Νόμος 4186/2013: Το «Νέο» (Γενικό) Λύκειο

Το άρθρο που ακολουθεί, μπορείτε να βρείτε και σε μορφή pdf εδώ.

1. «Αποσύνδεση από τις Πανελλαδικές»
1.1. Βαρύτητα κάθε μαθήματος κάθε τάξης στον ΓΒΠ
1.2. Βαρύτητα βαθμού κάθε τετραμήνου για κάθε μάθημα κάθε τάξης στον ΓΒΠ
1.3. Βαρύτητα γραπτού βαθμού για κάθε μάθημα κάθε τάξης στον ΓΒΠ
1.4. Προσαρμογή ΒΠΑ κάθε τάξης στον Μ.Ο. Γραπτής Επίδοσης στις Πανελλαδικές
2. Προαγωγή, Επανεξέταση, Απόρριψη
3. Άλλα επίμαχα σημεία
4. Συμπεράσματα

☝ 1. «Αποσύνδεση από τις Πανελλαδικές»
Η υποτιθέμενη αποσύνδεση του Λυκείου από (τις εξετάσεις για) την Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση αποτελεί μεγάλη και συνειδητή ανακρίβεια· αλλιώς, για πολλοστή φορά, κάποια από τα εμπλεκόμενα μέρη, πολιτική ηγεσία, νομοθέτης, παιδαγωγική επιστήμη, δάσκαλοι, μαθητές, γονείς και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, χρησιμοποιούμε κοινό -υποτίθεται- λεξιλόγιο και ορολογία με ad hoc τρόπο, για να περιγράψουμε εντέλει διαφορετικές έννοιες και κατηγορίες.

Πιο συγκεκριμένα, στον Γενικό Βαθμό Πρόσβασης (στη συνέχεια ΓΒΠ) στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση προσμετρούνται κατά:

• 4% ο Γενικός Βαθμός Προαγωγής της Α΄ Λυκείου. Στην τρέχουσα κλίμακα των 20.000 μορίων, αυτό αντιστοιχεί έως σε 800 μόρια.
• 7% ο Γενικός Βαθμός Προαγωγής της Β΄ Λυκείου, ή, αλλιώς, έως 1.400 από τα 20.000 μόρια.
• 9% ο Γενικός Βαθμός Απόλυσης της Γ΄ Λυκείου, ή, αλλιώς, έως 1.800 από τα 20.000 μόρια.
• 80% η επίδοση στα 4 πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, ή, αλλιώς, έως 16.000 από τα 20.000 μόρια.

Για να γίνει πιο σαφές το προηγούμενο, στη διαμόρφωση του Βαθμού Προαγωγής /Απόλυσης (στη συνέχεια ΒΠΑ) κατά τάξη μετρούν εξίσου όλα τα μαθήματα και ασχέτως:

• αν κάποια δεν εξετάζονται γραπτά· δηλαδή, η Φυσική Αγωγή και η Ερευνητική Εργασία
• του μεριδίου ωρών στην εβδομαδιαία διδασκαλία· π.χ., στην Γ΄ Τάξη, Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία Ομάδας Προσανατολισμού 10 ώρες στις 34 (30% του χρόνου), ενώ Θρησκευτικά 1 ώρα στις 34 (3% του χρόνου)
• αν αποτελούνται από κλάδους-διακριτά αντικείμενα, με πολλαπλή αντίστοιχα τελική γραπτή εξέταση και χωριστή αξιολόγηση /διδάσκοντα όλη τη χρονιά· π.χ., Ελληνική Γλώσσα Α΄ Τάξης με 3 κλάδους, Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία (5 ώρ/εβδ), Νέα Ελληνική Γλώσσα (2ω/εβδ), Νέα Ελληνική Λογοτεχνία (2ω/εβδ), με γραπτή τελική εξέταση στον καθένα από τους τρεις κλάδους και ξεχωριστή αξιολόγηση /διδάσκοντα όλη τη χρονιά.

