Ειρήνη Μπόμπολη: “Το Τρίτο Ημισφαίριο”

Δύσκολος ο ορισμός της ποίησης και του ποιήματος. Πολλοί δοκίμασαν να δώσουν ορισμούς. Ποιος ορισμός είναι ολοκληρωμένος, περιεκτικός και ακριβής;

Ας θυμηθούμε πώς όρισε ο Ανδρέας Εμπειρίκος την ποίηση, σε υπερρεαλιστικό ύφος:

Η ποίησις είναι ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου

Ή άλλοι ποιητές:

Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα. Σεφέρης Η ποίηση είναι η αναζήτηση του ανεξήγητου. Στήβενς «Και τι είναι τελικά το Ποίημα; Ίσως είναι το νόμισμα που σφίγγει στα δόντια του ο Ποιητής για να μπει στη βάρκα του Θανάτου. Με αυτό θα πληρώσει για το μέγα θαύμα που αξιώθηκε και που δεν είναι άλλο από την ίδια τη ζωή». Γιώργης Παυλόπουλος Ο ποιητής κληρονόμος πουλιών που έστω και με σπασμένα φτερά πρέπει να πετάει. Μίλτος Σαχτούρης

Και ο Πλάτων είχε γράψει πως

Η ποίηση είναι ένα πράγμα ανάλαφρο, ιερό και φτερωτό.

Η Ειρήνη Μπόμπολη αναρωτιέται: το ποίημα είναι

Αρχή ή τέλος της νεροποντής;

Μιας νεροποντής που έρχεται με τη δύναμή της να μας ποτίσει, να μας δροσίσει βαθιά μέσα, ως τα μύχια του νου και της ψυχής μας με το άυλο νερό του ποιητικού λόγου, του λόγου που αποτυπώνει κατά τρόπο συμβολικό-συμβατικό το ουσιαστικά ανείπωτο συναίσθημα που δοκιμάζει ο ποιητής και το κάνει συμβατό με ό,τι μπορεί να κατανοήσει ο αναγνώστης ή ο ακροατής του ποιήματος.

Για την αιτία αυτή ακριβώς, της δυσκολίας να μετουσιωθεί το ποιητικό συναίσθημα σε λόγο ο ορισμός είναι δύσκολος έως αδύνατος και

Ο ορισμός αντιποιεί

Τα ουσιαστικά [του ποιήματος] κύτταρα.

Το ανείπωτο δεν λέγεται και γι’ αυτό δεν είναι κάτι συνηθισμένο. Μόνο κάτι συνηθισμένο και καθημερινό λέγεται και ορίζεται εύκολα. Ένας ορισμός, λοιπόν, του ποιήματος

Κάνει το ανείπωτο να μοιάζει με συνήθεια.

Ορισμός, επομένως, του ποιήματος, κατά την Ειρήνη Μπόμπολη, αποτελεί αυτή ακριβώς η απορία:

Πώς να σε ορίσω ποίημα; Πώς να σε ορίσω ποίημα; Αρχή ή τέλος της νεροποντής; Πάντως επακόλουθο του ανείπωτου.

Πώς να σε ορίσω ποίημα; Ο ορισμός αντιποιεί τα ουσιαστικά σου κύτταρα. Κάνει το ανείπωτο να μοιάζει με συνήθεια.

29-6-08

Χρόνος

Θα πεθάνουμε προτού προλάβουμε

να ζήσουμε το χρόνο μας,

αυτόν που μας μοίρανε η φύση μας,

η παράλογη σκοτεινή μας πλευρά.

Θα πεθάνουμε λίγο μετά την ισημερία

του άχρονου πόθου μας για φεγγαράδα,

ανάμεσα στα νιόβγαλτα ρόδα και τις μυρτιές.

Ανάμεσα στα ελάχιστα θέλω

και στα άπειρα χρωστώ.

Η θάλασσα

Την αγαπώ τη θάλασσα,

είπα.

Και πνίγηκες μέσα της.

