ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΟΡΙΣΜΟΙ
Περιβάλλον: Το σύνολο των γεωγραφικών, φυσικών και κοινωνικών συνθηκών μέσα στις οποίες γεννιέται, ζει και αναπτύσσεται ένα άτομο.
ΜΟΡΦΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
– Φυσικό περιβάλλον (έδαφος, θάλασσα, κλίμα, γεωγραφική θέση).
– Κοινωνικό περιβάλλον (οικογένεια, κοινωνία, πολιτεία, εκκλησία, σχολείο).
– Πολιτιστικό περιβάλλον (παραδόσεις, ήθη-έθιμα, καλλιτεχνική ζωή και δημιουργία).
- Το φυσικό περιβάλλον περιλαμβάνει όλους τους ζωντανούς οργανισμούς (έμβια ύλη) και την άβια ύλη που βρίσκονται με φυσικό τρόπο στη Γη.
Δεν είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων δραστηριοτήτων και διαφοροποιείται από το δομημένο περιβάλλον, στο οποίο συγκαταλέγονται οι γεωγραφικές περιοχές που δέχονται σημαντική επιρροή από τον άνθρωπο. Στο φυσικό περιβάλλον μπορούμε να κατατάξουμε πλήρεις οικολογικές μονάδες, τα οικοσυστήματα, αλλά και παγκόσμιους φυσικούς πόρους όπως ο αέρας και το νερό.
- Κλιματική κρίση
Η Κλιματική Κρίση αναφέρεται στον αντίκτυπο των ανθρωπογενών αλλαγών στο κλίμα -μεταβολές στις θερμοκρασίες και τα καιρικά φαινόμενα-, συνέπεια των αυξανόμενων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Αυτές, έχουν ως αποτέλεσμα μια σειρά σοβαρών επιπτώσεων όπως την περιβαλλοντική υποβάθμιση, τις φυσικές καταστροφές, τα ακραία καιρικά φαινόμενα (π.χ. έντονες και παρατεταμένες βροχοπτώσεις και πλημμύρες), την υδατική, επισιτιστική και οικονομική ανασφάλεια, τις συγκρούσεις και την τρομοκρατία, καθώς και την απώλεια ανθρώπινων ζωών.
Επομένως, με αυτό τον όρο, δίνεται έμφαση στις πολλαπλές μεταβλητές, ανθρώπινες και μη, που επηρεάζονται από την ραγδαία αλλαγή του παγκόσμιου κλίματος.
Από κάποιους επιστήμονες η κλιματική κρίση, θεωρείται ως παγκόσμια υπαρξιακή κρίση. Οι άνθρωποι είχαμε πετύχει να δαμάσουμε τη φύση για χάρη της ανθρώπινης εξουσίας και κέρδους. Όμως η δύναμη της φύσης έχει αρχίσει να ανταποκρίνεται νομοτελειακά, κάτι που ορίζει πως πρέπει να μεταβάλλουμε άμεσα τις προτεραιότητες της συλλογικής μας συνύπαρξης. Για να επιτύχει όμως η προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, χρειάζεται να μεταβληθούν τα καταναλωτικά μας πρότυπα, για να μην υπάρξει υποβάθμιση της υγείας, της ποιότητας ζωής, της βιοποικιλότητας, του φυσικού κάλλους και του πολιτισμού.
Οικολογία: Η επιστήμη που ασχολείται με την προστασία και την ισορροπία της φύσης καθώς και την εναρμόνιση της φύσης και του ανθρώπου.
Η αειφόρος (ή βιώσιμη) ανάπτυξη αναφέρεται στην οικονομική ανάπτυξη που σχεδιάζεται και υλοποιείται λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα. Γνώμονας της αειφορίας είναι η μέγιστη δυνατή απολαβή αγαθών από το περιβάλλον, χωρίς όμως να διακόπτεται η φυσική παραγωγή αυτών των προϊόντων σε ικανοποιητική ποσότητα και στο μέλλον.
Η βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει ανάπτυξη των παραγωγικών δομών της οικονομίας παράλληλα με τις υποδομές για μία υπεύθυνη στάση απέναντι στο φυσικό περιβάλλον και στα οικολογικά προβλήματα. Η βιωσιμότητα υπονοεί ότι οι φυσικοί πόροι υφίστανται εκμετάλλευση με ρυθμό μικρότερο από αυτόν με τον οποίον ανανεώνονται, διαφορετικά λαμβάνει χώρα η περιβαλλοντική υποβάθμιση.
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
– Υλικές – πηγή ζωής, προσφορά πρώτων υλών.
– Αισθητικές – ομορφιά, αγαλλίαση, απόλαυση, ηρεμία ψυχική.
