Η Γαλλία (γαλλικά: France, ΔΦΑ [fʁɑ̃s], επίσημη ονομασία: Γαλλική Δημοκρατία, γαλλικά: République française, ΔΦΑ [ʁepyblik fʁɑ̃sɛz]) είναι μία ενιαία, ημιπροεδρική δημοκρατία, της οποίας το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών και του πληθυσμού βρίσκεται στη Δυτική Ευρώπη, αλλά που περιλαμβάνει επίσης πολλές περιοχές και εδάφη διάσπαρτα σε ολόκληρη την υφήλιο. Έχει πρωτεύουσα το Παρίσι, επίσημη γλώσσα την γαλλική και νόμισμα το ευρώ. Το σύνθημά της είναι «Ελευθερία, Ισότητα, Αδερφοσύνη», και η σημαία της αποτελείται από τρεις κάθετες λωρίδες χρώματος μπλε, άσπρου και κόκκινου. Ο ύμνος της είναι Η Μασσαλιώτιδα. Η συνταγματική αρχή της είναι «κυβέρνηση του λαού, από τον λαό και υπέρ του λαού»[4].
Η Γαλλία είναι μια παλαιά χώρα, που σχηματίστηκε τον Πρώιμο Μεσαίωνα, παίρνοντας το όνομά της (Φρανς) από τους Φράγκους. Από τις αρχές του 17ου αιώνα ως το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, κατέχει μία μεγάλη αποικιακή αυτοκρατορία. Από την δεκαετία του 1950, είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μία πυρηνική δύναμη, και ένα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Η Γαλλία παίζει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια ιστορία με τον πολιτισμό της, την γλώσσα της και τις δημοκρατικές και κοσμικιστικές της αξίες.
Η Γαλλία κατείχε, το 2012, την πέμπτη θέση παγκοσμίως στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν. Η οικονομία της, κεφαλαιοκρατικού τύπου με αρκετά ισχυρή κρατική παρέμβαση. Είναι ένας από τους ηγέτες παγκοσμίως στους τομείς των τροφίμων, της αεροναυπηγικής, των αυτοκινήτων, των προϊόντων πολυτελείας, του τουρισμού και των πυρηνικών.
Με πληθυσμό 67 εκατομμύρια κατοίκους, η Γαλλία είναι μια ανεπτυγμένη χώρα, με πολύ υψηλό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης[5].
Η μητροπολιτική Γαλλία βρίσκεται στα δυτικά άκρα της Ευρώπης. Βρέχεται από την Βόρεια Θάλασσα στον βορρά, από την Μάγχη στα βορειοδυτικά, από τον Ατλαντικό ωκεανό στα δυτικά και από την Μεσόγειο Θάλασσα νοτιοανατολικά. Συνορεύει με το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο στα βορειοανατολικά, με την Γερμανία και την Ελβετία στα ανατολικά, με την Ιταλία και το Μονακό στα νοτιοανατολικά, με την Ισπανία και την Ανδόρρα στα νοτιοδυτικά.
Μολονότι τα νότια σύνορα της χώρας καθορίζονται από οροσειρές τα βορειοανατολικά σύνορα δεν καθορίζονται από γεωγραφικά όρια[σημ. 1] αλλά από γλωσσικά [σημ. 2].
Η μητροπολιτική Γαλλία περιλαμβάνει πολλά νησιά, εκ των οποίων τα κυριότερα είναι η Κορσική και τα παράκτια νησιά. Η μητρόπολη εκτείνεται μεταξύ 42°19’46” και 51°5’47” βορείου γεωγραφικού πλάτους και μεταξύ 4°46′ δυτικού και 8°14’42” ανατολικού μήκους.
Η Γαλλία περιλαμβάνει πολλά εδάφη εκτός Ευρώπης, που ονομάζονται υπερπόντια εδάφη, που βρίσκονται σε όλους τους ωκεανούς πλην του Αρκτικού.
Αυτά τα εδάφη έχουν ποικίλους τύπους τοπικής αυτοδιοικήσεως της Γαλλίας και βρίσκονται:
- στην Νότια Αμερική: η Γαλλική Γουιάνα
- στον Ατλαντικό ωκεανό: το Σαιν Πιερ και Μικελόν και, στις Αντίλλες, η Γουαδελούπη, η Μαρτινίκα, ο Άγιος Μαρτίνος και ο Άγιος Βαρθολομαίος
- στον Ειρηνικό ωκεανό: η γαλλική Πολυνησία, η Νέα Καληδονία, οι νήσοι Ουαλίς και Φουτουνά και το Κλίπερτον
- στον Ινδικό ωκεανό: η Ρεϋνιόν, η Μαγιότ, οι Διάσπαρτες Νήσοι, οι Νήσοι Κροζέ, οι Νήσοι Κεργκελέν και Νήσοι Αγίου Παύλου και Νέου Άμστερνταμ
- στην Ανταρκτική: η Αδελία Γη[σημ. 3]
Μέσω αυτών των υπερπόντιων εδαφών, η Γαλλία έχει χερσαία σύνορα με την Βραζιλία και το Σουρινάμ, καθώς και με την Ολλανδία μέσω του γαλλικού τμήματος του Αγίου Μαρτίνου.
Η επιφάνεια της μητροπολιτικής Γαλλίας είναι 552.000 τετρ. χιλιόμετρα[6] ή περίπου ένα εκτάριο ανά κάτοικο. Συμπεριλαμβανομένων όλων των υπερπόντιων εδαφών που βρίσκονται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας η συνολική επιφάνεια είναι 675.000 τ.χλμ.
Είναι η 42η μεγαλύτερη σε επιφάνεια χώρα στον κόσμο. Είναι ακόμη η τρίτη μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης, μετά την Ρωσία και την Ουκρανία, δεύτερη αν συμπεριλάβουμε τους υπερπόντιους νομούς, και η μεγαλύτερη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα ηπειρωτικά μητροπολιτικά της εδάφη εκτείνονται σε περίπου 1.000 χιλιόμετρα από βορρά προς νότο και από ανατολή προς δύση.
Το μήκος της ακτογραμμής της, συμπεριλαμβανομένων και των υπερπόντιων εδαφών, είναι 8.245 χιλιόμετρα.
Γεωλογία, τοπογραφία και υδρογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεωλογία της Γαλλίας
Το μητροπολιτικό έδαφος της Γαλλίας προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία τοπογραφικών συνόλων και φυσικών τοπίων[GF 1]. Μεγάλα τμήματα του σημερινού εδάφους της Γαλλίας έχουν υψωθεί κατά τη διάρκεια αρκετών τεκτονικών δραστηριοτήτων, κυρίως κατά την Ερκύνια Ορογένεση τον Παλαιοζωικό Αιώνα οπότε σχηματίστηκε ο αρμορικανικός Ορεινός Όγκος, ο κεντρικός Ορεινός Όγκος, η Μορβάν, τα Βόσγια, η οροσειρά των Αρδεννών και η Κορσική[GF 2]. Οι ορεινοί όγκοι των Άλπεων, των Πυρηναίων και του Ιούρα είναι πολύ νεότεροι και έχουν υποστεί λιγότερη διάβρωση[GF 2] — οι Άλπεις φτάνουν στα 4.810 μέτρα υψόμετρο στο Λευκό Όρος[7]. Παρά το γεγονός ότι το 60% των κοινοτήτων έχουν ταξινομηθεί ως περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας, οι κίνδυνοι αυτοί παραμένουν μέτριοι[8].