☝ 1.1. Βαρύτητα κάθε μαθήματος κάθε τάξης στον ΓΒΠ
Τα παραπάνω μεταφράζονται σε :

• 0,4%, ή έως 80 μόρια, για καθένα από τα 10 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 15) της Α΄ Τάξης: Ελληνική Γλώσσα (9ω, 3 κλάδοι, καθένας 0,13% ή 27 μόρια), Μαθηματικά (5ω, 2 κλάδοι, καθένας 0,2% ή 40 μόρια), Φυσικές Επιστήμες (6ω, 3 κλάδοι, καθένας 0,13% ή 27 μόρια), Ιστορία (2ω), Πολιτική Παιδεία (3ω), Θρησκευτικά (2ω), Ερευνητική Εργασία (2ω, χωρίς τελική γραπτή εξέταση), Ξένη Γλώσσα (2ω), Φυσική Αγωγή (2ω), χωρίς τελική γραπτή εξέταση), Μάθημα Επιλογής (2ω).
• 0,54%, ή έως 108 μόρια, για καθένα από τα 13 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 18) της Β΄ Τάξης: Ελληνική Γλώσσα (6ω, 3 κλάδοι, καθένας 0,18% ή 36 μόρια), Μαθηματικά (5ω, 2 κλάδοι, καθένας 0,27% ή 54 μόρια), Φυσικές Επιστήμες (6ω, 3 κλάδοι, καθένας 0,13% ή 27 μόρια), Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ (1ω), Ιστορία (2ω), Φιλοσοφία (2ω), Πολιτική Παιδεία (2ω), Θρησκευτικά (2ω), Ερευνητική Εργασία (1ω, χωρίς τελική γραπτή εξέταση), Ξένη Γλώσσα (2ω), Φυσική Αγωγή (1ω, χωρίς τελική γραπτή εξέταση), [Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία (3ω) και Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών (2ω) Προσανατολισμού] ή [Φυσική (3ω) και Μαθηματικά (2ω) Προσανατολισμού].
• 1%, ή έως 200 μόρια, για καθένα από τα 9 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 10) της Γ΄ Τάξης: Νέα Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία (6ω, 2 κλάδοι, κοινή εξέταση), Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ (2ω), Ιστορία (2ω), Θρησκευτικά (1ω), Ξένη Γλώσσα (2ω), Φυσική Αγωγή (1ω, χωρίς τελική γραπτή εξέταση), 3 μαθήματα Ομάδας Προσανατολισμού (10ω, 4ω και 6ω).

Η διαμόρφωση του τελικού βαθμού σε καθένα από τα 10 (ή 15), 13 (ή 18) και 9 (ή 10) μαθήματα των τριών τάξεων του Λυκείου, παραμένει ως είχε:

• Οι βαθμοί των 2 τετραμήνων σχηματίζουν, με τον μέσο όρο τους και ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου, τον ετήσιο Προφορικό Βαθμό, που αποτελεί και τον ετήσιο βαθμό του μαθήματος για τη Φυσική Αγωγή και την Ερευνητική Εργασία που δεν έχουν τελική γραπτή Εξέταση.
• Στα υπόλοιπα μαθήματα, η επίδοση στην γραπτή εξέταση υπολογίζεται με ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου, αναγωγικά από 100βαθμη κλίμακα αξιολόγησης του γραπτού, και μαζί με τον ετήσιο προφορικό βαθμό θα δώσουν τον μέσο όρο που θα αποτελέσει τον τελικό βαθμό στο μάθημα (ή τον κλάδο), με ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου.
• Προκειμένου για μαθήματα με κλάδους, ο τελικός βαθμός τους προκύπτει με ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου από τον μέσο όρο των τελικών βαθμών των κλάδων του.

Ο ΒΠΑ της τάξης υπολογίζεται, με βάση τα ισχύοντα με ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου, από το μέσο όρο των τελικών βαθμών στα 10, 13 και 9 μαθήματα, της αντίστοιχης τάξης.

☝ 1.2. Βαρύτητα βαθμού κάθε τετραμήνου για κάθε μάθημα κάθε τάξης στον ΓΒΠ
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι ο βαθμός κάθε τετραμήνου σε κάθε μάθημα ισοδυναμεί με:

• 0,1%, ή έως 20 μόρια, για καθένα από τα 8 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 13) της Α΄ Τάξης, που εξετάζονται γραπτώς.
• 0,13%, ή έως 24,5 μόρια, για καθένα από τα 11 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 16) της Β΄ Τάξης, που εξετάζονται γραπτώς.
• 0,25%, ή έως 50 μόρια, για καθένα από τα 9 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 10) της Γ΄ Τάξης, που εξετάζονται γραπτώς.

