Α. Σχεδιασμός της Δράσης 22-23

Αναγκαιότητα – Στόχοι
Η μετάβαση των νηπίων από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο θεωρείται μια από τις κρισιμότερες περιόδους της παιδικής ηλικίας αφού σηματοδοτεί ιδιαίτερα έντονες αλλαγές στην προσωπικότητα του παιδιού,στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, εκθέτοντάς το σε μια μεγάλη ποικιλία απαιτήσεων στις οποίες καλείται να απαντήσει βάσει καθορισμένων προδιαγραφών.Οι αλλαγές αυτές συμπεριλαμβάνουν:
-αύξηση του αριθμού των μαθητών μέσα στην τάξη,
-μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διαμονής στην τάξη,
-αλλαγές στον τύπο και το βαθμό εμπλοκής των γονέων,
-αύξηση προσδοκιών για ατομική εργασία,
-λιγότερη ατομική βοήθεια,
-διαφορετικό περιεχόμενο προγράμματος,
-διαφοροποίηση τρόπου διδασκαλίας του εκπαιδευτικού,κ.ά.
Η προσαρμογή των παιδιών στις νέες αλλαγές, μπορεί να έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στην ακαδημαϊκή εξέλιξή τους, την κοινωνικοποίησή τους και στη διαμόρφωση βαθύτερων χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς τους. Η συνέχεια και η σταθερότητα στους προτεινόμενους παιδαγωγικούς σκοπούς και η συμφωνία νηπιαγωγείου, δημοτικού και γονέων στις βασικές θέσεις αγωγής εμποδίζει τα ρήγματα της μετάβασης από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο. Το νηπιαγωγείο-και ιδιαίτερα το ολοήμερο-παίζει καθοριστικό μεσολαβητικό ρόλο στην προσαρμογή του παιδιού και έχει ως στόχο να υποβοηθήσει τα νήπια να υιοθετήσουν μια θετική στάση απέναντι στον κόσμο του σχολείου.

Ειδικοί στόχοι του σχεδίου δράσης
α.Να εξοικειωθούν τα νήπια με το περιβάλλον του δημοτικού σχολείου (χώρος,
μαθητές, δάσκαλοι-διευθυντής- εκπαιδευτική διαδικασία).
β.Να ενημερωθούν οι γονείς για την επίδραση του οικογενειακού
περιβάλλοντος στη διαδικασία της μετάβασης, να υποστηρίξουν τα νήπια στη
διαδικασία της μάθησης και να συνεργαστούν με εκπαιδευτικούς και υπηρεσίες.
γ.Να αναπτυχθεί συνεχής συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών των δύο
βαθμίδων που συμμετέχουν στη δράση, καθώς και συνεργασία του
νηπιαγωγείου με την τοπική κοινωνία.

Ενέργειες & χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
Οι δράσεις για την ομαλή μετάβαση περιλαμβάνουν την συμμετοχή όλων των παιδιών ,λαμβάνουν υπόψη και υποστηρίζουν τις προσωπικές τους ανάγκες, ικανότητες, ανησυχίες και ιδιαιτερότητες βασιζόμενες στο αναπτυξιακό μοντέλο μετάβασης το οποίο αναγνωρίζει κατά τεκμήριο ότι οι κοινωνικές και ακαδημαϊκές δεξιότητες των παιδιών είναι συνεχώς μεταβαλλόμενες κατά τη διάρκεια αυτών πρώτων χρόνων.
1.Οργάνωση δράσεων
Οι νηπιαγωγοί σε συνεργασία με την δασκάλα της πρώτης τάξης και τη Διευθύντρια του δημοτικού σχολείου, συζητούν και οργανώνουν τον προγραμματισμό δράσεων μετάβασης στο οποίο θα συμμετέχουν τα παιδιά: Προγραμματίζεται επίσκεψη της δασκάλας της πρώτης τάξης στο νηπιαγωγείο ώστε να παρακολουθήσει δραστηριότητες των παιδιών στο νηπιαγωγείο και να
τα γνωρίσει. Προγραμματίζεται επίσκεψη εκπαιδευτικών και παιδιών της πρώτης τάξης στο νηπιαγωγείο για «να θυμηθούν πώς περνούσαν στο νηπιαγωγείο». Προγραμματίζεται μια σειρά ανταλλαγής επισκέψεων και δράσεων με αφορμή κοινά θέματα. Οι δραστηριότητες συν-δημιουργούνται από τους εκπαιδευτικούς των δύο βαθμίδων.

