RSS Feed for ΓεωλογίαCategory: Γεωλογία

Πατημασιά σαρκοφάγου 7 εκατομ. ετών στην Κρήτη »

Ένα τέτοιο αποτύπωμα, μία απολιθωμένη πατημασιά σαρκοφάγου, ηλικίας 7 εκατομμυρίων ετών, βρέθηκε πέρσι στην Κρήτη.«Πρόκειται για τη μοναδική πατημασιά σαρκοφάγου τέτοιας ηλικίας που έχει βρεθεί στον ελλαδικό χώρο», ανακοίνωσε ο λέκτορας Παλαιοντολογίας στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργος Ηλιοπούλος ο οποίος μελέτησε το εύρημα που βρέθηκε στο χωριό Γούβες του νομού Χανίων. Από τις μέχρι τώρα αναλύσεις, προκύπτει ότι η πατημασιά ανήκει μάλλον σε ύαινα ή σε αιλουροειδές και το απολίθωμα είναι από τα παλαιότερα με θηλαστικά που έχουν βρεθεί στην Κρήτη. Υπόψη ότι εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν η Δυτική Κρήτη ήταν ενωμένη με την Πελοπόννησο, σαρκοφάγα σε μέγεθος όσο μια σημερινή λεοπάρδαλη, ζούσαν στο χώρο αφήνοντας το «στίγμα» τους παντού.

Πηγή:http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=33&artId=356249&dt=23/09/2010#ixzz10OMTRfSy

Οι πάγοι λιώνουν πιο αργά, λένε τώρα επιστήμονες »

Η μέχρι τώρα εκτίμηση για το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής εξ αιτίας της κλιματικής αλλαγής ήταν υπερβολική, καθώς ο ρυθμός απώλειας πάγων φαίνεται πως τελικά είναι ο μισός απ’ ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες, σύμφωνα με νέα μελέτη Αμερικανών και Ολλανδών ερευνητών. Κατά την προηγούμενη διετία, επιστημονικές ομάδες είχαν εκτιμήσει ότι η Γροιλανδία χάνει περίπου 230 δισ. τόνους πάγου το χρόνο, ενώ η Ανταρκτική 132 δισεκατομμύρια. Από κοινού, αυτή η απώλεια ετησίως θα δικαιολογούσε πάνω από το ήμισυ της ετήσιας μέσης ανόδου κατά τρία χιλιοστά του επιπέδου των θαλασσών. Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, η Γροιλανδία χάνει ετησίως 104 δισ. τόνους, ενώ η Ανταρκτική 64 δισ. τόνους. Η νέα έρευνα, υπό τον Μπερτ Βερμίρσεν του Τεχνικού Πανεπιστημίου Ντελφτ στην Ολλανδία, υποστηρίζει ότι οι τεράστιοι παγετώνες πάχους πολλών χιλιομέτρων συμπίεζαν τον φλοιό της Γης επί δεκάδες χιλιάδες χρόνια, όταν όμως άρχισαν να λιώνουν πριν από 20 000 χρόνια περίπου, ο γήινος φλοιός ξεκίνησε σταδιακά να “επανέρχεται”, μια πολύ αργή διαδικασία που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Το φαινόμενο είχε έως τώρα θεωρηθεί μικρής σημασίας, αλλά η νέα έρευνα το αναδεικνύει ως σημαντικό. Αν οι εκτιμήσεις αυτές επαληθευτούν, τότε η απώλεια πάγων από τις δύο πιο παγωμένες περιοχές του πλανήτη “ευθύνονται” για το 30% και όχι το 50% της ετήσιας ανόδου της στάθμης των ωκεανών της Γης.

Πηγή: http://www.enet.gr/?i=news.el.episthmh-texnologia&id=200805

Ο πυρήνας της Γης κινείται, λιώνει και αναγεννιέται »