Συνήθεια

Περάσαμε το ποτάμι κολυμπώντας ανάποδα.

Και δεν είδαμε τους ωραίους βυθούς, τα ρείθρα

με τις διαμαντόπετρες.

Θέλοντας να κοιτάξουμε τον ήλιο στην καρδιά,

χάσαμε την ισορροπία μας.

Μας έμεινε μόνο η συνήθεια, να μη φοβόμαστε

τον ήλιο.


Κάπως έτσι υποδέχτηκα το θάνατο. Όρθια, αλλά χωρίς φωνή, χωρίς όραση, χωρίς ακοή. Όλα γύρω μου σχεδόν μαύρα. Και το ψύχος… Α! Το ψύχος. Έζωνε την καρδιά μου και δεν την άφηνε να χαρεί ούτε αυτό το τέλος…

Φόβος

Πώς με τρομάζει ο καπνός

που έγινε αντάρα

κι έφραξε τον ποταμό

και φούσκωσε τη λίμνη…

Πώς με τρομάζει η σκοτεινιά

που ξεμακραίνει τ’ άστρα…

Θόλωσαν τα μάτια μου

και δε θωρώ το δρόμο.


Ειρήνη Μπόμπολη, Το Τρίτο Ημισφαίριο, Πέτρα Ηπειρωτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2010

Παρουσίαση: Π. Χαλούλος


Η Ειρήνη Μπόμπολη γεννήθηκε στο Κεντρικό Άρτας. Είναι Φιλόλογος. Ζει και εργάζεται στην Πάτρα. Το πρώτο βιβλίο της είναι το μυθιστόρημα “Το πεπρωμένο μύριζε ορχιδέα ή πράγματα μικρά”, εκδόσεις Επιφανίου. Άρθρα και μελέτες της έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά.

Δικτυακοί τόποι για την Ειρήνη Μπόμπολη:

http://users.sch.gr/pchaloul/logotehnia/Eirini-Mpompoli.htm

Ακούστε συνέντευξη της Ειρήνης Μπόμπολη για το μυθιστόρημά της: http://www.youtube.com/watch?v=4VCSEV2RUlg

http://3lyk-patras.ach.sch.gr/boboli/zoferoikairoi.pdf

Βιβλιοπαρουσίαση από τη φιλόλογο Παναγιώτα Λάμπρη:

http://users.sch.gr/panlampri/index.files/Page3648.htm


Η Κρητική Λογοτεχνία στα χρόνια της ακμής

Βίντεο παρουσίασης των κυριότερων στοιχείων της λογοτεχνικής παραγωγής, δημοτικής και λόγιας, της κρητικής λογοτεχνίας στα χρόνια της ακμής (Κρητική Αναγέννηση), μέχρι το 1669.

Με εικόνες, τραγούδια (ακριτικά, ριζίτικα, μελοποιημένα αποσπάσματα από τον Ερωτόκριτο και την Ερωφίλη), απόσπασμα από ελληνική ταινία με παρουσίαση των μαντινάδων και αναφορά στον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο δίνονται με ευχάριστο και εύληπτο τρόπο τα κυριότερα γραμματολογικά στοιχεία που αφορούν την περίοδο αυτή της λογοτεχνίας. Σε όλη τη διάρκεια του βίντεο τίτλοι τονίζουν και επαναλαμβάνουν τα κυριότερα από τα παραπάνω στοιχεία. Διάρκεια 15.00΄

Κατεβάστε το βίντεο από τον ιστότοπο: http://users.ach.sch.gr/pchaloul/kreta.wmv

μέγεθος 59 ΜΒ  

Οδυσσέας Ελύτης, Δώρο ασημένιο ποίημα

Ξέρω πως είναι τίποτε όλ’ αυτά           και πως η γλώσσα που μιλώ δεν έχει αλφάβητο 

