Το χαστούκι του κορωνοϊού στον «παντοδύναμο» άνθρωπο του 21ου αιώνα

Μιχαέλα Βερβέρη, Β Λυκείου

Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από ειδήσεις για νεότερα δεδομένα σχετικά με τον ιό που έχει αλλάξει την ζωή μας ανεπιστρεπτί. Εικόνες που θυμίζουν τον αιγυπτιακό μύθο σχετικά με τις 10 πληγές του Φαραώ, δυσοίωνα μηνύματα για τη «χαλιναγώγηση» της επιδημίας, η μίζερη καθημερινότητα των ανθρώπων που προσπαθούν να σταματήσουν την εξάπλωση αλλά και η αδυναμία του παγκόσμιου οργανισμού υγείας να επισπεύσει την παραγωγή του σωτήριου εμβολίου, υποδεικνύουν πως είμαστε μάρτυρες σε μία από τις πιο σκληρές στιγμές της ανθρωπότητας, η οποία αγκομαχά να επιβιώσει. Το μέλλον είναι αδιαμφισβήτητα αβέβαιο και σίγουρα όταν χαράξει μία καινούργια αυγή για την ανθρωπότητα τίποτε δεν θα είναι ίδιο.

Ο κορωνοϊός έχει επιβάλλει έναν νέο τρόπο ζωής που ακόμη οι άνθρωποι προσπαθούν να συνηθίσουν και που ακόμη αντιδρούν σε αυτόν. Η νέα πραγματικότητα, ωστόσο, έχει επιφέρει μερικές θετικές προεκτάσεις σε κάποιους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι έχει επανέλθει μετά από πολύ καιρό στη ζωή μας η έννοια της κοινωνικής ευθύνης και της κοινωνικής συνείδησης. Οι άνθρωποι είχαν ξεχάσει τις αξίες αλτρουισμός, ενσυναίσθηση, συμπόνοια. Μήπως ο κορωνοϊός είναι η ευκαιρία για να θυμίσει στους ανθρώπους την αλληλεγγύη, την ανάγκη για ομόνοια και ενότητα; Μήπως ζούμε μία περίοδο «εξανθρωπισμού» της ανθρωπότητας ώστε να διδαχθούμε ξανά το «αγαπάτε αλλήλους»; Ένα είναι σίγουρο· ότι μετά από αυτήν την τρικυμία και ο τελευταίος άπιστος Θωμάς θα συνειδητοποιήσει την κοινή μοίρα των ανθρώπων και ότι τα χρήματα, η εξουσία και οι διακρίσεις δεν είναι τίποτε άλλο από εφήμερα «ανθρώπινα» πράγματα-ψευδαισθήσεις, χωρίς ουσιαστική σημασία. Έτσι θα αναδυθούν οι βαθύτερες αξίες. Μία από τις σημαντικότερες είναι, φυσικά, η οικογένεια. Μέσα στη δίνη της πανδημίας οι οικογένειες ξανά σμίξανε, ενώ μέχρι πρόσφατα λόγω των ραγδαίων ρυθμών ζωής οι σχέσεις μεταξύ των μελών ήταν λιγοστές και, ίσως, απλώς τυπικές. Τώρα δόθηκε η ευκαιρία στα μέλη να γνωριστούν καλύτερα και να κάνουν δραστηριότητες μαζί, μια δυνατότητα που ίσως δε θα είχανε ποτέ. Τέλος, ο άνθρωπος αρχίζει να δείχνει περισσότερο ενδιαφέρον και μέριμνα για την επιστήμη και το περιβάλλον.

