ΟΙ «ΔΙΑΒΟΛΙΚΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ» ΤΟΥ ΛΟΥΚΙΝΟ ΒΙΣΚΟΝΤΙ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΡΤ-3
Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕMΕΣ με χαρά ανακοινώνουν το άνοιγμα του νέου αφιερώματός τους Λουκίνο όπως Βισκόντι στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 231023365). Πρόκειται για ένα αφιέρωμα υψηλής καλλιτεχνικής αξίας στον μεγάλο Ιταλό δημιουργό, το οποίο θα συμπεριλάβει πέντε συνολικά ταινίες του. Οι προβολές γίνονται με τη συμπαράσταση του 30ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί πολυσέλιδη έκδοση με το πλήρες υλικό του αφιερώματος. Η επίσημη έναρξη γίνεται τη Δευτέρα 16 Οκτωβρίου στις 21:00 με την προβολή του νεορεαλιστικού δράματος Διαβολικοί εραστές (Ιταλία, 1943, ασπρόμαυρη, 136’), βασισμένου στο κλασικό μυθιστόρημα του Τζέιμς Κέιν Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές. Παίζουν: Κλάρα Καλαμάι, Μάσιμο Τζιρότι, Χουάν Ντε Λάντα, Έλιο Μαρκούτσο, Ντία Κριστιάνι.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Δημοσθένη Ξιφιλίνου. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.
Το προς συζήτηση θέμα στο σεμινάριο για τον κινηματογράφο θα είναι: Η ποικιλία των κινηματογραφικών μεταφορών του μυθιστορήματος του Τζέιμς Κέιν.
Ένας περιπλανώμενος στη φασιστική Ιταλία αναπτύσσει ερωτική σχέση με μια παντρεμένη ιδιοκτήτρια ταβέρνας και μαζί αποφασίζουν να σκοτώσουν το σύζυγο.
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Το 1934 ο Τζέιμς Κέιν γράφει το κορυφαίο αστυνομικό λογοτέχνημα “Ο ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δύο φορές”. Πολύ πριν από τον Τάι Γκαρνέτ και τον Μπομπ Ράφελσον, μόλις το 1939, το γαλλόφωνο “Ο τελευταίος γύρος” (“Le dernier tournant”) του Πιέρ Σενάλ είναι η πρώτη μεταφορά του στην οθόνη. Το 1943, έχοντας πειστεί από την προτροπή του Ζαν Ρενουάρ, του οποίου υπήρξε βοηθός, ο Λουκίνο Βισκόντι γυρίζει, βασισμένος στην υπόθεσή του βιβλίου, τους “Διαβολικούς εραστές”.
Δεν έχει βεβαίως αγοράσει τα δικαιώματα του βιβλίου, γι’ αυτό και δεν γράφει πουθενά την προέλευση του σεναρίου, αλλά ποιος ενδιαφέρεται; Είναι το ντεμπούτο του στο σινεμά. Και τι ντεμπούτο! Ο “Κόκκινος Κόμης” σκηνοθετεί ιταλικό φιλμ νουάρ (!), τη στιγμή που ουσιαστικά γεννά ένα ολόκληρο καθοριστικό κινηματογραφικό είδος. Τον νεορεαλισμό.
Νεορεαλιστικό νουάρ, επομένως. Σε χρόνια που όλα τα πλακώνει η φοβέρα και τα σκιάζει η σκλαβιά, δηλαδή που κυριαρχεί στην Ιταλία ο φασισμός του Μουσολίνι και στον κόσμο ολάκερο ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Βισκόντι έχει το πλεονέκτημα να ανήκει στην άρχουσα τάξη, οπότε το καθεστώς είναι μεν προσεκτικό μαζί του, αλλά δεν τον σταματά -σε πρώτο στάδιο, γιατί μετάνιωσε και κυνήγησε το “Ossessione” μετά τις πρώτες προβολές του- από το να ξεφύγει από τα τετριμμένα. Οι κωμωδίες, τα φαιδρά μελοδράματα και τα πομπώδη έπη, που ο Μουσολίνι επιθυμούσε να αποτελούν το κυρίαρχο προϊόν της δικής του Ιταλίας, παραμερίζουν για ένα καινοτόμο σινεμά.
Ενώ τα στοιχεία του μυθιστορήματος δεν εγκαταλείπονται, ο επιλεγμένος φιλμικός χωροχρόνος είναι ξεκάθαρα αυτός της ιταλικής υπαίθρου τη συγκεκριμένη περίοδο, δηλαδή στις αρχές της δεκαετίας του ’40. Τα εξωτερικά ντεκόρ παραπέμπουν ενίοτε σχεδόν σε ντοκιμαντέρ. Από το πρώτο πλάνο της ταινίας, ο μακρύς και στριφογυριστός δρόμος μάς εισάγει σ’ αυτό το περιβάλλον. Στην πορεία του φιλμ θα υπάρξουν κι άλλα παρόμοια πλάνα, χαρακτηριστικά της ατέλειωτης διαδρομής των “ηρώων”. Αυτοί είναι καθημερινοί Ιταλοί, των οποίων μυρίζουμε τον ιδρώτα κι αντιλαμβανόμαστε την πλήξη κι απελπισία.
Η αμείλικτη κριτική του σκηνοθέτη μιλά, δια του καταδικασμένου έρωτα, και πολιτικά. Πράγματι, το ερωτικό τρίγωνο σχηματίζεται από: 1) έναν πλούσιο, απωθητικό σύζυγο, που αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τον “φιλήσυχο” μέσο φασίστα, αυτόν που ασχολείται μόνο με το σπίτι και τον πλούτο του, που επιβάλλεται μέσω αυτών στους γύρω του, που τα έχει καλά με την εκκλησία, αλλά σκοτώνει για ψύλλου πήδημα ό,τι κινείται κι ενοχλεί. 2) την ομορφούλα γυναίκα του, σκύλα νοικοκυρά, που δεν θέλει να επαναστατήσει γιατί φοβάται μη χάσει κι αυτά που έχει, που βάζει τους άλλους να κάνουν τη “βρώμικη δουλειά”, που θέλει την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Ουσιαστικά στο πρόσωπό της βλέπουμε τον απολιτίκ Ιταλό, που με τη στάση του επέτρεψε να συμβούν όλα όσα ταλαιπώρησαν τη χώρα. 3) τον εραστή από το πουθενά, τον εργάτη που τολμά να απλώσει χέρι στην ξένη “ιδιοκτησία”, τον μόνο που -έστω επειδή τυφλώνεται από το πάθος- μπορεί να ανατρέψει την κατάσταση. Αλλά μετά; Ετούτος είναι τόσο αθώος “εγκληματίας”, ώστε να αρνείται να οικειοποιηθεί τους καρπούς της “εξέγερσής” του. Πολύ αργά για -όποιου τύπου- ήρωες… Μην είδε από τότε ο μέγας δημιουργός το τέλος της μεγάλης μαρξιστικής ουτοπίας;»
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟΥΣ «ΔΙΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΕΡΑΣΤΕΣ»
Εξάλλου, 10 λόγοι για να μη χάσετε τους Διαβολικούς εραστές είναι:
- Για το φανταστικό ντεμπούτο ενός σπουδαίου δημιουργού.
- Για την υψηλή σκηνοθετική διαχείριση ενός πολυμεταφερμένου μυθιστορήματος.
- Για τους βραδείς ρυθμούς που παραπέμπουν στη σήψη του φασιστικού καθεστώτος.
- Για τους σπουδαίους ρόλους όλων των ηθοποιών.
- Για την ιδιαίτερη εισαγωγή του ρόλου του Ισπανού φίλου, που προέρχεται από μια χώρα με ιστορία παραπλήσια της ιταλικής και υποκρύπτει και μια λανθάνουσα ομοφυλοφιλία στις κινήσεις του.
- Για τη χρήση των ντεκόρ, που μπορεί να θεωρηθεί και ντοκιμαντερίστικη.
- Γιατί ο Βισκόντι μετατρέπει ένα νουάρ υλικό σε κοινωνική και πολιτική αλληγορία.
- Γιατί πρόκειται για μια από τις προδρομικές δημιουργίες του ιταλικού νεορεαλισμού.
- Για το παρασκήνιο της ταινίας και την τόλμη του Βισκόντι να τη διεκπεραιώσει.
- Γιατί η ταινία συνεχίζει να λειτουργεί πρωτοποριακά ακόμα και σήμερα, παρά τη φαινομενική εντύπωση ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει.
Υ.Γ. Τη Δευτέρα 23 Οκτωβρίου στις 21.00 η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ προβαλλούν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος το νεορεαλιστικό δράμα Μπελίσιμα (1951).