Αυτοί οι ορεινοί όγκοι οριοθετούν πολλές λεκάνες ιζηματογενέσεως, όπως η λεκάνη της Ακουιτανίας στα νοτιοδυτικά και η λεκάνη του Παρισιού στον βορρά[GF 2] — η τελευταίας περιλαμβάνει αρκετές περιοχές με ιδιαίτερα εύφορα εδάφη, κυρίως τα λασπώδη οροπέδια του Μπως και του Μπρι [GF 3]. Επιπλέον, διάφορα φυσικά περάσματα, όπως η κοιλάδα του Ροδανού, διευκολύνουν τις επικοινωνίες[GF 4]. Τα παράλια προσφέρουν τοπία αρκετά αντιφατικά[GF 5].
Το υδρογραφικό σύστημα της Γαλλίας είναι κυρίως οργανωμένο σε τέσσερις μεγάλους ποταμούς, τον Λίγηρα, τον Σηκουάνα, τον Γαρούνα και τον Ροδανό[GF 6], στους οποίους μπορούμε να προσθέσουμε τον Μόσα και τον Ρήνο, μικρότερης σημασίας στην Γαλλία αλλά μείζονος σημασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η γαλλική λεκάνη απορροής των τεσσάρων πρώτων αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 62 % της μητροπολιτικής περιοχής[GF 6].
H Γαλλία έχει υπό την δικαιοδοσία και την κυριαρχία της 11 εκατομμύρια τετρ.χλμ θαλασσίου χώρου, σε τρεις ωκεανούς και το 97% στα υπερπόντια εδάφη[9].
Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 82,9 χρόνια (80,1 χρόνια οι άνδρες και 85,7 οι γυναίκες).[11]
Ο πληθυσμός της χώρας είναι 67.064.000 [1] (20η στον κόσμο) σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2020. Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 0,35% με 2,06 παιδιά ανά οικογένεια (εκτίμηση 2020). Ρυθμός γεννήσεων 11,9 γεννήσεις/1000 πληθυσμού και θανάτου 9,6 θάνατοι/1000 πληθυσμού (εκτίμηση 2020).[12]
Γεωργία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γαλλική γεωργία βασίστηκε αρχικά στην καλλιέργεια ειδών διατροφής. Πολύ γρήγορα, τα κρασιά της, τα οπωρικά και οι βιομηχανικές της καλλιέργειες απέκτησαν μεγάλη φήμη. Το σιτάρι καλλιεργείται κυρίως στο Βόρειο και Βορειοδυτικό τμήμα της χώρας και αποτελεί ένα από τα πιο βασικά γεωργικά προϊόντα της Γαλλίας. Μεγάλες ποσότητες του εξάγονται στο εξωτερικό. Παράγει επίσης, βρώμη, σίκαλη, κριθάρι, ζαχαρότευτλα, ρύζι, καλαμπόκι, πατάτες και όλα τα είδη των λαχανικών. Στους γαλλικούς οπωρώνες παράγονται άφθονα και ποικίλα φρούτα, όπως αχλάδια, μήλα, πορτοκάλια, κεράσια, δαμάσκηνα, βερίκοκα κτλ.
Τα αμπελοειδή αποτελούν μια από τις χαρακτηριστικές καλλιέργειες της μεσημβρινής Γαλλίας. Παράλληλα με την παραγωγή κοινών κρασιών, στην Γαλλία παράγεται η πλουσιότερη και περισσότερο φημισμένη ποικιλία κρασιών υψηλής ποιότητας. Το κρασί αποτελεί το γνωστότερο προϊόν της Γαλλίας και εξάγεται σε μεγάλες ποσότητες. Αμπελώνες υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις γαλλικές περιοχές. Τα γαλλικά κρασιά θεωρούνται από τα καλύτερα όλου του κόσμου. Υπάρχει μεγάλος αριθμός ποικιλιών, γεύσεων και αποχρώσεων, όπως τα ροζέ της Προβηγκίας, τα ερυθρά του Ροδανού, τα λευκά του Λίγηρα και της Αλσατίας, τα αφρώδη της Καμπανίας (σαμπάνιες), το πιο φημισμένο κρασί είναι το Μπορντό.
Ο κτηνοτροφικός πλούτος της χώρας αυξάνει σταθερά. Στον τομέα της κτηνοτροφίας αφθονούν τα ζώα για την παραγωγή κρέατος και γάλακτος. Τα βοοειδή αντιπροσωπεύουν το μισό περίπου των εκτρεφομένων ζώων. Τα προβατοειδή εκτρέφονται άλλα για το κρέας τους και άλλα για το γάλα τους. Ένα μεγάλο μέρος από την παραγωγή γάλακτος χρησιμοποιείται για την παρασκευή των πολυάριθμων ποικιλιών των (επίσης διάσημων) γαλλικών τυριών. Στην δεκαετία του 60 εφαρμόστηκαν σχέδια αναδασμού (δηλ. ένωση των μικρών αγροτεμαχίων και αναδιανομή στους κατόχους τους. Έτσι αυξήθηκε σημαντικά το μέγεθος τους.
Κρασί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι απόγονοι των Γαλατών είναι που ανήγαγαν τη παραγωγή κρασιού σε επιστήμη. Αυτοί που έμαθαν στον υπόλοιπο κόσμο, ότι το κρασί δεν είναι απλά ένα ακόμα φυτικό προϊόν αλλά είναι ένας ζωντανός οργανισμός που απαιτεί την αμέριστη προσοχή του παραγωγού, από την αρχή που θα φυτευτεί το σταφύλι μέχρι να βγει το πώμα της φιάλης στο τραπέζι του καταναλωτή.
Η παραγωγή του κρασιού είναι τέχνη. Η προώθησή του απαιτεί φαντασία. Και η κατανάλωσή του, σύμφωνα με τους Γάλλους, είναι ένας συνδυασμός των δύο. Γι’ αυτό και σήμερα τα κρασιά τους κρατούν επάξια την πρώτη θέση στο μυαλό των απανταχού «σομελιέ». Όχι πως και άλλες χώρες δεν έχουν αξιόλογες ποικιλίες σταφυλιών και ωραία κρασιά, το εναντίον. Απλά οι Γάλλοι παραγωγοί θεωρούν την κάθε φιάλη παιδί τους και την προσέχουν αναλόγως.
