Η Θεολογία… στο σχολείο

Ὁ ἐκκλησιαστικός βίος, ἡ Ὀρθόδοξη χριστιανική ζωή, δέν εἶναι μιά ἀδιάκοπη καί κουραστική μονοτονία. Εἶναι μιά πορεία μέ συνεχεῖς ἐναλλαγές καί μεταπτώσεις, μέ σταθμούς καί στάσεις, μέ ἑορτές καί νηστεῖες, μέ ποικίλες πνευματικές ἐκδηλώσεις, μέ ἀκολουθίες καί τελετές, μέ περιόδους κατανύξεως καί περισυλλογῆς καί μέ περιόδους χαρᾶς καί εὐφροσύνης. Εἶναι μιά πορεία πού ἐκφράζει τήν ἀγωνιώδη προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νά πλησιάσει καί νά γνωρίσει τόν Θεό καί νά ζήσει σύμφωνα μέ τό θέλημά Του. Καί ὄντως, μέσα ἀπ’ αὐτό τόν τρόπο ζωῆς, δηλ. μέσα ἀπό τόν ἐκκλησιαστικό βίο, πολλοί κατορθώνουν νά πλησιάσουν καί νά γνωρίσουν τόν Θεό πραγματικά, ὅπως οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, καί πολλοί περισσότεροι καταξιώνονται νά ἀπολαύσουν τίς εὐεργεσίες καί δωρεές Του στήν προσωπική τους ζωή.
Οἱ πιό χαρακτηριστικοί, ἴσως, σταθμοί τοῦ ὀρθόδοξου βίου εἶναι οἱ ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ ἐτήσιος κύκλος περιλαμβάνει πλῆθος ἑορτῶν, κατάλληλα κατανεμημένων, καί ὁ ἑβδομαδιαῖος ἔχει σάν κέντρο του τήν Κυριακή, πού εἶναι ἕνας συνεχῶς ἐπαναλαμβανόμενος ἑορτασμός τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου.
Καί τί ἀκριβῶς ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία; Ἑορτάζει τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό. Οἱ σταθμοί τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ (ἡ Γέννηση, ἡ Βάπτιση, ἡ Μεταμόρφωση καί, κυρίως, ἡ Ἀνάσταση) εἶναι καί σταθμοί τῆς σωτηρίας μας καί ἑορτάζονται μέ λαμπρές ἑορτές, πού ὀνομάζονται Δεσποτικές. Ἑορτάζει, ἐπίσης, ὅ,τι συνδέεται μέ τό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ, μέ τίς λεγόμενες Θεομητορικές ἑορτές. Τέλος, ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τούς Ἁγίους της, δηλ. ὅσους κατόρθωσαν νά νικήσουν τίς παγῖδες αὐτοῦ τοῦ κόσμου καί νά εἰσέλθουν θριαμβευτικά στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας δηλ. ἔχουν λόγο καί νόημα. Δέν εἶναι ἐκδηλώσεις χωρίς λόγο καί χωρίς νόημα, δέν εἶναι ἐνέργειες ἄσκοπες καί ἀνόητες. Στήν Ἐκκλησία γνωρίζουμε καλά τί ἑορτάζουμε καί γιατί τό ἑορτάζουμε.