Για τη Φυσική Αγωγή και την Ερευνητική Εργασία, που δεν εξετάζονται γραπτώς, ο βαθμός κάθε τετραμήνου ισοδυναμεί με:

• 0,2%, ή έως 40 μόρια, στην Α΄ Τάξη.
• 0,27%, ή έως 49 μόρια, στην Β΄ Τάξη.
• 0,50% ή έως 100 μόρια, στην Γ΄ Τάξη (μόνο η Φυσική Αγωγή).

☝ 1.3. Βαρύτητα γραπτού βαθμού για κάθε μάθημα κάθε τάξης στον ΓΒΠ
Αντίστοιχα, ο γραπτός βαθμός σε κάθε μάθημα ισοδυναμεί με:

• 0,2%, ή έως 40 μόρια, για καθένα από τα 8 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 13) της Α΄ Τάξης, που εξετάζονται γραπτώς.
• 0,27%, ή έως 49 μόρια, για καθένα από τα 11 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 16) της Β΄ Τάξης, που εξετάζονται γραπτώς.
• 0,50%, ή έως 100 μόρια, για καθένα από τα 9 μαθήματα (στην πραγματικότητα, 10) της Γ΄ Τάξης, που εξετάζονται γραπτώς.

☝ 1.4. Προσαρμογή ΒΠΑ κάθε τάξης στον Μ.Ο. Γραπτής Επίδοσης στις Πανελλαδικές
Η επίδοση σε καθένα από τα μαθήματα των τριών τάξεων του Λυκείου είναι σχεδόν τελεσίδικη στη συνεισφορά στον ΓΒΠ στην Τριτοβάθμια, δεδομένου ότι η «διορθωτική προσαρμογή» προς τη γραπτή πανελλαδική επίδοση, που προβλέπεται, είναι σχεδόν μηδαμινή: Αν η μέση επίδοση στις πανελλαδικές είναι πάνω από 1 μονάδα στις 20 καλύτερη του ΒΠΑ κάποιας τάξης, τότε απλώς προστίθεται 1 μονάδα στον ΒΠΑ της Τάξης, και το πολύ μέχρι τη μέση επίδοση στις πανελλαδικές. Για παράδειγμα, ένας μαθητής που προβιβάστηκε στη Β’ Λυκείου με ΒΠΑ 15,5, και έγραψε 19 κατά μέσο όρο στις πανελλαδικές, απλώς θα δει το 15,5 να γίνεται 16,5 και τίποτε παραπάνω· η άριστη επίδοσή του στις πανελλαδικές θα του προσφέρει μόλις 200 μόρια παραπάνω, όσο κι ένα 20άρι στη Φυσική Αγωγή. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι πρόκειται για αβλεψία και λανθασμένη διατύπωση.

Αντίθετα, η προβλεπόμενη «διορθωτική προσαρμογή» προς τη μέση γραπτή πανελλαδική επίδοση, όταν η τελευταία είναι χειρότερη πέρα από 1 μονάδα στις 20 του ΒΠΑ κάποιας τάξης, έχει απολύτως τιμωρητικό και διαστρεβλωτικό για τη γενική επίδοση σε όλα τα μαθήματα του μαθητή στο Λύκειο χαρακτήρα: ο ΒΠΑ της τάξης μειώνεται ώστε να είναι μόλις 1 μονάδα καλύτερος της μέσης επίδοσης στις Πανελλαδικές. Για παράδειγμα, ένας μαθητής που προβιβάστηκε στη Β΄ Λυκείου με ΒΠΑ 19,5, κι έγραψε 15 κατά μέσο όρο στις πανελλαδικές, θα δει τον ΒΠΑ της Α΄ Τάξης να γκρεμίζεται στο 16. Είναι φανερό ότι απαγορεύεται ένας μαθητής να πάει κακά στις Πανελλαδικές, και προβλέπεται αναδρομική ποινή για αυτό. Ξανά, επίσης, γίνεται ολοφάνερο πόσο αποσυνδεμένες είναι πλέον οι Πανελλαδικές από το Νέο Λύκειο.

Αξίζει να αναφερθεί εδώ μία ακόμη προχειρότητα του νομοθέτη. Ενώ «σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις» η βαθμολόγηση στις πανελλαδικές εξετάσεις έχει ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου στην εικοσάβαθμη κλίμακα, κι ενώ την ίδια ακρίβεια έχει και ο ΒΠΑ κάθε τάξης, ο τελικός σταθμισμένος μέσος ΒΠΑ, «το εν λόγω πηλίκο», κατά το νομοθέτη, υπολογίζεται με ακρίβεια τρίτου δεκαδικού (σημειωτέον ότι και αυτή η έκφραση «και μέχρι του τρίτου δεκαδικού» είναι ασαφής, καθώς μπορεί να αναγνωστεί και ως αποκοπή μετά το τρίτο δεκαδικό), όντας ασύμβατος «ως πέμπτος βαθμός» με την ακρίβεια πρώτου δεκαδικού των υπολοίπων προαναφερθέντων τεσσάρων.

☝ 2. Προαγωγή, Επανεξέταση, Απόρριψη
Ως πρώτος από τους σκοπούς του Γενικού Λυκείου προτάσσεται «η παροχή γενικής παιδείας υψηλού επιπέδου, που θα συμβάλλει στην ισόρροπη γνωστική, συναισθηματική, πνευματική και σωματική ανάπτυξη όλων των μαθητών». Ο στόχος αυτός υπονομεύεται εκ των έσω από τα ίδια τα κριτήρια προαγωγής -απόλυσης για τη Γ’ Τάξη- επανεξέτασης και απόρριψης των μαθητών. που καταφέρνουμε (;) να αποκρυπτογραφήσουμε στα άθλια ελληνικά της σχετικής διατύπωσης του νομοθέτη.

Μαθητής με ΒΠΑ μικρότερο από 10 επαναλαμβάνει την τάξη (ακόμη και την Γ’, άραγε; ή εκεί προσέρχεται απλώς σε ολική επανεξέταση και πότε; μένει να διευκρινιστεί). Δεδομένου ότι η βαθμολογία υπολογίζεται με ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου, αυτό σημαίνει την προϋπόθεση ακέραιου 10, κάτι που πανηγυρίστηκε δεόντως, ως ένδειξη αναβάθμισης, τίνος πράγματος, ο γράφων αδυνατεί να κρίνει.

Μαθητής, ωστόσο, με ΒΠΑ τουλάχιστον 10 δεν σημαίνει και προάγεται ή απολύεται αυτόματα. Επιπλέον προϋπόθεση γι’ αυτό είναι η επίτευξη τελικού βαθμού τουλάχιστον 10 σε καθέναν από τους 5 κλάδους της Ελληνικής Γλώσσας και των Μαθηματικών στην Α΄ και Β΄ Τάξη, τους 2 κλάδους της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στην Γ’ Τάξη, τα δύο μαθήματα Προσανατολισμού στη Β΄ Τάξη και τα 3 μαθήματα Ομάδας Προσανατολισμού στην Γ’ Τάξη, καθώς και η επίτευξη τελικού βαθμού τουλάχιστον 8 σε όλα τα υπόλοιπα μαθήματα της εκάστοτε τάξης. Σε διαφορετική περίπτωση, δηλαδή, επίτευξη μεν ΒΠΑ τουλάχιστον 10, υστέρηση δε ως προς τη «βάση» του 10 ή του 8, αντίστοιχα, σε κάποιο ή κάποια μαθήματα, συνεπάγεται την παραπομπή του μαθητή σε επανεξέταση το Σεπτέμβριο στα σχετικά μαθήματα, όπου το αποτέλεσμα με παρόμοιους όρους θα είναι πλέον η προαγωγή /απόλυση, ή η απόρριψη και επανάληψη της τάξης.

Ως ακραίο παράδειγμα τούτης της παράδοξης «παροχής γενικής παιδείας», ας θεωρηθεί μαθητής της Α΄ Τάξης με 20άρια σε όλα τα μαθήματα, τόσο στα τετράμηνα, όσο και στις εξετάσεις, με την εξαίρεση ενός μαθήματος, ας πούμε του μαθήματος επιλογής, για να αποφύγουμε να εστιάσουμε σε συγκεκριμένο. Σε αυτό, λοιπόν, το μάθημα έστω ότι ο μαθητής έχει 15 και 16 στα τετράμηνα, και παραδίδει λευκή κόλλα στις εξετάσεις. Ο ΒΠΑ του θα διαμορφωθεί στο 18, 8, θα έχει, δηλαδή, αριστεύσει, πλην όμως, δεν θα προάγεται αλλά θα παραπεμφθεί σε επανεξέταση στο μάθημα επιλογής, όπου θα έχει τελικό βαθμό 7,8.