Στη Γαλλία υπάρχουν 13 οινοποιητικές περιοχές. Περισσότερο ή λιγότερο γνωστές όλες έχουν να επιδείξουν ξεχωριστά κρασιά τόσο στη γεύση όσο και στα αρώματα. Οι κυριότερες από αυτές είναι:
- Η πιο γνωστή ποικιλία κρασιού ή καλύτερα οινοποιητική περιοχή είναι η Καμπανία που παράγει τη γνωστή μας σαμπάνια. Η περιοχή αυτή βρίσκεται βορειοανατολικά του Παρισιού και κρατάει τα σκήπτρα της οινοποιίας χάρη στην τυχαία ανακάλυψη του μοναχού Ντομ Περινιόν (Dom Pérignon).
Ο μοναχός αυτός κατάλαβε ότι το διοξείδιο του άνθρακα παίζει σημαντικό ρόλο στη παραγωγή του κρασιού και ότι εμφιαλώνοντας το κρασί πριν την ολοκλήρωση της ζύμωσης το αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό. Το πόσο δίκιο είχε, το ξέρουμε πλέον όλοι. Οι πιο γνωστές ετικέτες από αυτή την περιοχή είναι η Dom Pérignon, η Moët et Chandon, η Ruinart, η Krug, η Pommery, η Veuve Clicquot και η Mumm μεταξύ άλλων.
- Μία άλλη περιοχή που χρόνια διεκδικεί τα πρωτεία από τη Καμπανία είναι η περιοχή του Μπορντό. Βρίσκεται νοτιοανατολικά του Παρισιού και περηφανεύεται (όχι αδίκως) για τα κρασιά της. Εδώ συναντούμε ίσως τα πιο ποιοτικά και ακριβά κρασιά της Γαλλίας. Υπάρχουν πάνω από επτά χιλιάδες σατώ (chateaux) (που κυριολεκτικά σημαίνει πύργος) και καλλιεργούνται περίπου εκατόν είκοσι χιλιάδες αμπελώνων. Η ποικιλία αυτή είναι η αγαπημένη των Ευρωπαίων αφού το 67% των εξαγωγών καταναλώνεται εκτός Γαλλίας. Οι κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι η Merlot, η Cabernet-Sauvignon, ηCabernet-Franc,η Sémillon, και η Sauvignon που δίνουν τις γνωστές ετικέτες του Château Margaux, Pétrus, Château Penin κ.α.
- Τα κρασιά της Βουργουνδίας είναι και αυτά από τα πιο φημισμένα κρασιά στον κόσμο. Το 1415 με το βασιλικό διάταγμα τα κρασιά που επιτρεπόταν να ονομάζονται κρασιά Βουργουνδίας καθοριζόταν να είναι τα κρασιά που θα παράγονταν πάνω από τη γέφυρα της πόλης Sens. Για πάνω από 1.500 χρόνια οι μοναχοί σε αυτή περιοχή καλλιεργούν τη γη της και έχουν προσφέρει από τα καλύτερα κρασιά που έχουμε δοκιμάσει. Τα κρασιά της περιοχής αυτής είναι αυστηρώς ελεγχόμενα και χωρίζονται σε 2 κατηγορίες, α) τα Premier Cru με 600 αμπελώνες να συγκαταλέγονται στους κατάλληλους για αυτά τα κρασιά και β) τα Grand Cru που θεωρούνται τα καλύτερα των καλύτερων. Μόνο 33 αμπελώνες έχουν το προνόμιο να συγκαταλέγονται στους αμπελώνες που μπορούν να προσφέρουν τα σταφύλια τους για τη παραγωγή αυτών των κρασιών. Η περιοχή αυτή μας έχει προσφέρει μερικά από τα καλύτερα κρασιά, όπως Chambertin, Clos Vougeot, Corton, Corton-Charlemagne,Montrachet, Musigny, La Tache. Γενικά, στη περιοχή της Βουργουνδίας, οι εκτάσεις των αμπελώνων είναι χωρισμένες σε μικρότερες και υπάρχουν πάνω από 3.500 καλλιεργητές που έχουν τα 2/3 των 24.000 εκταρίων αμπελώνων που καλλιεργούνται σε αυτή την περιοχή.
Βιομηχανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το τρένο γαλλικής κατασκευής TGV
Η γαλλική βιομηχανία, με τη σημερινή της μορφή, αποτελεί πρόσφατο σχετικά δημιούργημα. Στις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης δεν υπήρχαν στη Γαλλία επαρκείς ποσότητες άνθρακα και σιδήρου, τα οποία αποτελούν δύο βασικά προϊόντα για την εδραίωση της βιομηχανίας. Οι βιομηχανικές της ανάγκες δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν από τα σκόρπια αποθέματα άνθρακα. Στην Αλσατία-Λωραίνη και κοντά στο Σάαρ υπήρχαν μεγάλα αποθέματα σιδήρου, που περιείχαν μεγάλες ποσότητες φωσφόρου, για αυτό θεωρούνταν, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ως μη εκμεταλλεύσιμα. Την εποχή που οι Άγγλοι ανακάλυψαν μια μέθοδο για την αξιοποίηση των σιδηρομεταλλευμάτων αυτής της κατηγορίας, η Γαλλία αναγκάστηκε να εκχωρήσει τις περιοχές αυτές στη Γερμανία. Η Αλσατία-Λωραίνη επιστράφηκε στη Γαλλία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Σήμερα παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη η χαλυβουργική βιομηχανία της Γαλλίας. Ο χάλυβας χρησιμοποιείται για τη κατασκευή γεωργικών μηχανών, τροχαίου υλικού, αεροπλάνων και μηχανών αεροπλάνων, σιδηροδρομικών μηχανών και πλοίων. Επίσης χρησιμοποιείται πολύ στη γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία, τα προϊόντα της οποίας έχουν μεγάλη απήχηση στη διεθνή αγορά, ενώ ένα μεγάλο μέρος του χάλυβα εξάγεται στο εξωτερικό. Κατά την περίοδο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η Γαλλία κατέβαλε επίμονες και συντονισμένες προσπάθειες, με σκοπό να εκσυγχρονίσει τη μεταλλευτική βιομηχανία της Λωραίνης. Σήμερα κατέχει την πρώτη θέση στον κόσμο σε παραγωγή σιδηρομεταλλεύματος.
Άφθονη είναι και η υδροηλεκτρική ενέργεια της Γαλλίας, που προέρχεται από τους πολυάριθμους ποταμούς της. Αξιόλογη ήταν και η συμβολή των γαλλικών ποταμών στην ανάπτυξη της υφαντουργίας. Σε ολόκληρη τη κοιλάδα του Ροδανού, καθώς και στη Ρουέν, επί του Σηκουάνα, υπάρχουν εργοστάσια, στα οποία κατασκευάζονται συνθετικά υφάσματα. Τα Βόρεια και τα Βορειοανατολικά τμήματα της Γαλλίας αποτελούν σπουδαία κέντρα βιομηχανίας βαμβακερών και μάλλινων υφασμάτων. Κοιτάσματα πετρελαίου έχουν βρεθεί στην περιοχή Παρεντίς, κοντά στο Μπορντό, καθώς και στο λεκανοπέδιο του Παρισιού. Μετά την ανεξαρτητοποίηση της Αλγερίας έγιναν ειδικές συμβάσεις, με τις οποίες η Γαλλία εξασφάλισε τα δύο τρίτα περίπου από τα πετρέλαια της πρώην αποικίας της. Στα Πυρηναία και κοντά στην πόλη Λακ βρέθηκαν, το 1951, τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου. Η περιοχή της Λακ αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα βιομηχανίας χημικών και πλαστικών προϊόντων.
