Επιμέλεια κειμένου: Μαριλένα Μενεγάτου, νηπιαγωγός ολοήμερου τμήματος

Οι αυξημένες υποχρεώσεις των σύγχρονων οικογενειών ,ο εντατικός ρυθμός ζωής αλλά και τα παιδαγωγικά οφέλη που συνεχώς γίνονταν γνωστά απο την εφαρμογή ολοήμερων προγραμμάτων σε διεθνές επίπεδο, αποτέλεσαν τα θεμέλια για την δημιουργία και την  λειτουργία των ολοήμερων προγραμμάτων στο σύγχρονο σχολείο (Αλευριάδου et al,2008).

Το ολοήμερο Νηπιαγωγείο αποτελεί έναν καινοτόμο και πολυδιάστατο θεσμός της Εκπαίδευσης που συνδράμει στις ανάγκες των οικογενειών μιας σύγχρονης κοινωνίας. Ο ρόλος του είναι διττός καθώς αφενός στοχεύει στην χαλάρωση και στην δημιουργική απασχόληση των νηπίων αφετέρου στοχεύει στην ενίσχυση και στην επέκταση της μαθησιακής διαδικασίας (Πατανιώτης,1999). Η λειτουργία του θεσπίστηκε με το Ν. 2525/1997, άρθρο 3 (ΦΕΚ 188 Τ.Α΄) και έχει σκοπό την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών προσχολικής ηλικίας . Πιο αναλυτικά Θα λέγαμε ότι επιδιώκει την γνωστική, γλωσσική, συναισθηματική, κοινωνική ,σωματική και αισθητική ανάπτυξη των νηπίων (Ντολιοπούλου,2002).

Αναφερόμενοι στα οφέλη του ολοήμερου προγράμματος στο νηπιαγωγείο θα τονίζαμε ότι ο περισσότερος χρόνος που παρέχεται βοηθά ώστε τα παιδιά να αναπτύξουν και να εμπλακούν με δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης και αυτονομίας. Συγκεκριμένα η ατομική υγιεινή των χεριών, η οργάνωση της τραπεζαρίας, η τακτοποίηση των προσωπικών σκευών, η προετοιμασία ατομικών κρεβατιών και η τακτοποίηση των προσωπικών κλινοσκεπασμάτων είναι μερικές από τις καθημερινές ρουτίνες των παιδιών που προάγουν την αυτοεξυπηρέτηση.

Κατά την διάρκεια του ολοήμερου προγράμματος ακόμη  δίδονται περισσότερες ευκαιρίες στα παιδιά, ώστε να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις με τους συμμαθητές τους ή τις παιδαγωγούς(Epstein,1995). Τα παιδιά έχουν περισσότερο χρόνο να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους και να αναπτύξουν δεσμούς φιλίας καθώς οι χρονικές φάσεις για μαθησιακές εμπειρίες είναι μεγαλύτερες, και πραγματοποιούνται σε πιο ξεκούραστη ατμόσφαιρα (Χρυσαφίδης,1994).

Συμφώνα με τον Piaget (1970) η συνεχής αλληλεπίδραση με το περιβάλλον και τα οικεία πρόσωπα κατά την διάρκεια των πρώτων ετών μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα της διανοητικής ικανότητα στην ενηλικίωση. Στο ολοήμερο νηπιαγωγείο τα παιδιά έχουν περισσότερο χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι, για αυτοσχεδιασμό ,για συζητήσεις, αφηγήσεις, εξερευνήσεις (Ντολιοπούλου,2002),  για σωματική άσκηση αλλά  και για δραστηριότητες χαλάρωσης και μουσικής.  Τα παιδιά έχουν χρόνο να μιλούν για τις εμπειρίες τους, να παράγουν αυθόρμητο λόγο, να επεξεργάζονται  περισσότερα ακουστικά δεδομένα αλλά και  να επιλύουν προβλήματα κατά την διάρκεια της αλληλεπίδρασης.

