Με αφορμή τη διδασκαλία του Β’ αποικισμού κατά τους αρχαϊκούς χρόνους (800-479 π.Χ.), ας μιλήσουμε λίγο για την ελληνική παρουσία στην Κάτω Ιταλία.
Στη Βικιπαίδεια στο λήμμα « Έλληνες της Κάτω Ιταλίας» (τελευταία πρόβαση 15/11/2016) διαβάζουμε:
«Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας ή Γκρίκοι ή Γκραίκοι ή Γραικάνοι είναι η κύρια ελληνική μειονότητα της νότιας Ιταλίας. (…)
Η παρουσία ελληνικών φύλων στη νότια Ιταλία χρονολογείται χιλιάδες χρόνια πριν, όταν και εγκαταστάθηκαν μετά από διαδοχικά κύματα μεταναστεύσεων, ξεκινώντας από τον αρχαιοελληνικό αποικισμό της νότιας Ιταλίας και Σικελίας τον 8ο αιώνα π.Χ., έως και τις Βυζαντινές μετακινήσεις προς την Ιταλία ιδιαίτερα μετά την περίοδο των Οθωμανικών κατακτήσεων. Κατά τον Μεσαίωνα οι τοπικές ελληνικές κοινότητες απομονώθηκαν και διασκορπίστηκαν.
Αν και οι περισσότεροι Έλληνες της κάτω Ιταλίας έχουν πλέον ιταλοποιηθεί πλήρως με την πάροδο των αιώνων, η κοινότητα των Γκρίκων κατόρθωσε να διατηρήσει τον χαρακτήρα της ελληνικής της ταυτότητας, καθώς και τις παραδόσεις, γλώσσα και ξεχωριστή κουλτούρα (…) αν και η καθημερινή έκθεση στα ιταλικά ΜΜΕ και ανταλλαγές με άλλα σημεία της Ιταλίας έχουν βαθμιαία διαβρώσει την κουλτούρα και τη γλώσσα του.
Παραδοσιακά μιλούν τη Γκρίκα, η οποία είναι μια διάλεκτος της ελληνικής γλώσσας. [Η διάλεκτος αυτή μιλιόταν συνεχώς με μόνη εξαίρεση την περίοδο του κυβέρνησε ο Μουσολίνι, ο οποίος την απαγόρευσε -με την ποινή του αποκεφαλισμού]. Κατά τα πρόσφατα χρόνια, ο αριθμός των ομιλητών της γλώσσας έχει μειωθεί κατά πολύ, με τους νεότερους να χρησιμοποιούν κυρίως την ιταλική γλώσσα πλέον, αλλά να διατηρούν την Γκρίκα στα τραγούδια τους.»
Εμείς στην Ελλάδα μάθαμε για τους Γκρίκους και τη διάλεκτό τους μέσα από ένα τραγούδι του Φράνκο Κορλιανό, ο οποίος ήταν ποιητής, ζωγράφος και μουσικός, Γκρίκος στην καταγωγή. Είχε δημιουργήσει και κυκλοφορήσει δικό του «Γκρίκο – ιταλικό» λεξικό.
(Πηγή φωτογραφίας: Από http://www.naftemporiki.gr/story/971155/pethane-o-franko-korliano, τελευταία πρόσβαση 15/11/2016).
Το τραγούδι αυτό έχει τον τίτλο «Άντρα μου πάει» και είναι ένα μοιρολόι μιας γυναίκας για τον άντρα της που φεύγει μετανάστης. Το τραγούδι αντλεί το θέμα του από τη μαζική μετανάστευση των Ελλήνων της Κάτω Ιταλίας προς τη Γερμανία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προκειμένου να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον δουλεύοντας ως εργάτες στα γερμανικά ορυχεία. Είναι ένα τραγούδι που μας κάνει από τη μια να αισθανόμαστε περήφανοι για την καταγωγή μας και τη γλώσσα μας και από την άλλη μας κάνει να αναλογιστούμε το διαχρονικό πόνο των ανθρώπων εξαιτίας της μετανάστευσης.
Ας το απολαύσουμε (στην αρχή ακούμε να απαγγέλει απόσπασμά του ο ίδιος ο Κορλιανό).
!!!Σημαντικό: Να πατήσετε το εικονίδιο ώστε να ενεργοποιήσετε τους υπότιτλους, προκειμένου να μπορέσετε να διακρίνετε στο τραγούδι τις ελληνικές λέξεις.