ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ BLOG

         Εάν εμφανιζόταν σήμερα η Ορθοδοξία εις τήν ακμήν της, θά θεωρείτο κατά πάντα θετική επιστήμη, καί κάτι παραπάνω από ψυχολογία καί ψυχιατρική. Διότι η πατερική παράδοση έχει πράγματα τά οποία η ψυχιατρική καί η ψυχολογία, ούτε φαντάζεται, ότι υπάρχουν.
         Κατά τούς Προφήτας τής Παλαιάς Διαθήκης καί κατά τούς Πατέρας τής Εκκλησίας, τό πνευματικό κέντρο τής ζωής τού ανθρώπου είναι η καρδιά, ενώ τό διανοητικό κέντρο είναι ο εγκέφαλος. Τό διανοητικό κέντρο λέγεται λόγος, τό πνευματικό κέντρο λέγεται καρδιά ή πνεύμα τού ανθρώπου. Γι?αυτό καί ο Απόστολος Παύλος όταν λέει ότι «τό πνεύμα τού Θεού συμμαρτυρεί τώ πνεύματι ημών ότι εσμέν τέκνα Θεού» κ.λπ., είναι τό κλειδί τής Ορθοδόξου διδακαλίας περί ελευθερίας καί αμαρτίας. Ο άνθρωπος δηλαδή έχει πλασθή γιά νά βρίσκεται σέ κατάσταση φωτισμού ή θεώσεως. Διά τούς Πατέρας τής Εκκλησίας η πλήρης ελευθερία είναι η θέωσις, καί η αρχή τής ελευθερίας είναι η κάθαρσις καί ο φωτισμός. Υπάρχει η φαιά ουσία πού λέγεται μυαλό όπου υπάρχουν οι λογισμοί. Αυτοί οι λογισμοί είναι έργον τής λογικής. Εις τούς Πατέρας τής Εκκλησίας λογισμός σημαίνει απλώς λογική σκέψις καί τιποτ?άλλο.
         Καρδιά κεκαθαρμένη ή τό πνεύμα τού ανθρώπου μέσα στήν καρδιά επιτυγχάνεται διά τής νοεράς ενεργείας. Αφού περάσει από αυτήν τήν κάθαρση πού σημαίνει άδειασμα από λογισμούς πού θά περιορισθούν εις τήν Λογική, η ενέργεια τού νοός τού ανθρώπου ή τού πνεύματος τού ανθρώπου, χωρίζεται από τήν λογική (εγκέφαλο) καί επανέρχεται πάλι στήν καρδιά. Γίνεται μία αναδίπλωσις τού ανθρώπου, καί εφ?όσον επανέρχεται τό πνεύμα τού ανθρώπου στήν καρδιά καί δέν ταυτίζεται πλέον μέ τούς λογισμούς. Έτσι μέ τήν προσευχή τής λογικής τό Πνεύμα τό Άγιον μεταφέρει πλέον αυτήν τήν προσευχήν τής λογικής στήν καρδιά. Γι?αυτό καί εις τήν Λειτουργίαν λέμε λογική λατρεία. Γιατί τήν λέμε λογική λατρεία? Διότι γίνεται μέ τήν λογική, μέ τόν εγκέφαλο δηλαδή. Αλλά παράλληλα η λατρεία τού ανθρώπου πρέπει νά είναι καί νοερά. Η νοερά λατρεία γίνεται μέσα στήν καρδιά.

