Ο Χιλίαυλος ή Χειλιαύριν ή Χειλιαύλιν ή γαβάλ ή γαβάλι ήταν πνευστό βουκολικό μουσικό όργανο που έπαιζαν οι βοσκοί στα βουνά του Πόντου για να περάσουν ευχάριστα τις ατελείωτες ώρες της μοναξιάς τους. Στην περιοχή της Ματσούκας αποτελούσε το ιδανικότερο μουσικό όργανο ώστε να αποδοθεί τ’ ομάλια η τραγωδία ή το μακρύν η καϊτέ ο μακρόσυρτος δηλαδή σκοπός.
Χρησιμοποιείτο και στις παρέες στα παρακάθια στα μουχαμπέτια για τους μακρόσυρτους σκοπούς κυρίως και, λιγότερο για χορό.
Το όργανο αυτό το συναντάμε σε διάφορα μεγέθη (από 25 έως 40 εκατοστά) και κατασκευάζεται από διάφορα ξύλα όπως καρυδιά, καστανιά, μηλιά, έλατο, οξιά, κρανιά, κέδρο, σφενδάμι ή από καλάμι.
Αφού γίνει η κατάλληλη επεξεργασία στο ξύλο ή στο καλάμι, ανοίγονται έξι τρύπες (σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα μία στο πίσω μέρος του γαβαλιού), και το σημείο που θα φυσήξει ο μουσικός ώστε να παραχθεί ο ήχος κόβεται με συγκεκριμένο τρόπο.
Η ιδιομορφία του οργάνου του προσδίδει μια μοναδική ικανότητα. Φυσώντας μαλακά δίνει μια σειρά από χαμηλούς φθόγγγους. Φυσώντας δυνατά, δίνει τους ίδιους φθόγγους αλλά μια οκτάβα ψηλότερα. Φυσώντας ακόμα δυνατά, δίνει λίγους ακόμα φθόγγους υψηλότερα.
Πηγή: https://www.trapezounta.gr/pontus/culture/music-instruments/
