Τα έθιμα της Αποκριάς
Μια σύντομη ιστορική αναδρομή…
Η αποκριά, έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα, καθώς μεταμφιέσεις εμφανίζονται γύρω στο 2000 π.Χ. στην Ασία και συγκεκριμένα στη Μεσοποταμία και τη Βαβυλώνα.
Μέσα στους αιώνες από την αρχαϊκή εποχή, τους ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους ως τη νεώτερη ιστορία συναντάμε τις αποκριάτικες γιορτές με μεταμφιέσεις, χορούς, οινοποσία και τοπικά έθιμα.
Αποκριά σημαίνει αποχή από το κρέας -προετοιμάζει τον άνθρωπο ψυχικά και σωματικά για την περίοδο του Πάσχα και την Ανάσταση. Στα λατινικά ταυτίζεται με το καρναβάλι, καθώς αυτή η λέξη προέρχεται από το carne, που σημαίνει “κρέας”, και το ρήμα vale, που σημαίνει “περνώ”.
Η περίοδος της Αποκριάς θεωρείται κατεξοχήν περίοδος εκτόνωσης, μια περίοδος κατά την οποία ο άνθρωπος ξεφεύγει από την καθημερινότητά του και εξωτερικεύει τα πάθη του με τη βοήθεια της μεταμφίεσης.
Τα έθιμα και οι παραδόσεις σε πολλές περιοχές μεταφέρονται αναλλοίωτα από γενιά σε γενιά έως και τις ημέρες μας, ενώ αλλού αναβιώνουν έχοντας εμπλουτιστεί με άλλα έθιμα. Η προετοιμασία σε αρκετές περιπτώσεις ξεκινάει μόλις ανοίγει το Τριώδιο, ενώ κορυφώνεται πάντοτε την τελευταία Κυριακή των Αποκριών, οπότε στήνεται μεγάλο γλέντι που διαρκεί ως το πρωί της Καθαρής Δευτέρας.
Η ελευθεροστομία και τα αστεία, γιατί «το καλεί η μέρα», είναι το κυριότερο χαρακτηριστικό των εκδηλώσεων της Αποκριάς.
Οι περισσότερες μεταμφιέσεις αποτελούν τελετουργικές αναπαραστάσεις γαμήλιας πομπής, με κυριότερα και πρωταγωνιστικά πρόσωπα το ανδρόγυνο, τη γριά, τον γέρο, τον σταχτιάρη, τον γιατρό, τον τσιγγάνο κ.ά. Κουδουνάτοι, Γενίτσαροι, Μασκαράδες, Μούσκαροι, Καρνάβαλοι, Μπούλες, είναι κάποιοι από τους χαρακτήρες που συναντάμε σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας.
Τα δρώμενα και οι μεταμφιέσεις της Αποκριάς στον αγροτικό και αστικό χώρο παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές. Τα αγροτικά δρώμενα αποτελούσαν μαγικές πράξεις και ενέργειες για την υποβοήθηση της φύσης να καρποφορήσει.
Στα αστικά κέντρα είχαν πιο κοσμικό χαρακτήρα κι ήταν μια ευκαιρία για ξεφάντωμα, χορό!
(περισσότερα…)
