Αρχική » Η Οσία Σοφία Χοτοκουρίδου

Η Οσία Σοφία Χοτοκουρίδου

Χάριτι σοφισθεῖσα, Σοφία θείᾳ,
Σοφῶς ἤσκησας ἄρτι, ἐν τῇ Κλεισούρᾳ.

Βιογραφία

Η Οσία Σοφία Χοτοκουρίδου, το γένος Αμανατίδου-Σαουλίδου, γεννήθηκε το 1883.στο χωριό Σαρή-ποπά (ή Σαρή-παπά) της επαρχίας Αρδάσης Τριπόλεως, Νόμου Τραπεζούντας του Πόντου. Το 1907 παντρεύεται με τον Ιορδάνη Χοτοκουρίδη στο χωριό Το(γ)ρούλ της επαρχίας Αρδάσης και μετά από τρία χρόνια, το 1910, απέκτησε ένα παιδί. Έπειτα από δύο χρόνια, χάνει το παιδί της το οποίο βρίσκει τραγικό θάνατο, ενώ δυο χρόνια μετά, το 1914  χάνει και τον άντρα της τον οποίο τον πήραν οι Τούρκοι στα τάγματα εργασίας, όπου και μάλλον απεβίωσε.

Η νεαρή χήρα κατέφυγε στα βουνά, όπου ζούσε ασκητικά, με μεγάλη νηστεία. Μακριά από τους συγγενείς, μόνη στο βουνό. Σ’ ένα παλαιότερο διωγμό των Ποντίων, από τους Τούρκους, της παρουσιάζεται καβαλάρης ο Άγιος Γεώργιος και, αφού της φανέρωσε τον επερχόμενο κίνδυνο, της παραγγέλλει να ειδοποιήσει τους χωριανούς για να κρυφτούν. Έτσι και έγινε, και σώθηκε τότε το χωριό.

Σχετικά με το ταξίδι της προσφυγιάς, το 1919, προς την πατρίδα Ελλάδα, αναφέρεται η εξής ιστορία:

«Είχε μεγάλη θαλασσοταραχή· το καράβι της ομάδας τους κινδύνεψε πολλές φορές να βουλιάξει. Τελικά σώθηκαν. Ο καπετάνιος, κάνοντας τον σταυρό του, είπε: Κάποιον δίκαιο είχατε μαζί σας και σας έσωσε. Όλων τα μάτια τότε έπεσαν στην Σοφία, που απομονωμένη σε κάποια γωνιά του πλοίου, δεν σταμάτησε την προσευχή σ’ όλο το δύσκολο ταξίδι. Η διήγηση αυτή υπάρχει και σε μαγνητοταινία, όπου η ίδια αφηγείται το συμβάν.

– Τα κύματα γέμισαν αγγέλους και παρουσιάζεται η Παναγία.

– Θα χαθεί ο κόσμος, λέει, γιατί είστε πολλά αμαρτωλοί.

– Παναγία μου, εγώ να χαθώ, γιατί εγώ είμαι η αμαρτωλή, να σωθεί ο κόσμος.

Το όνομα του καραβιού ήταν Άγιος Νικόλαος.

Όταν έφτασαν επιτέλους στην Ελλάδα, η ίδια η Παναγία της παρουσιάστηκε λέγοντάς την:

– «Να ’ρθεις στο σπίτι μου». Τότε η Σοφία την ρώτησε:

– Ποιά είσαι και που είναι το σπίτι σου;

– «Είμαι στην Κλεισούρα» ήταν η απάντηση» .

Το 1927 με παρότρυνση της Παναγίας πηγαίνει στο μοναστήρι της στην Κλεισούρα της Καστοριάς, στην Ιερά Μονή του Γενεθλίου της Θεοτόκου, όπου έζησε ασκητικά για μισό περίπου αιώνα. Εκεί βρήκε έναν ενάρετο ιερομόναχο, τον π. Γρηγόριο, που είχε έλθει από το Άγιο Όρος, ο οποίος την κατάρτισε στη μοναχική ζωή. Έζησε ασκητικά ως λαϊκή, φορώντας τα μαύρα της χηρείας και της ασκήσεως, καθισμένη πάνω στο τζάκι και αλείφοντας το πρόσωπό της με στάχτη, για να μη φαίνεται η ομορφιά του.

Το φαγητό της ήταν λιτότατο, συνήθως με ό, τι έβρισκε στην περιοχή. Βρισκόταν συνέχεια σε νηστεία. Κόκκινες πιπεριές ή κανένα πράσο, ψημένα στην χόβολη του τζακιού, λίγο τουρσί ντομάτα πράσινη, μουχλιασμένη και σε μέρες αρτύσιμες κανένα παστό ψαράκι. Τα αγριόχορτα που μάζευε από τα δέντρα, τα έτρωγε σκέτα με μπόλικο αλάτι. Το Σαββάτο και την Κυριακή έβαζε από μία κουταλιά λάδι στο φαγητό της. Νήστευε και με το παλαιό και με το νέο ημερολόγιο, για να μη σκανδαλίζει κανέναν και όταν κάποιοι διαμαρτύρονταν για τις «υπερβολές» της, τους απαντούσε: «Παιδεύω το σαρκίο μου».