Αφού και ο ήλιος και τα κύματα είναι μια γραφή συλλαβική που την αποκρυπτογρα-

φείς μονάχα στους καιρούς της λύπης και της εξορίας 

Κι η πατρίδα    μια τοιχογραφία μ’ επιστρώσεις διαδοχικές φράγκικες ή σλαβικές       που

αν τύχει και βαλθείς για να την αποκαταστήσεις πας αμέσως φυλακή              και δίνεις λόγο 

Σ’ ένα πλήθος Εξουσίες ξένες             μέσω της δικής σου πάντοτε 

Όπως γίνεται με τις συμφορές 

Όμως               ας φανταστούμε σ’ ένα παλαιών καιρών αλώνι που μπορεί να ‘ναι και σε

πολυκατοικία               ότι παίζουνε παιδιά και ότι αυτός που χάνει 

Πρέπει σύμφωνα με τους κανονισμούς           να πει στους άλλους και να δώσει μιαν αλήθεια 

Οπόταν βρίσκονται στο τέλος όλοι να κρατούν στο χέρι τους ένα μικρό 

Δώρο ασημένιο ποίημα.

            Ξέρω πως είναι τίποτε όλ’ αυτά: Σε μια εποχή δύσκολη και στείρα – είναι η εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας όταν ο Ελύτης γράφει τους στίχους αυτούς – η ποίηση και η αλήθεια που αυτή φέρει δεν υπολογίζονται. Το ξέρει αυτό ο ποιητής, όπως και το ότι η γλώσσα της ποίησης δεν έχει αλφάβητο, υπακούει στη δική της λογική, πέρα από τις γνωστές συμβάσεις. Τα μηνύματά της χρειάζονται αποκρυπτογράφηση, όπως αποκρυπτογραφεί κανείς τον ήλιο και τα κύματα, στοιχεία της φύσης και μάλιστα της ελλαδικής – ήλιος και θάλασσα συνιστούν το ελληνικό τοπίο – που τη μεγάλη αξία τους την κατανοεί κανείς καλά όταν αυτά του λείψουν «στους καιρούς της λύπης και της εξορίας». Ο Ελύτης αυτοεξόριστος στη Γαλλία αποκρυπτογραφεί το ελληνικό στοιχείο με τη γνωστή ποιητική ευαισθησία του, το συναίσθημα και τη φαντασία και υπηρετεί την αλήθεια, που είναι ο σκοπός της τέχνης του. Όμως το ξέρει πως η πατρίδα του είναι «μια τοιχογραφία μ’ επιστρώσεις διαδοχικές» στο πέρασμα του χρόνου. Την κατέκτησαν, την εκμεταλλεύτηκαν, την καπηλεύτηκαν ξένοι, αλλά και ντόπιοι, «ένα πλήθος Εξουσίες ξένες» προς το λαό και το λαϊκό αίσθημα, όπως και η στρατιωτική εξουσία της εποχής του (δικτατορία του 1967-1974). Κι «αν τύχει και βαλθείς» να αποκαλύψεις την αλήθεια «πας αμέσως φυλακή» και σου ζητούν να απολογηθείς. Αλλά το δικό του μέσο είναι η ποιητική εξουσία.      Όπως γίνεται με τις συμφορές: Στις συμφορές (καιρούς της λύπης και της εξορίας – πας αμέσως φυλακή) η ποίηση, όπως και οι άλλες τέχνες, βαδίζει ακάθεκτη πολεμώντας το κακό με την αλήθεια της, πολεμώντας τις άνομες Εξουσίες. Για το λόγο αυτό και η απαγόρευση πολλών έργων τέχνης κατά τη δικτατορία.        Όμως: Με μια αντίθεση στην αρχή του στίχου αρχίζει το δεύτερο μέρος του ποιήματος, όπου μεταφερόμαστε στο χώρο της φαντασίας, στην οποία καταφεύγει στις δύσκολες στιγμές ο ποιητής. Το πρώτο ενικό πρόσωπο του αρχικού στίχου (Ξέρω πως), που έγινε δεύτερο ενικό (την αποκρυπτογρα-φείς) και δήλωνε το ίδιο υποκείμενο, τον ποιητή, γίνεται τώρα πρώτο πληθυντικό, για να γίνει στη συνέχεια τρίτο πληθυντικό και να δηλώσει το λαό, το κοινό στο οποίο απευθύνεται και με το οποίο ταυτίζεται ο ποιητής. Με τη φαντασία μάς μεταφέρει σε παλιούς γνώριμους χώρους, ένα αλώνι παλαιών καιρών ή σε ένα αστικό χώρο της σύγχρονης εποχής, σε μια πολυκατοικία. Εκεί παίζουν παιδιά με όρους «ότι αυτός που χάνει Πρέπει να πει στους άλλους μιαν αλήθεια». Μέσα από την ήττα, την πικρή εμπειρία, μια συμφορά που θα βιώσει θα προσφέρει στους άλλους μια αλήθεια. Η αλήθεια παρουσιάζεται ως «Δώρο ασημένιο ποίημα». Αυτός που χάνει είναι ο ποιητής. Η ποίηση είναι δώρο, μια ανιδιοτελής προσφορά του ποιητή στο κοινό του, μια αυθόρμητη έκφραση ζωής, όπως η αυθορμησία και η αλήθεια των παιδιών. Αυτό είναι η ποίηση και αυτός ο ρόλος της και ο ρόλος του ποιητή. Ένα ποίημα για την ποίηση, ένα ποίημα ποιητικής, γεμάτο τολμηρές εικόνες φαντασίας και ονείρου σε ύφος υπερρεαλιστικό, που δημιουργεί μια υπερπραγματικότητα.

