Συνεργασία σχολείου – οικογένειας: Εμπλοκή των γονέων στη μελέτη στο σπίτι

Του Μπαρή Θεόδωρου
Προϊσταμένου Επιστημονικής – Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Π/θμιαςΕκπ/σης Περ/κής Δ/νσηςΕκπ/σης Δ. Ελλάδας

Ξεκίνησε ήδη μια νέα σχολική χρονιά. Μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί μπορούν να κάνουν μία καινούρια αρχή, η οποία θα διασφαλίσει τη δημιουργία ενός φιλόξενου και ασφαλούς μαθησιακού περιβάλλοντος που θα κάνει το ταξίδι στη γνώση, για τους μαθητές μας, συναρπαστικό. Προκειμένου οι γονείς να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενα άγχη και ανασφάλειες, θα πρέπει να δημιουργήσουν μία καρποφόρα συνεργασία με το σχολείο, θέτοντας νέους στόχους από κοινού με τους εκπαιδευτικούς και τα παιδιά τους.
Η συνεργασία σχολείου – οικογένειας αναδεικνύεται ως ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας στην υγιή γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Ταυτόχρονα, η εμπλοκή των γονέων στη μελέτη των μαθητών επηρεάζει θετικά το ενδιαφέρον των μαθητών για τη μελέτη, αυξάνει την πιθανότητα ολοκλήρωσης των εργασιών ενώ βελτιώνει την ποιότητά τους.

 
Ο τύπος της υποστήριξης που παρέχουν οι γονείς αλλάζει καθώς μεγαλώνει το παιδί, αλλά η παρουσία του γονέα είναι σημαντική σε όλες τις ηλικίες. Η εμπλοκή των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους μαθητές που αντιμετωπίζουν μαθησιακά προβλήματα, κυρίως επειδή έχουν λιγότερο αναπτυγμένες τις δεξιότητες μελέτης και αυτοδιαχείρισης.

 
Συχνά, οι κατ’ οίκον εργασίες διαταράσσουν τη ζωή των οικογενειών. Η πολύωρη, γεμάτη συγκρούσεις και συχνά μη παραγωγική ενασχόληση με αυτές τις εργασίες αποτελεί ένα συνηθισμένο φαινόμενο. Οι γονείς των παιδιών με μαθησιακά προβλήματα εκφράζουν περισσότερη απογοήτευση, ματαίωση και κόπωση στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τα παιδιά τους.

 
Αυτό λοιπόν που χρειάζεται είναι η ανάπτυξη πρακτικών για την ενίσχυση της εμπλοκής των γονέων. Κάποιες, κατά τη γνώμη μας, πρακτικές που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν οι εκπαιδευτικοί είναι:
1. Ενημέρωση των γονέων για τη φιλοσοφία των εργασιών, τους στόχους που εξυπηρετούν, το είδος και την έκταση της υποστήριξης που θα ήθελαν να προσφέρουν οι γονείς.
2. Παροχή οδηγιών για τον τρόπο που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους (ανατροφοδότηση, θετική ενίσχυση, οργάνωση χρόνου, εξασφάλιση ενός κατάλληλου και ελεύθερου από διασπάσεις περιβάλλοντος).
3. Άμεση επικοινωνία σχολείου οικογένειας όταν εκδηλωθούν προβλήματα και επιδίωξη της από κοινού επίλυσής τους.
4. Εμπλοκή των γονέων στη μελέτη των παιδιών τους όταν θεωρούν ότι η υποστήριξή τους μπορεί να έχει αποτέλεσμα και όταν πιστεύουν ότι αυτή είναι επιθυμητή από τα παιδιά τους και τους δασκάλους τους.

Επιπλέον, ιδιαίτερη σημασία έχει που αποδίδουν οι γονείς την επιτυχία στο σχολείο. Αν την αποδίδουν στην προσπάθεια και λιγότερο στην ικανότητα ή την τύχη, τότε θα εμπλακούν περισσότερο στην εκπαίδευση των παιδιών τους. Το σχολείο μπορεί να ενισχύσει αυτά τα κίνητρα. Για παράδειγμα μπορεί να εξηγήσει στους γονείς γιατί και με ποιόν τρόπο η εμπλοκή τους είναι σημαντική για τη μάθηση των παιδιών τους.
Αντιστοίχως οι γονείς θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι:

• Βοήθεια την οποία τα παιδιά αντιλαμβάνονται ως εξαναγκασμό ή πίεση έχει αρνητικά αποτελέσματα στα κίνητρα και τη σχέση τους με τους γονείς.
• Καθιέρωση μιας οικογενειακής ρουτίνας για τη συζήτηση για το σχολείο και τη σημασία της μάθησης.
• Προγραμματισμός της μελέτης. Βοηθάμε τα παιδιά να οργανώνουν, να σχεδιάζουν, να θέτουν προτεραιότητες.
• Εξασφαλίζουμε χρόνο που θα αφιερώνεται στην επικοινωνία με τα παιδιά πέρα από τη βοήθεια στα μαθήματα.
• Εξασφαλίζουμε χρόνο στα παιδιά για αθλητισμό και ψυχαγωγία, ανεξάρτητα από την απόδοσή τους στη μελέτη.
• Παρέχουμε την κατάλληλη υποστήριξη, ανάλογα με τις ανάγκες του μαθητή.
• Δεν κάνουμε τις εργασίες για το παιδί μας!
• Μαθαίνουμε καλύτερα όταν διδάξουμε αυτό που μάθαμε σε κάποιον άλλο.
• Αποφεύγουμε τις υπερβολικές διορθώσεις γιατί μειώνουν τα κίνητρα και την αυτοεκτίμηση.
• Έμφαση στην επιτυχία και στην καλή προσπάθεια. Ένας καλός κανόνας είναι να παρέχουμε τουλάχιστον τρεις (3) επιβραβεύσεις για κάθε διόρθωση – παρατήρηση.
• Ενθαρρύνουμε τη σύγκριση με την προηγούμενη δουλειά του παιδιού και όχι με την δουλειά των άλλων.
• Ακούμε τα παράπονα και τις απογοητεύσεις του παιδιού. Εάν θυμώσουμε και νευριάσουμε αυτό θα αυξήσει τη ματαίωση του παιδιού και το δικό σας άγχος. Μια καλή αρχική ερώτηση θα ήταν «με ποιο τρόπο μπορώ να σε βοηθήσω;».
• Αποφυγή αντιπαραγωγικών σχολίων.
• Βοηθάμε το παιδί μας να αναπτύξει ανεξαρτησία.
• Αν κρίνουμε ότι δε μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας ή η εμπλοκή με τη μελέτη διαταράσσει τη σχέση μας μαζί του η βοήθεια από άλλο πρόσωπο μπορεί να είναι η λύση.
• Δείχνουμε στα παιδιά πόσο πολύ εκτιμούμε την προσπάθεια που κάνουν και τους παρέχουμε θετικά μηνύματα όταν τελειώνουν την εργασία τους.
• Αποφεύγουμε το συνεχή έλεγχο της εργασίας των παιδιών και την μη αναγκαία διόρθωση λαθών.

Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η μάθηση αποτελεί ένα συναρπαστικό ταξίδι που οδηγεί στην ανακάλυψη νέων εμπειριών και στην γνωριμία τόσο με τον εαυτό μας όσο και με τους άλλους, και γι’ αυτό τα παιδιά μας θα πρέπει να διδάσκονται πώς να σκέφτονται και όχι τι να σκέφτονται.
Καλή και δημιουργική σχολική χρονιά!