Κι όμως, αυτή η αυστηρή με τον εαυτό της ασκήτρια ήταν πολύ γλυκιά και επιεικής με τους άλλους. Τα τότε κοριτσάκια, σημερινές γερόντισσες της Κλεισούρας, που μιλούσαν ελληνικά και βλάχικα, αγαπούσαν τη συντροφιά της, έστω κι αν δεν καταλάβαιναν τα ποντιακά της. Νουθετούσε τις άγαμες κοπέλες που τύχαινε να παραστρατήσουν, φρόντιζε να παντρευτούν, τις προίκιζε από τα χρήματα που της έδιναν και ανέθετε στην Παναγία την προστασία τους. «Η Παναΐα κι θα χαντ᾿ σας» (δεν θα σας χάσει η Παναγία), τους έλεγε.

Δεν κατηγορούσε ποτέ κανέναν, αλλά έλεγε: «Να σκεπάζετε, να σας σκεπάζει ο Θεός.  Η ελεημοσύνη κρυφή να είναι, μόνον ο Θεός να ξέρει. Ο φόβος του Θεού κάνει σοφόν τον άνθρωπο. Ποιός είναι ο φόβος του Θεού; Όχι να φοβάσαι τον Θεό, αλλά να φοβάσαι να μην στενοχωρήσεις τον άλλο, να μην τον βλάψεις, να μην τον αδικήσεις, να μην τον κατηγορήσεις. Αυτή είναι η σοφία. Ύστερα τα άλλα, για να ζήσεις, σε φωτίζει ο Θεός τί να κάνει. Όταν δίνετε να μη λέτε έδωσα, έχασα, τάισα. Ο Θεός σας έδωσε τα υπάρχοντα, ο Θεός έδωσε ευλογία, για να δίνετε· όταν έρχονται από μακριά, να φιλοξενείτε και να τα δίνετε όλα. Κυριακή να μη δουλεύετε. Όποιος δουλεύει την Κυριακή είναι κλέφτης. Τα χέρια του λερώνει, όπως οι κλέφτες. Την Δευτέρα να κάνετε καλοσύνες. Το στόμα να γίνει βασιλικός και τριαντάφυλλον».

Στα χρόνια που στη Μονή δεν υπήρχε μοναστική αδελφότητα και οργανωμένη κοινοβιακή ζωή, ασκήτευσε η γερόντισσα Σοφία. Παρόλο που ήταν αγράμματη, ήταν πλούσια στην παιδεία του Κυρίου, και γνώριζε από καρδίας πολλές προσευχές εκ των οποίων ιδιαίτερα αγαπούσε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας.

Όσοι την γνώρισαν αναφέρουν ότι συχνά την άκουγαν να σιγοψιθυρίζει κάτι, και όσοι με παρρησία ή και με άδολη αφέλεια την ρωτούσαν τι λέει, η Γερόντισσα με χαρά τους απαντούσε “Τους Χαιρετισμούς , παιδ ί α, τους Χαιρετισμούς της Πανα ί ας μας !”

Παρηγοριά της, η Υπεραγία Θεοτόκος, στης οποίας το Μοναστήρι έζησε κάτω από το μητρικό της φίλτρο και την φοβερά προστασία Της. «Είναι στεναχωρημέντσα η Παναία. Η Παναία κλαίει κάθνη μέρα» έλεγε στους ανθρώπους, που την πλησίαζαν και τα δάκρυα έτρεχαν σαν βρύση από τα μάτια της. «Γιατί σκουπίζεις κάθε μέρα, γιαγιά Σοφία;» την ρώτησε μία πνευματική της θυγατέρα. «Μα ευλογημένη, θα περάσει η Παναία και θα βρεί την αυλή της γεμάτη φύλλα». «Παναία μ’, γιουρπάν’ τσ’ να ίνουμε»

