μ

Τα λουλούδια της Χιροσίμα, Ε. Μόρρις

Το απόσπασμα του μυθιστορήματος Τα λουλούδια της Χιροσίμα εκτυλίσσεται 15 χρόνια μετά την 6η Αυγούστου 1945, ημέρα της ατομικής έκρηξης στη Χιροσίμα. O Σαμ, Ο νεαρός αμερικανός ζει το όνειρό του να επισκεφθεί την Ιαπωνία και η νεαρή Γιούκα , που για μερικά επιπλέον γεν δέχεται να τον φιλοξενήσει, κάνει το παν για να μην του χαλάσει την ρομαντική εικόνα της εξωτικής Άπω Ανατολής που έχει στο μυαλό του. Κρύβει η ίδια τα σημάδια στο σώμα της και στο σώμα της αδερφής, ζωντανά μνημεία και οι δύο του σφαγείου που λέγεται πόλεμος, τους εξαθλιωμένους κατοίκους της παλιάς Χιροσίμα που ζουν στο περιθώριο. Aνακαλύπτει σταδιακά το οικογενειακό τους δράμα, νιώθει αλληλέγγυος με τα θύματα και συμμερίζεται τις αξίες και το στόχο της ζωής της: να συντηρεί τη μνήμη του ολοκαυτώματος και να αγωνίζεται για την ειρήνη, ενάντια στην ανθρώπινη βαρβαρότητα.

Πρόκειται για ένα λογοτεχνικό έργο που ασχολείται με τις συνέπειες του πυρηνικού πολέμου και την ανθρωπιστική διάσταση της τραγωδίας της Χιροσίμα.

Ιστορικό Πλαίσιο

  • Χιροσίμα και Ναγκασάκι: Οι δύο πόλεις που υπέστησαν τις πρώτες πυρηνικές επιθέσεις κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945.
  • Κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες: Ανθρώπινες απώλειες, καταστροφή υποδομών και η διάρκεια των επιπτώσεων στην υγεία και το περιβάλλον.

 Θεματολογία του Έργου

  • Ανθρώπινη Θυσία: Η αφοσίωση και οι θυσίες των ανθρώπων κατά τη διάρκεια της καταστροφής.
  • Ελπίδα και Αναγέννηση: Τα “λουλούδια” συμβολίζουν την ελπίδα και την αντοχή των ανθρώπων, παρά τις τραγωδίες που έχουν βιώσει.
  • Ανθρωπιστικά μηνύματα: Η ανάγκη για ειρήνη και κατανόηση μεταξύ των λαών.

 Χαρακτήρες και Ρόλοι

  • Κεντρικοί χαρακτήρες: Ανάλυση των κύριων προσώπων του έργου και των ρόλων τους στην ιστορία.
  • Σχέσεις και συγκρούσεις: Πώς οι σχέσεις των χαρακτήρων επηρεάζονται από τις συνθήκες της εποχής.

μ1

Η ατομική βόμβα είναι βόμβα που λειτουργεί με πυρηνικά υλικά (όπως το ουράνιο) και βασίζεται στην αλυσιδωτή αντίδραση (μη ελεγχόμενη πυρηνική σχάση). Ένας βαρύς ραδιενεργός πυρήνας βομβαρδίζεται με νετρόνιο(α) και εκλύει ενέργεια, άλλους πιο ελαφρείς πυρήνες και νετρόνια. Με τη σειρά τους τα παραγόμενα νετρόνια βομβαρδίζουν άλλους πυρήνες κ.ο.κ., οπότε αρχίζει μια αυτοσυντηρούμενη αλυσιδωτή αντίδραση που αν δεν ελεγχθεί καταλήγει σε έκρηξη (όπως οι βόμβες που έπεσαν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι). Αυτές είναι οι βόμβες σχάσης.
Οι βόμβες υδρογόνου καλούμενες υδρογονοβόμβες βασίζονται στην αντίθετη διαδικασία, την πυρηνική σύντηξη. Αυτές πρώτα σχάζουν κάποιο υλικό για να θερμανθούν αρκετά και έπειτα συντήκουν δευτέριο (2 ελαφροί πυρήνες δευτερίου παράγουν ένα βαρύτερο πυρήνα ηλίου).

Σύντομη περίληψη του αποσπάσματος από το βιβλίο μας

Η αφήγηση ξεκινά με τη Γιούκα και την αδερφή της, Οχάτσου, να παρατηρούν μικρά σκιουράκια έξω από το παράθυρο του νοσοκομείου, όπου νοσηλεύεται ο σύζυγος της Γιούκα, ο Φούμιο. Η εικόνα των σκίουρων, που απολαμβάνουν την αγάπη, την υγεία και την ειρήνη, δημιουργεί έναν έντονο αντιθετικό συμβολισμό με την ανθρώπινη δυστυχία που επικρατεί λόγω των συνεπειών της ατομικής βόμβας.