Ο σιδερένιος πυρήνας του πλανήτη μας λιώνει και κινείται ταυτόχρονα, αναγεννώμενη κάθε 100 εκατ. χρόνια, σύμφωνα με μια νέα μελέτη Γάλλων γεωφυσικών των πανεπιστημίων της Γκρενόμπλ και της Λιόν. Σύμφωνα με τη μελέτη «περίεργες και άγνωστες δυνάμεις», τις οποίες οι επιστήμονες δεν μπορούν ακόμα να εξηγήσουν, «δουλεύουν» 5000 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης . Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο εσωτερικός πυρήνας – μια συμπαγής μεταλλική μπάλα κυρίως από σίδηρο με ακτίνα γύρω στα 1200 χλμ. που σχηματίστηκε πριν από περίπου 1 δισεκ. χρόνια – σταδιακά μεγαλώνει, καθώς απορροφά νέα υλικά από τον πιο ρευστό εξωτερικό πυρήνα που περιέχει λιωμένα μέταλλα, τα οποία στη συνέχεια υπό τις τρομακτικές πιέσεις που υφίστανται θα γίνουν συμπαγή, όταν καταλήξουν στον εσωτερικό πυρήνα, ο οποίος δεν αποκλείεται να έχει θερμοκρασία μεγαλύτερη ακόμα και από του Ήλιου. Οι νέες εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο εσωτερικός πυρήνας είναι πιθανώς πολύ πιο δυναμικός από ό,τι θεωρούσαν ως τώρα οι επιστήμονες. Εκτιμάται ότι ο πυρήνας αδιάκοπα κρυσταλλοποιείται (στερεοποιείται) στη δυτική πλευρά του και λιώνει στην ανατολική, δηλαδή η δυτική πλευρά συνεχώς προσθέτει σίδηρο, ενώ η ανατολική καταρρέει και διασπάται. Οι Γάλλοι γεωφυσικοί εκτιμούν ότι ο στερεός σίδηρος του εσωτερικού πυρήνα «κινείται» προς τα ανατολικά με μέσο ρυθμό περίπου 1,5 εκατοστών το χρόνο, λιώνοντας τελικά όταν φτάσει στο άκρο της ανατολικής πλευράς. Με αυτό το ρυθμό, υπολογίζεται ότι ο πυρήνας χρειάζεται γύρω στα 100 εκατ. χρόνια για να «ανακυκλώσει» τον εαυτό του. Επειδή ο πυρήνας στερεοποιείται στα δυτικά και λιώνει στα ανατολικά του, αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί τα σεισμικά κύματα τον διατρέχουν με διαφορετική ταχύτητα στις δύο πλευρές του. Περισσότερα εδώ.

Απορίες για την περικοπή της ύλης των μαθημάτων των φ.ε. και γι΄άλλα συναφή »

Διαβάζω τα δημοσιεύματα περί περικοπής της ύλης των μαθημάτων των φυσικών επιστημών και της γεωγραφίας (δες εδώ κι εδώ) και σκέπτομαι: Αν είναι (ήταν) αναγκαία όλα τα περιλαμβανόμενα στα αντίστοιχα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, τότε, γιατί πρέπει να “περικοπούν” μόνο από τα αντίστοιχα διδακτικά βιβλία και να μην απαλειφθούν πρώτα από το πρόγραμμα σπουδών; Μια και το παλαιότερο μότο του πρώην ΥΠΕΠΘ, από την εποχή της “μεταρρύθμισης Αρσένη”, ήταν (και είναι) ότι ο εκπαιδευτικός διδάσκει βάσει του προγράμματος σπουδών και ο μαθητής διαβάζει από το αντίστοιχο σχολικό εγχειρίδιο. Άλλη πάλι απορία μου, η ανάγκη περικοπής της ύλης εξυπηρετεί τη μαθησιακή διαδικασία (δες εδώ) ή αποτελεί άλλη μια επικοινωνιακή “πομφόλυγα” της ηγεσίας του νυν ΥΠΔΒΜ&Θ;
Για το (επονομαζόμενο) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δε συζητώ… Από Μεσογείων και Αιγαίου Πελάγους γωνία από τη σύστασή του τα μύρια όσα αποπροσανατολισμού της ημετέρας εκπαίδευσης εκπορεύονται… Και για αυτό το λόγο μήπως, λέω μήπως, οι ηγούμενοι του αγλαού ΥΠΔΒΜ&Θ πρέπει να του ζητήσουν την ελάχιστη ευθύνη, ή τουλάχιστον δημόσια το λόγο, για τα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία που (στο πόδι) επιμελήθηκε ελέω Γ΄ ΚΠΣ από το 2000 και μετά; Τι στο καλό, τα μόνα και αποκλειστικά προς διερεύνηση και πολιτική σπέκουλα ζητήματα είναι τα περί Siemens και Βατοπεδίου; Τώρα θα μου πείς, “μωρέ τι μας λες, τώρα με το ΕΣΠΑ να μη (ξανα)στήσουμε νέα προγράμμα και βιβλία και …τα συναφή; Τι τόχουμε το ΠΙ;” Έλα μου, ντε!