Ένα άλλο επίτευγμα της Γαλλίας είναι ότι κατόρθωσε να τιθασεύσει και την ενέργεια των παλιρροιών και να κατασκευάσει τον πρώτο παλιρροϊκό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στον ποταμό Ρανς, κοντά στη Ντινάν της Βρετάνης. Στο Οντελλό των Πυρηναίων έχει εγκατασταθεί ένας μεγάλος πειραματικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με την εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας. Σημαντική είναι, επίσης, στην ενεργειακή παραγωγή της χώρας και η ύπαρξη πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Αξιόλογη είναι και η υφαντουργική βιομηχανία που κατατάσσεται ανάμεσα στις πρώτες του κόσμου, καθώς και η χημική βιομηχανία, βιομηχανίες κεραμικής, χαρτιού και ελαστικού, οι γεωργικές βιομηχανίες.
Συγκοινωνίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γαλλία κατατάσσεται ανάμεσα στις χώρες που διαθέτουν τα καλύτερα οργανωμένα συγκοινωνιακά δίκτυα του κόσμου. Το οδικό δίκτυο της Γαλλίας κατασκευάστηκε κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους και τελειοποιήθηκε από τα τέλη του Μεσαίωνα. Οι οδικές συγκοινωνίες χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των διάφορων εμπορευμάτων ενώ για τις μεγαλύτερες αποστάσεις χρησιμοποιούνται σιδηροδρομικές συγκοινωνίες. Η Γαλλία διαθέτει τους ταχύτερους συρμούς στην Ευρώπη (TGV / Train de Grande Vitesse, δηλαδή «Τραίνο Υψηλών Ταχυτήτων» στα Γαλλικά) με ταχύτητες έως και 320χλμ/ώρα.
Λιγότερο σημαντικές είναι οι μεταφορές που διεξάγονται με ποταμόπλοια στο εσωτερικό της χώρας. Σπουδαιότερες είναι οι πλωτές λεωφόροι του Βορρά, του Πα-ντε-Καλαί και του Σομ. Για τις θαλάσσιες μεταφορές υπάρχουν πολλά επιβατικά και πετρελαιοφόρα σκάφη, που συνιστούν έναν από τους ωραιότερους στόλους του κόσμου. Τα σπουδαιότερα γαλλικά λιμάνια είναι η Μασσαλία, το Σαιν-Μαλό, το Καλαί, το Σερμπούρ και η Χάβρη. Η Γαλλία συνδέεται θαλάσσια με όλες τις χώρες του κόσμου.
Το γαλλικό συγκοινωνιακό δίκτυο συμπληρώνεται με τις αεροπορικές συγκοινωνίες, με τις οποίες μεταφέρονται εμπορεύματα, επιβάτες και το ταχυδρομείο. Σχεδόν όλες οι μεγάλες γαλλικές πόλεις διαθέτουν αεροδρόμιο.
H οδήγηση γίνεται στα δεξιά και η σήμανση είναι από τις αρτιότερες της Ευρώπης.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αναγέννηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά την περίοδο 1420-30 μία νεαρή χωριατοπούλα, η Ζαν ντ’ Αρκ, εμφανίστηκε στη γαλλική αυλή, λέγοντας πως πήρε από το Θεό τη διαταγή να μπει επικεφαλής του γαλλικού στρατού και να στεφτεί ο Κάρολος, ο νόμιμος κληρονόμος του θρόνου, Βασιλέας της Γαλλίας στη Ρενς. Η Ζαν ντ’ Αρκ ανέλαβε πράγματι την ηγεσία του στρατού, με αποτέλεσμα να εμψυχωθούν οι Γάλλοι και να εκδιώξουν τους Άγγλους εισβολείς. Η ίδια, όμως, προδόθηκε και βρήκε τραγικό θάνατο. Ο Κάρολος στέφθηκε βασιλέας ως Κάρολος Ζ΄. Οι Γάλλοι ως το 1450 πέτυχαν την ανακατάληψη του μεγαλύτερους μέρους της χώρας και το τέλος του πολέμου βρήκε ισχυροποιημένο τον γαλλικό θρόνο και την χώρα ενωμένη.
Τον 16ο αιώνα διαδόθηκε πολύ στη Γαλλία η θρησκευτική μεταρρύθμιση και έγιναν οπαδοί της πολλοί ευγενείς και μέλη της βασιλικής οικογένειας. Εναντίον των Ουγενότων (Γάλλων διαμαρτυρομένων) στράφηκε ο βασιλέας και η Εκκλησία και ακολούθησαν πολλές αιματηρές συμπλοκές. Ολόκληρη η χώρα χωρίστηκε σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα και ο σκληρός εμφύλιος πόλεμος συντάραξε τη Γαλλία. Το 1572 δόθηκε βασιλική διαταγή, σύμφωνα με την οποία θανατώθηκαν χιλιάδες Ουγενότοι στο Παρίσι και σε διάφορες άλλες γαλλικές πόλεις (νύκτα του Αγίου Βαρθολομαίου). Το 1598 εκδόθηκε από τον βασιλέα Ερρίκο Δ΄ το Έδικτο της Ναντς, σύμφωνα με το οποίο οι Ουγενότοι απέκτησαν κάποιες ελευθερίες και έτσι αποκαταστάθηκε η ειρήνη και η τάξη. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ερρίκου η Γαλλία γνώρισε σημαντική ανάπτυξη και ευημερία. Η γεωργία σημείωσε σπουδαία εξέλιξη, ζωηρή κίνηση άρχισε να παρατηρείται στο εμπόριο και γενικότερα η οικονομία βελτιωνόταν ολοένα και περισσότερο. Τα γαλλικά πλοία αναζήτησαν νέες πηγές πλούτου στα πέρατα του κόσμου και η Γαλλία άρχισε να αποκτά αποικίες στο Νέο Κόσμο. Δώδεκα χρόνια μετά από την έκδοση του Εδίκτου της Ναντς δολοφονήθηκε ο Ερρίκος Δ΄ και τον διαδέχτηκε ο ανήλικος γιος του, Λουδοβίκος ΙΓ΄, τον οποίο επιτρόπευε η μητέρα του Μαρία των Μεδίκων. Κατά τη διάρκεια της αντιβασιλείας της εξασθένησε η βασιλική εξουσία, εξαιτίας της νέας διαμάχης, που ξέσπασε ανάμεσα στους Ουγενότους και τους Καθολικούς.
17ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Francia, 1703
Το 1614 και ενώ είχε την αντιβασιλεία η Μαρία των Μεδίκων, ανέβηκε στην εξουσία ο καρδινάλιος Ρισελιέ. Στη συνέχεια έγινε πρωθυπουργός του Λουδοβίκου ΙΓ΄ και πήρε στα χέρια του τον απόλυτο έλεγχο της κρατικής μηχανής. Κατέβαλε συνεχείς προσπάθειες για 20 ολόκληρα χρόνια, με σκοπό την αποκατάσταση της εξασθενημένης βασιλικής εξουσίας. Μια άλλη επιδίωξη του ήταν να μεταβάλει τη Γαλλία στο ισχυρότερο ευρωπαϊκό κράτος. Ο Ρισελιέ εξουδετέρωσε όλες τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας και εκμηδένισε κυρίως την αντίδραση των ευγενών και των Ουγενότων. Επέβαλε βαριά φορολογία στους αγρότες και στους έμπορους των πόλεων, έδωσε νέα ώθηση στο εξωτερικό εμπόριο και συντέλεσε στην επέκταση των ορίων της Γαλλικής Αυτοκρατορίας στη Βόρεια Αμερική, την Καραϊβική, καθώς και σε άλλα μέρη του κόσμου. Επιτυχίες σημείωσε και στην εξωτερική πολιτική. Έτσι αντιτάχτηκε με επιτυχία στις πανίσχυρες αψβουργικές μοναρχίες της Αυστρίας και της Ισπανίας και γενικότερα προετοίμασε με το έργο του το δρόμο της απόλυτης μοναρχίας του Λουδοβίκου ΙΔ΄.
Το 1643 ανέβηκε στο θρόνο ο Λουδοβίκος ΙΔ΄, σε πολύ νεαρή ηλικία. Κατά τα πρώτα 18 χρόνια της βασιλείας του είχε πρωθυπουργό τον καρδινάλιο Μαζαρέν, ο οποίος ακολούθησε την πολιτική του Ρισελιέ. Κατά την περίοδο που ο βασιλιάς ήταν ανήλικος ξέσπασε μια έντονη εσωτερική αντίδραση, η οποία όμως εκμηδενίστηκε και έτσι αποκαταστάθηκε το διεθνές γόητρο της Γαλλίας. Ο Λουδοβίκος, μετά την ενηλικίωσή του, άρχισε να κυβερνά μόνος του και εξελίχτηκε στον ισχυρότερο μονάρχη της Ευρώπης. Ανακάλεσε το Έδικτο της Ναντς και άρχισε άγριος διωγμός των Ουγενότων. Πολλοί από αυτούς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την χώρα και όσοι αρνούνταν να προσχωρήσουν στον Καθολικισμό θανατώνονταν. Πολέμησε εναντίον της Ισπανίας, της Ολλανδίας και της Αγγλίας, χωρίς να πετύχει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Διακρινόταν για τις απολυταρχικές του αντιλήψεις και πίστευε ότι ήταν αντιπρόσωπος του Θεού στη γη. Κατά συνέπεια δεν ήταν υποχρεωμένος να λογοδοτήσει σε κανένα. Δική του ήταν η περίφημη φράση: «Το κράτος είμαι εγώ» (L’ Etat c’ est moi). Συγκέντρωσε στα χέρια του ολόκληρη την εξουσία, διακρίθηκε για την ισχύ και την μεγαλοπρέπεια του, για αυτό τον αποκάλεσαν «Βασιλιά Ήλιο».
18ος – 19ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με τις αρχές του 18oυ αιώνα συμπίπτει και η άνοδος στο θρόνο του Λουδοβίκο ΙΕ΄, δισέγγονου του Λουδοβίκου ΙΔ΄. Φαινομενικά, η βασιλική εξουσία ήταν ισχυρή και ακμαία, αλλά κάτω από τη ψεύτικη αυτή εικόνα κρύβονταν και ενεργούσαν καταλυτικές δυνάμεις. Αποτέλεσμα του Επταετούς πολέμου ήταν να νικηθεί η Γαλλία από την Αγγλία και να χάσει τα περισσότερα από τα εδάφη της στη Βόρεια Αμερική. Το 1774 ανέβηκε στο θρόνο ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄, ο οποίος βρήκε το λαό δυσαρεστημένο εξαιτίας των δυσμενών κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών συνθηκών. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την εμφάνιση μιας μαζικής και μορφωμένης αστικής τάξης, προκάλεσε διάφορες διαμαρτυρίες, και εξεγέρσεις που κατέληξαν στη επανάσταση (1789).
Η οικονομία της Γαλλίας είχε εξασθενίσει σημαντικά, εξαιτίας της βοήθειας που πρόσφερε στις επαναστατημένες αμερικανικές αποικίες εναντίον της Αγγλίας. Ο βασιλιάς βρέθηκε σε πολύ άσχημη θέση και για να εξοικονομήσει χρήματα, συγκάλεσε τους αντιπρόσωπους των τριών τάξεων, δηλ. των κληρικών, των ευγενών και των αστών. Έγινε μια απαγορευμένη συγκέντρωση στην αίθουσα του σφαιριστηρίου, κατά την οποία ορισμένοι αντιπρόσωποι της αστικής τάξης αυτοαναγορεύτηκαν σε Εθνοσυνέλευση και αποφάσισαν να καταρτίσουν το Σύνταγμα της χώρας. Στις 14 Ιουλίου 1789 καταλήφθηκε από το λαό του Παρισιού η Βαστίλη, μια παλιά φυλακή, που συμβόλιζε τις καταπιέσεις του παλιού καθεστώτος. Τον Αύγουστο εκδόθηκε από την εθνοσυνέλευση η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Με τα γεγονότα αυτά άρχισε επανάσταση, η οποία έπαιρνε όλο και σφοδρότερη μορφή. Το Σεπτέμβριο του 1792 Η Γαλλία ανακηρύχτηκε δημοκρατία, ενώ λίγους μήνες μετά αποκεφαλίστηκε ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ και η γυναίκα του Μαρία Αντουανέτα. Την εξουσία πήραν στα χέρια τους ριζοσπάστες ηγέτες, όπως ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος, οι οποίοι άρχισαν να εξοντώνουν όλους τους πολέμιους της επανάστασης.
Στο μεταξύ η Γαλλία άρχισε εξωτερικούς πολέμους με πέντε δυνάμεις, ανάμεσα στις οποίες και η Αγγλία. Το καθεστώς της τρομοκρατίας έπαυσε το 1795 και κατά την επόμενη τετραετία η Γαλλία διακυβερνήθηκε από το Διευθυντήριο. Το 1799 ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Γαλλίας ο Ναπολέοντας Βοναπάρτης, ο οποίος σχημάτισε την Υπατεία. Ήταν τριμελής επιτροπή, στην οποία πρώτος ύπατος ήταν ο ίδιος και επομένως σ’ αυτόν ανήκε η πρωτοβουλία όλων των αποφάσεων. Ύστερα από διαταγή του συντάχτηκε ο γνωστός Ναπολεόντειος Κώδικας, που αποτελεί, ακόμα και σήμερα, το θεμέλιο του γαλλικού αστικού δικαίου. Οι σχέσεις της Γαλλίας με τον πάπα αποκαταστάθηκαν με την υπογραφή του Κονκορδάτου του 1801. Το 1804 ο Ναπολέοντας αυτοανακηρύχτηκε αυτοκράτορας, νίκησε τους περισσότερους εχθρούς της χώρας του και κατόρθωσε να επεκτείνει το βασίλειο του.