2.Ενημέρωση-εξοικείωση των παιδιών για το νέο σχολείο
Η νηπιαγωγός διερευνά μαζί με τα παιδιά, σχετικά με το τι γνωρίζουν για το δημοτικό σχολείο.
Πιο συγκεκριμένα : Δημιουργία ταξιδιωτικής βαλίτσας όπου τα παιδιά θα αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους. (Ιανουάριος-Μάϊος)
1η επίσκεψη : Ενόψει των Χριστουγέννων τα νήπια θα επισκεφθούν την Α ́ Τάξη του Δημοτικού Σχολείου όπου θα τους πούνε τα κάλαντα, τραγούδια, θα τους
χαρίσουν ένα στολίδι για το δέντρο στους και θα τους κεράσουν. Ξενάγηση στους χώρους του Δημοτικού (Δεκέμβριος)
2η επίσκεψη: Συμμετοχή σε ρουτίνες της πρώτης τάξης και ενεργή συμμετοχή παιδιών νηπιαγωγείου σε διδασκαλία παραμυθιού-Θεατρικό Παιχνίδι εν όψει
των Αποκρεών(Φεβρουάριος)
3η επίσκεψη: Επίσκεψη παιδιών Α ́ τάξης στην αυλή του νηπιαγωγείου και αντίστροφα στην αυλή του δημοτικού για να περάσουν μαζί το διάλλειμά τους
(Μάρτιος)

4η επίσκεψη: Συνδιδασκαλία στο μάθημα της Γυμναστικής (Μάϊος)
5η Επίσκεψη: Κοινή εκδρομή ή μια εκπαιδευτική επίσκεψη
6η επίσκεψη: Συνάντηση δασκάλων-νηπιαγωγών για την ετοιμότητα των παιδιών που έρχονται Α ́ τάξη. Προετοιμασία ατομικού φακέλου για κάθε νήπιο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο άντλησης χρήσιμων πληροφοριών από την δασκάλα (Μάϊος). Οι παραπάνω δράσεις μπορεί να διαφοροποιηθούν ως ένα βαθμό εάν αναδυθεί μέσω της αλληλεπίδρασης των παιδιών οποιοδήποτε άλλο θέμα που μπορεί να ενδιαφέρει του μαθητές.

3.Ενημέρωση γονέων
Οργάνωση ενημερωτικών και επιμορφωτικών συναντήσεων για τους γονείς των νηπίων σε θέματα που αφορούν τη μετάβαση, όπως: το πρόγραμμα και οι στόχοι του, η επίδραση του οικογενειακού περιβάλλοντος στη διαδικασία της μετάβασης, o ρόλος της οικογένειας στη μάθηση, τα χαρακτηριστικά ενός αναπτυξιακά κατάλληλου προγράμματος προσχολικής εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες της Α τάξης δημοτικού και οι επιδιωκόμενοι στόχοι, σχολικοί ετοιμότητα κ.λπ. Οι ενημερώσεις μπορεί να πραγματοποιηθούν από τους εκπαιδευτικούς και τα στελέχη της εκπαίδευσης. Προτείνεται και η συμμετοχή ειδικών επιστημόνων, όπως, σχολικός ψυχολόγος, λογοθεραπευτής.

4. Παρεμβάσεις σε επίπεδο σχολείου ή σχολικής τάξης
Για την υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου θα γίνει προσπάθεια οι δράσεις να ενταχθούν αρχικά στο ισχύον πρόγραμμα. Μικρές προσαρμογές και αλλαγές στο ωρολόγιο πρόγραμμα είναι απαραίτητες προκειμένου να υλοποιηθούν οι δράσεις των επισκέψεων και η υλοποίηση των από κοινού δραστηριοτήτων. Οι επιμορφώσεις και οι ενημερώσεις γονέων και εκπαιδευτικών προτείνεται να γίνονται απογευματινές ώρες.

Πόροι – μέσα – ερευνητικά εργαλεία
1.Ανθρώπινο δυναμικό
Η μετάβαση είναι μια διαδικασία στην οποία αλληλεπιδρούν τα νήπια, η οικογένειά τους, το νηπιαγωγείο, το δημοτικό σχολείο, και το ευρύτερο περιβάλλον. Η συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων μερών είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη διασφάλιση της ομαλης και επιτυχημένης μετάβασης των νηπίων στο δημοτικό σχολείο. Στο ανωτέρω πλαίσιο, η επιτυχής υλοποίηση της δράσης απαιτεί τη συμμετοχή ενδοσχολικών και εξωσχολικών παραγόντων, οι οποίοι αναλαμβάνουν διακριτούς ρόλους και έχουν συγκεκριμένες αρμοδιότητες δράσης.
Αναλυτικότερα, στη συγκεκριμένη δράση εμπλέκονται:
Τα νήπια
Οι γονείς
Οι εκπαιδευτικοί (νηπιαγωγοί-δάσκαλοι)
Τα στελέχη της εκπαίδευσης, (Διευθυντές σχολείων, Συντονιστές Εκπαιδευτικού
Έργου)
Ειδικοί επιστήμονες (π.χ. σχολικός ψυχολόγος, λογοθεραπευτής)