Τα λάπτοπ και ως μίνι-σεισμογράφοι! »

Τα κοινά λάπτοπ μπορούν πλέον να αξιοποιηθούν και ως μίνι-σεισμογράφοι! Την ιδέα είχε η γεωλόγος Ελίζαμπεθ Κόχραν, όταν έμαθε ότι οι φορητοί Η/Υ διαθέτουν επιταχυνσιόμετρο (όπως είναι τα μοντέρνα Macbooks και ThinkPads) με σκοπό να ανιχνεύει την κίνηση και να δίνει εντολή για το σβήσιμο του σκληρού δίσκου, όταν το μηχάνημα πέσει. Χάρη σε αυτό το όργανο και ειδικό λογισμικό (που μπορεί ο χρήστης να «κατεβάσει» από τη διεύθυνση http://qcn.stanford.edu ) είναι δυνατό το λάπτοπ να μεταδώσει δεδομένα σχετικά με ένα τοπικό σεισμό και να τα στείλει στους ερευνητές που συντονίζουν το δίκτυο, στα πανεπιστήμια Στάνφορντ και Ριβερσάιντ των ΗΠΑ, αποτελώντας τμήμα ενός «στρατού εθελοντών» με την ονομασία “Quake-Catcher Network”. Το πρόγραμμα «τρέχει» συνεχώς αθόρυβα την ώρα λειτουργίας του υπολογιστή και μπορεί να αξιοποιήσει το επιταχυνσιόμετρο για την ανίχνευση του «τρέμουλου» της Γης και του επερχόμενου σεισμού και να μεταφέρει αυτομάτως τα δεδομένα μέσω του Διαδικτύου στους ερευνητές. Περίπου 1000 άτομα από 61 χώρες ήδη συμμετέχουν εθελοντικά στην πρωτοβουλία. Το δίκτυο ευελπιστεί ότι θα προσθέσει 10 000 εθελοντές στο δυναμικό του τα επόμενα χρόνια, σε διεθνές επίπεδο. Ήδη μοίρασε 100 USB αισθητήρες (επιταχυνσιόμετρα) σε κατόχους φορητών Η/Υ στην Χιλή, για να βοηθήσουν στην καταγραφή των μετασεισμών.

Πηγή: http://www.enet.gr/?i=news.el.episthmh-texnologia&id=144920

«C΄est pas sorcier» και ο «Μαγικός μας κόσμος» »

Παρακολουθούσα προχθές την (εκπαιδευτική) σειρά Μαγικός κόσμος (C΄est pas sorcier) στην ΕΤ3.Θέμα της τα ηφαίστεια με επίσκεψη στο Στρόμπολι. Τι να πω; Έμαθα τόσα σε ένα 25λεπτο, όσα δε δίδαξα -τρόπος του λέγειν- για το θέμα αυτό 20 τόσα χρόνια…(δες Les volcans, βίντεο 1-3 εδώ).Έχοντας αναφερθεί και προ καιρού σε αυτή την εκπαιδευτική σειρά της TV france3 (δες εδώ) και έχοντας διαπιστώσει πόσο διδακτική και διαθεματική είναι η παρουσίαση των θεμάτων της από τη χημεία, τη φυσική και τη βιολογία, μέχρι τη διατροφή, την αρχαιολογία, την τέχνη, τις μεταφορές, το διάστημα κ.ά., είπα να στείλω μια επιστολή στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Έγραψα μεταξύ άλλων ότι η αγορά δικαιωμάτων για επιλεγμένα θέματα και η αποστολή τους σε DVD σε δημοτικά σχολεία και γυμνάσια ή η διαθεσιμότητά τους μέσω της υπηρεσίας www.sch.gr/vod, θα ήταν επωφελής στην τάξη για μαθητές και εκπαιδευτικούς. Τι μου απάντησαν μετά ένα εξάμηνο; Ε, άλλα λόγια να αγαπιόμαστε… Για όσους ενδιαφέρονται η σειρά Μαγικός κόσμος (C΄est pas sorcier) προβάλλεται στην ΕΤ3 από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή στις 16:30.