Το 1812, επικεφαλής της Μεγάλης Στρατιάς o Ναπολέων, εισέβαλε στη Ρωσία και κατέλαβε τη Μόσχα. Οι Ρώσοι υποχωρούσαν συνέχεια καταστρέφοντας καθετί που μπορούσε να εξυπηρετήσει τον εισβολέα. Ο Ναπολέοντας αναγκάστηκε να διατάξει την υποχώρηση προς τη Γαλλία, αλλά ο γαλλικός στρατός καταστράφηκε από τα χιόνια, το δυνατό κρύο και τις συνεχείς επιθέσεις των Ρώσων. Οι εχθροί του Ναπολέοντα, παίρνοντας θάρρος από την ήττα του στη Ρωσία, συνασπίστηκαν εναντίον του. Το 1814 παραιτήθηκε και εξορίστηκε στο νησί Έλβα της Μεσογείου. Στο μεταξύ, αυτοκράτορας της Γαλλίας έγινε ο Λουδοβίκος ΙΗ΄ και χώρα αποτέλεσε συνταγματική μοναρχία. Το Μάρτη του 1815 όμως ο Ναπολέοντας ξαναγύρισε στη Γαλλία και διακυβέρνησε τη χώρα μόνο για ένα διάστημα 100 ημερών. Ο Ναπολέοντας νικήθηκε οριστικά τον Ιούνιο του 1815 στο Βατερλώ του Βελγίου από ένα πολυεθνικό στρατό, με επικεφαλής τον Άγγλο δούκα του Ουέλλινγκτον και τον Πρώσο στρατηγό φον Μπλύχερ. Λίγο αργότερα εξορίστηκε στο νησάκι του Νότιου Ατλαντικού, Αγία Ελένη, όπου και πέθανε, το 1821, από καρκίνο.
Η περίοδος της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΗ΄ και του Κάρολου Ι΄ σφραγίστηκε από το μεγαλύτερο περιορισμό των φιλελεύθερων δημοκρατικών θεσμών, που επέβαλε η γαλλική επανάσταση. Η αυξημένη δυσαρέσκεια των λαϊκών μαζών των πόλεων, όπου ήταν συγκεντρωμένη η μεταλλευτική και η υφαντουργική βιομηχανία, οδήγησε στο ξέσπασμα δύο διαδοχικών επαναστάσεων του 1830 και 1848.
Πρόεδρος της Δεύτερης Δημοκρατίας εκλέχτηκε ο Λουδοβίκος Ναπολέοντας, που διέλυσε την εθνοσυνέλευση και στέφθηκε αυτοκράτορας το 1852. Τα επεκτατικά του σχέδια τόσο στο στρατιωτικό τομέα όσο και στο διπλωματικό επίπεδο έφεραν τη Γαλλία μπροστά σε νέα οικονομική αδυναμία. Τη στιγμή αυτή διάλεξε το ισχυρό πρωσικό βασίλειο υπό την ηγεσία του Βίσμαρκ για να κηρύξει τον πόλεμο τον Ιούλιο του 1870. Οι ειρηνευτικοί όροι υπήρξαν βαρύτατοι για την Γαλλία, της οποίας ο στρατός κατατροπώθηκε σε τρεις μήνες.
Η δεύτερη αυτοκρατορία καταλύθηκε με το τέλος του γερμανογαλλικού πολέμου και με την προσάρτηση του μεγαλύτερου τμήματος της Αλσατίας και της Λωραίνης στο πρωσικό βασίλειο. Μετά τη συνθήκη του 1871, οι Γάλλοι επαναστάτησαν και ανακήρυξαν ξανά τη Γαλλία δημοκρατία. Οι εργάτες και φιλελεύθεροι του Παρισιού,εγκαθίδρυσαν δική τους εξουσία, τη γνωστή Παρισινή Κομμούνα. Ο στρατός των Βερσαλλιών κατέλυσε την Κομμούνα και με την Τρίτη Δημοκρατία η Γαλλία μπήκε σε νέα περίοδο ανάπτυξης. Η Γαλλία πήρε μέρος (ιδρυτικό μέλος) στην Αντάντ και πολέμησε στο πλευρό των Άγγλων κατά της Αυστροουγγαρίας. (Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος). Με την είσοδο των ΗΠΑ στον πόλεμο και με τη βοήθεια των Άγγλων και των Αμερικανών κατόρθωσαν να απωθήσουν τους Γερμανούς από το γαλλικό έδαφος.
20ός αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1919, με την Συνθήκη των Βερσαλλιών, η Γαλλία ανέκτησε την Αλσατία και τη Λωρραίνη, ενώ η Γερμανία υποχρεώθηκε να καταβάλει πολεμική αποζημίωση τεράστιου ύψους. Στη δεκαετία 1930-40 η γαλλική οικονομία ξαναβρήκε το ρυθμό της.
Τον Σεπτέμβριο του 1939, όταν οι στρατιές του Χίτλερ εισέβαλαν στην Πολωνία, η Γαλλία και η Αγγλία έσπευσαν σε βοήθεια, η οποία, όμως, περιορίστηκε σε φραστικές επιθέσεις. Όμως, η Γερμανία εισέβαλε στη Γαλλία από τα σύνορα του Βελγίου, αχρηστεύοντας τη μεγάλη αμυντική γραμμή Μαζινό. Τον Ιούνιο του 1940 ο Στρατάρχης Φιλίπ Πεταίν υπέγραψε ανακωχή με τους Γερμανούς, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα της χώρας να περιέλθει υπό γερμανική στρατιωτική κατοχή και το υπόλοιπο να διοικείται από αυταρχικό φιλογερμανικό καθεστώς υπό τον Πεταίν. Η μεγάλη μάζα πήρε ενεργά μέρος στο αντιστασιακό μέτωπο, οργανώνοντας από απεργίες μέχρι σαμποτάζ και ανταρτοπόλεμο. Ο στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ τέθηκε επικεφαλής του κινήματος των «Ελεύθερων Γάλλων» και έστειλε μήνυμα στο γαλλικό λαό. Μετά την απελευθέρωση έγινε προσωρινός πρωθυπουργός και πρόεδρος της Τέταρτης Δημοκρατίας. Εξαιτίας της πολιτικής αστάθειας ο ρυθμός της ανασυγκρότησης της Γαλλίας από τον πόλεμο ήταν βραδύς. Από το 1949 και μετά, το σύνολο της βιομηχανικής παραγωγής έφτασε στα προπολεμικά επίπεδα. Το ίδιο έγινε και με τη γεωργική παραγωγή και το εμπόριο.
