ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΡΗΜΑΤΟΣ

Οριστική

Η οριστική φανερώνει το πραγματικό και το βέβαιο (απλή οριστική). Ή το δυνατό και λέγεται δυνητική οριστική ή το πιθανό και λέγεται πιθανολογική οριστική.

Απλή οριστική: Το νερό της θάλασσας δεν πίνεται.

Δυνητική οριστική: Θα έδινα τα πάντα, για να πετύχω (= θα μπορούσα να δώσω).

Πιθανολογική οριστική: Δε θέλει να ακολουθήσει∙ θα κουράστηκε.

Υποτακτική

Η υποτακτική φανερώνει κυρίως το ενδεχόμενο και το επιθυμητό. Αυτή είναι κυρίως η σημασία της. Μέσα στο λόγο όμως παίρνει και άλλες σημασίες συγγενικές. Έτσι φανερώνει: προτροπή, παραχώρηση, ευχή, το δυνατό, απορία, το πιθανό, προσταγή ή απαγόρευση.

Ενδεχόμενο: Αν βρω λίγο χρόνο, θα ζωγραφίσω.

Επιθυμητό: Ας γίνω πρώτα καλά, και βλέπουμε ύστερα.

Παραχώρηση: Ας έρθει κι αυτός, αφού το θέλει.

Απορία: Να το πω; Να μην το πω;

Προσταγή: Μη μου ξαναμιλήσεις.

Η υποτακτική συνοδεύεται από τα μόρια να, ας καθώς και από τους συνδέσμους: αν, εάν, σαν, όταν, πριν, πριν να, μόλις, προτού, άμα, να, για να, μη, μήπως.

Προστακτική

Η προστακτική φανερώνει την επιθυμία ως προσταγή. Ανάλογα όμως με το πρόσωπο προς το οποίο απευθύνεται εκείνος που μιλά, η προσταγή μπορεί να γίνει: προτροπή, απαγόρευση, παράκληση, ευχή, έντονη ενέργεια.

Ανοίξτε τα παράθυρα.

Έντονη ενέργεια: Λέγε λέγε, πέτυχες το σκοπό σου.

Ευχή: Σύρε, παιδί μου, στο καλό.

Παράκληση: Λυπήσου με, Θεέ μου, στο δρόμο που πήρα.

Σημείωση: Οι εγκλίσεις του ρήματος επηρεάζουν το ύφος του κειμένου