Νόρα Πουρνάρα: Φιλόλογος

Αθήνα –παλάτι του βασιλιά

Κάποτε –δεν προσδιορίζεται ακριβώς η εποχή.

Πεζόστρατος, Ερωτόκριτος

Ενότητες:

Α οι σκέψεις του Πεζόστρατου πριν μιλήσει στο βασιλιά για το προξενιό

Β. τα επιχειρήματά του –αξία της γνώσης και της αρετής.

Γ. η πρόταση γάμου στο βασιλιά.

Δ. η οργισμένη αντίδραση του βασιλιά.

Πεζόστρατος.

Υποταγμένος στις αντιλήψεις της εποχής του που τον θέλουν να δέχεται πως οι κοινωνικές διαφορές αποτελούν ένα σημαντικό κριτήριο για ένα γάμο.

Όμως ο γιος του υποφέρει. Το πατρικό ενδιαφέρον του ξυπνά, επίσης η στοργή και η αγάπη που τρέφει για το παιδί του δεν τον βγάζουν από την πρότερη ηρεμία. Γνωρίζει την αυστηρότητα και αυταρχικότητα του βασιλιά, έχει την εξυπνάδα να προβλέψει τις ενστάσεις του, την εκρηκτική του αντίδραση, όμως επειδή πάνω από όλα τον ενδιαφέρει η ευτυχία του γιου του, τολμά και αποφασίζει να μιλήσει στο βασιλιά. Παρακάμπτει τους ενδοιασμούς, με σύνεση και προνοητικότητα σχεδιάζει τον τρόπο με τον οποίο θα προσεγγίσει το βασιλιά.

Αμφιταλαντεύεται, διστάζει, βιώνει εσωτερικές δραματικές συγκρούσεις (γιατί ακριβώς τον διακρίνει η σύνεση), όμως τελικά υπερνικά το φόβο της αντίδρασης του βασιλιά.

Επιχειρηματολογεί- επιστρατεύει επιχειρήματα

Α. από το παρελθόν παραδείγματα: στα παλαιότερα χρόνια οι σημαντικοί άνθρωποι εκτιμούσαν περισσότερο την προσωπική αξία του ανθρώπου, την αρετή του, τη γνωστικότητά του, τη σύνεση, την ανδρεία, την ομορφιά. Τα πλούτη, τα βασίλεια, την εξουσία δεν τα λογάριαζαν. (επιχείρημα που ωστόσο δεν μπορεί να θεωρηθεί ισχυρό, διότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα)

Β. από την προσωπική εμπειρία: ο χρόνος και το ευμετάβλητο της ανθρώπινης τύχης φθείρει ή και εξαφανίζει τα υλικά αγαθά, τέτοια όπως είναι η εξουσία, τα πλούτη. Όμως η προσωπική αξία του ατόμου, η ποιότητά του δεν καταλύονται με το πέρασμα του χρόνου. Αρετές όπως η ευγενική ψυχή, η αρετή, η σύνεση, η γνωστικότητα είναι αναλλοίωτες. (ισχυρό-στην πραγματικότητα ανταποκρίνεται).

Αναγεννησιακές ιδέες: (βλ. εισαγωγικό σημείωμα σελίδα 15)

Αίρεται το εμπόδιο της κοινωνικής διαφοράς στην ένωση δύο νέων. Η κοινωνική διαφορά που γίνεται αιτία προβλημάτων και περιπετειών για τους ήρωες, ξεπερνιέται τελικά, διότι η προσωπική αξία αποδεικνύεται τελικά πως μετράει περισσότερο. Η γνώση και η αρετή, η σύνεση και η ψυχική ευγένεια είναι αξίες οι οποίες προβάλλονται μέσα από το ανθρωπιστικό πνεύμα της Αναγέννησης.

Βασιλιάς:

Αυταρχικός, βίαιος, απειλητικός, αντιδρά σπασμωδικά και αψυχολόγητα, ωμότητα και κυνισμό. Εκμεταλλεύεται τη θέση του, τη δύναμή του, υβρίζει, απειλεί, ταπεινώνει, απαξιώνει, υποτιμά, ειρωνεύεται. Η οικογενειακή ευτυχία υπόκειται στη συντήρηση, διεύρυνση της πολιτικής δύναμης, την εξυπηρέτηση των κρατικών συμφερόντων. Καιροσκοπισμός, προσωπικό συμφέρον, αλαζονεία, εγωισμός, αδιαφορία για τα συναισθήματα, τις επιθυμίες της κόρης του υποτάσσοντας την ευτυχία της στο κρατικό συμφέρον.

Ο ποιητής: δηλώνει την παρουσία του στην αρχή, όταν πρόκειται να αφηγηθεί. Παντογνώστης αφηγητής, παρακολουθεί στενά τους ήρωές του, τους δισταγμούς τους, την εσωτερική τους διαμάχη, τις αναστολές τους (896-898), (915-919) και με έμμεση αφήγηση μας τα παρουσιάζει. Τέλος, προλογίζει το λόγο των ηρώων του («λέγει»-899, «του λέγει ο ρήγας»). Εμπλέκει εντέλει την αφήγηση και το διάλογο και δίνει δραματικότητα στο κείμενο. Η ευρεία χρήση του δραματικού ενεστώτα δίνει αμεσότητα, παραστατικότητα, δραματικότητα στο κείμενο.

Γλώσσα:δημοτική, με πολλά στοιχεία κρητικού ιδιώματος (πλιο, λογάρι, γροικηθεί…)

Μέτρο: ίαμβος, ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία

Εκφραστικά μέσα: μεταφορές, ασύνδετο, επανάληψη