Ὅσοι, ὅμως, ἀντιπαθοῦν γενικά τήν Ἐκκλησία, ἀντιπαθοῦν καί τίς ἑορτές της, καί προσπαθοῦν μέ κάθε μέσο νά τίς ὑποτιμήσουν. Μεταξύ δέ τῶν ἐχθρῶν τῆς Ἐκκλησίας κυρίαρχη θέση κατέχει στίς μέρες μας τό κίνημα πού ὀνομάζεται Νέα Ἐποχή. Τί ἀκριβῶς εἶναι ἡ Νέα Ἐποχή; Δέν εἶναι μιά συγκεκριμένη ὀργάνωση ἤ αἵρεση. Εἶναι ἕνα σύνολο αἱρέσεων, μιά ὁμάδα ὀργανώσεων, ἕνα ὁλόκληρο κίνημα στό ὁποῖο ἐντάσσονται ἑκατοντάδες αἱρέσεις, ὀργανώσεις καί ἄτομα σέ ὅλο τόν κόσμο. Οἱ ρίζες του βρίσκονται στόν ἀποκρυφισμό, στήν ἀστρολογία καί στίς ἀντιλήψεις τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν, ἡ δέ συστηματοποίησή του ἔγινε ἀπό κορυφαίους ἀποκρυφιστές τοῦ 19ου καί τοῦ 20ου αἰῶνα. Δέχεται ὅτι ἡ ἐποχή τοῦ Χριστοῦ πέρασε καί τώρα ἀνατέλλει μιά Νέα Ἐποχή, στήν ὁποία θά κυριαρχήσει ἕνας ἄλλος «μεσσίας». Ἡ Νέα Ἐποχή ἔχει καί τό στρατιωτικό της σκέλος: ὀνομάζεται Νέα Τάξη Πραγμάτων (=ἐπιβολή τοῦ δικαίου τοῦ ἰσχυρότερου διά τῶν ὅπλων καί διά τῶν αὐθαίρετων ἐπεμβάσεων σέ διάφορα μέρη τοῦ κόσμου), καθώς ἐπίσης καί τό πολιτιστικό της σκέλος: ὀνομάζεται Παγκοσμιοποίηση (=ἐξουδετέρωση ὅλων τῶν πολιτιστικῶν διαφορῶν γιά χάρη μιᾶς «ἑνότητας» ἀπαραίτητης γιά τήν κυριαρχία τοῦ νέου «μεσσία»).
Ἡ Νέα Ἐποχή, λοιπόν, ἀντιπαθεῖ τίς ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας. Καί ἐπειδή δέν μπορεῖ νά τίς καταργήσει, ἐπιχειρεῖ νά τίς ὑποτιμήσει, προβάλλοντας ἄλλου εἴδους «ἑορτές», ἑορτές ὄχι τοῦ Χριστοῦ, ὄχι τῆς Παναγίας, ὄχι τῶν Ἁγίων, ἀλλά «ἑορτές» φρούτων καί λαχανικῶν καί ἄλλων προϊόντων τῆς γῆς! Γιά παράδειγμα: ἕνα χωριό, πού κάποτε ἑόρταζε τόν ἅγιο Γεώργιο, τώρα ἑορτάζει καί τήν «ἑορτή» τῆς πατάτας ἤ τοῦ σκόρδου ἤ τῆς μελιτζάνας! Ὑπό εὐνόητες συνθῆκες, μάλιστα, ἡ δεύτερη αὐτή «ἑορτή» προβάλλεται ἰδιαίτερα, μέ ἀποτέλεσμα νά μειώνεται ἀντίστοιχα ἡ ἑορτή τοῦ Ἁγίου. Καί παραδόξως ὅλοι συμβάλλουν στήν ἐπιτυχία της. Ὅλες οἱ πόρτες εἶναι ἀνοικτές. Ἡ Πολιτεία ξεχνᾶ προσωρινά τά οἰκονομικά της προβλήματα καί τίς χρηματοδοτεῖ πλουσιοπάροχα. Σ’ αὐτό συμβάλλουν, βέβαια, οἱ πολιτικοί, καθώς καί οἱ παράγοντες τῆς λεγόμενης τοπικῆς αὐτοδιοίκησης, οἱ ὁποῖοι πάντα βρίσκουν τρόπους γιά τήν ἐξασφάλιση τῶν σχετικῶν κονδυλίων. Ἄλλωστε τούς δίνεται ἡ εὐκαιρία νά ἐμφανιστοῦν σέ κόσμο, συμμετέχοντας στήν «ἑορτή», καί ὁ κόσμος διαθέτει ψήφους! Συνήθως καλοῦνται καί μεγάλοι καλλιτέχνες, ἐπώνυμοι καί διάσημοι, γιά νά παρουσιάσουν τό πρόγραμμά τους, μαζί μέ ὁλόκληρη τή συνοδεία τους καί τόν ἐξοπλισμό τους. Καί ἕνα μικρό χωριό, πού μέχρι πρόσφατα δέν εἶχε τή δυνατότητα νά ὀργανώσει οὔτε μιά μικρή ἐκδήλωση, ἐμφανίζεται ξαφνικά ὡς διοργανωτής μεγάλων «καλλιτεχνικῶν γεγονότων», ὁλόκληρων συναυλιῶν, γιά τήν «ἑορτή» π.χ. τῆς πατάτας, μέ τά χρήματα προφανῶς τῶν φορολογουμένων.
Αὐτές εἶναι οἱ «τοπικές ἑορτές» τῆς Νέας Ἐποχῆς. Γιατί ὑπάρχουν καί ἄλλες, μεγαλύτερες καί γενικότερες. Ὀνομάζονται συνήθως Παγκόσμιες Ἡμέρες: Παγκόσμια Ἡμέρα χωρίς αὐτοκίνητο, Παγκόσμια Ἡμέρα γιά τό κάπνισμα κ.λ.π. Οἱ αἰτίες πού καθιερώνονται εἶναι ἐκ πρώτης ὄψεως εὔλογες. Ὁ βαθύτερος λόγος εἶναι, ἴσως, νά συνηθίσουν οἱ λαοί τῆς γῆς νά ἔχουν κοινή ἀντίδραση σέ ἐρεθίσματα πού δίνονται ἄνωθεν.
Σέ τί διαφέρουν οἱ «ἑορτές» τῆς Νέας Ἐποχῆς ἀπό τίς ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας; Εἶναι «ἑορτές» χωρίς λόγο καί νόημα, ἐνῶ οἱ ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἤδη ἀναφέραμε, ἔχουν λόγο καί νόημα. Εἶναι «ἑορτές» πού γίνονται χωρίς νά ὑπάρχει αἰτία χαρᾶς (ὅπως ἕνας ἀνόητος γελάει χωρίς νά ὑπάρχει ἀστεῖο!). Ὑπάρχουν, βέβαια, οἱ προφάσεις καί οἱ δικαιολογίες: Οἱ «ἑορτές» αὐτές γίνονται γιά νά προβληθοῦν τά προϊόντα μας, ἀκοῦμε συνήθως, νά γίνουν γνωστά σέ ἀγορές κ.λ.π. Ὅμως, αὐτός εἶναι ὁ καλύτερος τρόπος γιά τήν προβολή τῶν προϊόντων; Καί μήπως δέν ὑπάρχουν ἤδη ἀνάλογοι τρόποι, τρόποι ὅμως παραδοσιακοί καί ὀρθόδοξοι, καί ὄχι σάν αὐτούς πού σχεδιάζει ἡ Νέα Ἐποχή; Ὅπως εἶναι γνωστό, παλαιότερα, καί αὐτό συνεχίζεται ἐν πολλοῖς μέχρι σήμερα, κάθε σωματεῖο ἐπαγγελματιῶν, ἐμπόρων, παραγωγῶν, ἀγροτῶν, τεχνιτῶν κ.τ.λ., ἐπέλεγε ἕναν Ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας γιά προστάτη του καί ἑόρταζε τή μνήμη του μέ ἀργία καί μέ σύσσωμη συμμετοχή στή Θεία Λειτουργία. Μετά τή Θ. Λειτουργία καί σάν προέκταση αὐτῆς, ἀκολουθοῦσε κάθε ἄλλη ἐκδήλωση χαρᾶς, ὅπως φαγητό, τραγούδι, χορός. Ἔτσι καί ἡ προβολή γίνεται καί ἡ ἀνθρώπινη δραστηριότητα ἔχει τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ καί τήν προστασία τῶν Ἁγίων.
Ὅμως, αὐτό ἀκριβῶς εἶναι πού δέν θέλει ἡ Νέα Ἐποχή: δέν θέλει τή σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό καί μέ τήν Ἐκκλησία. Αὐτή τή σχέση ἐπιχειρεῖ νά διασπάσει μέ τίς «ἑορτές» της. Δικαιολογημένα θεωρεῖ τήν Ἐκκλησία ὡς τό σοβαρότερο ἐμπόδιο γιά τά σχέδιά της. Γιατί, ὅπως ἀναφέρει ἡ Ἁγ. Γραφή, ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστιανός, εἶναι «δύσχρηστος» (δηλ. δέν μποροῦμε νά τόν χρησιμοποιήσουμε ὅπως θέλουμε) καί, σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ, «γρηγορεῖ» (δηλ. εἶναι ξύπνιος καί ἀντιλαμβάνεται τί γίνεται γύρω του), σέ ἀντίθεση μέ τόν πολύ ὄχλο, ὁ ὁποῖος εἶναι «εὔχρηστος» (=τόν κάνουμε ὅπως θέλουμε) καί «καθεύδει» (=κοιμᾶται).

Ἱερεύς Σωτήριος Ὀ. Ἀθανασούλιας