ΓΕΝΗ ΓΛΩΣΣΩΝ Είναι η προσευχή τού Αγίου Πνεύματος μέσα στήν καρδιά πού εκείνα τά χρόνια (Απ. Παύλος πρός Κορινθίους) γινόταν όχι μόνο μέ προσευχές, αλλά καί ύμνους, ψαλμούς καί ωδές πνευματικές. Οι Κορίνθιοι πού είχαν τήν προσευχή τού Αγίου Πνεύματος μέσα στήν καρδιά τους έκαναν συλλογικές ακολουθίες, σιωπηρές, νοερώς. Όπως γίνεται καί σήμερα σέ ορισμένα μοναστήρια. Αυτή η προσευχή τού Αγίου Πνεύματος μέσα στήν καρδιά είναι τά γένη τών γλωσσών διότι δέν είναι μόνο προσευχή, είναι καί ψαλμοί, είναι καί ωδές πνευματικές κ.λπ. Όταν λέει «άδοντες καί ψάλλοντες αδιαλείπτως εν ταίς καρδίαις ημών» σημαίνει ότι είναι ψαλμωδία κ.ο.κ. μέσα στήν καρδιά, καί προσευχή αδιαλείπτως. 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ? ΑΜΑΡΤΙΑ Ελευθερία εις τήν Εκκλησίαν τί σημαίνει? Πρώτα-πρώτα αμαρτία είναι ο σκοτασμός τού νοός, τό σκοτάδι μέσα στήν καρδιά τού ανθρώπου. Εκεί πού πρέπει νά είναι φωτισμένος ? εις τήν καρδιά του ? είναι εσκοτισμένος. Τί σημαίνει εσκοτισμένος? Δέν έχει Πνεύμα Άγιον νά προσεύχεται μέσα στήν καρδιά. Δέν είναι η λογική τού ανθρώπου πού έχει σκοτισθή. Είναι τής καρδιάς ο σκοτασμός. Λοιπόν, εκείνος είναι δούλος τής αμαρτίας, είναι άρρωστος, διότι πάσχει η προσωπικότης του εκ τού γεγονότος ότι η νοερά του ενέργεια δέν λειτουργεί ή λειτουργεί υποτυπωδώς. Εκείνος όμως πού φθάνει στόν φωτισμό τής καρδιάς αποκτά τήν αρχή τής αλλαγής τού ανθρώπου καί αρχίζει η ιδιοτελής αγάπη νά μετατρέπεται εις ανιδιοτελή, η οποία έρχεται όταν ο Απόστολος Παύλος μάς λέει «έρχεται τό τέλειον». Καί όταν έρχεται τό τέλειον τότε καταργείται η προφητεία, η γλώσσα ? σημαίνει νοερά ευχή ? καταργείται η γνώσις καί εκείνο πού παραμένει είναι η αγάπη.

         «Εκείνος πού αποκτά τό χάρισμα τής νοεράς προσευχής αισθάνεται τήν ενέργεια τής Χάριτος μέσα του, η οποία γίνεται καθαρτική, φωτιστική, μυστική. Όσοι φθάνουν σ?αυτήν τήν κατάσταση είναι ιερείς. Ιερατείο αληθινό είναι η καρδιά πού ενεργείται υπό τού πνεύματος χωρίς λογισμούς.» (Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος, Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία σ. 83). Στήν Εκκλησία τών πρώτων χριστιανών υπήρχε η αντίληψη ότι η μία ιερωσύνη έχει δύο όψεις:
Μία, η «άνωθεν», πού μπορούμε νά τήν ονομάσουμε «πνευματική» ιερωσύνη, προερχομένη από τόν Θεό, ο οποίος χειροτονεί όλα τά μέλη τής Εκκλησίας, άνδρες καί γυναίκες. Πνευματική ιερωσύνη έχουν μόνο όσοι έφτασαν στό «φωτισμό» ή στή «Θέωση» καί είναι πραγματικοί κληρικοί.
Καί, μία δεύτερη «ιερωσύνη», τήν οποίαν θά μπορούσαμε νά ονομάσουμε «τελεστική», επειδή σ?αυτή δίνεται η εξουσία νά «ενεργεί» τά μυστήρια, προπαντός τής Θείας Ευχαριστίας κι? αποτελεί τό μυστήριο τής «ιερωσύνης» τής Εκκλησίας. Η δεύτερη αυτή «ιερωσύνη» προϋποθέτει τήν πρώτη. Μέ τήν «άνωθεν» ιερωσύνη δέν έχει τήν εξουσία τής Εκκλησίας νά «ιερουργεί» κανείς. 

ΘΕΩΣΗ: «Θέωση» σημαίνει Θεοπτία. Θεοπτία σημαίνει, ότι κάποιος βλέπει τό Θεό. Δέν βλέπει τήν ουσία Του. Βλέπει μόνο τή θεία «δόξα» Του. Αυτό τόν καθιστά μέλος τής Εκκλησίας, τοποθετημένο από τόν Θεό στήν κορυφή τής κλίμακας τών μελών τής Εκκλησίας. Όλα τά μέλη τής Εκκλησίας, πού είναι οι «εμπειρίαν έχοντες» είναι κληρικοί. Αντίθετα, «ιδιώτες», επειδή δέν ανήκουν στό «βασίλειο ιεράτευμα», είναι «λαϊκοί». Ο μακαριστός π. Ι. Ρωμανίδης τό τονίζει ιδιαίτερα αυτό. Λέγει ότι «λαϊκός είναι εκείνος ο οποίος έχει μέν βαπτισθή, αλλά δέν έχει ακόμα κληθή άνωθεν, ώστε νά γίνη βασίλειον ιεράτευμα, δηλ. κληρικός. Ως κληρικός εθεωρείτο ο Θεόκλητος, εκείνος πού είχε δεχθή στήν καρδιά του τήν επίσκεψη τού Αγίου Πνεύματος καί πού τό πνεύμα είχε αρχίσει νά προσεύχεται μέσα του» (Ι. Ρωμανίδου, Πατερική Θεολογία, σ. 103-104). 

         Εκείνος πού βρίσκεται στήν κατάσταση τής θεώσεως, κατά τήν διάρκεια τής θεώσεως («Δοξασμού»), δέν κοιμάται, δέν πίνει, δέν τρώει, δέν αποβάλλει τά περιττά. Γίνεται μία αναστολή τών φυσικών λειτουργιών τού σώματος, χωρίς νά χάνει τίς αισθήσεις του. Συνομιλεί μέ τό περιβάλλον του, δέν έχει καμμία σχέση μέ τήν έκσταση τών μυστηριακών θρησκειών ή τού νεοπλατωνισμού. Στήν κατάσταση τής θεώσεως απαλλάσσεται από τή δουλεία καί τά στοιχεία τής φύσεως, διότι τρέφεται από τόν ίδιο τόν Θεό. Αρχίζει νά γίνεται φίλος τού Θεού μέ τόν φωτισμό καί μετά στήν Θέωση είναι 100% πλέον φίλος τού Θεού καί ελεύθερος. Αυτή είναι η ελευθερία τού ανθρώπου, όταν φθάση ν?απαλλαγή από τήν ιδιοτέλεια στήν κατάσταση τού φωτισμού. Η καλύτερη μελέτη αυτών τών θεμάτων είναι νά επανέλθουμε εις τούς βίους τών Αγίων. Εκεί θά δούμε καί θά καταλάβουμε ότι, αμαρτία είναι έλλειψις φωτισμού, ελευθερία είναι από τόν φωτισμό εις τήν Θέωση. Αυτά είναι πολύ απλά πράγματα καί συνιστούν τήν θεραπεία τής προσωπικότητος τού ανθρώπου.
         Σήμερα έχουμε τό εξής πρόβλημα στήν Εκκλησία: Όταν ακούμε τόν Απόστολο Παύλο, ιδέαν δέν έχουμε περί τής προσευχής τού Αγίου Πνεύματος μέσα στήν καρδιά, καί νομίζουμε ότι απευθύνεται σέ μάς διότι είμαστε βαπτισμένοι. Καί ενώ στήν Παλαιά καί Καινή Διαθήκη όταν λένε ήλθε «Πνεύμα Άγιο επί τού ανθρώπου», αυτός ο ερχομός τού Αγίου Πνεύματος σημαίνει ότι έρχεται καί μιλάει μέσα στήν καρδιά τού ανθρώπου. Υπάρχει πραγματική αισθητή ενέργεια κ.ο.κ. Τό «βάπτισμα πυρός, ή βάπτισμα πνεύματος» (Ματθ. 3,11. Μαρκ. 1,8. Λουκ. 3,16. Ιω. 1,33. Πραξ. 1,5 καί 11,16). Είναι αυτό πού έλαβαν οι Άγιοι Απόστολοι τήν ημέρα τής Πεντηκοστής, καί επαναλαμβάνεται κάθε φορά, πού ένας πιστός δέχεται τό Άγιο Πνεύμα στήν καρδιά του. Εκεί μέσα στήν καρδιά ο Παράκλητος αρχίζει νά προσεύχεται «στεναγμοίς αλαλήτοις». Μαζί μέ τόν Παράκλητο (Άγιο Πνεύμα) προσεύχεται κι? η καρδιά τού πιστού «αδιαλείπτως». Αυτό είναι τό τελευταίο σκαλοπάτι στή κλίμακα τού «φωτισμού». Από εκεί καί πέρα, πρέπει ο πιστός ν?ανέλθει όλα τά άλλα σκαλοπάτια, κι? άν θέλει ο Θεός, νά φτάσει καί στή Θέωση.