Το ποίημα δημοσιεύτηκε πριν από τη λήξη της δικτατορίας στη συλλογή Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά, 1971.

Παναγιώτης Χαλούλος

http://users.ach.sch.gr/pchaloul/

 

Νίκος Εγγονόπουλος, Ποιητής και Μούσα

egonop-mousa.jpg α. Ποιητής και Μούσα egonop-poeta-moysa.jpg β.

egonopoulos-poeta-peiraias.jpg Ο ποιητής στον Πειραιά

egonop-pneuma-monaxias.jpg Το πνεύμα της μοναξιάς

·        Ποιητής και Μούσα (α, β), Ποιητής στον Πειραιά, Το πνεύμα της μοναξιάς: Ο ποιητής, ζωγράφος παράλληλα στον πρώτο πίνακα, που τον βρίσκουμε και με τίτλο «Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του», έχει μπροστά του το μοντέλο-τη μούσα του, από την οποία αντλεί την έμπνευση. Η έμπνευση, προσωποποιείται με τη γυναίκα-μοντέλο, αέρινη ύπαρξη, με διάφανο ένδυμα αποκαλύπτει τα μυστικά της στον ποιητή-ζωγράφο (η διπλή ιδιότητα του Ν. Εγγονόπουλου). Ένα λευκό περιστέρι – σύμβολο αναγνωρίσιμο της ποιητικής ιδέας – υπερίπταται του χεριού της και πάνω από το κεφάλι του ποιητή που ταπεινά υποκλίνεται στη θεά-μούσα του. Η ασύμετρη, χαριτωμένη στάση της μούσας ισορροπεί με ένα αλφάδι στο ένα χέρι και ένα ξίφος στο άλλο, που σχεδόν αγγίζει το εμπνευσμένο κεφάλι.  Στον πίνακα Ποιητής στον Πειραιά ο ποιητής ανάλογο ξίφος κρατά, ενώ το πουλί της ποίησης έχει πάρει τη μορφή ρόδου στο άλλο χέρι του. Και στους δύο πίνακες ο λαιμός του ποιητή, τιμητικά ίσως, στολίζεται με αστεροειδή κοσμήματα. Στον β πίνακα Ποιητής και Μούσα η μούσα μισοντυμένη με βαρύτιμο ένδυμα αποκαλύπτει και πάλι τα κρυφά της θέλγητρα στον ποιητή που συμβολικά κρατά το δοξάρι της μουσικής. (Ζωγραφική-Ποίηση-Μουσική, οι καλές τέχνες σε ενότητα.) Στη βάση του πρώτου πίνακα μπορούμε να διαβάσουμε το σχόλιο που γράφει ο ίδιος ο ζωγράφος, με κεφαλαία γράμματα: Η ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ ΖΩΗ ΕΝΟΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΥ (ΠΟΙΗΤΟΥ) ΣΤΗΝ ΥΔΡΑ. Και μέσα στο ζωγραφικό έργο μια ταινία-ενοικιαστήριο μπροστά και