Δ. Δημιουργώ και Καινοτομώ

ΥΠΟΘΕΜΑΤΙΚΗ: Επιχειρηματικότητα_ Οικονομία και Ηθική

Τίτλος προγράμματος: Πόσο δίκαιη είναι η σοκολάτα σου;

Ξεκινήσαμε το 1ο εργαστήριο με ένα παιχνίδι για να γνωρίσουμε τη σχέση μας με τη σοκολάτα και τις συνήθειές μας όσον αφορά το αγαπημένο αυτό προϊόν.
Στη συνέχεια συζητήσαμε τι γνωρίζουμε για τη σοκολάτα με ερωτήματα όπως: «Ποια είναι η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούμε για την παρασκευή σοκολάτας;» «Στην Ελλάδα έχουμε κακαόδεντρα;» «Σε ποιες χώρες ευδοκιμούν τα κακαόδεντρα;» Φάνηκε πώς αν και όλοι απολαμβάνουμε τη σοκολάτα, οι γνώσεις μας γύρω από αυτή είναι ελάχιστες. Ελπίζουμε αυτό να αλλάξει στο τέλος της ενότητας…

Τώρα ήταν η ώρα να χωριστούμε σε ομάδες των τεσσάρων. Δύο παιδιά της ομάδας εργάζονται στο φύλλο εργασίας 1Α (χώρες-παραγωγοί κακάο) και τα άλλα δύο εργάζονται στο φύλλο εργασίας 1Β (χώρες-καταναλωτές κακάο). Παρατηρούν τα διαγράμματα και έχουν 3 λεπτά χρόνο να δημιουργήσουν ερωτήσεις που σχετίζονται με αυτά. Αφού ολοκληρωθούν τα 3 λεπτά, οι δυάδες ανταλλάσσουν τα φύλλα εργασίας και απαντούν τις ερωτήσεις. Όλοι μαζί διαβάζουμε τις ερωτήσεις και ελέγχουμε τις απαντήσεις που δόθηκαν σύμφωνα με τα διαγράμματα των φύλλων εργασίας.  Παράλληλα, εντοπίσαμε στον παγκόσμιο χάρτη τις χώρες παραγωγής και τις χώρες κατανάλωσης και τοποθετήσαμε επάνω τους πράσινες πινέζες στις χώρες παραγωγής  και κόκκινες πινέζες στις χώρες κατανάλωσης και συζητήσαμε τα συμπεράσματά μας. για τα σημεία παραγωγής και κατανάλωσης.

Στο τέλος του εργαστηρίου συζητήσαμε για τις κλιματολογικές συνθήκες στις οποίες ευδοκιμούν τα κακαόδεντρα, απαντώντας σε ερωτήσεις: «Γιατί το κακάο δεν καλλιεργείται εκεί που καταναλώνετε;» και «Στην Ευρώπη ή στην Ελλάδα ευδοκιμούν τα κακαόδεντρα; ναι ή όχι και γιατί;» και καταλήγοντας σε συμπεράσματα.

2ο εργαστήριο_ Η ζωή μιας σοκολάτας (1η δραστηριότητα)

Ξεκινάμε μια ευχάριστη δραστηριότητα για άλλη μια φορά. Τα μισά παιδιά παίρνουν φωτογραφίες και τα άλλα μισά τις πληροφοριές/λεζάντες που τις συνοδεύουν. Κινούνται στην τάξη και βρίσκουν το ταίρι τους ώστε να ενώσουν τις φωτογραφίες με τη λεζάντα τους. Κατόπιν, συζητώντας δημιουργούν σε χαρτί του μέτρου μια ιστοριογραμμή τοποθετώντας τις φωτογραφίες με τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάζονται τα στάδια ζωής μιας σοκολάτας σε λογική χρονική σειρά. Στη συνέχεια πήραν καρτέλες  με τις ειδικότητες/ιδιότητες ανθρώπων οι οποίοι συμμετέχουν στην αλυσίδα παραγωγής και κατανάλωσης μιας σοκολάτας και τις τοποθέτησαν στο στάδιο ζωής που τους αντιστοιχεί.

Επόμενο βήμα: παρακολουθήσαμε το μεταφρασμένο βίντεο στα ελληνικά, που δημιούργησε η οργάνωση Fair Trade, με τίτλο «My fair trade adventure».

Ακολούθησε συζήτηση η οποία ήταν γεμάτη ζωντάνια και σκέψεις και απορίες και ενθουσιασμό και …. και…

Η σοκολάτα μας ενώνει (2η δραστηριότητα)

1ο βήμα: Οχτώ παιδιά στέκονται σε κύκλο, ενώ, τα υπόλοιπα παρακολουθούν τη διαδικασία και συμμετέχουν στη συζήτηση. Κάθε παιδί από τα οχτώ έχει ένα ρόλο τον οποίο κρεμάει ή καρφιτσώνει μπροστά του ώστε να είναι ορατός από όλους.

2ο βήμα: Ένα παιδί κρατά την άκρη του σπάγκου και δίνει το υπόλοιπο κουβάρι σε ένα άλλο παιδί από τον κύκλο που νομίζει ότι σχετίζεται (π.χ. ο καταναλωτής σοκολάτας κρατάει την άκρη του κουβαριού και δίνει το κουβάρι στον ιδιοκτήτη ψιλικατζίδικου) και εξηγεί γιατί σχετίζεται με αυτόν. Κατόπιν, το δεύτερο παιδί/ρόλος συνεχίζει κρατώντας ένα μέρος του σπάγκου, δίνει το κουβάρι σε άλλο παιδί/ρόλο και εξηγεί γιατί σχετίζεται με αυτό, το παιχνίδι συνεχίζεται, έως ότου και τα 8 παιδιά/ρόλοι να κρατούν ένα κομμάτι του σπάγκου και να δημιουργηθεί μια προσομοίωση ιστού αράχνης.

3ο βήμα: Τα παιδιά ενημερώνονται  ότι στις περιοχές που ευδοκιμεί το κακαόδεντρο λόγο της κλιματικής αλλαγής είχε ξηρασία και αναπτύχθηκαν αρρώστιες στα κακαόδεντρα έτσι η παραγωγή κακάο μειώθηκε στο ελάχιστο.

Ερώτηση: «Ποιοι επηρεάζονται πρώτοι από την κατάσταση αυτή;»

Απάντηση: οι καλλιεργητές.

Ζητείται τότε από τους καλλιεργητές να κουνήσουν το σπάγκο τους. Καθώς αυτοί κουνούν το σπάγκο διαπιστώνουμε ότι αυτός κινείται και στους υπόλοιπους. Τα παιδιά τώρα πρέπει να εξηγήσουν γιατί συμβαίνει αυτό.
Ερώτηση: Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε οικονομική κρίση και ζητά από τα μέλη κράτη της να αυξήσουν τους φόρους τους συγκεκριμένα, ορίζει το κακάο και τη σοκολάτα ως είδος πολυτελείας και αυξάνει το ΦΠΑ τους στον ανώτερο συντελεστή φορολογίας. «Ποιοι επηρεάζονται από αυτό; Γιατί; Ποιοι άλλοι θα επηρεαστούν στη συνέχεια; Γιατί;….

Οι μαθητές έτσι κατανόησαν πως όλοι είμαστε κρίκοι της ίδιας αλυσίδας ο όπου ο ένας επηρεάζει τον άλλον.

Εργασία για το σπίτι: Καλείστε να δημιουργήσετε ατομικά ή ομαδικά ένα μικρό λογοτεχνικό κείμενο (ποίημα ή πεζό), ή ένα κόμικ, ή μια ζωγραφιά ή ένα κολάζ,  ή ό,τι άλλο σκεφτείτε με στόχο να αποδώσετε  καλλιτεχνικά με ποιον τρόπο το εμπόριο και, ειδικότερα, το εμπόριο της σοκολάτας ενώνει ανθρώπους από διάφορα μέρη της γης.

Εργασίες

• Ζωγραφιές

• 1 παρουσίαση από τον Δημήτρη Β. 

• και 2 καταπληκτικά ποιήματα!!

3ο εργαστήριο: Πόσο αξίζει ο κόπος τους;

Το ξέρατε ότι το 2019, στην Ευρώπη παρήχθησαν 3,7 εκατομμύρια τόνοι σοκολάτας με έσοδα 53 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου;
Άραγε οι καλλιεργητές που προμηθεύουν την Ευρώπη κακάο, σύμφωνα με τα μεγέθη του εμπορίου σοκολάτας, έχουν μια άνετη ή μία
στερημένη ζωή και δικαιολογούν την άποψή τους;

• Αφού χωριστήκαμε σε ομάδες δουλέψαμε πάνω σε Φύλλα Εργασίας με το εξής θέμα:

Συζητήστε στην ομάδα σας και επιχειρηματολογήστε για το παρακάτω θέμα: «Αν μία σοκολάτα πωλείται 1 ευρώ ποιο ποσοστό από την τιμή της πρέπει να πάρει ο καθένας από την παρακάτω λίστα ώστε να πληρωθεί «δίκαια» σύμφωνα με την συμβολή του στη δημιουργία της σοκολάτας». Καταλήξτε σε μια κοινή απόφαση και χρωματίστε με διαφορετικό χρώμα το ποσοστό του κάθε συμμετέχοντα. Παρουσιάστε την εργασία σας και δικαιολογήστε τη γνώμη σας στην ολομέλεια της τάξης.

•  Οι ομάδες ανάρτησαν τα φύλλα εργασίας στον πίνακα της τάξης και παρουσίασαν τις απόψεις τους. Στην ολομέλεια έγινε μια συγκριτική μελέτη των σχεδιαγραμμάτων. Στη συνέχεια προσπαθήσαμε να καταλήξουμε σε κοινό συμπέρασμα για το ποσοστό που είναι δίκαιο για κάθε συμμετέχοντα στην αλυσίδα. Η συζήτηση, πραγματικά, μας δυσκόλεψε! Όλοι είχαμε και τη δική μας άποψη!!!

• Ώρα να αντικρίσουμε την πραγματικότητα  μέσα από ένα βίντεο και να τη συγκρίνουμε  με όσα καταγράψαμε στο φύλλο εργασίας.

4ο εργαστήριο: δραστηριότητα: Γνωρίζω το Δίκαιο Εμπόριο

Σήμερα εξοικειωθήκαμε με την τεχνική ανάγνωσης «παζλ». Οι μαθητές, αρχικά χωρίστηκαν σε 5 τετραμελής ομάδες . Το κάθε μέλος πήρε το φύλλο εργασίας και μια διαφορετική καρτέλα πληροφοριών, από τα υπόλοιπα μέλη. Δηλαδή, το 1ο παιδί είχε μια καρτέλα που εξηγεί τι είναι το Δίκαιο Εμπόριο, το 2ο μία καρτέλα που αναφέρει πότε ξεκίνησε και πώς αναπτύχθηκε, το 3ο μία καρτέλα για το σήμα/ετικέτα του και το 4ο παιδί μία καρτέλα με τους κανόνες του Δίκαιου Εμπορίου. Τα παιδιά είχαν 15 λεπτά για να διαβάσουν και να εξοικειωθούν με τις πληροφορίες της καρτέλας τους.
Στη συνέχεια τα παιδιά με τις ίδιες καρτέλες έφυγαν από τις ομάδες τους δημιουργώντας ομάδες ειδικότητας. Εκεί συζήτησαν όσα διάβασαν με σκοπό να βεβαιωθούν ότι έχουν κατανοήσει σωστά τις πληροφορίες και να διευκρινίσουν «θολά» σημεία.

Στο τελευταίο βήμα τα παιδιά επέστρεψαν στην αρχική τους ομάδα («Βασική Ομάδα») και παρουσίαζαν με τη σειρά τις πληροφορίες τους για το Δίκαιο Εμπόριο, δέχονταν ερωτήσεις από τα μέλη της ομάδας τους και παρείχαν διευκρινήσεις. Έτσι στο τέλος όλοι οι μαθητές κατάφεραν να πληροφορηθούν για όλα τα θέματα και το κυριότερο! Υπήρξαν οι ίδιο μεταφορείς γνώσεων και πληροφοριών.

Ακολουθούν οι καρτέλες.

Τι είναι το «Δίκαιο Εμπόριο»

To Δίκαιο Εμπόριο αποτελεί παγκόσμιο κίνημα το οποίο ορίζει ως στόχο του να βελτιώνει τη ζωή των μικρών αγροτών και εργαζομένων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Με τις ακολουθούμενες διαδικασίες του διασφαλίζει ότι μικροί καλλιεργητές, εργάτες και βιοτέχνες σε Ασία, Αφρική και Νότια Αμερική διαθέτουν πλέον τη δυνατότητα να πουλούν τα προϊόντα τους σε αγορές της Ευρώπης, των Η.Π.Α., του Καναδά και της Αυστραλίας και να αμείβονται δίκαια. Αυτό το επιτυγχάνουν βοηθώντας τους μικρούς καλλιεργητές και παραγωγούς να δημιουργούν τοπικούς συνεταιρισμούς και να πωλούν τα προϊόντα τους απευθείας σε οργανισμούς Δίκαιου Εμπορίου καταργώντας τους ενδιάμεσους αγοραστές και πωλητές. Οι οργανισμοί Δίκαιου Εμπορίου με διαφανείς διαδικασίες συνεργασίας και διαπραγμάτευσης με όλα τα μέλη των συνεταιρισμών ορίζουν την ελάχιστη τιμή αγοράς του προϊόντος η οποία, σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε χώρας, εξασφαλίζει στους αγρότες τουλάχιστον: υγιεινό φαγητό, καθαρό νερό, αξιοπρεπές σπίτι, εκπαίδευση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ρούχα, μετακινήσεις, και έκτακτα έξοδα για τον/την παραγωγό ή τον/την εργαζόμενο/-η και την οικογένειά τους. Οι οργανισμοί Δίκαιου Εμπορίου πληρώνουν προκαταβολικά το 50% της αξίας του προϊόντος στους μικρούς παραγωγούς και το υπόλοιπο μετά την πώλησή του. Με αυτό τον τρόπο οι παραγωγοί νιώθουν ασφάλεια για το μέλλον τους και μπορούν να επενδύουν στις επόμενες δράσεις τους.

Πότε ξεκίνησε και πως αναπτύχθηκε το Δίκαιο Εμπόριο;

Δεν υπάρχει συναίνεση για το πότε εμφανίστηκε η πρώτη δράση Δίκαιου Εμπορίου. Ωστόσο, έχει καταγραφεί ότι το 1946 μια Αμερικανίδα επιχειρηματίας η Edna Ruth Byler άρχισε να πουλά τα κεντήματα μιας γυναικείας ομάδας ραπτικής από το Πουέρτο Ρίκο σε φίλους και γείτονες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το πρώτο κατάστημα με προϊόντα Δίκαιου Εμπορίου εμφανίστηκε στις Η.Π.Α. το 1958. Στην Ευρώπη το πρώτο κατάστημα δημιουργήθηκε το 1969 στη Δανία· στην αρχή πουλούσε μόνο ζαχαροκάλαμο και χειροτεχνήματα, ενώ αργότερα, το 1979, προσέθεσε στα ράφια του καφέ από συνεταιρισμό μικρών καλλιεργητών της Γουατεμάλας. Στην Ευρώπη, το Δίκαιο Εμπόριο έχει αναγνωριστεί επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2006), την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (2009), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2009) και την Επιτροπή των Περιφερειών (2010). Σήμερα το Παγκόσμιο Δίκαιο Εμπόριο έχει περισσότερους από 1.000.000 μικρούς παραγωγούς, που συμμετέχουν σε περίπου 3.000 συνεταιρισμούς σε πάνω από 50 αναπτυσσόμενες χώρες. Τα προϊόντα τους πωλούνται σε περίπου 1.500 καταστήματα «Δίκαιου Εμπορίου» σε όλο τον κόσμο και σε αυτά προσφέρονται προϊόντα όπως τσάι, κακάο, σοκολάτες, ξηροί καρποί, πορτοκάλια, μπανάνες, μπαχαρικά, κρασί, λουλούδια, ρούχα, καλλυντικά, κοσμήματα, μπάλες ποδοσφαίρου, χειροτεχνήματα κ.α.

