ΕΦΗΒΕΙΑ – ΝΕΟΤΗΤΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:

Η εφηβεία αποτελεί μία από τις ωραιότερες αλλά και καθοριστικότερες φάσεις της ανθρώπινης ζωής. Είναι μία ηλικιακή περίοδος με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που της δίνουν ένα άρωμα μοναδικότητας αλλά και της προσδίδουν σημαντικό βαθμό δυσκολίας λόγω των έντονων ψυχοπνευματικών διεργασιών στον εσωτερικό κόσμο του νέου. Στη διάρκεια της ο έφηβος προσπαθώντας να συνθέσει την προσωπικότητα του, διακρίνεται από την τάση μίμησης κάποιων προτύπων ή ειδώλων, αντλημένων από την καθημερινή ζωή. Ο νέος προσπαθεί να προσανατολιστεί σε έναν κόσμο διαρκών αλλαγών.

ΟΡΙΣΜΟΣ
Με τον όρο νέοι (ή νεότητα) γίνεται λόγος για την περίοδο της μετάβασης από την παιδική στην ώριμη
ηλικία, κατά την οποία ο άνθρωπος καλλιεργεί τόσο τη βιολογική όσο και την πνευματική του υπόσταση,
εκμεταλλευόμενος ερεθίσματα και επιδράσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Η εφηβεία είναι η περίοδος μετάβασης από την παιδική στην ώριμη ηλικία. Αρχίζει από το 11 ο έτος της ηλικίας του νέου και φτάνει μέχρι το 18ο έτος. Υπάρχουν όμως και ατομικές διαφορές στα όρια αυτά. Πρόκειται γενικά για μια δύσκολη περίοδο, καθώς ο νέος προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί από τους γονείς του, να διαμορφώσει την προσωπικότητα του και να βρει τη θέση του μέσα στον κόσμο.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ
Βασικά χαρακτηριστικά των νέων: γνήσιοι, ειλικρινείς, ορμητικοί, απόλυτοι, ανικανοποίητοι, ανήσυχοι,
ρηξικέλευθοι, απαιτητικοί, αντικομφορμιστές, ασυμβίβαστοι, αντίθετοι προς το άδικο με όραμα για ένα
καλύτερο κόσμο

Βασικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής και νοητικής συμπεριφοράς των εφήβων:
– ενδοστρέφεια, ανασφάλεια, έλλειψη αυτοπεποίθησης.
– αίσθημα μοναξιάς, κάτι που τον οδηγεί στην αναζήτηση της εμπιστοσύνης στις ομάδες των
συνομήλικων τους
– Ενδιαφέρον για το άλλο φύλο.
– Υπαρξιακές ανησυχίες.
– Απόρριψη στερεοτύπων και ιδεολογιών του παρελθόντος, απόρριψη καθιερωμένων αξιών, αρχών,
ιδανικών, παράδοσης.
– Άσκηση κριτικής στο κοινωνικό κατεστημένο.
– Υιοθέτηση των τάσεων της μόδας, μιμητισμός.
– Αναζήτηση προτύπων και ειδώλων.
– Επαναστατικότητα, συμμετοχή σε συλλογικά σχήματα (ομάδες, οργανώσεις).
– Έντονος αυθορμητισμός – παρορμητικότητα.
– Αντιφατική συμπεριφορά, καθώς από τη μια δείχνουν ανατρεπτική διάθεση και από την άλλη
αποδέχονται άκριτα πολιτικές και ιδεολογικές κοσμοθεωρίες.