– Πνευματικές – πηγή έμπνευσης, στοχασμού, δημιουργίας.
– Κοινωνικές – αγωγή, συμπεριφορά, διαμόρφωση προσωπικότητας.
– Πολιτικές – οργάνωση, ιεραρχία, αρχές και κανόνες.
– Πολιτισμικές – ψυχαγωγία, καλλιτεχνική δραστηριότητα.
– Φιλοσοφικές – τάξη, αρμονία, νομοτέλεια, υπαρξιακή αγωνία.
ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΦΥΣΗΣ
– Υπερεκμετάλλευση φυσικών πηγών και πόρων.
-Βιομηχανικά απόβλητα και τεχνολογική πρόοδος.
– Ρύπανση της θάλασσας και του αέρα, χημικές ουσίες.
– Ηχορύπανση και άναρχη δόμηση.
– Λύματα, απορρίμματα, φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα.
– Παρεμβάσεις στη χλωρίδα και την πανίδα.
– Διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας.
– Εντατικοποίηση καλλιεργειών και παραγωγής.
–Καταστροφή δασών, εκχερσώσεις, πυρκαγιές, οικοπεδοποίηση.
– Υπερπληθυσμός, υπερκατανάλωση, υποκουλτούρα.
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
-Πολιτική προστασίας περιβάλλοντος.
-Νομοθετικό πλαίσιο προστασίας περιβάλλοντος.
-Καταγραφή και ορθολογική χρήση φυσικού πλούτου.
-Οργάνωση περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
–Ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης πολιτών.
- ωφέλειες από την επικοινωνία του ανθρώπου με τη φύση;
α) Η φύση είναι πηγή σωματικής και ψυχικής υγείας, γιατί ο άνθρωπος κοντά στη φύση:
— αναζωογονεί τον οργανισμό του.
— διατηρεί και ανανεώνει τη σωματική του ευρωστία.
— ξεκουράζει το μυαλό του και χαλαρώνει τα νεύρα του.
— απομακρύνεται από το γρήγορο και εντατικό ρυθμό της ζωής στην πόλη.
— νιώθει ευδιάθετος και χαρούμενος ξένοιαστος και αυθόρμητος.
— εξασφαλίζει σωματική υγεία και ψυχική ηρεμία.
— επιθυμεί έντονα και νιώθει την ανάγκη να επιστρέψει στις πρώτες του ρίζες (δηλαδή στη φύση)
β) Η φύση είναι πηγή πλούτου, γιατί:
— είναι η βάση της ατομικής και της εθνικής οικονομίας.
— είναι τροφός και μητέρα του ανθρώπου.
— προσφέρει στον άνθρωπο όλα τα αγαθά της (τροφές, πρώτες ύλες, νερό, αέρα, ήλιο)
γ) Η φύση είναι πηγή επιστημονικής έρευνας, γιατί:
— κεντρίζει την περιέργεια του ανθρώπου και τον πόθο του να λύσει τα μυστήρια της.
— αποκαλύπτει τους φυσικούς νόμους της.
— θεμελιώνει τις φυσικές επιστήμες και αναπτύσσει την τεχνική.
— κάνει τον άνθρωπο ερευνητή και επιστήμονα, δραστήριο και εφευρετικό.
— ανανεώνει τις πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου.
— οδηγεί τον άνθρωπο στην εύρεση της επιστημονικής αλήθειας.
δ) Η φύση είναι πηγή έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας, γιατί τα φυσικά φαινόμενα:
— προκαλούν θαυμασμό και δέος στην ψυχή· του καλλιτέχνη.
— αφυπνίζουν στον άνθρωπο το αίσθημα του ωραίου.
— αναπτύσσουν τα καλαισθητικά συναισθήματα του ανθρώπου.
— εμπνέουν στον άνθρωπο την ευρυθμία και τη συμμετρία, την αρμονία και την αναλογία, την ενότητα και την ποικιλία.
— τροφοδοτούν τη δημιουργική φαντασία και κεντρίζουν την καλλιτεχνική δημιουργία του ανθρώπου.
— πλουτίζουν τη σφαίρα των ανθρώπινων γνώσεων.
— διευρύνουν τον ορίζοντα των φιλοσοφικών θεωριών.
— γίνονται πηγή της τέχνης και της ηθικής,
ε) Η φύση διδάσκει στον άνθρωπο:
— την αγάπη για το ωραίο και το αληθινό.
— το θαυμασμό, την περιέργεια και την φιλομάθεια.
— την τάξη και την αρμονία, την ποικιλία και τη συμμετρία.
— την εργατικότητα και τη δραστηριότητα.
— τη δικαιοσύνη και την εντιμότητα.
— την πρόνοια και την αποταμίευση.
— το στοχασμό και τον ορθολογισμό.
— την εγκράτεια και την αυτοκυριαρχία.
— το πάθος της ελευθερίας και τη χαρά της δημιουργίας.
στ) Η φύση εννοεί τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ανθρώπου, γιατί ο άνθρωπος κοντά στη φύση:
— επικοινωνεί πιο εύκολα με τους συνανθρώπους του.
—δεν έχει το άγχος που προκαλεί ο σύγχρονος τεχνικός πολιτισμός.
— εξασφαλίζει πνευματική διαύγεια, ψυχική γαλήνη και ηρεμία.
— απαλλάσσεται από τη ρουτίνα της καθημερινής ζωής.
— γίνεται εύρωστος και ήρεμος, αυθόρμητος και ειλικρινής, πρόσχαρος και ευδιάθετος, φυσιολάτρης και ευσυγκίνητος, συναισθηματικός και φιλάνθρωπος, καταδεκτικός και φιλόξενος, λιτοδίαιτος και απλοϊκός, εργατικός και έντιμος, δραστήριος και ενθουσιώδης, επινοητικός και εύστροφος, λογικός και προσεκτικός.
- Ποιες είναι οι αρνητικές συνέπειες της καταστροφής, της μόλυνσης και της ρύπανσης του φυσικού περιβάλλοντος;
- Οι εμπρησμοί αποτεφρώνουν τα δάση. Χωρίς τα δάση μειώνεται το οξυγόνο, καταστρέφεται η φυσική ομορφιά, χάνεται η πηγή της υγείας και του πλούτου.
- Η μόλυνση του πόσιμου νερού και του αέρα καταστρέφει τη ζωή του ανθρώπου.
- Η μόλυνση της ατμόσφαιρας από τις καμινάδες των εργοστασίων και τα καυσαέρια των αυτοκινήτων κάνει προβληματική τη ζωή των κατοίκων των μεγαλουπόλεων.
- Η ρύπανση των ποταμών, των λιμνών και των θαλασσών σκοτώνει τα ψάρια και άλλα υδρόβια ζώα. Η υγεία του ανθρώπου που έρχεται σε επαφή με το μολυσμένο υγρό στοιχείο, κινδυνεύει.
- Τα καυσαέρια των αυτοκινήτων αφαιρούν το οξυγόνο από τους κατοίκους των τσιμεντένιων πόλεων.
- Το νέφος περιέχει μονοξείδιο του άνθρακα, όζον, διοξείδιο του θείου, κυκλικούς υδρογονάνθρακες, οξείδια του αζώτου.
- Η ραδιενέργεια που αποδεσμεύεται με τις πυρηνικές δοκιμές και τα ατυχήματα στα πυρηνικά εργοστάσια προσβάλλει τα κύτταρα του ανθρώπου, προκαλεί αρρώστιες , μολύνει απέραντες περιοχές, δηλητηριάζει τα τρόφιμα.
- Η καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας μειώνει αισθητά τις φυσικές και τις ζωικές τροφές.
- Οι πετρελαιοκηλίδες από τα ναυάγια των τάνκερ νεκρώνουν κάθε ζωή στις θάλασσες που θα πέσουν.
- Η ηχορύπανση προσβάλλει το νευρικό σύστημα του ανθρώπου.
- Η αφισοκόλληση και τα πολιτικά συνθήματα ρυπαίνουν και υποβαθμίζουν το περιβάλλον.
- Η μόλυνση και η ρύπανση παραμορφώνουν και δολοφονούν το φυσικό περιβάλλον.
- Πώς θα διατηρηθεί η ισορροπία του οικολογικού περιβάλλοντος και του ανθρώπινου πληθυσμού;
Η ισορροπία του οικολογικού περιβάλλοντος και του ανθρώπινου πληθυσμού θα διατηρηθεί:
— αν χρησιμοποιούνται ήπιες πηγές ενέργειας (π.χ. ηλιακή ενέργεια).
αν απαγορεύονται οι ρυπογόνες ουσίες.
— αν τοποθετούνται φίλτρα στις βιομηχανίες.
— αν ελέγχονται τα καυσαέρια των αυτοκινήτων.
— αν γίνεται βιολογικός καθαρισμός των οικιακών λυμάτων και των αποβλήτων από τις βιομηχανίες.
— αν τιμωρούνται παραδειγματικά οι εμπρηστές των δασών.
— αν γίνονται αναδασώσεις μετά τις πυρκαγιές των δασών.
— αν γίνει οικογενειακός προγραμματισμός.
— αν καλλιεργείται η γη με σύγχρονα τεχνικά μέσα.
— αν αξιοποιούνται οι πλουτοπαραγωγικές πηγές κάθε χώρας.