Όποιος/όποια θέλει να δει την Οδύσσεια από το πρωτότυπο ΕΔΩ
Ένα βιντεάκι σχετικά με την Εισαγωγή στην Οδύσσεια
Μια μικρή επανάληψη…
- Τι ονομάζουμε έπος και ποιο το περιεχόμενό του;
Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και πιο συγκεκριμένο αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό και ηρωικό.
- Ποιο είναι το περιεχόμενο των επών;
Τα ηρωικά έπη αφηγούνται κατορθώματα ηρώων αλλά και θεών, που συχνά συνυπάρχουν με τους ανθρώπους και κατευθύνουν τη δράση τους.
- Σε ποια κατηγορία επών ανήκει η Ιλιάδα και η Οδύσσεια;
Είναι και τα δυο ηρωικά έπη.
- Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα του ηρωικού έπους;
α)Παρουσιάζει μυθοποιημένα γεγονότα ενός μακρινού παρελθόντος σαν να είναι αληθινά.
β) Έχει αντικειμενικό χαρακτήρα, δεν εκφράζει δηλαδή τις υποκειμενικές προσωπικές απόψεις του ποιητή αλλά όλη την κοινωνία μέσα στην οποία δημιουργείται.
- Ποια είναι τα έπη του Ομήρου και ποιο είναι το βασικό τους θέμα;
Τα ομηρικά έπη είναι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια. Η Ιλιάδα έχει κεντρικό θέμα της τον θυμό του Αχιλλέα και διαρκεί 51 ημέρες, αλλά ο ποιητής περιέλαβε σε αυτές τις μέρες ολόκληρο τον δεκαετή πόλεμο για το Ίλιον (Τροία). Η Οδύσσεια εξιστορεί τον δεκαετή αγώνα του Οδυσσέα για την επιστροφή (νόστο) στην πατρίδα του αλλά ο ποιητής περιλαμβάνει και όλες τις μεταπολεμικές του περιπέτειες σε 41 ημέρες, που διαρκεί το έπος.
- Ποια εποχή δημιουργήθηκαν τα ομηρικά έπη και σε γεγονότα ποιων εποχών αναφέρονται;
- Τα ομηρικά έπη αναφέρονται σε μυθοποιημένα γεγονότα της μυκηναϊκής εποχής (1600-1100 π.Χ) κυρίως στον Τρωικό Πόλεμο, προβάλλουν όμως και την εποχή κατά την οποία γράφονται, τα γεωμετρικά χρόνια (1100-700) που είναι στραμμένη σε έργα ειρηνικά αλλά χαρακτηρίζεται και από πολιτικές συγκρούσεις και κυρίως κλονίζεται ο θεσμός της Βασιλείας.
- Τι ήταν οι αοιδοί και τι ραψωδοί;
Οι παλιοί επικοί ποιητές της ομηρικής εποχής, κυρίως, ονομάζονταν αοιδοί. Ήταν επαγγελματίες περιζήτητοι. Κάθε ανάκτορο είχε τον αοιδό του, ζούσαν κυρίως σε αυλές βασιλιάδων ή ευγενών, τραγουδούσαν τα έπη τους με συνοδεία φόρμιγγας ή κιθάρας. Συνέθεταν τα έπη τους αυτοσχεδιάζοντας προφορικά, βοηθούμενοι όπως πίστευαν από τη Μούσα. Τραγουδούσαν σε συμπόσια και σε εορταστικές εκδηλώσεις της κοινότητας. Οι αοιδοί μπορούσαν να αυτοσχεδιάζουν, καθώς εκπαιδεύονταν για αυτό από τους παλαιότερους.
Οι ραψωδοί ήταν μεταγενέστεροι από τους αοιδούς. Δεν δημιουργούσαν δικά τους νέα τραγούδια αλλά απομνημόνευαν τα παλιότερα. Δεν τραγουδούσαν αλλά απάγγελαν υν ρυθμικά τα παλαιότερα έπη. Κρατούσαν ραβδί, σύμβολο εξουσίας δοσμένης από τους θεούς, δεν ζούσαν στα ανάκτορα αλλά ανήκαν σε επαγγελματικά σωματεία. Ταξίδευαν συχνά και συμμετείχαν σε μουσικούς αγώνες.
