Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΖΩΙΚΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ – ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Τα ασπόνδυλα αναπαράγονται με μονογονία ή με αμφιγονία. Μερικά ασπόνδυλα μπορούν να αναπαραχθούν και με τους δύο τρόπους.
Στα ζώα
Α.ο αρσενικός γαμέτης, το σπερματοζωάριο, είναι μικρότερος από το ωάριο. Μπορεί όμως και κινείται με τη βοήθεια του μαστιγίου του.
Β. Το ωάριο δεν μπορεί να κινηθεί αυτόνομα. Είναι μεγαλύτερο από το σπερματοζωάριο, επειδή περιέχει θρεπτικές ουσίες απαραίτητες στο ζυγωτό και στα κύτταρα που θα προκύψουν από τις πρώτες διαιρέσεις του.
Σε ορισμένα ασπόνδυλα αρσενικό και θηλυκό αναπαραγωγικό σύστημα συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο. Τα ζώα αυτά χαρακτηρίζονται ως ερμαφρόδιτα.
Όταν οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες παράγονται σε διαφορετικά άτομα, τα ζώα χαρακτηρίζονται ως γονοχωριστικά. Στα γονοχωριστικά ζώα η γονιμοποίηση μπορεί να γίνει μέσα στο σώμα του θηλυκού (εσωτερική γονιμοποίηση) ή έξω από αυτό (εξωτερική γονιμοποίηση).
Σπονδυλωτά όπως
Α.τα ψάρια και τα πτηνά γεννούν αυγά (ωά) και γι’ αυτό ονομάζονται ωοτόκα. Β.Τα θηλαστικά γεννούν μικρά (ζώα) και γι’ αυτό λέγονται ζωοτόκα.
Γ.Ορισμένα σπονδυλωτά, όπως ο καρχαρίας, κρατούν τα αυγά τους μέσα στο σώμα τους μέχρι να εκκολαφθούν και, τελικά, από το σώμα τους βγαίνουν μικρά. Τα ζώα αυτά ονομάζονται ωοζωοτόκα.
Έχει παρατηρηθεί ότι τα περισσότερα σπονδυλωτά γεννούν τα αυγά τους ή τα μικρά τους την άνοιξη ή το καλοκαίρι. Αυτό εξυπηρετεί τη σωστή ανάπτυξη των νέων οργανισμών, επειδή την περίοδο αυτή η θερμοκρασία είναι κατάλληλη και η τροφή επαρκής.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟY ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΙΟY
1. Οι όρχεις περιβάλλονται και προστατεύονται
από το όσχεο. Το όσχεο επιπλέον εξασφαλίζει
την κατάλληλη θερμοκρασία για την παραγωγή
των σπερματοζωαρίων. Τα σπερματοζωάρια
αρχίζουν να παράγονται κατά την εφηβεία
(μεταξύ 12 και 15 ετών)
2. Τα σπερματοζωάρια βρίσκονται μέσα σε ένα
υγρό και οδηγούνται, μέσω του σπερματικού
πόρου, από τους όρχεις στη σπερματοδόχο
κύστη.
3. Εκεί, στο υγρό που περιέχει τα σπερματοζωάρια,
προστίθενται και τα εκκρίματα του προστάτη.
Έτσι σχηματίζεται το σπερματικό υγρό (ή
σπέρμα), που οδηγείται μέσω της ουρήθρας
προς τα έξω (εκσπερμάτωση).
4. Η εκσπερμάτωση μπορεί να συμβεί και κατά
τη διάρκεια του ύπνου (ονείρωξη).
5. Επειδή η παραγωγή σπερματοζωαρίων είναι
συνεχής, αν δεν συμβεί εκσπερμάτωση, τα
σπερματοζωάρια απορροφώνται.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟY ΩΑΡΙΟY
1. Ανώριμα ωάρια υπάρχουν στις ωοθήκες των
κοριτσιών από τη γέννησή τους. Η ωρίμανση
των ωαρίων αρχίζει κατά την εφηβεία (μεταξύ
12 και 15 ετών).
2.Κάθε 28 περίπου ημέρες ωριμάζει ένα ωάριο
εναλλάξ από κάθε ωοθήκη. Το ωάριο αυτό
ελευθερώνεται στη σάλπιγγα (ωορρηξία).
Παράλληλα, τα τοιχώματα της μήτρας
(ενδομήτριο) γίνονται παχύτερα, γιατί
προετοιμάζονται να δεχτούν το νεαρό έμβρυο
που θα προκύψει αν το ωάριο γονιμοποιηθεί.
