ΜΑΘΗΜΑ 14  Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ  ΘΑΛΑΣΣΑ

 

Σημεία επικοινωνίας της Μεσογείου : είναι οι στενές λωρίδες θάλασσας ( πορθμοί )  οι οποίες ενώνουν τη Μεσόγειο θάλασσα με την Ερυθρά θάλασσα   και τον Ινδικό ωκεανό στα νότια , με τον Ατλαντικό ωκεανό στα δυτικά και με τη Μαύρη θάλασσα στα βορειοανατολικά .Τα σημεία αυτά είναι αντίστοιχα η διώρυγα του Σουέζ , ο πορθμός του Γιβραλτάρ και τα Δαρδανέλλια ( Ελλήσποντος )

Κλειστή θάλασσα  : κλειστή είναι μια θάλασσα που δεν επικοινωνεί με καμία άλλη θάλασσα ή ωκεανό . Τυπικό παράδειγμα είναι η Κασπία θάλασσα . Κλειστή θάλασσα όμως λέμε επίσης εκείνη που επικοινωνεί με μια μεγαλύτερη θάλασσα ή ωκεανό  μέσω ενός στενού πορθμού ή μιας διώρυγας ( Βαλτική , Μεσόγειος )

Μεσογειακά νησιά :  τα νησιά μικρά και μεγάλα της  Μεσογείου θάλασσας

 

Η Μεσόγειος θάλασσα είναι μια σχετικά βαθιά , αλμυρή ( πιο αλμυρή από τον ωκεανό ) και σχεδόν κλειστή θάλασσα . Επικοινωνεί με τον Ατλαντικό ωκεανό και τον Ινδικό ωκεανό μέσω στενών , φυσικών ( Γιβραλτάρ) ή τεχνητών ( διώρυγα Σουέζ) .Έχει χιλιάδες νησιά από τα οποία τα πέντε μεγαλύτερα είναι η Σικελία ,  η Σαρδηνία , η Κύπρος , η Κορσική και η Κρήτη .

Το κλίμα στις περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο  είναι χαρακτηριστικό και ονομάζεται μεσογειακό ( ζεστά ξηρά και μεγάλα σε διάρκεια καλοκαίρια , ήπιοι υγροί και σχετικά σύντομοι χειμώνες ) .

 

Η Μεσόγειος βρίσκεται στο σημείο όπου συναντώνται τρεις ήπειροι : Η Ευρώπη η Ασία , και η Αφρική .

Η Μεσόγειος είναι μια σχεδόν κλειστή θάλασσα ( μοιάζει πολύ με λίμνη ) αφού η επικοινωνία της με τον Ατλαντικό ωκεανό , τον Ινδικό ωκεανό και την Μαύρη θάλασσα γίνεται με στενές υδάτινες λωρίδες .

Η μορφολογία των ακτών της Μεσογείου , δηλαδή ο οριζόντιος διαμελισμός , είναι φτωχός ( απλή ακτογραμμή ) στο νότιο τμήμα της ( ακτές της Αφρικής ) , ενώ είναι πολύ πλούσιος στον βορρά της θάλασσας ,δηλαδή στη Βαλκανική και Ιταλική χερσόνησο .

Όλες οι θάλασσες είναι αλμυρές ,αλλά , αν πάρουμε ως μέτρο σύγκρισης το πόσο αλμυρό  είναι το νερό του Ατλαντικού ωκεανού , η Μεσόγειος θάλασσα έχει πιο αλμυρά νερά . Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους :

• Η Μεσόγειος δε δέχεται μεγάλες ποσότητες γλυκού νερού από ποτάμια , μολονότι αυτά είναι πολλά σε αριθμό . Η ποσότητα του νερού που διοχετεύουν αυτά τα ποτάμια στη θάλασσα είναι μικρή , διότι στην περιοχή της Μεσογείου δεν πέφτουν πολλές βροχές .
• Από την  Μεσόγειο εξατμίζονται μεγάλες ποσότητες νερού , διότι βρίσκεται  σε μικρό γεωγραφικό πλάτος και οι θερμοκρασίες που επικρατούν σε αυτή είναι υψηλές , ενώ η ηλιοφάνεια μεγάλη . έτσι σε σύγκριση π.χ με την Βαλτική η εξάτμιση  στη Μεσόγειο είναι πολύ μεγαλύτερη χάνοντας λοιπόν γλυκό νερό γίνεται πιο αλμυρή ( το νερό που εξατμίζεται δεν περιέχει αλάτι)
• Οι βροχές που πέφτουν στην επιφάνεια της Μεσογείου είναι πολύ λίγες και πέφτουν μόνο τον χειμώνα .
• Η Μεσόγειος , επειδή είναι μια σχεδόν κλειστή θάλασσα , δε δέχεται μεγάλες ποσότητες από τα λιγότερα αλμυρά νερά των ωκεανών ( Ατλαντικού και Ινδικού ) ώστε να μειωθεί η αλμυρότητα της .

 

Στη Μεσόγειο θάλασσα και στις ακτές της γίνονται συχνά σεισμοί  , ενώ υπάρχουν τα μεγαλύτερα ηφαίστεια της ηπείρου . ‘Όλα αυτά τα φαινόμενα οφείλονται στο γεγονός ότι κάτω από τον βυθό της Μεσογείου συγκρούονται οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Αφρικής και της Ευρασίας . Η πλάκα της Αφρικής βυθίζεται κάτω από την πλάκα της  Ευρασίας , φέρνοντας όλο και πιο κοντά την Αφρική με την Ευρώπη .

 

Τα πιο χαρακτηριστικά φυτά της Μεσογείου είναι η ελιά , το αμπέλι και τα εσπεριδοειδή (λεμόνια , πορτοκάλια , μανταρίνια κτλ)