δίπλα στα πόδια του ζωγράφου δηλώνει: ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ. Ανάλογη ταινία βρίσκουμε και στον πίνακα Το πνεύμα της μοναξιάς. Εδώ σε ένα ελληνικό τοπίο (Ακρόπολη, θάλασσα, καφενείο, μαρμάρινη προτομή, σπίτια με υπέρθυρα αετώματα) ο ποιητής στο βάθος βιώνει τη μοναξιά του πεσμένος πάνω σε τραπεζάκι καφενείου, ενώ σε πρώτο πλάνο η γυναικεία μορφή αυτοθαυμάζεται∙ τον έχει εγκαταλείψει η έμπνευση; Όμως έτσι κι αλλιώς ο ποιητής με την ευαίσθητη ψυχή, όπως κάθε καλλιτέχνης, πάντα αισθάνεται κατά βάθος μια μοναξιά «µέσ’ στη µονότονη εποχή», όπως γράφει ο ίδιος ο Εγγονόπουλος, στο ποίημα ΤΡΑΜ ΚΑΙ ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, όπου «και µέσ’ από την έρηµη αγορά – που νέκρωσε η βροχή», «τα τραµ περνούνε…». «τι θλίψη θα ήτανε – Θε µου ­ τι θλίψη αν δε µε παρηγορούσε την καρδιά η ελπίδα των µαρµάρων κι η προσδοκία µιας λαµπρής αχτίδας που θα δώσει νέα ζωή στα υπέροχα ερείπια…». Πολλά πράγματα, γεγονότα και καταστάσεις της νεοελληνικής πραγματικότητας θλίβουν τον ποιητή, νιώθει να ξεπουλάμε τις αξίες μας ίσως, την ίδια τη ζωή μας μέσα στο σύγχρονο τρόπο ζωής και βρίσκει παρηγοριά στα μάρμαρα και στα υπέροχα ερείπια της κλασικής κληρονομιάς μας, τα οποία προβάλλει και υμνεί στη ζωγραφική του με εμμονή. Έχει μια ελπίδα, την τέχνη του ίσως…

Παναγιώτης Χαλούλος

http://users.ach.sch.gr/pchaloul/

Μίλτος Σαχτούρης, Τα δώρα

Μίλτος Σαχτούρης, Τα δώρα 

Σήμερα φόρεσα ένα

ζεστό κόκκινο αίμα

σήμερα οι άνθρωποι μ’ αγαπούν

μια γυναίκα μού χαμογέλασε

ένα κορίτσι μού χάρισε ένα κοχύλι

ένα παιδί μού χάρισε ένα σφυρί 

Σήμερα γονατίζω στο πεζοδρόμιο

καρφώνω πάνω στις πλάκες

τα γυμνά άσπρα ποδάρια των περαστικών

είναι όλοι τους δακρυσμένοι

όμως κανείς δεν τρομάζει

όλοι μείναν στις θέσεις που πρόφτασα

είναι όλοι τους δακρυσμένοι

όμως κοιτάζουν τις ουράνιες ρεκλάμες

και μια ζητιάνα που πουλάει τσουρέκια

στον ουρανό 

Δυο άνθρωποι ψιθυρίζουν

τι κάνει την καρδιά μας καρφώνει;

