Πώς μπορεί μια “βαρετή” δημιουργική εργασία να αποκτήσει ενδιαφέρον;
Ο Λογοτεχνικός χάρτης της Σίφνου προέκυψε στο πλαίσιο των μαθημάτων της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α΄ τάξης του Λυκείου, κατά την εκπόνηση των «δημιουργικών εργασιών». Η ιδέα ξεκίνησε από αντίστοιχο χάρτη αφιερωμένο στην ποίηση του Νίκου Καββαδία και είναι απλή: με εργαλείο την εφαρμογή google maps, δημιουργήσαμε ένα δικό μας χάρτη, το «Λογοτεχνικό χάρτη της Σίφνου». Ο χάρτης μας ουσιαστικά ταυτίζει τα κείμενα με τα τοπωνύμια στα οποία αναφέρονται. Έχουν τοποθετηθεί καρφίτσες (pinpoints).
Το υλικό προέρχεται κυρίως από ποιητικά κείμενα και λιγότερο πεζά, τα οποία αναφέρονται στο νησί. Ασφαλώς η εργασία μας δεν έχει εξαντλήσει το πλήθος των κειμένων που αφορούν στα τοπωνύμια του νησιού. Εργαστήκαμε δειγματοληπτικά και αξιοποιήσαμε κείμενα, κυρίως ποιητικά. Στόχος μας είναι ο χάρτης να συμπληρωθεί και να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν. Παράλληλα, μπορεί να συμπεριλάβει και αρχαία κείμενα, π.χ. τις αναφορές του Ηροδότου, παρόλο που δεν πρόκειται για κείμενα λογοτεχνικά. Εκτός από κείμενα έχουμε προσθέσει και σχετικές φωτογραφίες.
Αρχικά συγκεντρώσαμε τα κείμενα, τα διαβάσαμε και τα ταυτίσαμε με τα τοπωνύμια. Προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε τον διαφερετικό τρόπο προσέγγισης του κάθε σημείου από τον ποιητή, ανάλογα με την εποχή του. Επίσης, ξεχωρίσαμε τα κείμενα των ποιητών που δεν είναι Σιφνιοί, π.χ. του Κωστή Παλαμά και του Οδυσσέα Ελύτη και ερευνήσαμε τη σχέση τους με το νησί.
Για παράδειγμα, πώς έμαθε ο Παλαμάς για τη Σίφνο; Προφανέστατα από τον Αριστομένη Προβελέγγιο, όπως μας δείχνει και ο διάσημος πίνακας του Ροϊλού, που εικονίζει το Σιφνιό ποιητή μεταξύ των ποιητών της γενιάς του 1880 να απαγγέλει. Στον κέντρο του πίνακα ο Κωστής Παλαμάς, ενώ ο ποιητής που απαγγέλλει είναι ο Α.Προβελέγγιος.
Επιπλέον, ο Ελύτης μάθαμε ότι επισκεπτόταν τη Σίφνο, αγαπούσε την αυλή της Παναγιάς στα Γουρνιά και την Πουλάτη, όπως φαίνεται σε ένα από τα κολάζ του, και φιλοξενούνταν στον Άγιο Λουκά. Σίγουρα θα είχε μυηθεί στην αγάπη για το νησί από το σιφνιό ποιητή και φίλο του Αντώνη Μαγκανάρη-Δεκαβάλλε, με τον οποίο αλληλογραφούσε για χρόνια.
Αξίζει να αναφερθεί η αναφορά του σιφναίικου καφενείου της Κωνσταντινούπολης στο διήγημα του Ανδρέα Καρκαβίτσα από τα Λόγια της Πλώρης. Για το λόγο αυτό συμπεριλάβαμε και την Κωνσταντινούπολη ως σιφναίικη παροικία.
Ας δούμε τώρα το χάρτη.
*Ο Λογοτεχνικός Χάρτης της Σίφνου παρουσιάστηκε στη σχολική κοινότητα του Γυμνασίου με Τ.Λ.Σίφνου στις 24/5/2013 σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Πρόκου.