2. Χρόνος
Ειδικά για το συγκεκριμένο σχέδιο δράσης ο χρόνος υλοποίησης μπορεί να αρχίζει στα μέσα περίπου της μιας σχολικής χρονιάς (νήπια) και να συνεχίζεται μέχρι και τους πρώτους μήνες της επόμενης (μαθητές Α ́ τάξης δημοτικού).
3.Υλικοτεχνικός εξοπλισμός
Προτείνεται η αξιοποίηση του υπάρχοντος εξοπλισμού στη σχολική μονάδα. Οι επιμορφωτικές συναντήσεις γονέων και εκπαιδευτικών μπορεί να πραγματοποιηθούν μέσω webex.
4.Εργαλεία παρακολούθησης και αξιολόγησης

Ημερολόγια (συναντήσεων, προγραμματισμένων δράσεων, σχολείου κ.λπ.)
Φόρμες παρατήρησης
Με δομημένη συνέντευξη για τα παιδιά
Ερωτηματολόγια για τους γονείς των νηπίων
Ερωτηματολόγια προς τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς για την αξιολόγηση των
επιμέρους ενεργειών του σχεδίου δράσης

Κριτήρια επιτυχίας της Δράσης
Βασικά κριτήρια επιτυχίας για το σχέδιο δράσης θεωρούνται:

• η ανάπτυξη από τα νήπια θετικής στάσης και θετικών προσδοκιών για το δημοτικό σχολείο
  η εμπλοκή και ενεργός συμμετοχή των γονέων στο πρόγραμμα της μετάβασης
  η ανάπτυξη τρόπων επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών των δύο βαθμίδων
  η δημιουργία δραστηριοτήτων για παιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου, που εξασφαλίζουν τη συνέχεια στη μάθηση.

Διαδικασίες αξιολόγησης της Δράσης
Παρακολούθηση – ανατροφοδότηση ενεργειών
Η παρακολούθηση του σχεδίου δράσης γίνεται κατά τη διάρκεια όλων των σταδίων της υλοποίησής του. Η πορεία κάθε ενέργειας-εργασίας αξιολογείται από τα μέλη της υπεύθυνης ομάδας και παρουσιάζεται στην ολομέλεια. Προτείνεται η τακτική ανατροφοδότηση, ώστε να εκτιμηθεί η ανάγκη συμπληρωματικών δράσεων, τροποποίησης/αναθεώρησης του σχεδίου ή επιμέρους ενεργειών κ.λπ.
Συγκεκριμένα:
1.Ενημέρωση εκπαιδευτικών και συντονίστριας εκπαιδευτικού έργου. Η εξέλιξη της συγκεκριμένης ενέργειας παρακολουθείται με την καταγραφή των συναντήσεων στο ημερολόγιο.
2. Επισκέψεις των νηπίων στο δημοτικό & επισκέψεις μαθητών και δασκάλων της Α ́ τάξης δημοτικού στο
νηπιαγωγείο. Η πραγματοποίηση των επισκέψεων παρακολουθείται με την καταγραφή των συναντήσεων στο ημερολόγιο. Προκειμένου να υπάρξει διαμορφωτική αξιολόγηση των διαδικασιών και ανατροφοδότηση, χρήσιμες είναι οι μη δομημένες συνεντεύξεις και η παρατήρηση κυρίως των νηπίων όπως επίσης και η αξιολόγηση των δράσεων μέσα από ελεύθερα και μη φύλλα εργασίας των νηπίων.

3.Ενημέρωση και επιμόρφωση των γονέων των νηπίων
Η συγκεκριμένη ενέργεια επίσης μπορεί να παρακολουθείται με ημερολόγιο καταγραφής των συναντήσεων και με ερωτηματολόγια προς τους γονείς για τον βαθμό ικανοποίησης τους σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος.
4. Υποστήριξη του έργου της δασκάλας από τη νηπιαγωγό. Η δημιουργία ατομικών φακέλων των νηπίων παρακολουθείται με καταγραφή στο ημερολόγιο της ομάδας εργασίας. Η υποστήριξη του έργου της Δασκάλας παρακολουθείται με την καταγραφή στο ημερολόγιο των περιπτώσεων που ζητήθηκε η βοήθεια της νηπιαγωγού, καθώς και των παρεμβάσεων που χρειάστηκαν.