Επιπρόσθετα τα παιδιά κατανοούν, αντιλαμβάνονται και εξοικειώνονται με την εναλλαγή των δασκάλων κάτι που είναι πιθανό να δυσκολέψει κάποια παιδιά κατά την μετάβαση στο δημοτικό σχολείο. Η εναλλαγή των δασκάλων συνδράμει επιπρόσθετα στην κοινωνικοποίηση των παιδιών (Κυρίδης,1996) αλλά και στην περεταίρω παρατήρηση της συμπεριφοράς αυτών και φυσικά στην διαμόρφωση μιας πιο λεπτομερής εικόνας του προφίλ του κάθε μαθητή (Αλευριάδου et al,2008).   Στο ολοήμερο νηπιαγωγείο επιπλέον, παρέχεται χρόνος για περισσότερες εκπαιδευτικές δράσεις που θα συνδράμουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη των νηπίων αλλά και δράσεις με πιο εξατομικευμένο χαρακτήρα με σκοπό την αντιμετώπιση ατομικών δυσκολιών.  Χαρακτηριστικά θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στις δυσκολίες των  δίγλωσσων μαθητών όπου υπάρχει χρόνος για περισσότερες εξατομικευμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες (Gay,2000).

Επιπλέον  λόγω των σύγχρονων κοινωνικών απαιτήσεων και των πολλών υποχρεώσεων είναι  πιθανό τα παιδιά, μετά την λήξη του υποχρεωτικού προγράμματος, να πήγαιναν σε άλλο μέρος ή κέντρο απασχόλησης μέχρι να αποδεσμευτούν οι γονείς και να τα παραλάβουν. Αυτό είναι πιθανό να διαταράσσει την συναισθηματική ηρεμία του νηπίου καθώς θα έχανε την ασφάλεια του οικείου χώρου και την σταθερότητα των φίλων του. Στο ολοήμερο νηπιαγωγείο το πρόγραμμα, το περιβάλλον, και τα πρόσωπα είναι σταθερά και δεδομένα για τα παιδιά επομένως νιώθουν πιο άνετα και συναισθηματικά πιο ασφαλή. Η συνεχής εναλλαγή του χώρου και των προσώπων δεν θα βοηθούσε ώστε να δημιουργηθούν σχέσεις φιλίας και εμπιστοσύνης (Siegel,2006) .

Επιπρόσθετα λόγω των δύσκολών υγειονομικών συνθηκών, συγκεκριμένα της διασποράς του covid-19, το ολοήμερο νηπιαγωγείο αποτρέπει κατά κάποιον τρόπο μια πιθανή μετάδοση της νόσου σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που πιθανόν να φρόντιζαν τα παιδιά για κάποιες ώρες ώσπου να τελειώσουν οι γονείς τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις.

Συμπερασματικά θα λέγαμε οτι το ολοήμερο νηπιαγωγείο, με τον περισσότερο χρόνο που διαθέτει, μπορεί να αυξήσει τις ευκαιρίες για περισσότερες εμπειρίες μάθησης, να παρέχει περισσότερες δυνατότητες αλληλεπίδρασης, να προάγει περισσότερο την αυτονομία, την κοινωνικοποίηση, να ενισχύσει το αίσθημα της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης ανάμεσα στα παιδιά αλλά και στους ενηλίκους και τέλος να παρέχει περισσότερο χρόνο για αυθόρμητο και ελεύθερο ΠΑΙΧΝΙΔΙ.

Βιβλιογραφία

Αλευριάδου, Α.,Βρυνιώτη, Κ., Καρύδης, Α., Σιβροπούλου- Θεοδοσιάδου , Ει. & Χρυσαφίδης, Κ. (2008). Οδηγός Ολοήμερου Νηπιαγωγείου. Αθήνα: Πατάκη.

Κυρίδης, Α. (1996). Μια κοινωνιολογική προσέγγιση της προσχολικής εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδη.

Ντολιοπούλου, Ε. (2002). «Το ολοήμερο νηπιαγωγείο και το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών για το νηπιαγωγείο». Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, 26, 72-77.

Πατινιώτης, Ν. (1999). «Ολοήμερο Νηπιαγωγείο-Διερεύνηση της πρώτης περιόδου εφαρμογής της καινοτομίας». Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πατρών.

ΥΠΕΠΘ – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2006). Οδηγός νηπιαγωγού: Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί – Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα.

Χρυσαφίδης, Κ. (1994). Βιωματική-επικοινωνιακή διδασκαλία. Αθήνα: Gutenberg.

Siegel, R.  (2006). Πως σκέφτονται τα παιδιά. Αθήνα: Gutenberg

Gay, G. (2000). Preparing for culturally responsive teaching. Journal of Teacher Education, 53, 105-117.

Epstein, J. L. (1995). School-Family-Community Partnerships: Caring for the children we share. Phi Delta Kappan, 76, 701-712.