Επιστροφή στην εποχή της… βραδύτητας
Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας και της έντασης. Ταχύτατα αυτοκίνητα, γρήγοροι υπολογιστές, πολυδύναμα κινητά τηλέφωνα και υπερηχητικά αεροπλάνα. Όλοι τρέχουμε …. για να προλάβουμε. Κουρδισμένα στρατιωτάκια της παραγωγικότητας, αστείες –όσο και δραματικές– φιγούρες. Αλλά η μέρα αποδεικνύεται ολοένα και πιο μικρή, καθώς ο χρόνος αμείλικτα ξοδεύεται στο αυτοκίνητο, στην επιμήκυνση του ωραρίου ή στη δεύτερη δουλειά, στις ολοένα και περισσότερες υποχρεώσεις.
Το αστείο είναι ότι η γοητεία της ταχύτητας και των διαφόρων fast – εφαρμογών προέρχεται από την υπόσχεση ότι θα μας βγάλουν νικητές στην αδυσώπητη μάχη με τον χρόνο. Θα τα κάνουμε όλα πιο γρήγορα, ώστε να μας μένει χρόνος και για «άλλα πράγματα»· ίσως αυτά που θέλουμε περισσότερο. Κι όμως, ο εντατικός ρυθμός ζωής αφαιρεί σχεδόν κάθε περιεχόμενο πραγματικής ζωής. Σαν να περνάς με 200 χιλιόμετρα την ώρα, από τοπία που φεύγουν σαν καρτούν.
Πού χάθηκε η εμπειρία ενός αργόσυρτου γεύματος, πλούσιου σε γεύση και σε συζήτηση; Πώς ηττήθηκε η κριτική σκέψη και ο στοχασμός από τον όγκο των ταχύτατα διακινούμενων πληροφοριών; Γιατί δεν υπάρχει χρόνος για να διαβάσουμε ποίηση ή να ονειρευτούμε με τα μάτια ανοικτά; Πώς καταντήσαμε αιχμάλωτοι του ιλίγγου της ταχύτητας;
O αγώνας του θνητού ανθρώπου με τον χρόνο δεν είναι μόνο ο πιο αρχέγονος, αλλά και ο πιο διαρκής. Αλλά η σημερινή ασφυξία λόγω έλλειψης ελεύθερου χρόνου, δεν είναι απλά αποτέλεσμα λανθασμένων προσωπικών επιλογών. Είναι κοινωνικό πρόβλημα. Ένας ολόκληρος πολιτισμός είναι θεμελιωμένος πάνω στην εκμετάλλευση του χρόνου του καθένα μας. Βασίζεται στη γρήγορη αγορά μισοάχρηστων συσκευών, που απαξιώνονται με την ίδια σχεδόν ταχύτητα, με αυτήν που υπόσχονται. Οι συνέπειες είναι ήδη εδώ. H πρωτοφανής πολύπλευρη φθορά του ανθρώπινου οργανισμού. Η υπερκατανάλωση και η αυξημένη παραγωγή αποβλήτων. Η υπερθέρμανση του πλανήτη. Η υποβάθμιση της ζωής.
H διατροφή, καθρέφτης κάθε πολιτισμού, αντικατοπτρίζει την εποχή της ταχύτητας. Φαστφουντάδικα ταΐζουν μια πόλη που τρέχει «πανικόβλητη». Ομοιομορφία και τυποποίηση και το φαΐ στο πόδι. «Τρελά», τοξικά και μεταλλαγμένα τρόφιμα που παράγονται από τις επικίνδυνες «φάμπρικες» της εντατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, χωρίς το μεράκι και τον χρόνο του καλλιεργητή. Ήρθε η ώρα να κατεβάσουμε ταχύτητα. Όχι για να κολλήσουμε στο σήμερα, αλλά για να ζήσουμε διαφορετικά. «Το εγκώμιο στη βραδύτητα» εκτός από βιβλίο του Mίλαν Kούντερα γίνεται τάση. Οι εργαζόμενοι διεκδικούν λιγότερες ώρες εργασίας και όχι εντατικοποίηση. Οι οικολόγοι, να μπει φραγμός στην εντατική γεωργία. Κινήματα, όπως το Slow Food, θέτουν ξανά την πολιτιστική αξία της διατροφής και της αργής απόλαυσής της, ενώ άλλα, όπως το Slow Cities, αναδεικνύουν ένα άλλο μοντέλο πόλης φιλικό στον άνθρωπο. Το «αργά» γίνεται συνώνυμο της ποιότητας και της αλλαγής.
Του Γιάννη Ελαφρού από τον ημερήσιο τύπο
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α1. «Κι όμως, ο εντατικός ρυθμός ζωής αφαιρεί … φεύγουν σαν καρτούν.» Σχολιάστε το παραπάνω απόσπασμα σε μια παράγραφο 80 λέξεων.
Α2. Ποιες είναι, κατά το συγγραφέα, οι συνέπειες του έντονου ρυθμού ζωής στη ζωή του ανθρώπου;
Β1. «H διατροφή, καθρέφτης κάθε πολιτισμού, αντικατοπτρίζει … χωρίς το μεράκι και τον χρόνο του καλλιεργητή». Να εντοπίσετε σημεία ποιητικής (μεταφορικής) λειτουργίας της γλώσσας και να εξηγήσετε τι εξυπηρετεί η συγκεκριμένη επιλογή.
Β2. «H διατροφή, καθρέφτης κάθε πολιτισμού, αντικατοπτρίζει την εποχή της ταχύτητας.»: α) Να μετατρέψετε τη σύνταξη σε παθητική και β) να εξηγήσετε πώς διαφοροποιείται το ύφος με τη μετατροπή αυτή.
Γ. Γράφετε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί σε μαθητικό περιοδικό. Σ’ αυτό να εξετάσετε γιατί κρίνεται σήμερα επιτακτική η ανάγκη ύπαρξης ελεύθερου χρόνου. Επίσης να παρουσιάσετε τρόπους δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου από τους νέους.