Πιο συγκεκριμένα οι δράσεις που υλοποιήθηκαν το χρονικό διάστημα Νοεμβριος 2022-Μάιος 2023 είναι οι εξής:

1η επίσκεψη: Συνάντηση εκπαιδευτικών νηπιαγωγείου με την διευθύντρια και την υπεύθυνη δασκάλα του τμήματος της Α’ ́δημοτικού για την οργάνωση των δράσεων. Η δασκάλα επίσης επισκέφθηκε το Νηπιαγωγείο προκειμένου να γνωρίσει τα νήπια και να παρατηρήσει το τρόπο διδασκαλίας και τον χώρο (Νοέμβριος).

2η επίσκεψη : Την εβδομάδα πριν το κλείσιμο των σχολείων για τις εορτές των Χριστουγέννων τα νήπια επισκέπτονται το δημοτικό σχολείο και η διευθύντρια τους ξεναγεί στο χώρο. Έπειτα λένε τα κάλαντα στα παιδιά αρχικά της α’ τάξης και στην συνέχεια σε όλα τα άλλα τμήματα του σχολείου. Μαθητές και εκπαιδευτικοί ανταλλάσσουν ευχές για τα Χριστούγεννα και το νέο έτος.
Τα νήπια χαρίζουν από ένα πήλινο χριστουγεννιάτικο στολίδι που κατασκεύασαν τα ίδια σε κάθε τάξη και αντίστοιχα η κάθε τάξη προσφέρει στα νήπια το δικό της δωράκι. Στο τέλος η διευθύντρια του σχολείου κερνάει τους μαθητές χριστουγεννιάτικα γλυκίσματα.(Δεκέμβριος)

3η επίσκεψη: Εν όψη των Αποκριών τα παιδιά του Δημοτικού επισκέπτονται το νηπιαγωγείο και στον προαύλιο χώρο του σχολείου πραγματοποιούνται κάτω από τις οδηγίες και την ενθάρρυνση των νηπιαγωγών παραδοσιακά παιχνίδια και χοροί, όπως “πως το τρίβουν το πιπέρι”, παντομίμα, δραματοποίηση του τραγουδιού “παντρεύουνε τον κάβουρα” κ. α και παίζουν μαζί με τα παιδιά του νηπιαγωγείου ελεύθερα. Στην συνέχεια τα νήπια παρακολουθούν μαζί με τα παιδιά της ά και β΄τάξης στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του νηπιαγωγείου μια υπέροχη μουσικοαφηγηματική, δια δραστική παράσταση θεατρικής ομάδας με υλικό από την πλούσια προφορική παράδοση της Κρήτης. Τα παιδιά είχαν ρόλους ηθοποιών, ενώ στο τέλος συνεργάστηκαν σε ομάδες προκειμένου να βρουν τον κρυμμένο θησαυρό.(Φεβρουάριος)

    

4η επίσκεψη: Τα νήπια επισκέπτονται το δημοτικό και οι μαθητές της πρώτης τους υποδέχονται έχοντας διαμορφώσει την τάξη τους κατάλληλα. Τα νήπια ενημερώνονται σχετικά με τις ρουτίνες της πρώτης τάξης, παρατηρούν τα εγχειρίδια, τον χώρο καθώς και όλα όσα κουβαλούν οι μαθητές στις τσάντες τους. Η δασκάλα και τα παιδιά της πρώτης στην συνέχεια παρουσιάζουν ένα από τα αγαπημένα τους τραγούδια από το βιβλίο της γλώσσας στα νήπια και το τραγουδούν παρέα.  Με το χτύπημα του κουδουνιού τα νήπια προαυλίζονται στο χώρο του δημοτικού με τα παιδιά της πρώτης να αναλαμβάνουν να τους μάθουν τους “κανόνες της αυλής” του μεγάλου σχολείου (Μάρτιος)

5η επίσκεψη: Επίσκεψη των παιδιών της Α ́ τάξης στο νηπιαγωγείο όπου γίνεται συνδιδασκαλία στο μάθημα της Γυμναστικής. Παίζουν οργανωμένα παιχνίδια στον αύλειο χώρο (Απρίλιος)

6η επίσκεψη: Εν όψει της Πρωτομαγιάς τα νήπια δωρίζουν ένα Μαγιάτικο στεφάνι που έκαναν με ανακυκλώσιμα υλικά και καλούν τα παιδιά του Δημοτικού σε παιχνίδι ανοιξιάτικου κρυμμένου θησαυρού. Όποια ομάδα καταφέρει να βάλει μέσα στο καλάθι στην διάρκεια μιας ημέρας όλα όσο ζητούνται κερδίζει. (Μάϊος)