ΤΑ ΣΟΒΑΡΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΝΕΟΙ
Επειδή οι νέοι είναι οργανικό μέλος του κοινωνικού συστήματος, μπορούμε να ισχυριστούμε πως τα
προβλήματα της κοινωνίας είναι και προβλήματα των νέων και αντίστροφα.
Τα σοβαρότερα προβλήματα είναι:
 Αδιαφορία για τις ανθρωπιστικές αξίες, ο αμοραλισμός.
 Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.
 Η απειλή μιας πολεμικής σύρραξης.
 Η φτώχεια και η οικονομική εξαθλίωση κοινωνικών κατηγοριών και λαών ολόκληρων. Το αναχρονιστικό, σε πολλές περιπτώσεις, σύστημα πολιτικής οργάνωσης και διακυβέρνησης των
σύγχρονων κοινωνιών.
 Φαινόμενα κοινωνικής αναλγησίας, όπως ανασφάλεια, ελλιπής περίθαλψη, απαιδευσία, κοινωνικές
ανισότητες και διακρίσεις, ανεργία και απάνθρωπη εργασία.
Απόρροια των προβλημάτων αυτών είναι και τα προβλήματα που εμφανίζονται με ιδιαίτερη
οξύτητα για τους νέους.
 Το πρόβλημα της ουσιαστικής παιδείας.
 Οι εντατικοί ρυθμοί ζωής, για να είναι συνεπείς σε πολλές υποχρεώσεις με τις οποίες είναι
επιφορτισμένοι, τους προξενούν άγχος και περιορίζουν δραματικά τον ελεύθερο χρόνο και την
ψυχαγωγία τους.
 Η επαγγελματική αποκατάστασή τους.
 Ο σωστός προσανατολισμός τους, επειδή λείπουν ή έχουν κλονιστεί αξίες, οράματα και ιδανικά.
 Η ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία.
 Τα προβλήματα στις σχέσεις τους με τους μεγαλύτερους.
 Τα ναρκωτικά, η εγκληματικότητα, η διαφθορά.
Λόγοι για τους οποίους ορισμένοι νέοι εκτρέπονται σε βίαιες και αντικοινωνικές ενέργειες (εγκληματικότητα, χουλιγκανισμός, εξτρεμισμός )

 Η αδυναμία της οικογένειας να διαπαιδαγωγήσει και να καθοδηγήσει σωστά τους νέους ανθρώπους.
 Το σχολείο, που δεν εμπνέει αρχές και οράματα και δε στρέφει το ενδιαφέρον των νέων σε
δημιουργικούς σκοπούς, στην πραγματοποίηση των οποίων οι νέοι θα διοχετεύσουν το δυναμισμό
τους.
 Η τηλεόραση με τα πρότυπα βίας, εγκληματικότητας και ανηθικότητας που προβάλλει.
 Ο καταναλωτισμός και η επιδίωξη, με κάθε τρόπο, του ευδαιμονισμού.
 Η ανεργία και η διάψευση προσδοκιών που συνεπάγεται. .
 Η ένταξή τους σε περιθωριακές ομάδες..
 Οι σύγχρονες μορφές παθητικής ψυχαγωγίας υποθάλπουν τη βιαιότητα, π.χ. η παρακολούθηση
ποδοσφαιρικών αγώνων.
 Οι κοινωνικές ανισότητες, διακρίσεις και αδικίες.
 Οι πιεστικές συνθήκες διαβίωσης στις μεγαλουπόλεις, που δε δίνουν ευκαιρίες για διέξοδο και
εκτόνωση της νεανικής ενεργητικότητας
 Ο αποκλεισμός των νέων από πολιτικές δημοκρατικές διαδικασίες, καθώς πολλές αποφάσεις, οι
οποίες μάλιστα τους αφορούν, παίρνονται ερήμην τους.
 Ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία των νέων που είναι ενταγμένοι σε ομάδες.
Πώς μπορούν οι νέοι να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα προβλήματά τους.
 Να σταθούν απέναντι στα προβλήματα με αποφασιστικότητα και ενεργητικά, όχι παθητικά και
μοιρολατρικά.
 Αποκτώντας γνώσεις.
 Με σκληρή δουλειά.
 Συνεργαζόμενοι, θέτοντας κοινούς στόχους και συντονίζοντας τις δυνάμεις τους για την εκπλήρωση
των στόχων αυτών.
 Σεβόμενοι τις ηθικές αξίες, τις αρχές και τους νόμους της πολιτείας μας.
 Με την ενεργό συμμετοχή τους στα κοινά και την ενίσχυση του δημοκρατικού πολιτεύματος.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Η εφηβεία είναι ηλικία γεμάτη αντιθέσεις. Οι συναισθηματικές αντιφάσεις συνδεόμενες με τις τάσεις αμφισβήτησης και την επαναστατικότητα της ηλικίας δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που ο έφηβος αδυνατεί να ελέγξει. Απαιτείται λοιπόν, κατανόηση από τους μεγαλύτερους. Είναι αναγκαία όμως κη αυτογνωσία και η αυτοσυγκράτηση από την πλευρά των εφήβων για την ασφαλέστερη ένταξή τους στην κοινωνία των ενηλίκων.