Ακόμη, οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν συνήθειες που ποτέ από μόνοι τους δε θα ενστερνίζονταν. Δεν είναι τυχαίο πως σύμφωνα με έρευνες εκατομμύρια άνθρωποι έμαθαν, επιτέλους, πως να πλένουν τα χέρια τους, κάτι τόσο ασήμαντο και δεδομένο μπροστά σε όλες τις κατακτήσεις του ανθρώπου, αλλά και τόσο σημαντικό για την υγεία του. Επιπλέον, τα άτομα αξιοποίησαν τον άπλετο ελεύθερο χρόνο τους με γυμναστική, ανάπτυξη των ταλέντων τους και άλλες δραστηριότητες που τους ενισχύουν την καλή διάθεση. Έτσι αντισταθμίζεται ο αρνητικός συναισθητισμός που προκαλείται από τον τραυματισμένο ψυχισμό των ανθρώπων εξαιτίας της τραγικότητας της κατάστασης. Είναι γεγονός πως η ψυχολογία των ανθρώπων είναι άσχημη. Κυριαρχούν ο πανικός, η αβεβαιότητα, η μελαγχολία και οι περιπτώσεις κατάθλιψης αυξάνονται. Η παράνοια του φόβου οδηγεί σε αντικοινωνικότητα και ανθρωποφοβία από τους ίδιους τους ανθρώπους. Ωστόσο, με αισιοδοξία και ψυχικό σθένος όλα θα αντιμετωπισθούν.

Μία ακόμη θετική επίπτωση που επέφερε ο ιός είναι ο εκσυγχρονισμός της παιδείας. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα αξιοποίησε ψηφιακά εκπαιδευτικά εργαλεία για να βελτιώσει τη διαδικασία της μάθησης αλλά και ως απάντηση στην πρόκληση των κλειστών σχολείων. Πρόκειται για μία απαραίτητη αναβάθμιση που θα έπρεπε να είχε πραγματωθεί εδώ και χρόνια, έτσι ώστε να μην έβρισκε απροετοίμαστους η νέα κατάσταση καθηγητές και μαθητές, αλλά έστω και αργά, ο «σκοπός αγιάζει τα μέσα». Επίσης, η τεχνολογία αποτέλεσε αρωγό και για κάποιους εργαζομένους, ώστε να μπορούν να διεκπεραιώσουν τις υποχρεώσεις τους από το σπίτι και να μη χάσουν το μισθό τους. Με αυτόν τον τρόπο, η τεχνολογία έγινε κέντρο και άξονας συνέχειας της ανθρώπινης καθημερινότητας, δείχνοντας στους ανθρώπους το βαρυσήμαντο ρόλο της σε όλους τους τομείς και υπογραμμίζοντας τις δυσχέρειες των τεχνολογικά αναλφάβητων.

Ακόμη, η τεχνολογία είναι αλληλένδετη με την οικονομία και την πολιτική. Μπορεί η παγκόσμια οικονομία να έχει επιβαρυνθεί βαρύτατα από τα λουκέτα στις επιχειρήσεις και τις δημόσιες δαπάνες εξαιτίας του ιού, αλλά υπάρχουν προοπτικές ανάκαμψης σε άλλους κλάδους, όπως στη βιομηχανική ιατρική και τα τρόφιμα. Βέβαια, την παγκόσμια οικονομική δυσπραγία προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κάποιοι συμφεροντολόγοι πολιτικοί, οι οποίοι επιδιώκουν να δημαγωγήσουν το λαό και να εκμεταλλευτούν τον πόνο του για να εξασφαλίσουν μία «καρέκλα».

Η νέα δεκαετία άνοιξε το κουτί της Πανδώρας και μας υποδέχτηκε, ας ελπίσουμε, με τον ισχυρότερο εχθρό, η μάχη εναντίον του οποίου θα είναι σύντομη και η ανθρωπότητα θα αναδειχθεί νικηφόρα. Ωστόσο, η σωτηρία προδιαγράφει σκληρό αγώνα και πολλές θυσίες εκ μέρους των ανθρώπων. Οι απώλειες θα είναι χιλιάδες, όπως σε κάθε πανδημία κάθε αιώνα και οι άνθρωποι θα μείνουν για αρκετή περίοδο «παγωμένοι» από τον τρόμο της Μέδουσας-ιού, αφήνοντας τραύματα στη ψυχή τους, αλλά η νίκη θα τους αποζημιώσει. Ας ελπίσουμε πως οι άνθρωποι μετά κορωνοϊού θα είναι πιο δυνατοί, θα έχουν πάρει πολλά μαθήματα, θα έχουν εκτιμήσει όσα είχαν χάσει, θα έχουν αναθεωρήσει και θα ζήσουν τη ζωή τους ελεύθερα, όπως ονειρεύονταν πίσω από τα τζάμια των σπιτιών τους!