Ως ένα ακόμη ακραίο παράδειγμα, ας θεωρηθεί μαθητής της Α΄ Τάξης με 20άρια σε όλα τα μαθήματα, τόσο στα τετράμηνα, όσο και στις εξετάσεις, με την εξαίρεση της Γεωμετρίας. Σ΄ αυτήν, έστω ότι ο μαθητής έχει 19 και 20 στα τετράμηνα, αλλά παραδίδει λευκή κόλλα στις εξετάσεις. Ο ΒΠΑ του θα διαμορφωθεί στο 19, 5 (!), θα έχει, δηλαδή, αριστεύσει, πλην όμως, δεν θα προάγεται αλλά θα παραπεμφθεί σε επανεξέταση στο μάθημα της Γεωμετρίας, όπου θα έχει τελικό βαθμό 9,8.

Μεταξύ των δύο αυτών ακραίων παραδειγμάτων, είναι βέβαιο ότι θα εμφανιστούν αρκετές ρεαλιστικότερες περιπτώσεις, αν λάβει κανείς υπόψη ότι ούτε όλοι μαθητές έχουν την ίδια κλίση για όλα τα μαθήματα, ούτε τρέφουν την ίδια συμπάθεια για όλα τα μαθήματα ή/και τους εκάστοτε διδάσκοντες. Όσο πιο γρήγορα γίνει κατανοητό το νέο τούτο σύστημα από όλες τις πλευρές, τόσο το καλύτερο για την αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων.

☝ 3. Άλλα επίμαχα σημεία
Μια σειρά από αμφίσημα ή χρήζοντα διευκρίνιση σημεία εντοπίζονται εύκολα στο νόμο του «Νέου Λυκείου»:

• Δεν γίνεται αναφορά στην ακρίβεια των υπολογισμών, δηλαδή μέχρι ποιο δεκαδικό ψηφίο, για την εξαγωγή του ΒΠΑ. Η διατύπωση του νομοθέτη δεν αναφέρει κανενός είδους στρογγυλοποίηση. Αντίθετα, με τις φράσεις «εξάγεται κατά τις ισχύουσες διατάξεις», είναι σαφές ότι διατηρείται η ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου στον ετήσιο Προφορικό Βαθμό, την γραπτή και την τελική επίδοση κατά μάθημα ή κλάδο σε κάθε τάξη.
• Δεν γίνεται αναφορά στην ακρίβεια των υπολογισμών, δηλαδή μέχρι ποιο δεκαδικό ψηφίο ή πολλαπλασιάζοντας με ποια δύναμη του 10, για την εξαγωγή του ΓΒΠ. Η διατύπωση του νομοθέτη δεν αναφέρει κανενός είδους στρογγυλοποίηση. Να σημειωθεί ότι ο καταργούμενος Γενικός Βαθμός Πρόσβασης του προηγούμενο συστήματος καθοριζόταν με ακρίβεια δεύτερου δεκαδικού ψηφίου.
• Δεν γίνεται αναφορά στην τιμή «του συντελεστή βαρύτητας σε ένα μάθημα, από τα Πανελλαδικώς εξεταζόμενα, ανά Σχολή ή Τμήμα ή Εισαγωγική Κατεύθυνση». Τα 4 εξεταζόμενα πανελλαδικώς μαθήματα έχουν κοινή αφετηρία 25% μεταξύ τους, ή 20% συνυπολογίζοντας τη βαρύτητα του (προσαρμοσμένου) ΒΠΑ των τριών τάξεων.
• Στα μέσα Μαρτίου κάθε έτους, δύο μόλις μήνες πριν τη λήξη των μαθημάτων τους, οι μαθητές της Α΄ Τάξης θα πληροφορούνται ποιο θα είναι το εν λόγω μάθημα ανά Σχολή ή Τμήμα ή Εισαγωγική Κατεύθυνση για τις εξετάσεις τους μετά από δύο χρόνια.
• Είναι ασαφές πώς θα επιμερίζεται ο βαθμός της κοινής γραπτής εξέτασης (με αναλογία θεμάτων 60% Νέας Ελληνικής Γλώσσας και 40% Λογοτεχνίας) του μαθήματος της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας της Γ΄ Τάξης στους κλάδους του μαθήματος για τον υπολογισμό, αρχικά των τελικών βαθμών των κλάδων, και αυτούς του τελικού βαθμού του μαθήματος. Σημειωτέον, επιπλέον, ότι η τρέχουσα νομοθεσία δεν αποκλείει την ανάθεση των κλάδων σε διαφορετικούς διδάσκοντες.
• Στο παραπάνω μάθημα, η αναλογία θεμάτων (2:3) είναι ασύμβατη με την αναλογία διάρκειας διδασκαλίας των κλάδων (1:2).Οι διατυπώσεις από το νομοθέτη των προϋποθέσεων προαγωγής /απόλυσης, επανεξέτασης, ή επανάληψης της κάθε τάξης αποτελούν μνημείο κακοποίησης των ελληνικών και εντέλει λανθασμένου νοήματος. Για παράδειγμα, για την Α΄ Τάξη αναφέρεται: «Απαραίτητη προϋπόθεση για την προαγωγή του μαθητή αποτελεί: α) η επίτευξη γενικού βαθμού ίσου ή ανώτερου του δέκα (10) και β) Μ.Ο. προφορικής και γραπτής βαθμολογίας κατά διακριτό γνωστικό αντικείμενο των μαθημάτων: Ελληνικής γλώσσας, Μαθηματικών τουλάχιστον δέκα (10) και τουλάχιστον οκτώ (8) σε καθένα από τα υπόλοιπα μαθήματα. Όταν μαθητής δεν πληροί τις προϋποθέσεις α΄ και β΄ του προηγούμενου εδαφίου επαναλαμβάνει τη φοίτηση, ενώ όταν δεν πληροί την προϋπόθεση β΄ του προηγούμενου εδαφίου, κατά διακριτό ή διακριτά γνωστικά αντικείμενα μαθημάτων ή στα υπόλοιπα μαθήματα, παραπέμπεται σε επανεξέταση σε αυτό ή σε αυτά και προάγεται ή επαναλαμβάνει τη φοίτηση κατά τα οριζόμενα ως άνω». Οι συνάδελφοι της ειδικότητας θα παρατηρήσουν μέχρι και περίπτωση ατέρμονα βρόχου στα παραπάνω. Στην πραγματικότητα, η ερμηνεία που δόθηκε στο παρόν άρθρο για τις εν λόγω προϋποθέσεις, δεν βασίζονται στην αποκλειστική και κατά γράμμα ανάγνωση του παραπάνω αποσπάσματος και των αντίστοιχων για τις άλλες τάξεις,  αλλά και στη διασταλτική ερμηνεία τους, στο τι εννοεί ο νομοθέτης, αντικαθιστώντας στη γνωστή φράση τον ποιητή.

☝ 4. Συμπεράσματα
Στο άρθρο αυτό περιοριστήκαμε στα «λογιστικά» του Κεφαλαίου Α΄ «ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ» (Άρθρα 1 έως 4) του Ν 4186/2013 «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 193/17.09.2013), που αφορούν την αξιολόγηση του μαθητή ανά μάθημα, τετράμηνο, γραπτή εξέταση και τάξη, και την τελική εξαγωγή μέσω αυτών του Γενικού Βαθμού Πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Το μεγαλύτερο μέρος του παραπάνω νόμου αναφέρεται ακριβώς σε αυτά, περιοριζόμενος σε γενικές διατυπώσεις και ευχολόγια σε όσα αφορούν τις λοιπές συνιστώσες αυτού που η πολιτική ηγεσία οραματίζεται ως Νέο Λύκειο. Είναι φανερό ότι για άλλη μια φορά, η υποτιθέμενη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος για τη Γενική Εκπαίδευση ξεκινά και τελειώνει στην κατάληξή του, την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, φάση που υποτίθεται ότι αποδεσμεύει από αυτό.

Παρατηρούμε ότι, αντίθετα με τις προθέσεις, αν υπήρξαν πράγματι τέτοιες, ο Νόμος 4186/2013 πολλαπλασιάζει τη βαρύτητα και τη σημασία της επίδοσης του μαθητή σε όλες τις τάξεις και όλα τα μαθήματα, ακόμη και στη Φυσική Αγωγή, στη διαμόρφωση του κριτηρίου πρόσβασης του μαθητή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Μάλιστα, τούτη η συμμετοχή και του τελευταίου βαθμού των τριών τάξεων στο Γενικό Βαθμό Πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, γίνεται με ελάχιστα εχέγγυα αντικειμενικότητας: μόλις τα μισά θέματα ανά μάθημα προβλέπονται από κοινή δεξαμενή, χωρίς καν να είναι καθορισμένο αν και αυτά ακόμη θα είναι κοινά για όλους τους μαθητές της χώρας, ενώ η προβλεπόμενη ενδοσχολική, με εξαίρεση τα 4 πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, διόρθωση των γραπτών δημιουργεί περαιτέρω αμφισβήτηση του αδιάβλητου, γεννώντας υπόνοιες για τα περιθώρια αθέμιτων πράξεων σε ιδιωτικά και δημόσια σχολεία.

Οι αντιφάσεις του νομοθέτη μέσα σε 4 μόλις άρθρα είναι αξιοπερίεργες. Είναι απόλυτα ανορθολογική η βαρύτητα του κάθε μαθήματος, που δεν συμβαδίζει ούτε με τον όγκο της διδασκαλίας τους, ούτε καν με το αν εξετάζονται γραπτώς. Καθίσταται προφανές ότι ο οποιοσδήποτε διαχωρισμός σε πρωτεύοντα και δευτερεύοντα ως προς τη βαρύτητα του βαθμού τους μαθήματα είναι παραπλανητικός και ότι όλοι, διδάσκοντες, διδασκόμενοι, διευθύνσεις και σχολικοί σύμβουλοι, οφείλουμε να το κατανοήσουμε και να ανταποκριθούμε με την αρμόζουσα σοβαρότητα των πράξεων και των επιλογών μας.

Οι αντιφάσεις επεκτείνονται, επίσης, στη μέθοδο της προσαρμογής του ετήσιου Βαθμού Προαγωγής ή Απόλυσης στον μέσο όρο της γραπτής επίδοσης στα 4 πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Ο νομοθέτης καταφέρνει να απαξιώσει συλλήβδην την προσπάθεια μηνών και ετών του μαθητή σε δεκάδες μαθήματά του, καθορίζοντας ως τελικό κριτήριο αξιολόγησης της προσπάθειας αυτής, τη στιγμιαία επίδοσή του σε 4 μόνο μαθήματα. Μάλιστα, ο νομοθέτης καταντά εκδικητικός για τον αξιολογούμενο επί 3 χρόνια μαθητή και τους αξιολογούντες καθηγητές του, διαγράφοντας μονοκοντυλιά την τριετή δουλειά και των δύο μερών. Την ίδια στιγμή γίνεται εξαιρετικά φειδωλός, όταν ο μαθητής στο ίδιο ακριβώς κριτήριο, παρουσιάζει μεγάλη βελτίωση στις πανελλαδικές εξετάσεις σε σχέση με τα τρία σχολικά χρόνια.

Οι αντιφάσεις εξακολουθούν όσο ο νομοθέτης παραμένει πιστός στον ψεύτικο μανδύα των κλάδων – διακριτών αντικειμένων με τα οποία περιέβαλε τον όγκο των μαθημάτων παλαιότερη ρύθμιση, προκειμένου να πείσει ότι κατάφερε μείωση του πλήθους των μαθημάτων και του φόρτου του μαθητή. Έτσι φτάσαμε στις 34 και τις 35 ώρες σε όλες τις τάξεις του Λυκείου, με έως και 18 μαθήματα στη Β΄ Τάξη (με 16 γραπτώς εξεταστέα), ευαγγελιζόμενοι το αντίθετο.