Πήρε ενεργό μέρος στην Ένωση της Ευρώπης για τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και συμμετείχε στο ΝΑΤΟ. Τα γεγονότα της Αλγερίας το 1958 διαδέχτηκε η Πέμπτη Δημοκρατία του Σαρλ Ντε Γκωλ. Ψηφίστηκε νέο σύνταγμα. Ο Ντε Γκωλ παρέμεινε πρόεδρος για 11 χρόνια, με το όνειρο να μετατρέψει τη Γαλλία σε μια «ηγετική δύναμη» στην Ευρώπη. Απέσυρε τη χώρα από το ΝΑΤΟ και αρνήθηκε επίμονα την είσοδο της Αγγλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε ΕΟΚ). Το 1969 απορρίφθηκε η πρόταση του για νέες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και μετά από αυτό παραιτήθηκε. Οι Γάλλοι εξέλεξαν δεύτερο πρόεδρο της Πέμπτης Δημοκρατίας τον γκωλικό Ζωρζ Πομπιντού.
Τέχνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και τα πρώτα δείγματα της τέχνης στην Γαλλία ξεκινούν την εποχή του Καρλομάγνου, μόνο από τον 10ο αιώνα και ύστερα αναπτύσσεται η καλλιτεχνική δραστηριότητα για να φτάσει σε μεγάλη ανάπτυξη τον επόμενο αιώνα. Στην Βουργουνδία και στην Προβηγκία ανευρίσκονται μοναστηριακά κτίσματα της ρομανικής αρχιτεκτονικής. Στο τέλος του Μεσαίωνα εξελίσσεται ο γοτθικός ρυθμός με τα λεπτά αρχιτεκτονικά μέλη και τους λεπτόμορφους σχηματισμούς. Αυτή η τάση διατηρείται ακόμη και μετά τα μέσα του 16ου αιώνα. Την επίδραση της Αναγέννησης την δέχτηκε η Γαλλία προς τα τέλη του 15ου αιώνα, κάτω από την λάμψη της Φλωρεντίας και την επίδραση των ιταλικών καλλιτεχνικών κέντρων της περιόδου. Οι Βερσαλλίες, το πιο πολυτελές ανάκτορο στην Ευρώπη, φανερώνουν την τάση για μεγάλα και πολυτελή αρχιτεκτονικά κτίσματα τον 17ο αιώνα.
Ως αντίδραση στον κλασσικισμό έρχεται ο 18ος αιώνας, ο οποίος, όπως και στην λογοτεχνία, είναι διαποτισμένος από τα νέα κοινωνικά ρεύματα. Η σχέση καλλιτέχνη και κοινού γίνεται αμεσότερη. Η προσωπογραφία είναι κύριο γνώρισμα αυτής της εποχής. Αναφαίνεται, όμως, πάλι και νέο κύμα κλασικισμού, το οποίο διαφαίνεται στο Πάνθεον του Παρισιού. Ο 19ος αιώνας βλέπει το ξαναγύρισμα σε παλαιότερες μορφές, ενώ ταυτόχρονα ο νατουραλισμός και ο λογοτεχνικός ρομαντισμός επηρεάζουν τις τάσεις στις τέχνες. Στις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα επιβλήθηκε ο ιμπρεσιονισμός, ο οποίος διατηρήθηκε και στις αρχές του επόμενου. Μερικοί από τους εκπρόσωπους του ήταν οι Κλωντ Μονέ, Πιερ Ωγκύστ Ρενουάρ, Πωλ Γκωγκέν και Πωλ Σεζάν. Ο 20ος αιώνας έχει ανάμεικτες επιδράσεις και κατευθύνσεις. Ο κυβισμός, ο σουρεαλισμός, η αφηρημένη τέχνη, που αποτελούν το κοινό γνώρισμα της διεθνούς καλλιτεχνικής πορείας, σημαδεύουν και την αρχιτεκτονική και την γλυπτική.
Γράμματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μεγάλη είναι η ανάπτυξη του γαλλικού πολιτισμού σε όλους τους τομείς καθώς και η επίδραση του σε όλο τον δυτικό πολιτισμό. Η ανάπτυξη του γαλλικού πολιτισμού ξεκίνησε τον Μεσαίωνα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η βαθμιαία αλλοίωση της λατινικής γλώσσας στην Γαλατία κατέληξε στον σχηματισμό μιας νέας γλώσσας, της γαλλικής. Παραδοσιακά θεωρείται ότι οι «Όρκοι του Στρασβούργου» (842) είναι το πρώτο κείμενο που γράφτηκε στην γαλλική γλώσσα. Γενικά όμως θεωρείται ότι η γαλλική γλώσσα άρχισε να χρησιμοποιείται στα γραπτά κείμενα μετά τον 12ο αιώνα, όταν άρχισαν να παρουσιάζουν και έναν πραγματικά λογοτεχνικό χαρακτήρα.
12ος και 13ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα επικά ποιήματα υμνούν, εξαίρουν το πατριωτικό και θρησκευτικό ιδεώδες στην εποχή των σταυροφοριών. Το «Τραγούδι του Ρολάνδου» (12ος αιώνας) είναι το ωραιότερο από αυτά. Ακολουθούν τα ιπποτικά μυθιστορήματα με θέματα από πολεμικές και ερωτικές περιπέτειες. Φανερώνουν μια κοινωνία που εμπνέεται από το ιπποτικό πνεύμα, όπως τα έργα «Τριστάνος και Ιζόλδη», οι «Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης» κ.α. Τότε δημιουργείται και η λυρική ποίηση, καθώς και το ξεκίνημα μιας αστικής λογοτεχνίας με σατιρικές και ηθικολογικές διαθέσεις. Παράλληλα εμφανίζεται το θεατρικό είδος.
14ος και 15ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και σε αυτήν την περίοδο καλλιεργήθηκαν τα είδη λόγου που άνθισαν στους προηγούμενους αιώνες, χαρακτηριστικό της είναι η ανάπτυξη της δραματικής τέχνης. Το θέατρο εμπνέεται πάντα από θέματα θρησκευτικά, δημιουργεί όμως διάφορα μυστήρια με θέματα παρμένα από την Αγία Γραφή. Η κωμωδία επηρεάζεται από την Ιταλία.
16ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έργο του Ραμπελέ εκφράζει τον ουμανισμό της αναγέννησης που ζητά να βρει στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα ένα νέο ιδεώδες. Έπειτα από το 1550 και η λυρική ποίηση ξαναγεννιέται, χάρη στο Ροντάρ και την κίνηση της Πλειάδας, ομάδας λογοτεχνών με στόχο την δημιουργία γαλλικής λογοτεχνίας που μπορεί να συναγωνιστεί την ιταλική. Ο Μοντέν αναζητώντας νέους δρόμους θα επηρεάσει σοβαρά τον επόμενο αιώνα με τα δοκίμιά του.
17ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο πρώτο μισό του αιώνα οι συγγραφείς προσπάθησαν να βάλουν σε τάξη τα λογοτεχνικά είδη και τις διάφορες μορφές της σκέψης. Ο Καρτέσιος (René Descartes) καθιερώνει μία παγκόσμια μέθοδο κριτικής. Ο Κορνέιγ (Corneille) χαρίζει στην τραγωδία την κανονική της δομή. Ο Πασκάλ (Pascal) εκφράζεται σε μια φωτεινή πρόζα που επηρεάζει όλη τη ηθική του αιώνα. Όλοι αυτοί οι συγγραφείς προετοιμάζουν τον δρόμο στους λογοτέχνες που έπειτα από το 1660 θα ενσαρκώσουν το κλασσικό ιδεώδες. Τα έργα τους τείνουν προς την τελειότητα, χάρη στην κοινωνικότητα της μορφής, την αρμονία της σύνθεσης και την ακρίβεια της έκφρασης. Τα μεγάλα κλασσικά έργα είναι: οι μύθοι του Λα Φοντέν (La Fontaine), οι κωμωδίες του Μολιέρου (Molière), οι τραγωδίες του Ρακίνα (Racin), η ποίηση του Μπουαλό. Στην περίοδο από το 1680 ως την Γαλλική Επανάσταση αναπτύχθηκε το κίνημα του Διαφωτισμού, που στηρίχθηκε στον ορθολογισμό και ευνόησε την ανάπτυξη της φιλοσοφίας και των φυσικών επιστημών. Οι ριζοσπαστικές ιδέες του γαλλικού διαφωτισμού διαδόθηκαν στην προεπαναστατική Ελλάδα, όπου βρήκαν ένθερμους υποστηρικτές.
18ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κριτικό πνεύμα που γεννήθηκε από τον καρτεσιανό ορθολογισμό αναπτύσσεται. Έτσι κυριαρχούν τα έργα σε πεζό λόγο, που αποσκοπούν στο να πείθουν με την ανάλυση και την συζήτηση σχετικά με θέματα που αναφέρονται στην φυσική, την κοινωνία και την πολιτική. Οι μεγάλοι φιλόσοφοι αυτού του αιώνα είναι ο Βολταίρος, που το γόητρο του καλύπτει όλους τους άλλους, ο Μοντεσκιέ, ο Ντιντερό και ο Ρουσώ.
19ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ερχομός του ρομαντισμού προαναγγέλλεται με τα έργα του μεγάλου φιλέλληνα Σατομπριάν και της κυρίας Ντε Σαέλ. Ο ρομαντισμός αυτός αποτελεί μία αντίδραση στην κλασική τάξη, γιατί θέλει να αφήσει κάθε ελευθερία στον συγγραφέα. Η καθαυτή ρομαντική επανάσταση ξέσπασε πρώτα στο θέατρο και στο μυθιστόρημα και αργότερα στην ποίηση. Η κριτική εκπροσωπείται από τον Σεν Μπεβ, η ιστορία από τους Τιερί και Μισελιέ, η φιλοσοφία από τον εκλεκτισμό του Βικτόρ Κουζέν και τον θετικισμό του Ογκίστ Κοντ. Από το 1850 αναφαίνονται νέες τάσεις, που, αν και εξωτερικά είναι αντίθετες στον ρομαντισμό, πηγάζουν συχνά από το ρεύμα του. Στην ποίηση διακρίνονται οι παρνασσικοί Θεόφιλος Γκωτιέ και Λεκόντ ντε Λιλ. Οι Σαρλ Μπωντλαίρ, Αρθούρος Ρεμπώ και Πολ Βερλέν δημιουργούν την κίνηση του Συμβολισμού. Στο μυθιστόρημα κυριαρχεί ο ρεαλισμός, με τα έργα του Γκυστάβ Φλομπέρ και την νατουραλιστική σχολή του Εμίλ Ζολά. Στο θέατρο θριαμβεύουν τα δράματα του Αλέξανδρου Δουμά.
20ός αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γαλλική λογοτεχνία του 20ού αιώνα δέχεται βαθιά επίδραση από τις πολιτικές, ηθικές, καλλιτεχνικές και ιστορικές κρίσεις. Το λογοτεχνικό κίνημα που κυριαρχεί στη Γαλλία του 20ού αιώνα είναι ο υπερρεαλισμός (surrealisme) με εκπροσώπους όπως οι Αντρέ Μπρετόν (André Breton), θεμελιωτή του κινήματος, και Ρομπέρ Ντενό (Robert Desnos), ενώ στην φιλοσοφία αναδεικνύεται ο υπαρξισμός, με θεμελιωτές τον Ζαν Πολ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre) και τον Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus). Το νέο μυθιστόρημα (Nouveau Roman), θεωρητικοποιημένο από τον Αλαίν Ρομπ – Γκριγιέ (Alain Robbe-Grillet) αρχικά περιλαμβάνει λίγους λογοτέχνες, οι οποίοι, όμως, εμπνέουν με την σειρά τους άλλους σημαντικούς συγγραφείς, όπως οι Ζαν Φιλίπ Τουσαίν (Jean-Philippe Toussaint), Κριστιάν Οστέρ (Christian Oster) κ. ά. Σημαντικές λογοτεχνικές μορφές του αιώνα υπήρξαν, επίσης, η Μαργκερίτ Ντυράς (Marguerite Duras), Μαργκερίτ Γιουρσενάρ (Marguerite Yοurcenar) – αν και Βελγικής καταγωγής η πρώτη γυναίκα που έγινε δεκτή στην Γαλλική Ακαδημία, Μπορίς Βιάν, Μαρσέλ Προυστ (Marcel Proust), Ρεϊμόν Κενό (Raymond Queneau), Αντρέ Μαλρώ (André Malraux), Ανρί Τρουαγιά (Henri Troyat), Σιμόν ντε Μποβουάρ (Simone de Beauvoir) και ο Ζωρζ Σιμενόν (Georges Simenon).
Πολίτευμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γαλλία είναι Ημιπροεδρική Δημοκρατία με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να έχει σημαντικές εξουσίες και αρμοδιότητες και με διευρυμένο εκτελεστικό ρόλο.Ο Πρωθυπουργός ηγείται της Κυβέρνησης η οποία μετά το 1958 έχει περιορισμένες εξουσίες και βρίσκεται υπό την σκεπή του Προέδρου της Γαλλίας γιατί χωρίς την έγκρισή του δεν παραμένει στην εξουσία.Παρόλα αυτά έχει και αυτή σημαντικές αρμοδιότητες κυρίως στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας με εκείνες του προέδρου πάντως να υπερέχουν. Στις 21 Ιουλίου του 2008[13] το Κοινοβούλιο ενέκρινε οριακά, με 539 ψήφους υπέρ έναντι 537 κατά, την τροποποίηση του Συντάγματος.
Στις 24 Μαρτίου του 2009 η Γαλλία ανακοίνωσε ότι θα καταβάλει αποζημιώσεις σε πολιτικό και στρατιωτικό προσωπικό όπως επίσης και σε κατοίκους που παρουσίασαν προβλήματα υγείας συνεπεία των πυρηνικών δοκιμών της χώρας, αρχικά στην Αλγερία και στη συνέχεια στη Γαλλική Πολυνησία εντός 30 ετών.[14]
Η Κυβέρνηση Φίγιον ψήφισε ένα νέο συνταξιοδοτικό νομοσχέδιο, που πυροδότησε αντιδράσεις σε όλη την Γαλλία. Με βάση αυτό, το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση αυξήθηκε από τα 60 στα 62 χρόνια.[15]