Ποιος είναι ο σκοπός και οι κανόνες του Δίκαιου Εμπορίου;

Ο σκοπός και οι κανόνες του Δίκαιου Εμπορίου συμφωνήθηκαν το 2009 στη «Χάρτα των Αρχών του Δίκαιου Εμπορίου» (Charter of Fair Trade Principals) οι οποίοι ανανεώθηκαν το 2018. Συγκεκριμένα, ο σκοπός του Δίκαιου Εμπορίου είναι να διασφαλίσει ένα δικαιότερο διεθνές εμπόριο στις επικρατούσες εμπορικές αγορές. Οι Οργανισμοί που επιθυμούν να φέρουν τον τίτλο του Δίκαιου Εμπορίου οφείλουν να ακολουθούν τους παρακάτω 10 κανόνες :

Πώς αναγνωρίζουμε τα προϊόντα Δίκαιου Εμπορίου;

Το 1997 ιδρύθηκε η παγκόσμια ένωση «Fairtrade Labelling Organisations International» (FLO) η οποία πιστοποιεί τα προϊόντα Δίκαιου Εμπορίου με ειδικό σήμα.

Το σήμα συμβολίζει τη σχέση μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών, συνεταιρισμών και εμπόρων, αγροτών και εργαζομένων στην κοινή τους προσπάθεια να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και την ευημερία όλων των ανθρώπων μέσα από τις καθημερινές αγορές. Στο σήμα ο γαλάζιος ουρανός συμβολίζει την αισιοδοξία, το πράσινο την εύφορη γη και την ανάπτυξη και το σηκωμένο χέρι την ενδυνάμωση (δύναμη, στήριξη, συμπαράσταση).

Άλλο σήμα που μπορεί να βρεθεί σε συσκευασίες πιστοποιημένων προϊόντων Δίκαιου Εμπορίου είναι το σήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Δίκαιου Εμπορίου.

Τα τελευταία χρόνια το Δίκαιο Εμπόριο έχει δεχθεί κριτική για τη σηματοδότηση των προϊόντων του. Υποστηρίζεται ότι το σήμα Δίκαιου Εμπορίου, με την πάροδο του χρόνου έχει χάσει τον αρχικό του προσανατολισμό, να ενδυναμώνει τους τοπικούς μικρούς παραγωγούς, και τώρα, χρησιμοποιείται απλώς ως εγγύηση κατά της εκμετάλλευσης. Ωστόσο, είναι κοινά αποδεκτό ότι παρά τις ατέλειές του, το κίνημα του Δίκαιου Εμπορίου συνεχίζει να παρέχει ευκαιρίες σε περιθωριοποιημένους εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο.

Αφίσα για το Δίκαιο Εμπόριο από τη μαθήτρια Χριστίνα Κ.

Αφίσα για το Δίκαιο Εμπόριο από τη Θωμαΐδα Κ.

Εργασία αξιολόγησης: Τα παιδιά ατομικά ή σε ζευγάρια καλούνται να δημιουργήσουν σταυρόλεξα ή κουίζ για το Δίκαιο Εμπόριο είτε σε χαρτί ή ψηφιακά

Μερικά, πιο “ψηφιακά ” τυπάκια δημιούργησαν online κουίζ!!!!

Δίκαιο Εμπόριο_Σιλουανή | Quizizz

https://quizizz.com/admin/quiz/start_new/6581b8f455d45b8d2e8af5ab?ctaSource=classic-mode