- Τι γνωρίζετε για τον Όμηρο, πού και πότε έζησε;
Πιστεύεται ότι έζησε κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. στην Ιωνία. Επτά πόλεις διεκδικούν την καταγωγή του με πιθανότερες τη Σμύρνη και τη Χίο.
- Γιατί θεωρούμε τα ομηρικά έπη κείμενα με μεγάλη αξία;
Διασώθηκαν ολόκληρα μέχρι σήμερα.
Για πολλούς αιώνες ψυχαγωγούσαν και δίδασκαν τους αρχαίους Έλληνες στις γιορτές και αποτελούσαν μάθημα για τα παιδιά τους στα σχολεία.
Άσκησαν τεράστια επίδραση στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή λογοτεχνία και τέχνη και συνεχίζουν να εμπνέουν και σήμερα πολλούς καλλιτέχνες.
- Πότε καταγράφηκαν επίσημα τα ομηρικά έπη;
Η επίσημη καταγραφή τους φαίνεται ότι έγινε στην Αθήνα τον 6ο αιώνα π.Χ. για να υποχρεώνονται οι ραψωδοί να απαγγέλλουν τα έπη στη γιορτή των Παναθηναίων με βάση το κείμενο της επίσημης, ας πούμε, έκδοσης και να μην το τροποποιούν.
- Τι είναι οι ραψωδίες και σε πόσες είναι χωρισμένη η Οδύσσεια και Ιλιάδα;
Η Οδύσσεια και η Ιλιάδα από τον 3ο π.Χ. παρουσιάζονται χωρισμένες σε 24 ραψωδίες η καθεμία, στα μέρη δηλαδή που απαγγέλλονταν το ένα μετά το άλλο από τους ραψωδούς. Οι ραψωδίες διακρίνονται με τα 24 γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Τα μικρά η Οδύσσεια (α-ω) και τα μεγάλα η Ιλιάδα (Α-Ω) και με τίτλους ανάλογους με το περιεχόμενό τους.
- Ποια είναι τα βασικά θέματα της Οδύσσειας;
Κεντρικό θέμα της Οδύσσειας είναι ο αγώνας του βασιλιά της Ιθάκης, του Οδυσσέα, να επιστρέψει με τους συντρόφους του από την Τροία στο νησί του και να ξαναπάρει τη θέση που είχε στο σπίτι του και στο λαό του. Συμπληρωματικό θέμα είναι η αναζήτησή του από τη γυναίκα του την Πηνελόπη και κυρίως από τον γιο του τον Τηλέμαχο. Η πολύχρονη απουσία του από την Ιθάκη είχε δημιουργήσει πολλά προβλήματα και στους δύο, έτσι η δράση διεξάγεται τόσο στην ξενιτιά όσο και στην πατρίδα.
- Σε ποια μέρη χωρίζεται η οδύσσεια με βάση τον Οδυσσέα και την Ιθάκη; Τηλεμάχεια: στο μέρος αυτό (ραψωδίες α έως δ) πρωταγωνιστεί ο Τηλέμαχος.
Νόστος: αναφέρεται στον αγώνα του Οδυσσέα να επιστρέψει στην Ιθάκη (ραψωδίες ε έως ν 209).
Μνηστηροφονία: στο μέρος αυτό (ραψωδίες ν 212 έως ω) ο Οδυσσέας με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς, συνεργαζόμενος και με τον Τηλέμαχο εξοντώνει τους μνηστήρες.
Για να δούμε τι μάθαμε!
Απαντάμε στις ερωτήσεις, ελέγχοντας τις γνώσεις μας διαδραστικά ΕΔΩ
και ΕΔΩ