3.Από τη σάλπιγγα, το ωάριο καταλήγει στη
μήτρα. Αν δεν έχει γονιμοποιηθεί, αποβάλλεται
μέσω του κόλπου. Μαζί με το ωάριο
αποβάλλονται βλέννα, αίμα και κυτταρικά
υπολείμματα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται
έμμηνη ρήση ή περίοδος και γίνεται για να
επανέλθει το ενδομήτριο στην αρχική του
κατάσταση.
Από την ωρίμανση ενός ωαρίου μέχρι την ωρίμανση του επόμενου, σε περίπτωση που δεν συμβεί γονιμοποίηση, συμπληρώνεται ένας κύκλος, που ονομάζεται έμμηνος κύκλος. Ο κύκλος αυτός διαρκεί περίπου 28 ημέρες. Οι επιστήμονες θεωρούν ως 1η ημέρα του κύκλου την ημέρα έναρξης της έμμηνης ρήσης(περιόδου).
Αρχή κύησης
Η είσοδος των σπερματοζωαρίων στον κόλπο της γυναίκας γίνεται με τη σεξουαλική επαφή. Τα 200-300 εκατομμύρια σπερματοζωάρια που απελευθερώνονται κατά την εκσπερμάτωση αρχίζουν ένα ταξίδι, με σκοπό να φτάσουν στις σάλπιγγες και να γονιμοποιήσουν το ωάριο. Παρ’ όλο που πολλές χιλιάδες από αυτά θα καταφέρουν να συναντήσουν το ωάριο, μόνο ένα θα το γονιμοποιήσει. Αμέσως μετά τη γονιμοποίηση σχηματίζεται μία μεμβράνη γύρω από το γονιμοποιημένο ωάριο και παρεμποδίζεται η είσοδος άλλων σπερματοζωαρίων.
Το ζυγωτό κινείται προς τη μήτρα, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει να διαιρείται. Σταδιακά σχηματίζεται μια μάζα κυττάρων, η οποία, όταν φτάσει στη μήτρα, εμφυτεύεται στο ενδομήτριο. Η κύηση (εγκυμοσύνη) έχει αρχίσει.
Εμφύτευση στο ενδομήτριο
Τα παχιά τοιχώματα του ενδομητρίου είναι πλούσια σε αιμοφόρα αγγεία και βοηθούν την ανάπτυξη του εμβρύου. Επί δέκα περίπου εβδομάδες τού εξασφαλίζουν οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες.
Κατόπιν σχηματίζεται ο πλακούντας και οομφάλιος λώρος, που συνδέουν το έμβρυο με το κυκλοφορικό σύστημα της μητέρας. Με τον τρόπο αυτό περνούν πλέον οι θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο στο έμβρυο. Το έμβρυο βρίσκεται μέσα στον αμνιακό σάκο, ο οποίος περιέχει και το αμνιακό υγρό, που προστατεύει το έμβρυο από επιδράσεις του περιβάλλοντος.
Ολοκλήρωση κύησης
Μετά από εννέα περίπου μήνες κύησης, το έμβρυο παίρνει την κατάλληλη θέση και είναι έτοιμο για τον τοκετό, δηλαδή την έξοδό του από τη μήτρα. Ο αμνιακός σάκος σπάει, αποβάλλεται το αμνιακό υγρό και, με συσπάσεις της μήτρας, το έμβρυο ωθείται έξω από το σώμα της μητέρας.
Όσο διαρκεί η κύηση, η ανάπτυξη του εμβρύου αλλά και η υγεία της εγκύου επηρεάζονται από:
Α. Περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα, τα
φυτοφάρμακα, τα χημικά πρόσθετα στα τρόφιμα είναι μερικοί από αυτούς.
Β. Παράγοντες που έχουν σχέση με τον τρόπο ζωής της μέλλουσας μητέρας. Η έγκυος δεν πρέπει να καπνίζει, να καταναλώνει αλκοολούχα ποτά και φάρμακα που δεν έχει συστήσει ο γιατρός. Η ισορροπημένη διατροφή και η φυσική άσκηση συντελούν στη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου και στην καλή υγεία της εγκύου.
Μετά τον τοκετό αρχίζει η παραγωγή και η έκκριση γάλακτος από τους μαστικούς αδένες, που βρίσκονται στο στήθος της γυναίκας. Ο θηλασμός είναι πολύ σημαντικός για την υγεία και την ομαλή ανάπτυξη του βρέφους.
1.Όσο περισσότερο θηλάζει το βρέφος, τόσο αυξάνεται η έκκριση γάλακτος. 2.Όταν διακοπεί ο θηλασμός, μετά από λίγες ημέρες σταματά και η έκκριση γάλακτος.