Περίληψη
Το πρωί της 7ης μέρας έκαναν μια ακόμη αγορά οι Θεοί στον Όλυμπο. Ο Δίας στέλνει τον Ερμή στην Ωγυγία με την εντολή προς την Καλυψώ να αφήσει πια τον Οδυσσέα. Ο Δίας ανακοινώνει στους θεούς ότι ο Οδυσσέας θα γυρίσει στην Ιθάκη μετά από 20 μέρες περιπλανώμενος στην θάλασσα χωρίς όμως βοήθεια θεών ή ανθρώπων γιατί έτσι έχει γραφτεί η μοίρα του. Η Καλυψώ τους κατηγορεί ότι τη φθονούν που ερωτεύτηκε ένα θνητό και τους δίνει πολλά παραδείγματα για να τους αποδείξει την ζηλοφθονία τους, τελικά όμως υποχωρεί από φόβο για την οργή του Δία αφού της έχει υπενθυμίσει ο Ερμής πόσο μεγάλη είναι η οργή του Δία και πως όλοι την φοβούνται. Για πρώτη φορά βλέπουμε τον Οδυσσέα, γιατί μέχρι τώρα τον αναφέραμε δεν τον είχαμε δει να μιλάει, κλαίει στην ακρογιαλιά αγναντεύοντας το πέλαγος, όταν η νύμφη του ανακοινώνει τα καλά νέα κρύβοντας του όμως ότι δεν είναι δική της απόφαση αλλά του Δία ο Οδυσσέας την βάζει να ορκιστεί και αυτή του λέει ότι θα τον βοηθήσει (του ορκίζεται για να την πιστέψει) τον προειδοποιεί όμως πως τα βάσανά του δεν τέλειωσαν γιατί πιστεύει ότι θα τον τρομοκρατήσει και θα του αλλάξει γνώμη για να παραμείνει μαζί της. Μετά το γεύμα περνούν μαζί την τελευταία τους νύχτα.
Τις επόμενες τέσσερις μέρες ο Οδυσσέας κατασκευάζει σχεδία με τα εργαλεία της Καλυψώς και την πέμπτη μέρα (12η της Οδύσσειας) ξεκινά. Η Καλυψώ του δίνει εφόδια, οδηγίες και ούριο άνεμο για το ταξίδι. Μετά από δεκαεφτά μέρες, τα ξημερώματα της δέκατης όγδοης (29ης), προβάλλουν στον ορίζοντα οι ακτές της Σχερίας, της χώρας των Φαιάκων. Καθώς όμως ο Ποσειδώνας επιστρέφει από τους Αιθίοπες, βλέπει τον Οδυσσέα και οργισμένος σηκώνει φοβερή θαλασσοταραχή. Η σχεδία διαλύεται και ο Οδυσσέας παλεύει με τα κύματα πάνω σ’ ένα δοκάρι. Η θεά Λευκοθέη τον συμπονά και του χαρίζει ένα σωσίβιο μαντίλι. Αυτός το ζώνεται, πετά τα ρούχα του και πηδά στη θάλασσα. Ο Ποσειδώνας φεύγει με χαιρέκακη ικανοποίηση, οπότε η Αθηνά επεμβαίνει και κατευνάζει κάπως τη θύελλα.
Δύο μέρες ακόμα θαλασσοδέρνεται ο Οδυσσέας, ώσπου την τρίτη (31η) καταφέρνει με τη βοήθεια της Αθηνάς να προσεγγίσει την ακτή της Σχερίας και να φτάσει στις εκβολές ενός ποταμού. Προσεύχεται στον ποταμό να τον σώσει και ο ποταμός τον δέχεται. Ο Οδυσσέας, γυμνός και εξαθλιωμένος, βγαίνει στη στεριά και καταφεύγει σ’ ένα δάσος, όπου κοιμάται κρυμμένος στους θάμνους.