Αντιφάσεις που καταργούν τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών, των Μαθηματικών, της Φυσικής στην Γ’ Λυκείου, όταν δεν εμπίπτουν στον «προσανατολισμό» του μαθητή, διατηρούν όμως τα Θρησκευτικά,  διαιωνίζουν το πρόβλημα της μαθηματικής παιδείας των αυριανών γιατρών -κι αναρωτιέμαι αν ποτέ η ιατρική επιστημονική κοινότητα θα διατυπώσει δημόσιο σχετικό λόγο- ή περιορίζουν τις επιλογές και το γνωσιακό υπόβαθρο των αυριανών δασκάλων σε ιδιαίτερα στενό πλαίσιο.

Τέλος, γίνεται φανερό ότι ο νομοθέτης, ακούσια ή ηθελημένα, δίπλα στο δημόσιο σχολείο, αναβαθμίζει το ρόλο των υπολοίπων παικτών της υπόθεσης «Πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση». Για τα φροντιστήρια είναι ανοιχτό το πεδίο εκμετάλλευσης της ανασφάλειας γονέων και μαθητών για τη δυνατότητα της μεγαλύτερης δυνατής συγκομιδής βαθμών σε όλα τα μαθήματα και τις τάξεις του λυκείου. Για τα ιδιωτικά, αλλά και τα δημόσια, σχολεία η φήμη των «καλών βαθμών» μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην επιλογή τους. Κάτι που φέρνει σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση εκείνα τα δημόσια σχολεία που εκ του νόμου αποτελούν σχολεία επιλογής για τους μαθητές τους, όπως τα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία. Δίπλα στα κριτήρια παροχής εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού έργου υψηλού επιπέδου, αργά ή γρήγορα θα υπάρξουν γονείς που θα συμπεριλάβουν και το κριτήριο της απόδοσης υψηλής. έστω μη αντικειμενικής βαθμολογίας, σε όλα τα μαθήματα, ενίοτε και υπό τον όρο του ελάχιστου φόρτου, ώστε οι υποψήφιοι να αφιερώνονται μόνο στα μαθήματα προσανατολισμού.

Αν αναζητήσει κανείς τις αιτίες για τις οποίες είναι καταδικασμένο σε αποτυχία και αυτό το νέο σύστημα Πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, γιατί περί αυτού και μόνο πρόκειται, με το προσχηματικό ανακάτεμα της τράπουλας στις ώρες και τα αντικείμενα διδασκαλίας να εξυπηρετεί συγκυριακά ή διαχρονικά ισχυρούς συνδικαλιστικά κλάδους εκπαιδευτικών, θα πρέπει να εξετάσουμε την μεγαλύτερη εικόνα:

Για μια ακόμη φορά, διαμορφωτική (μέσα στα τετράμηνα) και τελική-αθροιστική (με τα γραπτά και τους τελικούς βαθμούς) αξιολόγηση αναμειγνύονται αντιεπιστημονικά και αδικαιολόγητα μαζί με μια ανεξάρτητη δοκιμασία επιλογής, προκειμένου να καθοριστεί το τελικό κριτήριο πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Επειδή, μάλιστα ο νομοθέτης αντιλαμβάνεται την ανωμαλία, επιχειρεί να την λειάνει μέσω της προσαρμογής των πρώτων αξιολογήσεων στην επίδοση της ανεξάρτητης δοκιμασίας, καταλήγοντας τελικά σε μεγαλύτερες αντιφάσεις όπως αυτές που αναφέρθηκαν στα προηγούμενα.

Είναι αυτή ακριβώς η αντιεπιστημονική ανάμιξη των αποτελεσμάτων δύο ξένων και με διαφορετικούς στόχους διαδικασιών, μακροχρόνιων από τη μια μεριά, και στιγμιαίας από την άλλη, μαζί με τη δυνατότητα ταυτόχρονης ζήτησης πρόσβασης σε τεράστιο πλήθος τμημάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, που καθιστά το σύστημα αξιολόγησης -ήδη από το 1997- αριθμολάγνο, αντίθετα με τις σύγχρονες τάσεις της διεθνούς παιδαγωγικής επιστήμης. Ενάντια στην εδώ και δεκαετίες διεθνή πρακτική για ολιγοπληθείς συνοπτικές κλίμακες αξιολόγησης του μαθητή, τα ισχύοντα τα τελευταία 16 χρόνια στο Γενικό Λύκειο επιβάλλουν 100βαθμες κλίμακες και ακρίβειες πρώτου και δεύτερου δεκαδικού ψηφίου.