Στο Γκίνες οι χαυλιόδοντες των Γρεβενών! »

Στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες, ως οι μεγαλύτεροι στον κόσμο, θα καταχωριστούν οι χαυλιόδοντες του μαστόδοντου (πρώιμου ελέφαντα) ηλικίας 3 εκατ. ετών, που βρέθηκαν το 2007 στην περιοχή της Μηλιάς Γρεβενών (δες εδώ). Οι χαυλιόδοντες έχουν μήκος 5,02 μέτρα και ανήκουν σε ένα αρσενικό Μammut borsoni.Το ζώο υπολογίζεται ότι ζύγιζε περίπου έξι τόνους, ήταν τρεισήμισι μέτρα στο ύψος του ώμου και πέθανε σε ηλικία 25-30 ετών (δες εδώ κι εδώ).Οι χαυλιόδοντες βρέθηκαν μαζί με το μεγαλύτερο μέρος του σκελετού του και πρόκειται για μοναδικό παγκοσμίως εύρημα,τεράστιας αρχαιολογικής και επιστημονικής αξίας. Τα μαστόδοντα, τριχωτά όπως τα μαμούθ, ήταν λίγο μικρότερα σε μέγεθος από τους ελέφαντες και έφεραν χαυλιόδοντες όχι μόνο στην πάνω σιαγόνα, αλλά και στην κάτω. Οι τεράστιοι χαυλιόδοντές τους ήταν επίσης ίσιοι, και όχι κυρτοί.Την ευθύνη της ανασκαφής στη Μηλιά είχε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης υπό την επίκουρο καθηγήτρια γεωλογίας Ευαγγελία Τσουκαλά. Στις ανασκαφές πήραν μέρος ο Ντικ Μολ και ο Βίλρι βαν Λόκχεμ επιστημονικοί συνεργάτες στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Ρότερνταμ, Ολλανδία, οι οποίοι εξειδικεύονται στα αιλουροειδή.Ένα κατατοπιστικό σχετικό βιντεάκι υπάρχει εδώ.

Η ηλιακή ακτινοβολία υπεύθυνη για τους παγετώνες… »

Σε προηγούμενο post γράφαμε ότι ο κύριος ρυθμιστής του κλίματος της Γης και των άλλων πλανητών είναι ένας και μοναδικός, ο Ήλιος κι ότι πλανήτης πλέον σταθεροποιείται θερμοκρασιακά και …ψυχραίνει ελαφρώς! Νεώτερη έρευνα ομάδας επιστημόνων υπό τον Πίτερ Κλαρκ, καθηγητή γεωεπιστημών του πολιτειακού πανεπιστημίου του Όρεγκον, υποστηρίζει ότι οι αιτίες για τους πάγους που έρχονται και φεύγουν κατά περιόδους, συνδέονται με τις μικρές μεταβολές στην ηλιακή ακτινοβολία και όχι στο διοξείδιο του άνθρακα ή στις θερμοκρασίες των ωκεανών. Οι μεταβολές στην ηλιακή ακτινοβολία προκαλούνται από περιοδικές μεταβολές στον άξονα περιστροφής του πλανήτη μας και είναι αυτές που προκάλεσαν τα επίπεδα των πάγων παγκοσμίως να φθάσουν στο αποκορύφωμά τους πριν 26 000 χρόνια, να σταθεροποιηθούν επί 7000 χρόνια και μετά να αρχίσουν να λιώνουν πριν 19 000 χρόνια, ώσπου η τελευταία εποχή των παγετώνων τερματίστηκε. Τα συμπεράσματα αυτά είναι σημαντικά, επειδή θα βοηθήσουν να προβλεφθεί με μεγαλύτερη ακρίβεια το πώς θα αντιδράσουν οι πάγοι της Γης στο μέλλον.
Οι αλλαγές στον άξονα περιστροφής της Γης προκαλούνται κυρίως από τη βαρυτική επίδραση των μεγαλύτερων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, όπως ο Δίας και ο Κρόνος, που έλκουν τη Γη με ελαφρώς διαφορετικούς τρόπους στη διάρκεια χιλιάδων ετών. Η συνδυασμένη αυτή επίδραση μπορεί να μεταβάλει τον άξονα της Γης -και άρα τον τρόπο που ο πλανήτης μας «γέρνει» προς τον Ήλιο- μέχρι και δύο μοίρες στη διάρκεια μεγάλων χρονικών περιόδων. Αυτό έχει ως συνέπεια να αλλάζει ο τρόπος (η γωνία) που η ηλιακή ακτινοβολία πέφτει πάνω στον πλανήτη μας. Αυτές οι μικρές μεταβολές στην ηλιακή ακτινοβολία ήσαν αρκετές για να πυροδοτήσουν αλλεπάλληλες εποχές παγετώνων κατά τα τελευταία δυόμισι εκατομμύρια χρόνια, οι οποίες έφταναν στο αποκορύφωμά τους κάθε περίπου 100 000 χρόνια (δες συμπληρωματικά εδώ κι εδώ). Κάποια στιγμή στην εποχή μας, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η Γη θα πρέπει αργά-αργά να βγει από την μακρόχρονη περίοδο που τώρα βιώνει ανάμεσα σε δύο παγετωνικές εποχές -και η οποία έχει κρατήσει περίπου 10 000 χρόνια – και να αρχίσει ξανά να εισέρχεται σταδιακά στις συνθήκες εκείνες που τελικά θα την οδηγήσουν στην επόμενη εποχή των πάγων – εκτός και κάποιες άλλες δυνάμεις καθυστερήσουν ή και σταματήσουν αυτή τη διαδικασία (δες κι εδώ). Και λέω εγώ ότι είναι καιρός και στα σχολεία μας να τελειώσει η ιστορία της κλιματικής αλλαγής λόγω της εκπομπής του «καταραμένου» διοξειδίου του άνθρακα και καιρός είναι τα χρήσιμα προγράμματα Περιβαλλοντικής αγωγής (εκπαίδευσης) να πάψουν να αναμασούν «ιστορίες της τηλεόρασης» (δες κι εδώ).

