Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ – ΣΤΑ ΦΥΤΑ
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής. Με την αναπαραγωγή οι οργανισμοί δημιουργούν απογόνους.
Α. Η αναπαραγωγή που γίνεται χωρίς το ζευγάρωμα των οργανισμών ονομάζεται μονογονία (ή μονογονική αναπαραγωγή). Αυτός ο τρόπος αναπαραγωγής παρατηρείται στους μονοκύτταρους οργανισμούς, καθώς και σε ορισμένα φυτά και ζώα.
Β.Η αναπαραγωγή που γίνεται με ζευγάρωμα των οργανισμών ονομάζεται αμφιγονία (ή αμφιγονική αναπαραγωγή). Το ζευγάρωμα γίνεται ανάμεσα σε άτομα διαφορετικού φύλου: στο αρσενικό και το θηλυκό. Τα άτομα αυτά παράγουν εξειδικευμένα κύτταρα, τους γαμέτες. Οι γαμέτες ενώνονται με μια διαδικασία που ονομάζεται γονιμοποίηση. Έτσι σχηματίζεται το πρώτο κύτταρο του νέου οργανισμού, το ζυγωτό.
Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΦΥΤΑ
Στα φυτά η αναπαραγωγή γίνεται και με μονογονία και με αμφιγονία. Μερικά φυτά, όπως η πατάτα, μπορούν να αναπαραχθούν και με τους δύο τρόπους.
Τα ανθόφυτα, δηλαδή τα φυτά που έχουν άνθη, αναπαράγονται με αμφιγονία. Το άνθος παράγει τους γαμέτες και συνεπώς αποτελεί το αναπαραγωγικό όργανο του φυτού. Ανάλογα με το είδος των γαμετών που παράγει, ένα άνθος μπορεί να είναι αρσενικό,θηλυκό ή τέλειο:
Α. Το αρσενικό άνθος έχει μόνο στήμονες. Οι στήμονες αποτελούνται από
το νήμα και τους ανθήρες. Στους ανθήρες βρίσκονται οι γυρεόκοκκοι, που
περιέχουν τους αρσενικούς γαμέτες του φυτού.
Β.Το θηλυκό άνθος έχει μόνο ύπερο. Ο ύπερος αποτελείται από το στίγμα,
τον στύλο και την ωοθήκη. Στην ωοθήκη βρίσκονται οι σπερματικές
βλάστες, οι οποίες περιέχουν τα ωάρια, τους θηλυκούς γαμέτες του φυτού.
Δ. Το τέλειο άνθος έχει και στήμονες και ύπερο. Παράγει δηλαδή και
αρσενικούς και θηλυκούς γαμέτες.
Για να γίνει η γονιμοποίηση, θα πρέπει να μεταφερθούν οι γυρεόκοκκοι από τους ανθήρες στο στίγμα του υπέρου. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται επικονίαση και επιτυγχάνεται κυρίως με τη βοήθεια των εντόμων και του ανέμου.
Όταν φτάσει ο γυρεόκοκκος στο στίγμα του υπέρου (επικονίαση), τότε
Α. αναπτύσσεται μία προεκβολή, η οποία φτάνει στην ωοθήκη.
Β.Μέσα από την προεκβολή μεταφέρεται ο αρσενικός γαμέτης στη σπερματική βλάστη.
Β.Εκεί ενώνεται με το ωάριο, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται το ζυγωτό (γονιμοποίηση), το οποίο θα αναπτυχθεί σε φυτικό έμβρυο.
Αμέσως η ωοθήκη αρχίζει να μεταβάλλεται σχηματίζοντας τον καρπό. Στον καρπό περικλείονται ένα ή περισσότερα σπέρματα. Κάθε σπέρμα περικλείει το φυτικό έμβρυο, από το οποίο θα προκύψει το νέο φυτό.
Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ
Οι μονοκύτταροι οργανισμοί αναπαράγονται συνήθως με μονογονία. Αν παρατηρήσουμε την αμοιβάδα στην εικόνα 6.3, θα δούμε ότι οι απόγονοί της δημιουργούνται με απλή διαίρεση (διχοτόμηση). Στην αρχή διπλασιάζεται το γενετικό υλικό της αμοιβάδας και στη συνέχεια, με διαίρεση, δημιουργούνται δύο νέες όμοιες αμοιβάδες.
Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΦΥΤΑ
Α. Στις παρακάτω ερωτήσεις να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση
1.Ο τρόπος αναπαραγωγής χαρακτηρίζεται από το
α. αν πρόκειται για μικροοργανισμό ή όχι
β. αν χρησιμοποιούνται γαμέτες ή όχι
δ. αν πρόκειται για φυτό ή ζώο
δ. όλα τα προηγούμενα
2. μονογονία σημαίνει ότι
α. ένα άτομο παράγει μόνο ένα είδος γαμετών
β. υπάρχει μόνο ένας γονέας
γ. η αναπαραγωγή γίνεται μόνο μια φορά
δ. δημιουργείται μόνο ένας απόγονος
3. πόσα είδη γαμετών υπάρχουν
α. ένα β. δύο γ. τέσσερα δ. όλα τα προηγούμενα
4. η διχοτόμηση
α. είναι είδος μονογονικής αναπαραγωγής
β. είναι ο συνηθισμένος τρόπος αναπαραγωγής των μονοκύτταρων οργανισμών
γ. δεν χρειάζεται γαμέτες για να γίνει
δ. όλα τα προηγούμενα
5. τα άνθη
α. είναι τα αναπαραγωγικά όργανα του φυτού
β. δεν παράγουν σπερματοζωάρια
γ. δεν είναι απαραίτητα πάντα στα φυτά
δ. όλα τα προηγούμενα
6. μόνο ορισμένα είδη άνθεων μπορεί
α. να παράγουν δυο είδη γαμετών
β. να μετατραπούν σε καρπό
γ. να επικονιαστούν
δ. όλα τα προηγούμενα
7. στα φυτά οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες βρίσκονται
α. στον ύπερο και τους στήμονες
β. στον ύπερο και τους στήμονες αντίστοιχα
γ. στους στήμονες και τον ύπερο αντίστοιχα
δ. στο ζυγωτό
8.ποιο από τα επόμενα δεν βρίσκεται σε ένα θηλυκό άνθος
α. ο ανθήρας β. το στίγμα γ. ο στύλος δ. η ωοθήκη
9. ο καρπός δημιουργείται από την μετατροπή
α. του ζυγωτού β. της ωοθήκης γ. της σπερματικής βλάστης
δ. όλα τα προηγούμενα σε συνδυασμό
10. επικονίαση ονομάζεται
α. η ένωση των γαμετών στα φυτά
β. η παραγωγή των γαμετών στα φυτά
γ. η μεταφορά αρσενικών γαμετών στο στίγμα
δ, η είσοδος αρσενικών γαμετών στο στύλο
11. ποια είδη ανθέων δεν μπορούν να δώσουν καρπούς
α. όσα έχουν μόνο στήμονες β. όσα έχουν μόνο ύπερο
γ. όσα έχουν και στήμονες και ύπερο δ. όσα δεν έχουν στήμονες
12. ένα φυτό που παράγει και τα δυο είδη γαμετών έχει
α. τέλεια άνθη β. αρσενικά και θηλυκά άνθη γ. τη δυνατότητα να δώσει καρπούς δ. όλα τα προηγούμενα
13. ένα φυτό μπορεί να φυτρώσει αν φυτέψουμε
α. έναν καρπό β. ένα σπέρμα γ. ένα φυτικό έμβρυο δ. όλα τα προηγούμενα
Β. Να συμπληρώσετε με τις κατάλληλες λέξεις τα κενά στις παρακάτω προτάσεις
1. ο …………………είναι εξειδικευμένα κύτταρα , που όταν ενώνονται κατά τη …………….., σχηματίζουν το πρώτο κύτταρο του νέου οργανισμού που λέγεται ……………….
2. κατά τη …………………το κύτταρο , αφού διπλασιασει το ………………… ………………του με απλή διαίρεση (όπως η ……………στην αμοιβάδα) δίνει δυο νέα όμοια κύτταρα
3. οι ……………..περιέχουν τους αρσενικούς γαμέτες του φυτού και βρίσκονται στους ……………, που είναι τμήμα των ………………….
4. οι θηλυκοί γαμέτες του φυτού ονομάζονται ……………….και περιέχονται στις ……………….. …………..που βρίσκονται στην …………………
5. όταν αναπτύσσεται το ζυγωτό του φυτού , δημιουργεί το ……………. ………………, το οποίο περικλείεται στο ……………….., το οποίο βρίσκεται μέσα στον …………………..
Γ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ( με το γράμμα Σ) ή ως λανθασμένες ( με το γράμμα Λ)
| ΠΡΟΤΑΣΗ | Σ/Λ |
| 1. ορισμένα φυτά και ζώα μπορούν να αναπαραχθούν και με μονογονία και με αμφιγονία | |
| 2. κατά κανόνα πριν διαιρεθεί ένα κύτταρο διπλασιάζεται το γενετικό υλικό του | |
| 3. ένα φυτό που παράγει και γυρεόκοκκους και ωάρια έχει τέλεια άνθη | |
| 4. επικονίαση ονομάζεται η ένωση των γαμετών στα φυτά | |
| 5. το φυτικό έμβρυο δημιουργείται από μεταβολή της ωοθήκης |