Άγιο Γάλα Χίου
Το Άγιο Γάλα (Άγιο Γάλας[1] κατά το τοπικό ιδίωμα) είναι παραδοσιακός[2] οικισμός του δήμου Χίου, στο ομώνυμο νησί του Βορείου Αιγαίου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 38 μόνιμους κατοίκους[3].
Γενικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Άγιο Γάλα είναι κτισμένο σε υψόμετρο 240 μέτρων[2], στο ΒΔ άκρο του νησιού και απέχει 62,5 χιλιόμετρα από την πόλη της Χίου. Κοντινότεροι κατοικημένοι οικισμοί είναι τα χωριά Μελανιός (προς τα νοτιοδυτικά) και Νενητούρια (στα βορειοανατολικά), σε αποστάσεις λίγων χιλιομέτρων. Κοντά στο Άγιο Γάλα υπάρχει καταφύγιο άγριας ζωής έκτασης 1725 στρεμμάτων[4].
Οι κάτοικοι του Αγίου Γάλακτος ονομάζονται Αγιογαλούσοι/Αγιογαλούσαινες στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα. Το χωριό είναι κυρίως γνωστό από το ομώνυμο σπήλαιο και τον εντός αυτού βυζαντινό ναό της Παναγίας Αγιογαλούσαινας[5]. Η ονομασία όλων αυτών προέρχεται από το σπηλαιόγαλα που σταλάζει από τους σταλακτίτες του σπηλαίου και σύμφωνα με την παράδοση έχει θεραπευτικές ιδιότητες (αγίασμα). Ο ενοριακός ναός του Αγίου Γάλακτος τιμάται στο όνομα της Αγίας Παρασκευής. Το χωριό υπάγεται εκκλησιαστικά στην αρχιερατική εποπτεία Κουρουνίων της μητρόπολης Χίου, Ψαρών και Οινουσσών.
Περίπου 1,5 χιλιόμετρο νοτιοανατολικά του Αγίου Γάλακτος βρίσκεται το μικρό χωριό του Αγίου Ιωάννη (άη-Γιάννη), εγκαταλελειμμένο ήδη από τη δεκαετία του 1970, αλλά κατά την παράδοση οικισμός ακμαίος παλαιότερα. Εκεί γεννήθηκε το 1853 ο όσιος γέροντας Συμεών, ηγούμενος της Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ψαρών.
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το χωριό ονομαζόταν παλαιότερα Άγιος Θαλένης, ονομασία στην οποία μεταφράζεται κατά τον συγγραφέα Γεώργιο Ι. Ζολώτα και το St. Elena με το οποίο κατέγραψε τον οικισμό ο περιηγητής Χριστόφορος Μπουοντελμόντι[6] που επισκέφθηκε τη Χίο το 1415.
Διοικητικά, μετά την ενσωμάτωση της Χίου στο ελληνικό κράτος, το Άγιο Γάλα αποτέλεσε μέχρι το 1997 έδρα ομώνυμης κοινότητας της επαρχίας Χίου. Στη συνέχεια υπήχθη στον καποδιστριακό δήμο Αμανής[2], ενώ από το 2011 ανήκει στη δημοτική κοινότητα Αμανής του διευρυμένου δήμου Χίου[7].