7η επίσκεψη: Συνάντηση δασκάλων-νηπιαγωγών για την ετοιμότητα των παιδιών που έρχονται Α ́ τάξη. Προετοιμασία ατομικού φακέλου για κάθε νήπιο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο άντλησης χρήσιμων πληροφοριών από την δασκάλα (Μάϊος)

Το σχέδιο δράσης αναρτήθηκε στο blog του Νηπιαγωγείου και οι γονείς ενημερωνόταν με γραπτό σημείωμα πριν από κάθε επίσκεψη. Επίσης έπειτα από κάθε επίσκεψη (2η-7η) παιδιά και εκπαιδευτικοί συμπληρώνουν ειδικά φύλλα καταγραφής/αποτίμησης των δράσεων. Επίσης πάντα ακολουθεί συζήτηση των εκπαιδευτικών με την ολομέλεια των παιδιών και με την μορφή συνεντεύξεων προκειμένου να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα των επισκέψεων. Οι παραπάνω καταγραφές καθώς και οι σημειώσεις και παρατηρήσεις των εκπαιδευτικών στο ημερολόγιο καταγραφής  δρουν ανατροφοδοτικά καθόλη την διάρκεια του σχεδίου δράσης.

 💡   Πρότυπα συνεντεύξεων Νηπίων:

 

 💡  Ενδεικτικά Φύλλα καταγραφής μαθητών:

 💡  Ενδεικτικά Φύλλα καταγραφής εκπαιδευτικών (συμπληρώθηκαν από κοινού από τους εκάστοτε εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν):

Φυλλα καταγραφης επισκεψεων εκπαιδευτικων

 ➡ Διοργανώθηκαν επίσης επιμορφωτικές συναντήσεις για γονείς και εκπαιδευτικούς(νηπιαγωγούς-δασκάλους)

• από την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Λασιθίου με θέμα την ¨Συνεργασία σχολείου Οικογένειας”. Συμμετείχαν γονείς και εκπαιδευτικοί του νηπιαγωγείου και του Δημοτικού Σχολείου.
• από ιδιώτη λογοθεραπεύτρια και εκπαιδευτικό του Νηπιαγωγείου και Δημοτικού με θέμα “Σχολική ετοιμότητα και Μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό”. Στην συνάντηση οι γονείς εξέφρασαν τις ανησυχία τους για την επικείμενη μετάβαση των παιδιών τους και την αλλαγή που θα φέρει στην καθημερινότητά τους και ενημερώθηκαν με άμεσο και ουσιαστικό τρόπο σχετικά με τα βασικά κριτήρια σχολικής ετοιμότητας από την λογοθεραπευτική και όχι μόνο σκοπιά που συνδέονται άμεσα με την ομαλή προσαρμογή των παιδιών στην Ά Δημοτικού. https://blogs.sch.gr/nipseislas/2023/05/06/epimorfotiki-synantisi-goneon/

 ➡  Μετά το πέρας των επισκέψεων και επιμορφώσεων ζητήθηκε επίσης:

• Συμπλήρωση ερωτηματολογίου από τους γονείς σχετικά με τον βαθμό που το σχέδιο δράσης του νηπιαγωγείου βοήθησε τους ίδιους και τα παιδιά τους στην επικείμενη μετάβασή  τους στο δημοτικό σχολείο https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeNPkLHhXDLrPnTraTReuLzMbtEHjwbrA_uZCHhglSimpy76w/viewform?usp=sf_link
• Συμπλήρωση ερωτηματολογίου από τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι συμμετείχαν στις δράσεις σχετικά με τον βαθμό που το σχέδιο δράσης του νηπιαγωγείου βοήθησε στην συνεργασία και επικοινωνία των 2 βαθμίδων και στην συνέχεια της μάθησης https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfSjtbf1y6-vtY6frxHILGB611jYolKCMd-q_RCB744MVxEBw/viewform?usp=sf_link

 ➡  Τέλος

• οι γονείς διευκολύνθηκαν κατά την εγγραφή των παιδιών τους στην Ά Δημοτικού
• εμπλουτίστηκαν οι βιβλιοθήκες των τάξεων με βιβλία από την Α’ τάξη για να ενεργοποιηθεί το ενδιαφέρον και η συζήτηση με τα παιδιά σχετικά με τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους για τη μετάβαση στο δημοτικό,