Ο Φούμιο, όπως και άλλοι ασθενείς, υποφέρει από σοβαρές σωματικές παραμορφώσεις και πόνους εξαιτίας της ραδιενέργειας. Παρά την επιδείνωση της υγείας του, διατηρεί μια ήρεμη καρτερία, γεγονός που προκαλεί τον θαυμασμό του Σαμ. Ο Σαμ, παρακολουθώντας την κατάσταση του Φούμιο, ευαισθητοποιείται και εκφράζει την επιθυμία του να μεταφέρει την πραγματικότητα της Χιροσίμα στον υπόλοιπο κόσμο, αναγνωρίζοντας την άγνοια πολλών ανθρώπων σχετικά με τις συνέπειες της καταστροφής.

Η Οχάτσου, από την άλλη, εμφανίζει έντονη ψυχική αναστάτωση, ιδιαίτερα όταν αντικρίζει ένα παραμορφωμένο ψάρι, αποτέλεσμα της ραδιενέργειας. Αυτή η εμπειρία την τρομοκρατεί, καθώς ανησυχεί για το μέλλον της και την πιθανότητα να αποκτήσει παιδιά με γενετικές ανωμαλίες.

Στη συνέχεια, η Γιούκα αφηγείται στον Σαμ την τραγική ιστορία της μητέρας τους, η οποία, κατά τη διάρκεια της καταστροφής, έσωσε την Οχάτσου ρίχνοντάς την στην όχθη του ποταμού πριν πνιγεί η ίδια. Η Οχάτσου, σε ένδειξη τιμής και μνήμης, αφήνει καθημερινά λουλούδια στο σημείο αυτό, τα οποία συμβολίζουν την αφοσίωση στους νεκρούς, τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και την ανάγκη επικοινωνίας με τα θύματα.

Το απόσπασμα κλείνει με τη Γιούκα να υπόσχεται στη νεκρή μητέρα της ότι θα αφιερώσει τη ζωή της στον αγώνα για την ειρήνη, ώστε να αποτραπούν παρόμοιες φρικαλεότητες στο μέλλον. Οι επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις της προς τη μητέρα της υποδηλώνουν την προσπάθειά της να επικοινωνήσει μαζί της, δημιουργώντας την εντύπωση ότι ξεπερνά τα όρια του χρόνου και του χώρου.

Μέσα από την αφήγηση αυτή, αναδεικνύονται οι καταστροφικές συνέπειες της ατομικής βόμβας, τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχικό επίπεδο, η σημασία της διατήρησης της ιστορικής μνήμης και η ηθική υποχρέωση για προάσπιση της ειρήνης, ώστε να μην επαναληφθούν τέτοιες τραγωδίες.

Το παρακάτω βίντεο εξερευνά ένα από τα πιο συγκλονιστικά και σημαντικά γεγονότα του 20ου αιώνα: Τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι της Ιαπωνίας. Μέσα από αυτό το ταξίδι στο παρελθόν θα ανακαλύψουμε τις συνέπειες αυτών των γεγονότων που σημάδεψαν οριστικά την ανθρωπότητα.

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΙΡΟΣΙΜΑ

Είμαι εφτά χρονών κορίτσι,
πέθανα στη Χιροσίμα
και χτυπάω πόρτα πόρτα
μια υπογραφή ζητώντας.

Βάλε την υπογραφή σου,
όχι άλλη Χιροσίμα,
για να μη πεθάνουν κι άλλα
κοριτσάκια σν κι εμένα.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ – ΔΟΜΗ
1η ενότητα: «Νάτα που γεννήθηκαν και τα μικρά σκιουράκια… ψιθυρίζει η Οχάτσου στο αυτί μου.»
Η επίσκεψη του Σαμ-σαν στο νοσοκομείο και η γνωριμία του με τον Φούμιο.
2η ενότητα: «Χαιρετάμε τους άλλους… να σας ξαναδω σύντομα..»
Ο γιατρός Ντομότο εξηγεί τις συνέπειες της ραδιενέργειας στους οργανισμούς.
3η ενότητα: «Βρισκόμαστε και οι δυο… με τον Αμερικάνο.»
Η αναστάτωση της μικρής Οχάτσου μόλις βλέπει τις μεταλλάξεις στους οργανισμούς.
4η ενότητα: «Κατεβαίνουμε αργά προς την όχθη… Κοιμάσαι πραγματικά εν ειρήνη.»
Το τραγικό τέλος της αγαπημένης μαμάς της Οχάτσου και της Γιούκα και η υπόσχεση της Γιούκα στη νεκρή μητέρα της να αγωνιστεί για την παγκόσμια ειρήνη. 
ΘΕΜΑΤΑ 
μ3
  • Η ατομική βόμβα της Χιροσίμα (6 Αυγούστου 1945)
Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμοιυ η Αμερική ζητά την παράδοση της Ιαπωνίας άνευ όρων. Οι Ιάπωνες δεν παραδίδονται. Οι Αμερικανοί ρίχνουν την πρώτη ατομική βόμβα ουρανίου (Little Boy) στη Χισροσίμα. Οι Ιάπωνες δεν παραδίδονται. Οι Αμερικανοί ρίχνουν τη δεύτερη ατομική βόμβα πλουτωνίου (Fat Man) στο Ναγκασάκι (9 Αυγούστου 1945). Ολόκληρος ο κόσμος συγκλονίζεται από το μέγεθεος της καταστροφής. Οι Ιάπωνες συνθηκολογούν.
  • Οι συνεχιζόμενες συνέπειες μετά τη ρίψη της ατομικής βόμβας στον άνθρωπο και τους άλλους οργανισμούς
  • Οι αναμνήσεις των επιζώντων της καταστροφής της Χιροσίμα
  • Ο αγώνας για την ειρήνη είναι η μόνη ελπίδα για να μην επαναληφθούν τέτοια τραγικά γεγονότα.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
Ο Σαμ-σαν είναι Αμερικανός που επισκέπτεται τη Χιροσίμα δεκαπέντε χρόνια μετά την ατομική επίθεση. Συγκεντρώνει εικόνες και προσωπικές μαρτυρίες των ανθρώπων που επέζησαν της καταστροφής, παρατηρεί τις τρομακτικές συνέπειες της έκρηξης στην καθημερινότητά τους. Η φρίκη ξεπερνά τα ανθρώπινα μέτρα.
Αναγνωρίζει το μεγαλείο του άρρωστου Φούμιο, του εκφράζει την ευγνωμοσύνη του για όσα του έμαθε και του υπόσχεται να διακηρύξει με κάθε τρόπο την αλήθεια των θυμάτων της Χιροσίμα.
Δεν είναι τυχαίο που ο Σαμ-σαν είναι Αμερικανός, ο οποίος γνωρίζει τι προκάλεσε η κυβέρνηση του έθνους του στον Ιαπωνικό λαό, που στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν από τη μεριά των αντιπάλων. Στο πρόσωπό του βλέπουμε το ανθρώπινο πρόσωπο της Αμερικής που συμμετέχει στην οδύνη των θυμάτων της Χιροσίμα.  
Ο Φούμιο
Ο άρρωστος άντρας της Γιούκα.
Είναι ένα από τα αναρίθμητα θύματα της έκρηξης, φριχτά παραμορφωμένος από την επίδραση της ραδιενέργειας.
Δείχνει αξιοθαύμαστη καρτερία και υπομονή μπροστά στον θάνατο που πλησιάζει.
Διακρίνεται από ψυχική ανωτερότητα.
Αγαπά πολύ τη γυναίκα του.
Στο πρόσωπο του Σαμ-σαν αναγνωρίζει έναν φίλο και του ανταποδίδει τα αισθήματα φιλίας και εκτίμησης.
Η Οχάτσου
Η μικρή αδερφή της Γιούκα.
Είναι πολύ όμορφη αλλά και πολύ ευαίσθητη.
Βασανίζεται και υποφέρει από τις αναμνήσεις εκείνης της μέρας, που είδε τη μητέρα της να πεθαίνει μπροστά στα μάτια της και προσπαθεί να κρύψει τον πόνο της και τον φόβο της με τη σιωπή της.
Νιώθει έντονη ταραχή κάθε φορά που βλέπει τις συνέπειες της ραδιενέργειας (μεταλλάξεις).
Εξακολουθεί να νιώθει αγάπη και αφοσίωση στη μητέρα της και να της προσφέρει κάθε μέρα λευκά λουλούδια στο σημείο του ποταμού που εκείνη πέθανε.
Τα λουλούδια συμβολίζουν τη διατήρηση της μνήμης του φριχτού θανάτου των νεκρών της έκρηξης και την υπόσχεση πως όσοι επέζησαν θα αγωνιστούν για την ειρήνη. 
Η Γιούκα 
Είναι αυτή που μεταφράζει στον Σαμ-σαν τις τραγικές ιστορίες και μαρτυρίες των επιζώντων.
Υποφέρει σιωπηλά για τον άρρωστο άντρα της και τον θαυμάζει πολύ για την καρτερία του.
Προσπαθεί να είναι δυνατή για να συμπαρασταθεί στον Φούμιο και στην ψυχικά πληγωμένη αδερφή της, την Οχάτσου.
Προσπαθεί να απαλύνει τον πόνο της για το χαμό των αγαπημένων τγης προσώπων, αγωνιζόμενη για την ειρήνη και κάνοντας γνωστό στον κόσμο το αποτρόπαιο έγκλημα που συντελέστηκε στη Χιροσίμα.  
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Αφήγηση
  • Το κείμενο είναι μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση (αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο), όπου η αφηγήτρια είναι και μια από τους ήρωες του κειμένου (Γιούκα).
– Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση έχει ζωντάνια και παραστατικότητα.
– Αποτελεί μια αυθεντική εμπειρία (εμπειρία από πρώτο χέρι) εφόσον περιγράφει γεγονότα που έχει ζήσει η ίδια.
  • Αναδρομική αφήγηση: Η αφήγηση των γεγονότων του παρελθόντος
Σχήματα λόγου 
Μεταφορές: «δεν μπορεί να ξεκολλήσει τα μάτια του από τον άντρα μου», «από την πίεση των επαναστατημένων αδένων», «με τη θαμνώδη γενειάδα»
Προσωποποιήσεις: «περνάει ένα λεπτό της ώρας φορτωμένο αιωνιότητα», «σφραγίζοντας τον χρόνο με το ανεξίτηλο αποτύπωμά του»
Παρομοιώσεις: «αδύνατος σαν ένα φύλλο χαρτιού», «η μητέρα μας ρίχτηκε, σαν ένας ζωντανός πυρσός, στο ποτάμι»
Εικόνες: Η όψη του Φούμιο, το ψάρι, τα λευκά λουλούδια στο ποτάμι, κλπ. 
Γλώσσα – Ύφος 
Η γλώσσα του αποσπάσματος είναι η δημοτική.
Το ύφος είναι απλό (όχι περίτεχνο) και λιτό. Εκφράζει με λιτά εκφραστικά μέσα την τραγική στιγμή της έκρηξης και τις εμπειρίες των θυμάτων της Χιροσίμα. Τη στιγμή που περιγράφει τον θάνατο της μητέρας γίνεται λυρικό.  ΠΗΓΗ
Εργασίες

1.  Να γράψετε δύο (2) παραγράφους  που θα είναι αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, από την οπτική γωνία ενός επιζώντος θύματος (ενός Γιαπωνέζου – μιας Γιαπωνέζας) της ατομικής βόμβας της Χιροσίμα. Η αφήγηση αυτή να εμπεριέχει:

– 3 βασικά συναισθήματα (τι νιώθει ο αφηγητής-θύμα;) τα οποία θα αναπτύξετε και θα αιτιολογήσετε και – 1 απόφαση (τι θέλει να κάνει ο αφηγητής-θύμα;)

2.  Να δημιουργήσετε μια προβολή παρουσίασης ή ένα σύντομο βιντεάκι χρησιμοποιώντας φράσεις από την αφήγησή σας και το κείμενο του βιβλίου σας, «Τα λουλούδια της Χιροσίμα» και  εικόνες από το Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα.

3.  Να γράψετε ένα ποίημα ή διήγημα σχετικά τον πόλεμο σήμερα.

4.  Δώστε μια σύντομη περιγραφή του αποσπάσματος, εστιάζοντας στα κύρια θέματα και τα συναισθήματα που εκφράζονται.5.  Πόλεμος και Ειρήνη: Πώς απεικονίζεται η φρίκη του πολέμου; Ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου στους ανθρώπους;
Πώς οι χαρακτήρες δείχνουν αντοχή και κουράγιο σε δύσκολες καταστάσεις;

6.  Ποιοι είναι οι βασικοί χαρακτήρες του αποσπάσματος; Ποιες είναι οι σχέσεις τους και πώς επηρεάζονται από τα γεγονότα;
Ποιες είναι οι σημαντικές αλλαγές που βιώνουν οι χαρακτήρες κατά τη διάρκεια της ιστορίας;

7. Ποια είναι η σημασία των “λουλουδιών” στην ιστορία; Πώς σχετίζονται με το κεντρικό θέμα;
Ποια μηνύματα πιστεύετε ότι θέλει να μεταφέρει ο συγγραφέας;

8.  εκφραστικά μέσα: Αναλύστε τη χρήση μεταφορών, παρομοιώσεων και άλλων λογοτεχνικών μέσων.

Δημιουργική Δραστηριότητα
Γράψτε ένα μικρό διήγημα εμπνευσμένο από το κείμενο, εστιάζοντας σε μια προσωπική εμπειρία που σχετίζεται με τον πόλεμο ή την ειρήνη. Πώς μπορεί η ιστορία να μας διδάξει για την αξία της ειρήνης σήμερα; Σκεφτείτε και γράψτε μερικές σκέψεις σας.

 

Αφήστε μια απάντηση

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση