ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

 

Εισάγονται: με τους υποθετικούς συνδέσμους: εἰ, ἐάν,ἄν, ἤν. Δέχονται άρνηση μή και σπανιότερα οὐ.

Εκφέρονται:

1.      με Οριστική (εἰ)

2.       με Ευκτική (εἰ)

3.      με Υποτακτική (ἐάν,ἄν, ἤν)

 

• Δηλώνουν υπόθεση (προϋπόθεση).
• Μεταξύ της δευτερεύουσας υποθετικής και της κύριας υπάρχει η σχέση μεταξύ αιτίου και αποτελέσματος. Η δευτερεύουσα υποθετική πρόταση είναι η λογική βάση στην οποία στηρίζει αυτός που μιλάει το αποτέλεσμα του νοήματος της κύριας πρότασης.
• Η υποθετική πρόταση λέγεται και «υπόθεση», η πρόταση την οποία προσδιορίζει «απόδοση», οι δυο μαζί αποτελούν μια ενότητα που λέγεται «υποθετικός λόγος».

 

ΕΙΔΗ ΥΠΟΘΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ

• 1. του πραγματικού

Υπόθεση: εἰ + οριστική οποιουδήποτε χρόνου

Απόδοση: οποιαδήποτε έγκλιση, εκτός από δυνητική οριστική

·        Το υποτιθέμενο θεωρείται πραγματικό, ανεξάρτητα αν είναι ή όχι.

— Εἰ τοῦτο γενήσεται, δέδοικα.

— Εἰ μέν οὖν ταῦτα λέγων διαφθείρω τούς νέους, ταῦτα ἄν εἴη βλαβερά.

• 2. του μη πραγματικού

Υπόθεση: εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου

Απόδοση: δυνητική οριστική

·        Το υποτιθέμενο είναι αντίθετο του πραγματικού, κάτι που δε γίνεται στο παρόν ή δεν έγινε στο παρελθόν

— Εἰ πάντες ἐβοηθοῦμεν ἀλλήλοις ἀεί, οὐδείς ἄν ἄνθρωπος ἐδεήθη τύχης.

— Εἰ μή τότε ἐπόνουν, νῦν οὐκ ἄν εὐφραινόμην.

• 3. της απλής σκέψης του λέγοντα

            Υπόθεση: εἰ + ευκτική

Απόδοση: δυνητική ευκτική ή σπανίως απλή οριστική

·        Το υποτιθέμενο είναι μια απλή προσωπική σκέψη του λέγοντα

— Οὐκ ἄν τις ζῴη, εἰ μή τρέφοιτο

— Εἰ οἱ πολῖται ὁμονοοῖεν, εὐδαίμων ἄν γίγνοιτο ἡ πόλις.

• 4. του προσδοκώμενου

Υπόθεση: ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική

Απόδοση: οριστική μέλλοντα ή μελλοντική έκφραση 

·        το υποτιθέμενο είναι μια επιθυμητή προσδοκία του λέγοντα

— Ἐάν τι λέγῃς παρά ταῦτα, μάτην ἐρεῖς.

— Ἐάν ζητῇς καλῶς, εὑρήσεις.

• 5. της αόριστης επανάληψης

Υπόθεση: ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική

Απόδοση: οριστική ενεστώτα ή ενεστωτική έκφραση

·        το υποτιθέμενο είναι κάτι που επαναλαμβάνεται απεριόριστα και  δεν ορίζεται χρονικά. Αυτός ο υποθετικός λόγος έχει νόημα γενικού κύρους, γνωμικού

— Ἄν μή τι κατά γνώμην ἐκβῇ, ἐν ὀργῇ ποιεῖσθε.

— Ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος, οὐδείς βούλεται θνήσκειν.

• 6. της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν

Υπόθεση: εἰ + επαναληπτική ευκτική

Απόδοση: οριστική παρατατικού ή οριστική αορίστου + ἄν

·        το υποτιθέμενο είναι κάτι που συνέβη στο παρελθόν σε απεριόριστο αριθμό επαναλήψεων

— Σωκράτης οὐκ ἔπινεν, εἰ μή διψῴη.

— Εἰ Ἀγησίλαος τούς νέους σπουδαίους γυμναζόμενους ἴδοι, ἐπήνεσεν ἄν.