Χειρωνακτική και πνευματική εργασία
• Η διάκριση είναι συμβατική, αφού ο άνθρωπος αποτελεί ενιαία οντότητα, ενότητα πνεύματος και σώματος. Σε εργασίες που υπερέχει η σωματική δύναμη (π.χ κατασκευές, απασχολούμενοι στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, τον στρατό, τις μεταφορές, κ.α) αυτές χαρακτηρίζονται χειρωνακτικές. Σε εργασίες που υπερέχει η πνευματική δύναμη (π.χ δικηγόροι, συγγραφείς, εκπαιδευτικοί, οικονομολόγοι, κ.α) χαρακτηρίζονται ως πνευματικές ή επιστημονικές.
• Όλες οι εργασίες είναι απαραίτητες για την επιβίωση του κοινωνικού συνόλου και την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας, άρα ισότιμες.
• Διαφέρουν μόνο ως προς τον τρόπο που ασκούνται, τις συνθήκες εργασίας και την αμοιβή τους.
• Και οι δύο μορφές εργασίας συμβάλλουν στην κάλυψη βιοτικών και ψυχικών αναγκών του ανθρώπου.
• Συμβάλλουν στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.
• Προάγουν τον πολιτισμό, γιατί τα προϊόντα του πολιτισμού δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του πνεύματος, αλλά και των χεριών.
Γιατί οι χειρωνακτικές εργασίες θεωρούνται κατώτερες;
• Η χειρωνακτική εργασία αντιμετωπίζεται υποτιμητικά, ακόμη από την αρχαιότητα, όταν τα επαγγέλματα διακρίνονταν σε «ελεύθερα», που ασκούσαν οι ελεύθεροι πολίτες και σε «βάναυσα», που ασκούσαν οι δούλοι.
• Στις καπιταλιστικές κοινωνίες η μορφή εργασίας είναι κριτήριο για την απόκτηση κύρους. Η χειρωνακτική εργασία συνδέεται με τον αναλφαβητισμό, τη φτώχεια και το χαμηλό πνευματικό επίπεδο και απαξιώνεται. Αντίθετα η πνευματική συνδέεται με τη δυνατότητα του ατόμου να έχει επαγγελματική σταδιοδρομία και εξέλιξη και να διαμορφώνει σχέσεις κοινωνικού κύρους. Ο διαχωρισμός αυτός δημιουργεί επαγγελματικά στερεότυπα και αναπαράγει την κοινωνική ανισότητα.
• Οι χειρωνακτικές εργασίες αμείβονται λιγότερο και οι συνθήκες είναι πιο δύσκολες και κουραστικές και απαιτούν συχνά αυξημένη μυϊκή δύναμη.
• Η είσοδος της μηχανής δημιουργεί τυποποίηση στην εργασία, που με τη σειρά της οδηγεί στην αλλοτρίωση.
• Η εκπαίδευση (τεχνική-επαγγελματική ή) όσων ασχολούνται με χειρωνακτικές εργασίες είναι υποβαθμισμένη.
• Τα χειρωνακτικά επαγγέλματα δεν εξασφαλίζουν το κοινωνικό κύρος των πνευματικών επαγγελμάτων.
Γιατί οι δύο μορφές εργασίας είναι ισότιμες;
• Σήμερα, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, οι χειρωνακτικές εργασίες που έχουν κυρίως σχέση με τη χρήση μηχανημάτων προϋποθέτουν γνώσεις τεχνικές για τη χρήση τους. Δεν είναι αποκομμένες από τη λογική επεξεργασία.
• Η κοινωνική προσφορά του εργαζόμενου δεν προσδιορίζεται από τη μορφή της εργασίας του, αλλά από το περιεχόμενό της.
• Η συνεισφορά και των δύο μορφών εργασίας στην αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων είναι ισότιμη: τα αγαθά που είναι απαραίτητα για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους παράγονται τόσο από τους χειρώνακτες, όσο και από τους πνευματικά εργαζόμενους.
• Η ισοτιμία όλων των μορφών εργασίας είναι απαραίτητη ώστε η επιλογή του επαγγέλματος να μην καθορίζεται από στερεότυπα και προκαταλήψεις. Έτσι θα αποφευχθεί η έλλειψη εργατικών χεριών που υπάρχει σε ορισμένους κλάδους χειρωνακτικής εργασίας και η «παραγωγή» ανέργων πτυχιούχων που δεν έχει ανάγκη η αγορά εργασίας.
• Η ισοτιμία της χειρωνακτικής και πνευματικής εργασίας αποδεικνύει ότι η κοινωνία δε διαχωρίζει τα μέλη της, αλλά αναδεικνύει την ελευθερία και την ισότητα, την αλληλεγγύη και τη διαφορετικότητα ως βασικές αξίες της.