Εδώ διαβάζουμε το αρχαίο κείμενο και τη μετάφραση
Ε ΡΑΨΩΔΙΑ (ΣΤΙΧΟΙ 1 – 552)
ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ
Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΣΤΗΝ ΩΓΥΓΙΑ
Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΩΔΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ
ΤΟΠΟΣ: Όλυμπος – Ωγυγία – πέλαγος – Σχερία
ΧΡΟΝΟΣ: η 7η – 31η ημέρα της Οδύσσειας
ΠΡΟΣΩΠΑ: Αθηνά, Δίας, Ερμής, Καλυψώ, Οδυσσέας, Ινώ (Λευκοθέη), Ποσειδώνας
Ενότητα 7η (Στ. 1-165)
ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ
Στίχοι 1-49: Δεύτερο συμβούλιο των θεών
Στίχοι 50-165: Ο Ερμής στην Ωγυγία ανακοινώνει την απόφαση των θεών στην Καλυψώ
ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
Στον Όλυμπο, οι θεοί συνεδριάζουν για δεύτερη φορά. Η Αθηνά επαναφέρει το θέμα του Οδυσσέα· τότε
ο Δίας διατάζει τον Ερμή να πάει στην Ωγυγία, να βρει την Καλυψώ και να της πει να ελευθερώσει τον Οδυσσέα. Ο Ερμής φτάνει στο πανέμορφο νησί όπου συναντά την Καλυψώ και της ανακοινώνει τις αποφάσεις των θεών. Η νεράιδα οργίζεται, στο τέλος όμως υπακούει στις εντολές του Δία.
ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Αθηνά: Για μια ακόμη φορά, δείχνει την αγάπη και το ενδιαφέρον της για τον Οδυσσέα. Παρουσιάζεται τολμηρή και έξυπνη, καθώς χρησιμοποιεί νέα επιχειρήματα (στ. 14-15, 22-23) για να κινήσει την προσοχή του Δία.
Δίας: Είναι ο απόλυτος άρχοντας ανάμεσα στους θεούς και κανείς δεν τολμάει να παραβεί τις εντολές του (στ. 50, 111, 116-117, 163-164).
Ερμής: Παρουσιάζεται πρόθυμος και υπάκουος στις εντολές του Δία (στ. 50, 111, 116- 117). Είναι φιλικός απέναντι στην Καλυψώ και προσπαθεί να μην τη στενοχωρήσει (στ. 111-112). Γι’ αυτό χρησιμοποιεί τη διπλωματία μιλώντας της για τη μοίρα (στ. 128-130) και τις συμβουλές (στ. 163-164).
Καλυψώ: Η μεγάλη της αγάπη για τον Οδυσσέα φανερώνεται στο ξέσπασμά της εναντίον των θεών (στ. 132-144)
ΤΕΧΝΙΚΗ
Προϊδεασμοί
στ. 28-32: Τα λόγια του Δία μας προϊδεάζουν για την επιστροφή του Οδυσσέα (ραψ. v), τη μνηστηροφονία (ραψ. χ) και για τον ασφαλή γυρισμό του Τηλέμαχου στην Ιθάκη (ραψ. ο).
στ. 36-49: Οι εντολές του Δία στον Ερμή μας προετοιμάζουν για το ταξίδι του Οδυσσέα από το νησί της Καλυψώς στο νησί των Φαιάκων (ραψ. ε, στ. 252-552), τη διαμονή και τη φιλοξενία του στη Σχερία (ραψ. η, θ, ν) και την άφιξή του στην Ιθάκη (ραψ. ν).
στ. 159-161: Τα λόγια της Καλυψώς μας προϊδεάζουν για το διάλογό της με τον Οδυσσέα στους στίχους 176-251.
Παρομοιώσεις στ. 15: Ο Οδυσσέας, ως βασιλιάς των Ιθακήσιων, παρομοιάζεται με πατέρα που συμπεριφέρεται με γλυκύτητα στα παιδιά του. Σκοπός της παρομοίωσης είναι να αναδειχθεί το ανθρώπινο πρόσωπο του ηγέτη Οδυσσέα.
στ. 59-61: Ο Ερμής παρομοιάζεται με γλάρο, καθώς πετάει πολύ κοντά στη θάλασσα. Η παρομοίωση δημιουργεί μια όμορφη εικόνα.
Εικόνες
Στους στ. 66-88 υπάρχει μια ωραία περιγραφή του φυσικού τοπίου που περιβάλλει τη σπηλιά της Καλυψώς. Ο ποιητής δημιουργεί 3 ειδυλλιακές εικόνες:
1) στ. 66-71: Η Καλυψώ υφαίνει στον αργαλειό τραγουδώντας, δίπλα σε μια μεγάλη φωτιά.
2) στ. 72-80: Γύρω από τη σπηλιά υπάρχει δάσος με διάφορα δέντρα (λεύκες, σκλήθρες, κυπαρίσσια), όπου κουρνιάζουν πουλιά (γεράκια, κουκουβάγιες, κουρούνες). Ακόμη, απλώνεται μια κληματαριά και 4 κρήνες με γάργαρο νερό.
3) στ. 81-84: Στις δυο πλευρές εκτείνονται λιβάδια με άγριες βιολέτες και άγρια σέλινα.
ΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
- «ο Δίας που τα σύννεφα συνάζει» (στ. 25)
- «Κόρη, τι λόγος βγήκε από το στόμα σου ανεμπόδιστος» (στ. 26)
- «καλλίκομη νύφη» (στ. 35)
- «τον νόστο του καρτερικού Οδυσσέα» (στ. 36)
- «ωραία σαντάλια … θεσπέσια και χρυσά» (στ. 51-52)
- «της ατρύγητης θάλασσας» (στ. 60)
- «καλλίκομη νεράιδα» (στ. 66)
- «η Καλυψώ, αρχοντική θεά» (στ. 89, 96)
- «ψυχοπομπός κι αργοφονιάς» (στ. 106, 162, 165)
- «ο Δίας, που έχει σκουτάρι τη βροντή του» (στ. 116, 153)
- «ροδοδάχτυλη Αυγή» (στ. 135)
- «με τους ωραίους πλοκάμους» (στ. 139)
- «άκαρπο πέλαγος» (στ. 156)
- «σεβαστή νεράιδα» (στ. 165)
Ενότητα 8η ( Στ. 165-310)
ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΚΑΛΥΨΩΣ-ΟΔΥΣΣΕΑ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΧΕΔΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ
Στίχοι 165-251: Διάλογος Καλυψώς-Οδυσσέα
Στίχοι 252-311: Ολοκλήρωση σχεδίας. Αρχίζει το ταξίδι.
ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
Η Καλυψώ Βρίσκει τον Οδυσσέα κοντά στη θάλασσα να κλαίει και του λέει ότι είναι ελεύθερος να γυρίσει στην πατρίδα του. Ο Οδυσσέας την αντιμετωπίζει με δυσπιστία. Ακολουθεί δείπνο στη σπηλιά της Καλυψώς, όπου η νεράιδα προσπαθεί να τον μεταπείσει. Στην προσπάθειά της αυτή, του μιλάει για τις νέες περιπέτειες που θα συναντήσει, του προσφέρει την αθανασία και συγκρίνει τον εαυτό της με την
Πηνελόπη. Ο Οδυσσέας εμμένει στην απόφασή του να επιστρέψει στο σπίτι του. Ο ήλιος δύει και η νύχτα τους βρίσκει αγκαλιασμένους. Την επόμενη μέρα, αρχίζουν οι προετοιμασίες για την κατασκευή της σχεδίας. Η Καλυψώ βοηθάει τον Οδυσσέα, ο οποίος ετοιμάζει την αυτοσχέδια βάρκα του μέσα σε 4 μέρες. Την πέμπτη μέρα, η νεράιδα του δίνει τις απαραίτητες προμήθειες (φαγητά, νερό και κρασί) και ο Οδυσσέας αναχωρεί. Για 17 μέρες πλέει στη θάλασσα. Την δέκατη όγδοη μέρα, αντικρίζει τα βουνά της χώρας των Φαιάκων.
ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Καλυψώ: Η μεγάλη της αγάπη για τον Οδυσσέα φανερώνεται στο ξέσπασμά της εναντίον των θεών (στ. 132-144) και στην προσπάθεια που κάνει να τον κρατήσει κοντά της προσφέροντάς του την αθανασία (στ. 229-230). Συμπεριφέρεται με πάθος, σαν ερωτευμένη γυναίκα. Παρουσιάζεται αρκετά αντιφατική με συμπεριφορά ερωτευμένης γυναίκας. Ενώ προηγουμένως ξέσπασε και φώναζε, τώρα δείχνει συμπάθεια, κατανόηση και συγκατάβαση στον Οδυσσέα. Κάνει δύο πράγματα καινούρια: α) Δείχνει κατανόηση για την κατάσταση του Οδυσσέα που δεν το έκανε πριν, και β) παρουσιάζει την απόφαση σαν δική της. Αφού απέτυχε να τον κερδίσει , θέλει να τον κάνει να έχει τουλάχιστον μια καλή ανάμνηση γι’ αυτήν.
Οδυσσέας: Στην αρχή (στ. 167-175) βρίσκεται σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Περνά τον καιρό του δίπλα στη θάλασσα, με κλάματα και θρήνους. Παρουσιάζεται αδύναμος (στ. 171-172) και δύσπιστος απέναντι στην Καλυψώ (στ. 190-198). Αντιδρά έξυπνα και δεν συγκρίνει την Πηνελόπη με τη νεράιδα (στ.
238-241). Είναι υπομονετικός, επίμονος και με μεγάλη ψυχική αντοχή (στ. 244-248), προκειμένου να γυρίσει στην πατρίδα του. ο Οδυσσέας εμφανίζεται για πρώτη φορά άμεσα στην Οδύσσεια και όχι μέσα από αφηγήσεις ή αναφορές άλλων. Αφού στα προηγούμενα μας παρουσίασε κάθε δυνατή όψη του Οδυσσέα, μέσα από τις μαρτυρίες των άλλων, μας τον παρουσιάζει τελικά αυτοπροσώπως και μάλιστα με έναν τρόπο που έρχεται σε αντίθεση με την ηρωική μορφή του. Ο ποιητής προτιμά να μας πρωτοπαρουσιάσει έναν Οδυσσέα ολότελα ανθρώπινο, ένα ψυχικό ράκος. Το μεγαλείο του θα το δώσει σταδιακά στις επόμενες ραψωδίες. Αν στην Ιλιάδα ο ηρωισμός είναι το κύριο χαρακτηριστικό των προσώπων, στην Οδύσσεια δεν αρκεί. Χρειάζεται και ο συναισθηματικός πλούτος. Ο Οδυσσέας παρουσιάζεται με δύο μορφές: α) από τη μια μεριά φαίνεται αδύναμος, αβοήθητος, ένα ψυχικό ράκος, και β) από την άλλη τον βλέπουμε να μην παρασύρεται. Σκέφτεται τα λόγια της Καλυψώς. Ζητάει όρκο για να την πιστέψει. Δεν πανηγυρίζει, φυλάγεται. Ο στίχος 170 δείχνει ότι κάποτε του άρεσε η Καλυψώ. Επομένως, παρουσιάζεται ανθρώπινος, χωρίς ψεύτικες εξιδανικεύσεις.
ΤΕΧΝΙΚΗ
Διάλογος
Στην ενότητα αυτή, ο Όμηρος χρησιμοποιεί το διάλογο βάζοντας την Καλυψώ και τον Οδυσσέα να συνομιλούν. Έτσι σπάει τη μονοτονία της αφήγησης, υπάρχει ζωντάνια και έντονη θεατρικότητα. Ο διάλογος δεν έχει τη μορφή λόγου-αντίλογου, αλλά τονίζεται η αντίθεση της λύπης της θεάς για την αποχώρηση του Οδυσσέα και της χαράς και της λαχτάρας του Οδυσσέα να ξεκινήσει το ταξίδι που θα τον φέρει κοντά στην οικογένειά του. Ο διάλογος κλείνει με την τελευταία προσπάθεια της Καλυψώς να κρατήσει κοντά της τον Οδυσσέα με μια ακόμη πρόταση που όμως δεν καρποφορεί. Ο διάλογος αυτός είναι μια από τις ωραιότερες αναμετρήσεις ανάμεσα σε θεό και άνθρωπο. Αυτό που ξεχωρίζει είναι ότι ο θεός έχει κατεβεί στο επίπεδο του ανθρώπου, έχει πάθη, ζήλια, ανασφάλειες, ανθρώπινες αδυναμίες, ενώ ο θνητός έχει θεϊκή αποφασιστικότητα και σταθερότητα. Παρακολουθούμε ότι δεν υπάρχει σκηνή αποχωρισμού ανάμεσα στο ζευγάρι. Ο αποχωρισμός έγινε την τελευταία νύχτα πριν την έναρξη κατασκευής της σχεδίας.
Περιγραφή
Ο ποιητής χρησιμοποιεί την περιγραφή για να μας αποδώσει την προετοιμασία της σχεδίας από τον Οδυσσέα που διήρκεσε 4 μέρες. Την Πέμπτη μέρα πια, αφού του έδωσε τα απαραίτητα εφόδια η Καλυψώ, θα ξεκινήσει το ταξίδι του. Στους στίχους που περιγράφεται η κατασκευή της σχεδίας βλέπουμε την απήχηση του ναυτικού βίου των Ελλήνων πάνω στο έπος. Η κατασκευή της σχεδίας δείχνει επίσης την κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στο περιβάλλον.
Παρομοίωση
Στίχοι 275-279. Εδώ για να καταλάβουμε πόσο φαρδιά κατασκεύασε ο Οδυσσέας την κουβέρτα της σχεδίας την παρομοιάζει με το φαρδύ πάτωμα των φορτηγών πλοίων.
Συστολή του χρόνου (= όταν ο ποιητής αναφέρεται συνοπτικά σε γεγονότα που έχουν μεγάλη διάρκεια).
στ. 258-289: σε 32 στίχους ο ποιητής περιγράφει την κατασκευή της σχεδίας που κράτησε 4 μέρες.
στ. 300-307: σε 8 στίχους καλύπτεται ένα διάστημα 17 ημερών.
ΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
- «σεβαστη νεράιδα (στ.165)
- «μεγαλόψυχο Οδυσσέα» (στ. 167)
- «αρχοντική θεά» (στ. 176, 199, 212, 222)
- «ουράνιοι θεοί» (στ. 186)
- «πολύπαθος και θείος Οδυσσεύς» (στ. 188-190)
- «θείο Οδυσσέα» (στ. 218, 297)
- «ο Οδυσσέας πολύγνωμος» (στ. 236)
- «σεβαστή θεά» (στ. 237)
- «ροδοδάκτυλη η Αυγή» (στ. 252)
- «θεόμορφη η Καλυψώ» (στ. 272, 284, 290, 304)
Ενότητα 9η (Στ. 311-420)
ΤΡΙΚΥΜΙΑ
ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ-ΟΔΥΣΣΕΑ
Στίχοι 321-345: α΄ επίθεση Ποσειδώνα – αντίδραση Οδυσσέα
Στίχοι 346-366: β΄ επίθεση Ποσειδώνα – αντίδραση Οδυσσέα
Στίχοι 367-401: Παρέμβαση Λευκοθέης
Στίχοι 402-412: γ΄ επίθεση Ποσειδώνα- αντίδραση Οδυσσέα
ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
Για 17 μέρες πλέει στη θάλασσα. Την δέκατη όγδοη μέρα, αντικρίζει τα βουνά της χώρας των Φαιάκων. Τότε, τον βλέπει ο Ποσειδώνας και φοβερά οργισμένος, σηκώνει τρικυμία. Η Λευκοθέη τον λυπάται και τον βοηθά δίνοντάς του συμβουλές και ένα άφθαρτο μαγνάδι (= μαντίλι). Ο Ποσειδώνας, βλέποντας
τον Οδυσσέα να παλεύει μες τα κύματα, φεύγει ικανοποιημένος.
ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Οδυσσέας: Μόλις ξεσπά η τρικυμία, ο Οδυσσέας απελπίζεται κι εύχεται να είχε πεθάνει ένδοξα, στο πεδίο της μάχης. Η αντίδρασή του είναι φυσιολογική και ανθρώπινη. Γρήγορα όμως ξαναβρίσκει το θάρρος του κι αγωνίζεται μέχρι τέλους, με τη βοήθεια βέβαια της Αθηνάς και της Λευκοθέης.
Ποσειδώνας: Αρχικά νιώθει έκπληξη, καθώς βλέπει τον Οδυσσέα να ταξιδεύει (στ. 315-319). Έπειτα, γεμάτος οργή, στέλνει μια φοβερή τρικυμία. Ο θεός κάνει κατάχρηση της δύναμής του και παρουσιάζεται μικροπρεπής κι εκδικητικός για μια ακόμη φορά μέσα στην Οδύσσεια.
Λευκοθέη: Είναι συμπονετική (στ. 373-374), εμψυχώτρια (στ. 375, 380) και βοηθός (στ. 376-387) του Οδυσσέα. Παρουσιάζεται ως η αντίθετη δύναμη προς τον Ποσειδώνα.
ΤΕΧΝΙΚΗ
Πλατιά παρομοίωση
στ. 362-366: Οι άνεμοι που πηγαινοφέρνουν τη σχεδία παρομοιάζονται με το χειμερινό βοριά που σαρώνει στον κάμπο αγκάθια. Η ανάλυση της παρομοίωσης: α) αναφορικό μέρος: «Πώς ο χειμερινός … ένα πράμα» (στ. 362-363). β) δεικτικό μέρος: «έτσι και τη σχεδία … ο πουνέντες» (στ. 364-366). γ) κοινός όρος: η ορμή και δύναμη του ανέμου.
στ. 405-406: Τα μαδέρια σκορπίζονται σαν τα άχυρα της θημωνιάς. Η ανάλυση της παρομοίωσης: α) αναφορικό μέρος: «Πώς άνεμος … της θημωνιάς» (στ. 405-406). β) δεικτικό μέρος: «έτσι σκορπίστηκαν και τα μακριά μαδέρια» (στ. 406). γ) κοινός όρος: η ισχύς του ανέμου και του κύματος.
Εσωτερικός μονόλογος: Ο Οδυσσέας συνομιλεί με τον εαυτό του. Με τον τρόπο αυτό, τα συναισθήματα του ήρωα φαίνονται πιο αληθινά και οι σκέψεις του περισσότερο αυθεντικές. Στην ενότητα υπάρχουν δύο μονόλογοι του ήρωα στους στ. 329-345 και στους στ. 393-401.
Κλιμάκωση:
Είναι αισθητή η κλιμάκωση των επιθέσεων του Ποσειδώνα και των αντιδράσεων του Οδυσσέα. Η κλιμάκωση έχει συνεχώς αυξανόμενη ένταση-ανιούσα κλίμακα.
ΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
- «μέγας Ποσειδών» (στ. 312)
- «μαύρη μοίρα» (στ. 320)
- «ευρύχωρη Τροία» (στ. 338)
- καλλίσφυρη Ινώ» (στ. 367)
- «κοσμοσείστης Ποσειδών» (στ. 373, 403)
- «μπλάβο πέλαγος» (στ. 385)
- «ψαροτρόφο πέλαγο» (στ. 367)
10η ενότητα (Στ. 421-552)
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΜΕΤΑ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ ΦΤΑΝΕΙ ΣΤΗΝ ΣΤΕΡΙΑ
ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΣΤΕΡΙΑ
ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
Ο Ποσειδώνας, βλέποντας τον Οδυσσέα να παλεύει μες τα κύματα, φεύγει ικανοποιημένος. Την ίδια ώρα βρίσκει ευκαιρία η Αθηνά να επέμβει. Ησυχάζει τους ανέμους κι έτσι ο Οδυσσέας κατορθώνει να κολυμπήσει μέχρι τις εκβολές ενός ποταμού. Εκεί, ικετεύει τον ποταμό να τον σώσει, εκείνος εισακούει την ικεσία του και ηρεμεί τα νερά του. Ο Οδυσσέας ρίχνει το μαγνάδι στο νερό και βγαίνει στη στεριά, όπου η Αθηνά του στέλνει λυτρωτικό ύπνο.
ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Αθηνά: Είναι η συμπαραστάτης του Οδυσσέα, η προστάτιδα δύναμη που, με τις επεμβάσεις της (στ. 421-424, 550-552) βγάζει τον Οδυσσέα από τη δύσκολη θέση.
ΤΕΧΝΙΚΗ
Παρομοίωση
στ. 435-441:Η αγαλλίαση που ένιωσε ο Οδυσσέας όταν αντίκρισε τη στεριά παρομοιάζεται με την αγαλλίαση που νιώθουν τα παιδιά όταν βλέπουν τον άρρωστο πατέρα να γίνεται καλά. Η ανάλυση της παρομοίωσης: α) αναφορικό μέρος: «Πόση … αγάλλεται» (στ. 435-440). β) δεικτικό μέρος: «τόση αγαλλίαση … της δασωμένης» (στ. 440-441). γ) κοινός όρος: η ένταση των συναισθημάτων.
στ. 546-549: Ο Οδυσσέας, καθώς είναι σκεπασμένος με φύλλα, παρομοιάζεται με δαυλό κρυμμένο σε μαύρη στάχτη. Η ανάλυση της παρομοίωσης: α) αναφορικό μέρος: «Πώς κάποιος … ν’ ανάβει» (στ. 546-548). β) δεικτικό μέρος: «με ένα δαυλό παρόμοιος … φύλλα» (στ. 549). γ) κοινός όρος: η ολοκληρωτική κάλυψη το δαυλού και του σώματος του Οδυσσέα.
ΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
- «η Αθηνά, τα μάτια λάμποντας» (στ. 477)
- «αθάνατοι θεοί» (στ. 500)