Στα πλαίσια του εργαστηρίου αλληλομάθησης που εφαρμόζεται στο ΣΔΕ Μυτιλήνης ο εκπαιδευόμενος Μάκης Πούλος παρουσίασε την μέθοδο οξυμέτρησης λαδιού. Μάθαμε πειραματιστήκαμε και κυρίως γνωρίσαμε τα σημεία που πρέπει να προσέξουμε για να μην μας παρουσιάζουν λάθος μετρήσεις. Γιατί στο ΣΔΕ οι γνώσεις έχουν πρακτική εφαρμογή στην καθημερινή ζωή. Επιστημονικός υπεύθυνος του εργαστηρίου ήταν ο  Θεόδωρος Σέντας. Aναλυτικές σημειώσεις ακολουθούν.

Το λάδι περιέχει οξέα (κυρίως στεατικό. παλμιτικό και ελαϊκό ). Όσο λιγότερο το ποσοστό των οξέων που περιέχει τόσο καλύτερης ποιότητος είναι το λάδι. Η ποσότητα των ελεύθερων αυτών οξέων εκφράζεται με την οξύτητα του λαδιού. Την οξύτητα την προσδιορίζουμε με την ποσότητα διαλύματος βάσης (καυστικού νατρίου-ΝaΟΗ) που πρέπει να προσθέσουμε ώστε να εξουδετερώσουμε τα οξέα που περιέχει συγκεκριμένη ποσότητα από το δείγμα λαδιού. Την στιγμή που εξουδετερώθηκαν πλήρως τα οξέα από το διάλυμα του καυστικού νατρίου την καταλαβαίνουμε από την αλλαγή του χρώματος ενός δείκτη (φαινολοφθαλεΐνη) που έχουμε προσθέσει στο δείγμα λαδιού. Στο όξινο περιβάλλον του λαδιού ο δείκτης είναι άχρωμος ενώ την στιγμή της πλήρους εξουδετέρωσης γίνεται κόκκινος

Τα μέσα που χρειαζόμαστε είναι

  1. Μια προχοίδα
  2. Κωνική φιάλη
  3. Δείγματα από διάφορα λάδια
  4. Καθαρό οινόπνευμα
  5. Δείκτης φαινολοφθαλεϊνης
  6. Διάλυμα καυστικού νατρίου με συγκεκριμένη συγκέντρωση (περιεκτικότητα)
  7. Ογκομετρικοί κύλινδροι

Τρόπος εργασίας:

  1. Με τη βοήθεια ογκομετρικού κυλίνδρου μεταφέρουμε 11 ml από το δείγμα του λαδιού σε μία κωνική φιάλη.
  2. Προσθέτουμε 2 φορές την ποσότητα του λαδιού (περίπου 20 ml) οινόπνευμα και ανακατεύουμε καλά μέχρι να διαλυθεί το λάδι.
  3. Προσθέτουμε    στο    διάλυμα    7    σταγόνες    δείκτη    φαινολοφθαλεΐνης    και τοποθετούμε την κωνική φιάλη κάτω από την προχοίδα.
  4. Γεμίζουμε την προχοίδα με διάλυμα καυστικού νατρίου μέχρι την ένδειξη Ο στο πάνω μέρος της.
  5. Προσθέτουμε σιγά-σιγά στην κωνική φιάλη διάλυμα βάσης από την προχοίδα. με έντονη συνεχή ανακίνηση, φράζοντας το στόμιο της  φιάλης με τον αντίχειρα,  μέχρι να δούμε το χρώμα του διαλύματος να γίνεται ρόδινο.
  1. Όταν το χρώμα αρχίζει να γίνεται ρόδινο σταματάμε να προσθέτουμε βάση και ανακινούμε το διάλυμα μέχρι να φύγει το ρόδινο χρώμα από το διάλυμα.
  2. Συνεχίζουμε να προσθέτουμε σταγόνα – σταγόνα το διάλυμα βάσης ανακινώντας συνεχώς. Όταν με την προσθήκη μιας σταγόνας (με συνεχή ανακίνηση) το ρόδινο χρώμα παραμένει, σημαίνει ότι φθάσαμε στο τέλος της οξυμέτρησης.
  3. 8. Βρίσκουμε την τελική ένδειξη της προχοΐδας, η οποία αντιστοιχεί στον όγκο (σε ml )   του   διαλύματος      βάσης   που   προσθέσαμε   ώστε   να γίνει η εξουδετέρωση. Η περιεκτικότητα του διαλύματος της βάσης είναι τέτοια, ώστε ο όγκος (σε ml) που απαιτήθηκε να εκφράζει και την οξύτητα του λαδιού σε ελαϊκό οξύ.