“…Τα παιδιά και οι έφηβοι με αναπηρίες πρέπει να βρίσκονται στο πυρήνα των προσπαθειών για τη δημιουργία κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς, όχι απλώς ως δικαιούχοι αλλά και ως φορείς αλλαγών. Είναι τα κατάλληλα άτομα να παράσχουν πληροφορίες σχετικά με το αν ικανοποιούνται οι ανάγκες τους. Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να ακούγεται η φωνή τους. Ένα παιδί που μπορεί να εκφραστεί έχει πολύ λιγότερες πιθανότητες να γίνει αντικείμενο κακοποίησης ή εκμετάλλευσης.
Η διεθνής δέσμευση για τη δημιουργία κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς έχει οδηγήσει στη βελτίωση της
κατάστασης των παιδιών με αναπηρίες καθώς και των οικογενειών τους. Όμως, πολλά από τα παιδιά
αυτά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια στη συμμετοχή τους στις πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές υποθέσεις των κοινοτήτων τους. Για την υλοποίηση της υπόσχεσης για ισότητα μέσα από
την κοινωνική ένταξη των παιδιών με αναπηρίες απαιτούνται τα εξής:
1. Να επικυρωθούν και να εφαρμοστούν η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (στο εξής CRPD) και η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (στο εξής CRC).
2. Να καταπολεμηθούν οι διακρίσεις και να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση ως προς τα θέματα που άπτονται της αναπηρίας, τόσο στο ευρύ κοινό και στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων όσο και στα άτομα που παρέχουν ουσιαστικές υπηρεσίες στα παιδιά και στους εφήβους, σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η προστασία.
3. Να αρθούν τα εμπόδια στην ένταξη των παιδιών με αναπηρίες, έτσι ώστε η πρόσβαση και η συμμετοχή των ίδιων καθώς και των συνομηλίκων τους να είναι εύκολη σε όλα τα περιβάλλοντα, όπως σχολεία, νοσοκομειακές εγκαταστάσεις, μέσα μαζικής μεταφοράς και τα λοιπά.
4. Να δοθεί ένα τέλος στην ιδρυματοποίηση των παιδιών με αναπηρίες, ξεκινώντας με την αναστολή της ένταξης και άλλων παιδιών. Αυτό θα πρέπει να γίνει παράλληλα με την προώθηση και τη βελτίωση της υποστήριξης για τη φροντίδα της οικογένειας και την αποκατάσταση σε επίπεδο κοινότητας.
5. Να στηριχθούν οι οικογένειες έτσι ώστε να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στο υψηλό κόστος διαβίωσης και στο τίμημα της απώλειας ευκαιριών, καθώς και να αυξήσουν το εισόδημά τους για τη φροντίδα των παιδιών με αναπηρίες.
6. Να καθοριστούν οι ελάχιστες απαιτήσεις για τη συμμετοχή των παιδιών και των εφήβων με αναπηρίες στην αξιολόγηση των μέσων υποστήριξης και των υπηρεσιών που συμβάλλουν στην εκπλήρωση των αναγκών τους.
7. Να συντονιστούν οι υπηρεσίες σε όλους τους τομείς, ούτως ώστε να αντιμετωπίζουν όλες τις προκλήσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπα τα παιδιά και οι έφηβοι με αναπηρίες αλλά και οι οικογένειές τους.
8. Να συμπεριληφθούν τα παιδιά και οι έφηβοι με αναπηρίες στη λήψη αποφάσεων για θέματα που τους αφορούν, ώστε να καταστούν φορείς και όχι μόνο αποδέκτες αλλαγών.
9. Να προωθηθεί ένα συντονισμένο, παγκόσμιο ερευνητικό πρόγραμμα για τα άτομα με αναπηρία, προκειμένου να συγκεντρωθούν τα συγκρίσιμα και αξιόπιστα στοιχεία που χρειάζονται για τον προσανατολισμό του σχεδιασμού και της κατανομής πόρων, καθώς και για την πιο ξεκάθαρη τοποθέτηση των παιδιών με αναπηρίες στα αναπτυξιακά προγράμματα.
Η κατ’ εξοχήν απόδειξη του συνόλου των παγκόσμιων και εθνικών προσπαθειών θα έγκειται σε τοπικό επίπεδο και θα εξαρτάται από το εάν κάθε παιδί με αναπηρίες απολαμβάνει τα δικαιώματά του –συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε υπηρεσίες, υποστήριξη και ευκαιρίες – στην ίδια βάση με τα άλλα παιδιά, ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές και υπό τις πιο δυσμενείς συνθήκες… Αυτό που χρειάζεται είναι μια δέσμευση για τα δικαιώματα και το μέλλον αυτών των παιδιών, η οποία θα δίνει προτεραιότητα στις πιο μειονεκτικές ομάδες με βάση το αίσθημα δικαίου προς όφελος όλων.(2)
Πηγές:
(1) Έρευνα της ActionAid για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία στη χώρα μας, Υπεύθυνη Έρευνας Πελαγία Ι. Παπανικολάου, Υπ. Δρ. Εγκληματολογίας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα, Δεκέμβριος 2014
(2) Η κατάσταση των παιδιών στο κόσμο 2013. Σύνοψη Έκθεσης. Παιδιά με αναπηρίες. UNICEF