ναι την καρδιά μας καρφώνει

ώστε λοιπόν είναι ποιητής  

Σήμερα ο ποιητής φόρεσε ένα ζεστό κόκκινο αίμα – κόκκινο χρώμα της χαράς και του πάθους – αίμα δηλωτικό της ζωντάνιας αλλά και του θανάτου. Τη μέρα αυτή, σήμερα, οι άνθρωποι του παρέχουν τις προσφορές τους δείχνοντάς του την αγάπη τους στο πρόσωπό του: μια γυναίκα ένα χαμόγελο, ένα τόσο απλό δώρο, τόσο εύκολο να το χαρίσει κανείς στον άλλο – ας αναρωτηθούμε πόσες φορές στην καθημερινή μας ζωή, πνιγμένοι στις υποχρεώσεις, τις ευθύνες, το άγχος, χαρίζουμε ένα χαμόγελο στους άλλους; Τόσο απλό και τόσο πολύτιμο, ένα χαμόγελο…

            Ένα κορίτσι του χάρισε ένα κοχύλι. Πόσες κρυφές χαρές να υποθέσει κανείς πως κρύβονται στο συμβολισμό του κοχυλιού, ταυτισμένου με την ομορφιά που ξεπήδησε από αυτό, την Αφροδίτη, τον ίδιο τον έρωτα που υποδηλώνει.

            Με ένα τριπλό σχήμα κλείνει η αναφορά στα δώρα: ένα σφυρί του χάρισε ένα παιδί…

 Με το σφυρί θα βρει τη λύση στην προσέγγιση των ανθρώπων και θα τους χαρίσει την παλιά χαμένη παιδικότητα, την αισθαντικότητα που έχουν απωλέσει, τις αξίες μιας άλλης ζωής γεμάτης με πνευματικότητα και νόημα, αυτής που πρέπει να υποδεικνύει ένας ποιητής.

Έτσι κάνοντας χρήση των δώρων ο ποιητής σήμερα καρφώνει με το σφυρί στις πλάκες του πεζοδρομίου τα γυμνά ποδάρια των περαστικών με στόχο να τους ακινητοποιήσει: να σταματήσουν για λίγο την καθημερινή ροή των πραγμάτων, τη συνηθισμένη φρενήρη πορεία για την επιτυχία, το κέρδος, για στόχους που απέχουν πολύ από την απλή ζωή που μπορείς να ζήσεις ανάμεσα στους συνανθρώπους σου.

 είναι όλοι τους δακρυσμένοι

όμως κανείς δεν τρομάζει

Γιατί δεν τρομάζει κανείς; Δεν μπορούν, ίσως; Ο ψυχικός τους κόσμος σε τι κατάσταση βρίσκεται; Μήπως δεν νιώθουν τίποτα πια; Έχουν ισοπεδωθεί ψυχικά; Ο ποιητής όμως κατάφερε κάτι: να σταματήσει τη ροπή προς την ψυχική αλλοτρίωση και επαναλαμβάνει το στίχο είναι όλοι τους δακρυσμένοι. Υπάρχει ελπίδα λοιπόν! Ξαναγυρίζει το συναίσθημα, είναι ήδη συγκινημένοι.

Τι είναι αυτό που τους προκαλεί συγκίνηση; Κοιτάζουν όλοι τον ουρανό και τι βλέπουν; τις ουράνιες ρεκλάμες ? Ποιες ?φωτεινές επιγραφές; Τι διαφημίζουν; Εμπορευματοποίηση των πάντων στη ζωή; Ακόμα και στον ίδιο τον ουρανό, σύμβολο των υψηλών ιδανικών και αξιών του ανθρώπου; Πέφτουν στα μάτια μας οι αξίες; Ναι, δυστυχώς, αν θυμηθούμε ένα παράδειγμα, από το χώρο του αθλητισμού, που οι αρχαίοι Έλληνες ανέδειξαν σε ύψιστο ιδανικό. Άνομα συμφέροντα αλλοιώνουν το νόημα των αγωνισμάτων, πρωταθλητές «πέφτουν» από το βάθρο τους, όταν αποκαλύπτονται τα άνομα μέσα που χρησιμοποίησαν προς επίτευξη του στόχου τους..

