαφορετικά βιολογικά χαρακτηριστικά, σε σχέση με τα άλλα άτομα

-δέχεται διαφορετικά από τα άλλα άτομα τις επιδράσεις της κοινωνίας

• Αλληλεπίδραση σχέσεων ατόμου-κοινωνίας

-Το ΑΤΟΜΟ μεταβιβάζει στην κοινωνία τα ατομικά χαρακτηριστικά του και την διαμορφώνει

-Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ μεταβιβάζει στο άτομο τα κοινωνικά χαρακτηριστικά και το διαμορφώνει