Πηγή:
http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathciv_1_10/08/2009_292108

Βραβείο για το γεωπεριβάλλον στο λύκειο Μονεμβασιάς »

Εργασίες μαθητών από 53 σχολεία της χώρας, οι οποίοι μελέτησαν τη ρύπανση των υπόγειων νερών και τους παλαιοντολογικούς θησαυρούς της Ελλάδας, βραβεύτηκαν στη διάρκεια του 1ου Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού με θέμα: «Μαθαίνω για το Γεωπεριβάλλον του Τόπου μου». Ο διαγωνισμός διοργανώθηκε από το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό του διεθνούς έτους για τον πλανήτη Γη της UΝΕSCΟ. Το πρώτο βραβείο κέρδισε τελικά το Λύκειο Μονεμβασιάς με την εργασία «Tο υπερνεφελές και μετέωρο φρούριο».

Πηγή:http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artId=270883&dt=31/05/2009

Το οξυγόνο εμφανίστηκε στην ατμόσφαιρα της Γης 3,46 δισ. χρόνια πριν! »

Νέα επιστημονικά στοιχεία, που προέκυψαν από τη μελέτη μικροσκοπικών κρυστάλλων οξειδίου του σιδήρου που βρέθηκαν σε αρχαία πετρώματα της βορειοδυτικής Αυστραλίας, προσφέρουν νέες ενδείξεις ότι η ατμόσφαιρα της Γης είχε οξυγόνο πολύ νωρίτερα από ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες, που συμφωνούσαν μέχρι σήμερα ότι, πριν περίπου 2,4 δισ. χρόνια, εμφανίστηκαν τα πρώτα βακτήρια με την ιδιότητα της φωτοσύνθεσης.Προηγουμένως θεωρείται ότι δεν υπήρχε οξυγόνο ούτε στον αέρα ούτε στους ωκεανούς.Τώρα όμως, μια νέα επιστημονική έρευνα, της ομάδας του γεωχημικού Χιρόσι Ομότο, του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, ΗΠΑ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature Geoscience», σύμφωνα με την ηλεκτρονική υπηρεσία «Science News», μελέτησε πετρώματα ηλικίας 3,46 δισ. ετών, δηλαδή πολύ μεγαλύτερης ηλικίας, και διαπίστωσε ίχνη οξυγόνου σε αυτά, γεγονός που «σπρώχνει» πολύ προς τα πίσω -κατά 1 δισ. χρόνια- την εμφάνιση της εποχής του οξυγόνου στον πλανήτη μας.Αυτό το οξυγόνο πιθανότατα προήλθε από φωτοσυνθετικούς οργανισμούς (δες κι εδώ), κάτι που σημαίνει ότι οι επιστήμονες πρέπει να χρονολογήσουν ακόμα νωρίτερα την πρώτη εμφάνιση αυτών των οργανισμών, χάρη στους οποίους η Γη απέκτησε μια ατμόσφαιρα με οξυγόνο, ικανή στη συνέχεια να κατοικηθεί.Περισσότερα εδώ.

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση