ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παράδοση ονομάζεται το σύνολο των πολιτιστικών στοιχείων που κληροδοτήθηκαν από παλαιότερες γενιές (τρόπος ζωής, σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, θεσμοί, αξίες, ήθη και έθιμα, καλλιτεχνικά και άλλα δημιουργήματα, έργα επώνυμα ή έργα λαϊκά).

Διάκριση: ο πληθυντικός του όρου (παραδόσεις) δηλώνει θεσμούς, ήθη και έθιμα και άλλα λαϊκά πολιτισμικά στοιχεία που μεταδίδονται προφορικά από γενιά σε γενιά. Και με μια ειδικότερη σημασία (και στον ενικό και στον πληθυντικό) η λέξη σημαίνει είδος λαϊκής αφήγησης.

Μορφές – είδη

Η παράδοση, ανάλογα με τα επιμέρους στοιχεία και με τον τομέα στον οποίο αναφέρεται, είναι: εθνική – ιστορική, πνευματική, θρησκευτική, λαϊκή, οικογενειακή.

Ανάλογα με τη μορφή που απαντάται είναι γραπτή – προφορική – μνημεία

ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ (συντήρηση, προγονοπληξία, προγονολατρία)

Προγονοπληξία: η υπερβολική προσκόλληση στο παρελθόν. Η έμμονη προσήλωση στα επιτεύγματα του παρελθόντος και η άκριτη εξιδανίκευσή του.

-Προκαλεί στασιμότητα στην επιστήμη, την τεχνολογία, την τέχνη, τα γράμματα και γενικότερα στον πολιτισμό

-Στένεμα των πνευματικών οριζόντων

-Οπισθοδρόμηση

– Διατήρηση προκαταλήψεων, φανατισμού, ρατσισμού, εθνικισμού

ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ (προοδοπληξία-προοδολατρία)

Προοδοπληξία είναι η πλήρης απόρριψη του παρελθόντος και συνεπάγεται αδυναμία αξιοποίησης εκείνων των στοιχείων της παράδοσης που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πηγή σημαντικών αξιών, ιδεών, αντιλήψεων και κινήτρων για τη γόνιμη κινητοποίηση ενός έθνους.

– Στασιμότητα του πολιτισμού

-Πνευματικός και ηθικός μαρασμός

-Απώλεια εθνικής ταυτότητας

– Μιμητισμός, ξενομανία, πολιτιστικός εκφυλισμός

– Εξασθένιση της ιστορικής μνήμης

– Έλλειψη αυτογνωσίας

Αξία παράδοσης

Ο άνθρωπος δε νιώθει μετέωρος και ξεκομμένος από τις ρίζες του και το δέσιμο με την παράδοση λειτουργεί σαν στήριγμα ψυχικό, καθώς του δημιουργούνται συναισθήματα αυτοπεποίθησης και ασφάλειας. Πηγή έμπνευσης και δημιουργίας

Όταν αντλούνται διδάγματα από το παρελθόν και υιοθετούνται οι δοκιμασμένες αξίες του, υπάρχει κάποιος οδηγός για το παρόν και για το μέλλον.

Η παράδοση αποτελεί το πιο βασικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας ενός λαού και σημαντικό παράγοντα για την ενότητά του, συνδετικός-ενοποιητικός παράγοντας ενός έθνους

Η παράδοση έχει αξία όταν δε βιώνεται ως τυφλή και άγονη προσήλωση στο παρελθόν, αλλά όταν αντλεί από αυτό επιλεκτικά ό,τι χρήσιμο και δοκιμασμένο μπορεί να λειτουργήσει και στο παρόν, με την απόρριψη κάθε στοιχείου που είναι ξεπερασμένο και ανήκει σε άλλες εποχές.

Κρίση της παράδοσης – αίτια

– τεχνοκρατικό πνεύμα εποχής ,προοδοπληξία,   μονοδιάστατη αντίληψη περί προόδου,  θεωρείται στοιχείο οπισθοδρόμησης

-εμπορευματοποίηση της παράδοσης

-σύγχρονος τρόπος ζωής, επικράτηση του δυτικού πολιτιστικού προτύπου – αστικοποίηση

-παγκοσμιοποίηση, επικράτηση μαζικής κουλτούρας,  μίμηση ξένων προτύπων, ξενομανία

– ταχύτατοι ρυθμοί εξέλιξης των σύγχρονων κοινωνιών, έλλειψη ελεύθερου χρόνου, πνεύμα σύγχρονης καταναλωτικής κουλτούρας

-αντίδραση των νέων σε οτιδήποτε παλιό , άκριτη απόρριψη

Ορθή στάση απέναντι στην παράδοση

-η ευθύνη των νέων: γνώση, κρίση και υπεύθυνη στάση –όχι άκριτη απόρριψη

Ένα μέρος του παρελθόντος πεθαίνει κάθε στιγμή και η θνησιμότητά του μας μολύνει αν προσκολληθούμε σ’ αυτό με υπερβολική αγάπη. Ένα μέρος του παρελθόντος μένει πάντα ζωντανό και κινδυνεύουμε, καταφρονώντας τη ζωντάνια του.  (Γ. Σεφέρης)

-σχολείο: Ανθρωπιστικό περιεχόμενο σπουδών. Ενίσχυση του μαθήματος της γλώσσας. Βιωματική επαφή με την παράδοση μέσω εκδρομών, διαθεματικών εργασιών κα.  Γνωριμία με τη λαϊκή τέχνη.

-ΜΜΕ: ποιοτικά προγράμματα, εκπομπές προβολής πολιτιστικής κληρονομιάς

-Πολιτεία: ανάδειξη κληρονομιάς μέσω  και της κινητοποίησης τοπικών φορέων και αξιοποίησης δυνατοτήτων τεχνολογίας