Πόντος σημαίνει βαθιά ή μεγάλη θάλασσα και με την έννοια αυτή είναι γνωστή η λέξη ήδη από τον Όμηρο.
Στην Θεογονία του Ησίοδου ο Πόντος αναφέρεται ως γιος της Γαίας (της μητέρας Γης). Ο πιο γνωστός γιος του Πόντου είναι ο Νηρέας, θεός της θάλασσας, που κατέχει σημαντικότερη θέση από τον πατέρα του στο πάνθεο των αρχαίων Ελλήνων.
Ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος αναφέρει τον Πόντο ως θάλασσα γενικά, χωρίς να κάνει λόγο για τον Εύξεινο Πόντο, τον οποίο γνωρίζει μόνον ως Εύξεινο.
Οι αρχαίοι τραγικοί και ο Αριστοφάνης, από τον 5ο αιώνα π.Χ. άρχισαν να ονομάζουν στα έργα τους Πόντο τον Εύξεινο.
Την περιοχή του Εύξεινου Πόντου περιέγραψε πρώτος από τους συγγραφείς της Ελλάδας ο Ξενοφών, που πέρασε από εκεί με τους Μύριους του, επιστρέφοντας στην Ελλάδα από την Περσία, το 400 π.Χ.
Η περίπτωση του τιτάνα Προμηθέα, που τον αλυσόδεσε ο Δίας στον Καύκασο για τιμωρία, επειδή γνώρισε στους ανθρώπους τη φωτιά και τον πολιτισμό, είναι ένας από τους ελληνικούς μύθους , που συνδέονται με την περιοχή του Πόντου.
Στον Καύκασο πήγε, για τον δέκατο και τελευταίο άθλο του, και ο Ηρακλής, για να σκοτώσει τον γύπα που έτρωγε κάθε μέρα, το συκώτι του Προμηθέα.
Αλλά ο Ηρακλής συνδέεται με τον Πόντο και με τον 9ο άθλο του. Συγκεκριμένα ο Ηρακλής πηγαίνει στον Πόντο, στη Θεμίσκυρα (Τσαρσαμπάς), κοντά στον Θερμώδοντα ποταμό (Τερμε Τσάι), για να φέρει στην Αδμήτη, κόρη του βασιλιά των Μυκηνών Ευρυσθέα, τη ζώνη της βασίλισσας των Αμαζόνων Ιππολύτης.
Στην εκστρατεία αυτή πήραν μέρος, ο γιος του Αιγαία Θησέας, ο Τελαμών, πατέρας του ήρωα της Τροίας Άξαντα, ο πιστός σύντροφος του Ηρακλή και θεωρούμενος ως ο πρώτος ολυμπιονίκης, Ιόλαος κ.α. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, μαζί με τον Ηρακλή ήταν και ο ιδρυτής της Σινώπης Αυτόλυκος, που έμεινε, τελικά στα μέρη εκείνα.
Ο Θησέας σύμφωνα με άλλον μύθο, δεν πήγε στον Καύκασο, αλλά με άλλους συντρόφους και έφερε στην Αθηνά τη βασίλισσα των Αμαζόνων Αντιόπη.
Άλλος μύθος αναφέρει ότι ο Ηρακλής κατέβηκε στον Άδη από το σπηλαίο της Ηράκλειας του Πόντου, για να φέρει στον επάνω κόσμο τον Κέρβερο, τον πολυκέφαλο σκύλο του θεού του κάτω κόσμου Πλούτωνα, που φυλούσε άγρυπνα την πόρτα να μη φύγει από εκεί κανένας από τους νεκρούς.
Στο σπήλαιο της Ηράκλειας, όπου λειτουργούσε αργότερα νεκρομαντείο, πιστευόταν από τους αρχαίους ότι βρισκόταν η πύλη του Άδη, όπως και στον Αχέροντα, στην Ήπειρο, και το Ταίναρο, στην Πελοπόννησο.
Ακολουθούν οι μύθοι του Φρίξου και της Έλλης και της Αργοναυτικής εκστρατείας, με επικεφαλής τον Ιάσονα.
Με την περιοχή του Εύξεινου Πόντου, εκτός από τους παραπάνω μύθους, συνδέονται και πολλοί άλλοι, όπως π.Χ. ότι στην Ταυρική, στον Πόντο, μετέφερε η θεά Άρτεμη την Ιφιγένεια, κόρη του αρχιστράτηγου των Ελλήνων στην εκστρατεία κατά της Τροίας, την οποία γλίτωσε την τελευταία στιγμή η θεά, πριν τη θυσιάσει ο πατέρας της στην Αυλίδα της Βοιωτίας, για να φυσήξει ούριος άνεμος για τα πλοία των Αχαιών. Στην Ταυρίδα βρίσκει την Ιφιγένεια ο αδελφός της Ορέστης, ιέρεια στον ναό, και την παίρνει μαζί του.
Οι μύθοι εξηγούν γιατί οι Έλληνες στα αρχαιότατα αυτά χρόνια, αψηφώντας τόσους κινδύνους, πέρασαν στον Εύξεινο Πόντο και γνώρισαν την άγρια θάλασσα και τις παράλιες χώρες της. Ζητούσαν μέταλλα, και το πιο πολύτιμο μέταλλο, το χρυσάφι.
Ο Πόντος ήταν η σημαντικότερη περιοχή της Τουρκίας και από τις σημαντικότερες του κόσμου σε αποθέματα μεταλλευμάτων. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο στον ανατολικό Πόντο έχουν διαπιστωθεί αποθέματα 2,1 εκατ. τόνων χαλκού, 2,2 εκατ. τόνων ψευδάργυρου και 400 χιλιάδων τόνων μολύβδου. Στο νομό Αργυρούπολης, στις περιοχές Mastra, Kaletaş, Sobran και Olucak (Ίμερα), στο νομό Κοτυώρων (Ορντού), στις περιοχές Akoluk και Sayaca και στο νομό Αρτβίν, στην περιοχή Cerattepe, έχουν εντοπιστεί 68.000 τόνοι χρυσού και 638.000 τόνοι αργύρου.
Πηγές: Santeos, alexpolisonline.com, ανεμουριον, pontos-news.gr