Όμως και πάλι υπάρχει ελπίδα: όλοι κοιτάζουν

και μια ζητιάνα που πουλάει τσουρέκια

στον ουρανό

Η δικαίωση της ζητιάνας, έστω σε μια άλλη ζωή – της έλειπε το ψωμί στη γη – τώρα εκεί, στον ουρανό της περισσεύει και πουλάει και μάλιστα όχι ψωμί, αλλά κάτι πιο γλυκό: τσουρέκια!

Τολμηρές υπερρεαλιστικές εικόνες που δημιουργούν στη φαντασία μας ζωγραφικούς πίνακες τέτοιας τεχνοτροπίας.

Στην τρίτη στροφή – ως επίλογο – δυο άνθρωποι σχολιάζουν την προσφορά του ποιητή στο κοινό του: αναρωτιούνται και ταυτόχρονα διαπιστώνουν το νόημα της προσφοράς του:

ναι την καρδιά μας καρφώνει

ώστε λοιπόν είναι ποιητής

Το δώρο του ποιητή είναι η ποίηση, ο τρόπος να βλέπεις τον κόσμο με άλλα μάτια, να αποκαλύπτεις το πραγματικό του νόημα, να αισθάνεσαι όσα κρύβονται πίσω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Ο ποιητής καταξιώνεται και λειτουργεί ως σύνδεσμος μεταξύ γης και ουρανού. Άλλωστε, όπως μας λέει πάλι ο ίδιος ποιητής, ο Μίλτος Σαχτούρης σε άλλο ποίημά του, ο άνθρωπος δεν ζει χωρίς [και] ουρανό… :

Το ψωμί

Ένα τεράστιο καρβέλι, μια πελώρια φραντζόλα ζεστό

ψωμί, είχε πέσει στο δρόμο από τον ουρανό·

ένα παιδί με πράσινο κοντό βρακάκι και με μαχαίρι

έκοβε και μοίραζε στον κόσμο γύρω,

όμως και μια μικρή, έναςμικρός άσπρος άγγελος, κι αυτή

μ’ ένα μαχαίρι έκοβε και μοίραζε

κομμάτια γνήσιο ουρανό

κι όλοι τώρα τρέχαν σ’ αυτή, λίγοι πηγαίναν στο ψωμί,

όλοι τρέχανε στον μάγγελο που μοίραζε ουρανό!

Ας μην το κρύβουμε.

Διψάμε για ουρανό.

Salvador Dali, Όνειρο που Προκλήθηκε από το Πέταγμα μιας Μέλισσας Γύρω από ένα Ρόδι ένα Δευτερόλεπτο πριν από το Ξύπνημα

dali-rodi-gynaika.jpg Ένα όνειρο, το όνειρο ενός κοριτσιού που κοιμάται ολόγυμνο πάνω από τη γη και τη θάλασσα, κάτω από το γαλάζιο του ουρανού, προκαλώντας έντονο ερωτισμό. Δίπλα της μια μέλισσα έτοιμη να κεντρίσει ένα ρόδι. Ένα άλλο ρόδι στο ουράνιο φόντο σκάζει αποκαλύπτοντας το φλογισμένο εσωτερικό του. Σαν από έκρηξη ερωτική (το ρόδι είναι από τα διαχρονικά έρωτικά σύμβολα) εκτινάσσεται ένα κοκκινόψαρο, το οποίο με τη σειρά του από το άνοιγμα του χαίνοντος στόματός του αφήνει να εκτιναχτεί μια άγρια τίγρις. Ο έρωτας μεταμορφώνει το ψάρι σε σαρκοβόρο ζώο, το αβρό ερωτικό συναίσθημα μεταμορφώνεται και εκδηλώνεται με πάθος πρωτόγονο, κινούμενο θα ?λεγες από τα ορμέμφυτα του όντος. Οι τίγρεις διπλές εμφανίζονται να ορμούν από το ουράνιο στερέωμα επιθετικά και ακάθεκτα προς το ωραίο θύμα τους, έτοιμες για ένα ορμητικό και άγριο αγκάλιασμα του κοριτσιού. Προέκταση των άγριων νυχιών τους ένα όπλο που καταλήγει σε μια λεπτή ξιφολόγχη, η οποία σχεδόν αγγίζει τη λευκή επιδερμίδα του κοριτσιού. Η ξιφολόγχη αντιστοιχεί προς το κεντρί της μέλισσας. Όπως σκάζει το ρόδι, έτσι το σώμα της γυναίκας θα ανοίξει για να δεχτεί το σώμα που σε λίγο θα ενωθεί με το δικό της.  Στον ουρανό σαν να κρέμεται από τα νέφη ένας ονειρικός ελέφαντας πετά ή περπατά με τα λεπτεπίλεπτα τεραστίων διαστάσεων πόδια του ενώνοντας τους χώρους, αέρα-στεριά-θάλασσα. Ο ερωτισμός που εκπέμπεται από το θέμα περνά και στο παχύδερμο-βαρύ ζώο και το μεταμορφώνει και αυτό. Ο έρωτας μας μεταμορφώνει, μας μετουσιώνει, μπορεί να κάνει τα αδύνατα δυνατά, αποκαλύπτει, για τον καθένα μας, μυστικές δυνάμεις, ένα εαυτό που δεν τον ξέραμε, έναν ποιητή που δεν ξέραμε ότι κρύβαμε μέσα μας!… Ο πίνακας δείχνει το ερωτικό πάθος σε όλο του το μεγαλείο??ένα Δευτερόλεπτο πριν από το Ξύπνημα: οι όμορφες στιγμές, το ερωτικό ξάφνιασμα, η πιο όμορφη στιγμή της ερωτικής πράξης-η κορύφωση, είναι «στιγμές», όμορφα διαλείμματα στη γεμάτη προβλήματα ζωή μας. Το όνειρο στον ύπνο μας κρατά μόνο κάποιες στιγμές και μετά έρχεται το ξύπνημα. Η επάνοδος στην εγρήγορση μπορεί πολλές φορές να μας απογοητεύει, να μας ενοχλεί? Όμως, ακόμα κι έτσι, αξίζει να βιώσουμε την εμπειρία του ονείρου. Χωρίς έρωτα, όνειρο και όραμα στη ζωή δεν ζούμε. Ας απολαύσουμε τις ωραίες στιγμές της ζωής, ας είναι και λίγες ή λιγόχρονες. Ας απολαύσουμε τον ονειρικό πίνακα του Salvador Dali.    

ΝΕΑ ΜΟΙΡΑ

Γυμνή γυναίκα

το ρόδι που έσπασε ήταν

γεμάτο αστέρια.

(Γιώργος Σεφέρης, Τετράδιο Γυμνασμάτων, χάικου) 

Το γυμνό σου ρόδι 

Γυμνή γυναίκα όνειρο

η μέλισσα κεντρίζει το ρόδι ξιφολόγχη στο σώμα της

και στη λευκή επιδερμίδα

του κοριτσιού

ανοίγοντας τη φλούδα του

τα πορφυρά αστέρια χύνονται

δάκρυα αιωρούμενης συγκίνησης

στο ρόδινο αέρα.

Θα σε αγγίξω με ορμή

και απαλά

θα σε καταβροχθίσω απαλά

σαν τίγρης

που με γεννάς

όνειρό μου

νησί αρχιπελάγους

ειρηνικού και ακύμαντου

πετώντας ψηλά χωρίς βάρος

ελέφαντας – σύννεφο

στους αιθέρες.

            Χαλούλος Παναγιώτης, Ιούλιος 2004    

   http://users.ach.sch.gr/pchaloul/