Το Hydrobot του Πειραματικού στο Ενυδρείο Κρήτης

Όλα ξεκίνησαν μετά το τέλος ενός μαθήματος όταν ο καθηγητής μας, ο κ. Αντώνης Μαργαρίτης, ρώτησε ποιοι μαθητές ενδιαφέρονται να εργαστούν σ’ ένα πρόγραμμα του MIT(Massachusetts Institute of Technology, Sea Grant College Program) που σε συνεργασία με το Ευγενίδειο Ίδρυμα θα υλοποιούσαν την κατασκευή υποβρύχιου οχήματος με απλά υλικά. Έτσι ο κ. Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η κ. Νικολέττα Χρονοπούλου και άλλοι συνεργάτες του Ευγενίδειου Ιδρύματος μελετώντας σχέδια του ΜΙΤ προμηθεύτηκαν απλά υλικά από το εμπόριο για την κατασκευή είκοσι υποβρύχιων ρομπότ τα οποία παραχώρησαν δωρεάν σε ισάριθμα ελληνικά σχολεία που εξέφρασαν ενδιαφέρον για να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα αυτό. Φυσικά δε θα μπορούσαμε να μη συμμετάσχουμε και εμείς σε αυτή την πρόκληση. Την ομάδα μας αποτελούσαν οι: Μιχάλης Βάκης, Μιχάλης Βαρδουλάκης, Θοδωρής Κρασανάκης, Γιάννης Κυπριωτάκης, Ελίζ Λοππινέ, Ελένη Μπατσίδη, Ιφιγένεια Τσιρώνη και οι αρθρογράφοι αυτού του σημειώματος Μαρία Γκερούση και Δημήτρης Δαμιανάκης.

Μετά από σκληρή δουλειά, μια ομάδα παιδιών της θετικής κατεύθυνσης της Β’ Λυκείου του σχολείου μας, ολοκλήρωσε το έργο της, δημιουργώντας το μικρό τους ρομπότ. Ένα μικρό υποβρύχιο που μπορεί να καταδύεται-αναδύεται και να κινείται άνετα μέσα στο νερό εκτελώντας διάφορους ελιγμούς. Κατασκευάστηκε υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση του κ. Αντώνη Μαργαρίτη και τη βοήθεια της κ. Ελευθερίας Κολιαράκη, φοιτήτριας του Τμήματος Φυσικής του Π.Κ., ασκούμενης στο σχολείο μας, οι οποίοι φρόντισαν την κάθε λεπτομέρεια. Έτσι μόλις συνδέθηκε και το τελευταίο καλώδιο στην κατασκευή, έγιναν οι απαραίτητες συνεννοήσεις για επίσκεψη της ομάδας και δοκιμή του υποβρύχιου οχήματος στον ΘΑΛΑΣΣΟΚΟΣΜΟ, το μεγαλύτερο ενυδρείο της Ανατολικής Μεσογείου!

Την Τετάρτη 16 Μαΐου ορίστηκε η μεγάλη πρεμιέρα. Παρέα με τους καθηγητές μας, τον κ. Αντώνη Μαργαρίτη και τον κ. Μανώλη Λαμπράκη, αλλά και την φοιτήτρια Ελευθερία Κολιαράκη, φτάσαμε στον ΘΑΛΑΣΣΟΚΟΣΜΟ. Εκεί μας υποδέχθηκε ο κ. Pascal Ντιβανάκ, Διευθυντής του Ινστιτούτου Υδατοκαλλιεργειών, και ο κ. Μακρίδης Παύλος, post Doc., ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ, με τους οποίους καταστρώσαμε το σχέδιο των δοκιμών. Αποφασίσαμε ότι πριν από την τελική πλοήγηση του υποβρύχιου στην κεντρική δεξαμενή του ενυδρείου, έπρεπε να προηγηθούν δοκιμές για τον πλήρη έλεγχο του οχήματος σε μικρότερες δεξαμενές των Aqualabs. Έτσι η πρώτη δοκιμή έγινε σε μια δεξαμενή με ψάρια αλμυρού νερού (τσιπούρες!). Εκεί αφενός έγιναν οι πρώτες ρυθμίσεις καθοδήγησης του υποβρυχίου, αφετέρου παρατηρήθηκε η συμπεριφορά και η αντίδραση των ψαριών στο ρομπότ. Η δεύτερη δοκιμή έγινε σε χλωριωμένη δεξαμενή μεγάλου βάθους ώστε να γίνει ένας καλύτερος έλεγχος της στεγανοποίησης των τριών κινητήρων του υποβρυχίου, καθώς και η απολύμανσή του, ώστε να αποφευχθεί κάποια επιμόλυνση στα ψάρια της κύριας δεξαμενής του ενυδρείου. Στη δεξαμενή αυτή κάναμε και την πρώτη βιντεοσκόπηση του υποβρυχίου, καθώς αυτή διέθετε ειδικά παράθυρα για την παρακολούθηση του οχήματος κατά την κατάδυσή του. Εκεί με μεγάλη ικανοποίηση διαπιστώσαμε ότι οι κινητήρες του υποβρυχίου «άντεξαν» σε καταδύσεις βάθους 5 μέτρων, και μάλιστα έχοντας τον πλήρη έλεγχο του.

Μετά από δύο επιτυχημένες δοκιμές, ο κ. Ντιβανάκ έκρινε ότι μπορούμε πλέον να δοκιμάσουμε το υποβρύχιο σε μία από τις δύο μεγάλες δεξαμενές του Ενυδρείου που φιλοξενεί μεγάλο πλήθος ψαριών. Έτσι μεταφερθήκαμε στο κεντρικό κτήριο της έκθεσης του ενυδρείου, όπου και χωριστήκαμε σε δυο ομάδες. Η μία ομάδα υπό την καθοδήγηση της υπεύθυνης των δεξαμενών κ. Χρύσας Δόξα, ανέβηκε στο πάνω μέρος της δεξαμενής για τη βύθιση και πλοήγηση του υποβρυχίου. Η συγκεκριμένη δεξαμενή φιλοξενούσε και μια θαλάσσια χελώνα. Εκεί η κ. Δόξα έκρινε ότι για το «καλό» του οχήματος, αλλά και της χελώνας, έπρεπε να την απομονώσει σε ειδικό κλωβό, για να μην υπάρξει κάποια δυσάρεστη συνάντησή τους. Η υπόλοιπη ομάδα, εξοπλισμένη με βιντεοκάμερες και φωτογραφικές μηχανές, πήρε θέση μπροστά στη βιτρίνα της δεξαμενής, για να καταγράψει την πλοήγηση του ρομπότ ανάμεσα στα ψάρια της δεξαμενής. Το θέαμα ήταν εντυπωσιακό. Το υποβρύχιο ρομπότ άρχισε να κινείται ανάμεσα στα πολύχρωμα ψάρια και να τα κυνηγά και αυτά με χορευτικές κινήσεις να το αποφεύγουν και να ξαναέρχονται για να περιεργαστούν τον παράξενο αυτό επισκέπτη. Ο ενθουσιασμός της ομάδας ήταν μεγάλος καθώς εξαρτήματα από σωλήνες, μοτέρ, διακόπτες και καλώδια μετά τη συναρμολόγησή τους, πήραν τη μορφή ενός πλήρως κατευθυνόμενου υποβρύχιου οχήματος που τώρα σε πραγματικές συνθήκες κάνοντας τους κατάλληλους ελιγμούς «παίζει» με τα ψάρια του ενυδρείου του ΘΑΛΑΣΣΟΚΟΣΜΟΥ!!!

Μετά το πέρας των δοκιμών και έχοντας την ικανοποίηση ότι οι κόποι μας δεν πήγαν χαμένοι και με την άδεια του Διευθυντή του Ινστιτούτου, του κ. Ντιβανάκ, ξεναγηθήκαμε στα εκθέματα του ΘΑΛΑΣΣΟΚΟΣΜΟΥ. Ακολούθως, μας παρέλαβε ο κ. Μακρίδης, ο οποίος ανέλαβε την ξενάγησή μας στις εγκαταστάσεις του ερευνητικού τμήματος του Ινστιτούτου Υδατοκαλλιεργειών. Έτσι στην αίθουσα παραγωγής φυτοπλαγκτού και ζωοπλαγκτού, που χρησιμοποιείται για το τάισμα των ψαριών, παρακολουθήσαμε την διαδικασία επεξεργασίας του. Στη συνέχεια μετακινηθήκαμε στο τμήμα όπου εκτρέφονται τα ψάρια και είχαμε τη δυνατότητα να δούμε μέσα από στερεοσκόπιο νύμφες ψαριών, όπου διακρινόταν το πεπτικό τους σύστημα, λόγω της διαφάνειας του δέρματός τους.

Η ξενάγηση συνεχίσθηκε στην αίθουσα εκτροφής των ψαριών που ήταν γεμάτη δεξαμενές με ψάρια σε διαφορετικό στάδιο ανάπτυξης, τα οποία θα περνούσαν από έλεγχο για την επιλογή των υγιών που θα παρέμεναν στο ενυδρείο. Η τελευταία αίθουσα της ξενάγησής μας ήταν επίσης ενδιαφέρουσα, γιατί εκεί ερευνητές του Ινστιτούτου μελετούσαν τη συμπεριφορά των ψαριών. Σε ένα πείραμα, όπως μας εξήγησε ο κ. Γιάννης Παπαδάκης, η ταΐστρα των ψαριών, συνδεδεμένη με ένα νήμα, ήταν τοποθετημένη πάνω από τη μικρή δεξαμενή, ώστε να ρίχνει τροφή στα ψάρια κάθε φορά που κουνιόταν. Στις δεξαμενές με τη μεγαλύτερη ποσότητα ψαριών χρειάστηκε λιγότερη ώρα, ώσπου τα ψάρια να καταλάβουν πώς να αυτοταΐζονται. Σε ένα άλλο πείραμα τοποθετήθηκε ένας καθρέφτης μέσα στη δεξαμενή, με αποτέλεσμα τα ψάρια να αντιδράσουν εχθρικά απέναντί στη φαινομενική απειλή, και αφού χτύπησαν πολλές φορές το κεφάλι τους πάνω στο είδωλό τους, κατάλαβαν ότι δεν μπορούν να νικήσουν, και απλά αδιαφόρησαν.

Κάπως έτσι τελείωσε η περιήγησή μας στο ΘΑΛΑΣΣΟΚΟΣΜΟ και στο Ινστιτούτο Υδατοκαλλιεργειών με ευχάριστα συναισθήματα και μεγάλη ικανοποίηση τόσο για την πετυχημένη δοκιμή του υποβρυχίου μας αλλά και με θαυμασμό για τους ερευνητές του Ινστιτούτου που παράγουν υψηλού επιπέδου έρευνα και μάλιστα διεθνούς εμβέλειας.

Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons -Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή4.0.