Ζούσε στην Κλεισούρα στην προπτωτική κατάσταση των πρωτοπλάστων συναγελαζομένη με αρκούδες, φίδια, θηρία του δάσους και όρνεα του ουρανού, τα οποία είχαν οικειότητα μαζί της, ήσαν φίλοι της, ήσαν, όπως έλεγε, της Παναγίας. Ήταν ως εκ τούτου και αισθανόταν πλούσια, αφού είχε μηδενικές επιθυμίες. Η άκακη και αψεγάδιαστη, ανεξίκακη και απλή Γερόντισσα Σοφία ήταν πάντα στην εμφάνιση ατημέλητη. Φορούσε και στο βαρύ χειμώνα ένα λεπτό μαύρο ράσο, που φέγγιζε χιλιοτριμμένο και άφηνε να διακρίνει κανείς τα κοκκαλάκια της. Η λέξη που βρισκόταν συνεχώς στα χείλη της ήταν η λέξη του Προδρόμου στην έρημο: «Μετανοείτε!». Δεν ξεχώριζε πλούσιο από πτωχό. Αλήθεια! πόσο κόσμο ευεργέτησε η Γερόντισσα Σοφία με κάθε τρόπο;

Η αρκούδα και τα φίδια

Είχε και μια αρκούδα η Σοφία και την έτρεφε με το χέρι της. «Έλα, Ρούσα μ’ έλα να τρώεις ψωμόπον», της έλεγε και το μεγαλόσωμο θηρίο έπαιρνε την τροφή, της έγλυφε τα χέρια και τα πόδια και χανόταν στο δάσος. Ακόμη και τα φίδια δεν την πείραζαν… Ήταν όπως ο Αδάμ πριν την πτώση.

Διδασκαλία

Α´. Την Κυριακή μόνο της αναγκαίες δουλειές. Μη κάνεις πίττες την Κυριακή είπε σε γυναίκα από την Πτολεμαΐδα που το συνήθιζε.

Β´. Να σκεπάζετε για να της σκεπάσει και ο Θεός.

Γ´. Κανείς δεν είναι καλός· μόνο ο Θεός.

Δ´. Να κάνετε πολύ υπομονή.

Ε´. Σε συμπατριώτες της από την Αναρράχη που ήτανε πολύ τσιγγούνηδες και δεν δίνανε ούτε στην Εκκλησία ούτε σε της και πήγαν να ζητήσουν βοήθεια από το μοναστήρι, όταν βρέθηκαν σε ανάγκη, της απάντησε παιδαγωγικά· «της δεν δίνετε στην Παναγία και τώρα ζητάτε να της δώσει»;

Ε´. Πολύτεκνος, πάμπτωχος οικογενειάρχης αναγκάσθηκε να ανοίξει το παγκάρι της μονής, υποσχόμενος στην Παναγία ότι θα τα επιστρέψει μόλις μπορέσει. Οι επίτροποι της άρχισαν ανακρίσεις και κάποιος συγχωριανός ήταν έτοιμος να αποκαλύψει τον ένοχο. Όταν το έμαθε η Σοφία ήρθε αμέσως και άρχισε να τον φωνάζει· «Χάσου από δω. Τον φτωχό τον άνθρωπο κυνηγάς; Δεν φοβάσαι τον Θεό και την Παναγία; Να σηκωθείς να φύγεις. Δεν σε θέλει η Παναγία».

Το ταξίδι της για τους ουρανούς η Γερόντισσα Σοφία το γνώριζε από καιρό και ετοιμαζόταν γι’ αυτό. Πληροφορήθηκε από την Παναγία Θεοτόκο το επικείμενο τέλος της επιγείου πορείας της! Έλεγε στην ποντιακή διάλεκτο: «Θα διαβαίνω πλαν. Έρθεν το χαμπάρ’.(= Θα φύγω. Ήλθε το μήνυμα).

Η Οσία Σοφία, η «ἀσκήτισσα τῆς Παναγιᾶς» όπως αποκαλείται, εκοιμήθη εν Κυρίω στις 6 Μαΐου 1974. Στις 7 Ιουλίου 1981 γίνεται η πρώτη ανακομιδή των λειψάνων της, τα οποία ευωδιάζουν. Στις 27 Μαΐου 1998 γίνεται η δεύτερη ανακομιδή των λειψάνων της, τα οποία μεταφέρονται στο μοναστήρι από τον Μητροπολίτη Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)
Ἦχος γ΄. Τὴν ὡραιότητα.
Σοφίας γέγονας, μῆτερ ἀοίδημε, Σοφία, σέμνωμα, τῆς Θεομήτορος, ἐν τὴ Μονὴ ἀσκητικῶς τὸν βίον σου διελθοῦσα,ὅθεν καὶ ἀπείληφας τῶν καμάτων σου ἔπαινον, κατατραυματίσασσα τῶν δαιμόνων τὰς φάλαγγας, καὶ πρέσβειρα Χριστῷ παρεστώσα, μὴ ἐπιλάθου τῶν πόθω τιμώντων σέ.

Την ευλογία της Αγίας να έχουμε!

Η Αγία ψάλλει 

ζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζζ.png

εεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεεε.png

Όνομα συντάκτη

Όνομα: ΕΡΜΕΙΔΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ-ΜΑΡΙΑ

Σύντομο βιογραφικό:
Περισσότερες πληροφορίες

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση