Τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων αποτελούν μία εκπαιδευτική δράση που εστιάζει στην καλλιέργεια ψηφιακών δεξιοτήτων, δεξιοτήτων ζωής, μάθησης, δεξιοτήτων τεχνολογίας και επιστήμης χρησιμοποιώντας σύγχρονες μεθόδους μάθησης.
Το παρόν πρόγραμμα εντάσσεται στον κύκλο “Ενδιαφέρομαι και ενεργώ-Κοινωνική συναίσθηση και ευθύνη“, πιο συγκεκριμμένα στην επιμέρους θεματική ενότητα της προώθησης του αλληλοσεβασμού και της συνεργασίας και απευθύνεται σε μαθητές νηπιαγωγείου.
Εργαστήριο 1ο: Ας γνωριστούμε παίζοντας
Τα παιδιά προετοιμάζονται κινητικά, επικοινωνούν μέσα από την κίνηση και συνεργάζονται για να επιτύχουν. Παίξαμε διάφορα παιχνίδια όπως το “χαλασμένο τηλέφωνο”, την “καυτή πατάτα” και το “Βασιλιά Βασιλιά με τα 12 σπαθιά”!
Εργαστήριο 2ο: Φτιάχνουμε τους κανόνες της ομάδας μας
Επιδιώκεται η δημιουργία κανόνων εύρυθμης λειτουργίας της ομάδας, αναγνώριση θετικών χαρακτηριστικών και δεξιότητες που έχει ο εαυτός μας και ο άλλος καθώς και η ανεκτικότητα απέναντι στον άλλον. Η δραστηριότητα αυτή αφορά την δημιουργία από τα παιδιά του «Συμβολαίου της ομάδας»! Πρόκειται για δραστηριότητα στην ολομέλεια με συζήτηση, όπου καταγράφησαν οι κανόνες εύρυθμης λειτουργίας της Ομάδας και αποτυπώθηκαν!
Εργαστήριο 3ο: Η αρχική μου ιδέα..
Τα παιδιά καλούνται να εκφράσουν τις αρχικές τους ιδέες μέσα από το σχέδιο και την προφορική παρουσίαση των σχεδίων, να αναστοχαστούν και να αξιολογήσουν τις στρατηγικές επικοινωνίας και συνεργασίας που αξιοποιούν. Επιδιώκεται η ανίχνευση αρχικών ιδεών των παιδιών για την έννοια της συνεργασίας και καταγραφή αυτών από τη νηπιαγωγό ατομικά.
Στον ελεύθερο χώρο είχαν τοποθετηθεί αραιά απλωμένα παντού πράσινα χαρτιά Α4 και πάνω σε κάθε χαρτί είχε τοποθετηθεί μία μολυβοθήκη με διάφορους μαρκαδόρους. Τα χαρτιά και οι μολυβοθήκες ήταν τόσα όσα και τα παιδιά της τάξης. Η νηπιαγωγός με τη χρήση δύο ξύλων έδινε διάφορους ρυθμούς για περπατήματα στα παιδιά. Η οδηγία ήταν κάθε παιδί να κινείται μόνο του διατηρώντας τη σιωπή του περνώντας ανάμεσα από τα απλωμένα στο πάτωμα χαρτιά ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΑ ΠΑΤΑΕΙ και ανάμεσα από τους άλλους. Κατά τη διάρκεια της κίνησής του δεν έπρεπε να αγγίζει ούτε να μιλά στους άλλους.
Στο τελευταίο σταμάτημα της μουσικής κάθε παιδί επέλεξε σε ποιο πράσινο χαρτί θα σταθεί και κάθησε δίπλα στο χαρτί. Ζητήθηκε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν ό,τι τους έρχεται στο μυαλό όταν ακούνε τη λέξη συνεργασία.
Εργαστήριο 4ο: Ικανότητες Επικοινωνίας
Τα παιδιά καλούνται να επικοινωνήσουν μέσα από διάφορες συμβάσεις με κινήσεις, ήχους, γλώσσα του σώματος, ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς και να συνεργαστούν σε δυο επίπεδα, ανά ζεύγη ή σε μικρές υποομάδες. Σε αυτό το εργαστήριο επισκέφτηκαν την τάξη μας εξωγήινοι με πολύ όρεξη για επικοινωνία και παιχνίδι.
Δραστηριότητα 1η: «Καλωσορίζοντας τους εξωγήινους! » (Δραστηριότητα συνεργασίας ανά ζεύγη, ελεύθεροι αυτοσχεδιασμοί και τεχνικές θεάτρου).
Οι μαθητέ/-τριες είχαν χωριστεί σε δύο ομάδες επιλέγοντας εάν θέλουν να είναι στην ομάδα των εξωγήινων ή στην ομάδα των ανθρώπων/γήινων. Επρεπε να είναι ένας εξωγήινος και ένας γήινος μεταφραστής σε κάθε ζευγάρι. Είχε διαμορφωθεί ένας χώρος με ένα κόκκινο μεγάλο πανί όπου ο γήινος καλωσόριζε τον εξωγήινο, η οδηγία ήταν ότι ο εξωγήινος μιλά σε μία γλώσσα ακαταλαβίστικη (αυτοσχεδιάζοντας φυσικά) και έλεγε μία ή δύο προτάσεις, έκανε παύση δίνοντας χρόνο στον γήινο μεταφραστή του να μεταφράσει στο κοινό όσα έχει ακούσει από τον εξωγήινο.
Δραστηριότητα 2η: «Οι Κοντοπυθαρούληδες-εφευρέτες μας δίνουν οδηγίες από μακριά!» (Δραστηριότητα συνεργασίας σε υποομάδες. Δραστηριότητα αυτοσχεδιασμού και κατασκευής).
Αυτή η δραστηριότητα είναι σε συνέχεια της προηγούμενης και ακριβώς μέσα στην ίδια θεατρική σύμβαση με τους εξωγήινους. Η διαφορά είναι τώρα ότι μέσα στη σύμβαση υπάρχει επιπλέον η εξής ιστορία: «Οι εξωγήινοι και οι γάτες τους άφησαν στον πλανήτη τους, τους μοναδικούς κατοίκους που ξέρουν να μιλούν στη γλώσσα μας. Αυτοί οι κάτοικοι είναι εφευρέτες είναι οι Κοντοπυθαρούληδες-εφευρέτες! Αυτοί λοιπόν, έχουν εφεύρει διάφορες μηχανές που είναι πολύ βοηθητικές ειδικά για τα παιχνίδια των παιδιών! Το πρόβλημα είναι ότι οι Κοντοπυθαρούληδες-εφευρέτες έμειναν στη Χώρα τους στον πλανήτη τους και ο μόνος τρόπος να μας δώσουν τις οδηγίες είναι να μιλήσουμε μέσα από ασυρμάτους.
Τα παιδιά σε αυτό το σημείο διάλεξαν εάν θέλουν να είναι στην ομάδα των Κοντοπυθαρούληδων-εφευρετών ή θέλουν να είναι στην ομάδα των παιδιών που θα πάρουν οδηγίες από τους εφευρέτες μέσω ασυρμάτου χωρίς να τους βλέπουν. Τα παιδιά θα έπρεπε να εκτελέσουν τις εντολές από τους εφευρέτες, είχαν διαθέσιμα ανακυκλώσιμα υλικά έτσι ώστε, σύμφωνα με τις οδηγίες που άκουσαν, να κατασκευάσουν τις μηχανές. Αφού λοιπόν επέλεξαν ομάδες, το κόκκινο πανί που είχε χρησιμοποιηθεί στην προηγούμενη δραστηριότητα υψώνεται έτσι ώστε να κρύψει τους Κοντοπυθαρούληδες-εφευρέτες από πίσω.
Σκοπός είναι να μην υπάρχει οπτική επαφή μεταξύ των εφευρετών και των παιδιών γιατί οι οδηγίες πρέπει να δίνονται υποτίθεται μέσω Ασυρμάτου. Με αυτή τη δραστηριότητα παρατηρήθηκε και καταγράφηκε πως συνεργάστηκαν τα παιδιά τόσο μεταξύ τους στην ίδια ομάδα, όσο και ανάμεσα από τις δύο ομάδες χωρίς οπτική επαφή.
Στη συνέχεια τα παιδιά καλέστηκαν να κάνουν αυτό-αξιολόγηση επιλέγοντας ένα από τα τρια προσωπάκια αυτό-αξιολόγησης για ν’ ανακαλύψουμε τη γενική αίσθηση επιτυχίας ή μη της συνεργασίας τους.(τα κατάφερα ικανοποιητικά-μέτρια-καθόλου).
Τέλος της δραστηριότητας αυτής, τα παιδιά συμπλήρωσαν ένα φύλλο εργασίας με θέμα τους “εξωγήινους” αξιοποιώντας τη ρουτίνα σκέψης “Χρώμα-Σύμβολο-Εικόνα”.
Εργαστήριο 5ο: Συνεργασία σε ομάδες
Στόχος είναι να αναπτύξουν τα παιδιά δεξιότητες συνεργασίας σε μεγάλες ή μικρότερες ομάδες. Επιπλέον, να είναι σε θέση να αξιολογούν τους τρόπους με τους οποίους συνεργάστηκαν ή όχι, εντοπίζοντας σημεία που διευκόλυναν ή δυσκόλεψαν τη συνεργασίας τους.
Διαβάσαμε το παραμύθι “Η Σκάλα της Αγάπης” της Γιολάντας Τσορώνη-Γεωργιάδη έπειτα συζητήσαμε για την αξία της Συνεργασίας και πόσο σημαντικό ρόλο έχει στη ζωή μας. Στη συνέχεια, μιμηθήκαμε και λεκτικά και με κινήσεις τα ζώα-ήρωες της ιστορίας μέχρι που συνεργαστήκαμε όλοι να φτιάξουμε τη δική μας σκάλα της Αγάπης και να σηκώσουμε το αστέρι ψηλά στον ουρανό.
Ενώ δεν έλειψαν στιγμές συνεργασίας και κατά την ελεύθερη ώρα του παιχνδιού, προφανώς επηρεασμένα από την προηγούμενη δραστηριότητά μας με τη Σκάλα Αγάπης, αφού μια μικρή ομάδα παιδιών των τριών ατόμων κατασκεύασε μια καμηλοπάρδαλη και ένα ακόμα παιχνίδι που πρέπει να “κουμπώσουν” τα ζώα μεταξύ τους, παιχνίδια που είναι διαθέσιμα στα παιδιά κατά την ώρα του ελεύθερου παιχνιδιού.
Εν συνεχεία με αφορμή το παραμύθι, κλείσαμε τη δραστηριότητα με τα παιδιά να φτιάχνουν σε ένα φύλλο εργασίας τη δική τους προσωπική Σκάλα Αγάπης, ζωγραφίζοντας τους δικούς τους ανθρώπους που τα βοηθούν όταν χρειάζεται.
Εργαστήριο 6ο: Ενσυναίσθηση – Επίλυση Συγκρούσεων – Φιλία
Στόχος του εργαστηρίου είναι να εμπλακούν τα παιδιά σε δραστηριότητες υποθετικών πραγματικών καταστάσεων που περιέχουν προβλήματα διαφωνιών ή συγκρούσεων, να προσπαθήσουν να καταλάβουν, να κατανοήσουν τους άλλους και να συνεργαστούν ώστε να βρουν τρόπους να επιλύσουν τις συγκρούσεις.
Ξεκινήσαμε τη μέρα μας με μουσική, με το τραγούδι “Διαξιφισμοί” του Μάριου Φραγκούλη, που σχετίζεται το περιεχόμενό της με συγκρούσεις και διαφωνίες.
Στη συνέχεια παρατηρήσαμε μια φωτογραφία παιδιών σε έντονη διαφωνία και προσπαθήσαμε να μαντέψουμε την ιστορία που κρύβεται πίσω από την εικόνα. Ο καθένας έδωσε ένα πιθανό τίτλο στην ιστορία της φωτογραφίας αξιοποιώντας την τεχνική της ρουτίνας σκέψης «Τίτλοι».
Στη συνέχεια γίναμε ηθοποιοί και προσπαθήσαμε ν’ αναπαραστήσουμε τα πιθανά συναισθήματα και τις εκφράσεις μας κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας.
Στο τέλος ζωγράφισαν τα παιδιά σε φύλλο εργασίας μια προσωπική τους στιγμή διαφωνίας με κάποιον και κάτω από τη χαρούμενη φατσούλα τη πιθανή της λύση.
7o εργαστήριο: «Η τελική μου ιδέα… ‘στο αυτί’»!
(Δραστηριότητες Αξιολόγησης – Τελικές ιδέες παιδιών)
Στόχος του εργαστηρίου είναι η αποτύπωση των τελικών ιδεών των παιδιών για την έννοια της συνεργασίας και αντιπαραβολή των αρχικών και τελικών ιδεών των παιδιών.
Δραστηριότητα 1η: «Τι γίνεται μετά;» (Δραστηριότητα σύνθεσης ιστορία)
Στην Ολομέλεια διηγήθηκα μία ιστορία για κάποια παρέα που έχουνε πάει μία εκδρομή αλλά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να συνεχίσουν. Οι δυσκολίες ήταν ότι συναντούν κάποια ποτάμια και κι είναι δύσκολο να τα διασχίσουν ή ότι συναντούν ένα άγριο σκύλο μπροστά τους κ.ό.κ. Στόχος ήταν τα παιδιά να συνεχίσουν την ιστορία βρίσκοντας με ποιο τρόπο ήρωες της ιστορίας μπορούν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες βοηθώντας ο ένας τον άλλον και συνεργαζόμενοι. Καταγράφηκε η ιστορία και παρατήρησα τα παιδιά καθώς προσπαθούσαν να συνεργαστούν για να ολοκληρώσουν την ιστορία.
Δραστηριότητα 2η: «Φτιάξτε σε ομάδες το παραμύθι» (Δραστηριότητα εικονογράφησης της ιστορίας σε υποομάδες).
Έπειτα τα παιδιά χωρίστηκαν σε τετράδες ή πεντάδες, πήρανε διαθέσιμα Α5 και μία μολυβοθήκη με ξυλομπογιές και η κάθε ομάδα μοιράστηκε ένα μέρος της ιστορίας και η οδηγία ήταν να εικονογραφήσουν όλο το παραμύθι. Τα παιδιά μέσα στις ομάδες μοίρασαν αρμοδιότητες, κατανόησαν τη δουλειά που έχουν να κάνουν και κατάφεραν να εργαστούν χωρίς να συγκρουστούν αλλά ολοκληρώνοντας αυτό που έχουν αναλάβει.
Έπειτα παρουσίασε κάθε ομάδα στην ολομέλεια το κομμάτι της εικονογράφησης που είχε αναλάβει.
Δραστηριότητα 3η: «Η τελική μου ιδέα… ‘στο αυτί’!»
Στον ελεύθερο χώρο έχουν τοποθετηθεί αραιά απλωμένα παντού πράσινα χαρτιά Α4 και πάνω σε κάθε χαρτί είχε τοποθετηθεί μία μολυβοθήκη με διάφορους μαρκαδόρους. Τα χαρτιά και οι μολυβοθήκες ήταν τόσα όσα και τα παιδιά της τάξης. Με τη βοήθεια δύο ξυλων έδινα διάφορους ρυθμούς για περπατήματα στα παιδιά. Η οδηγία ήταν κάθε παιδί να κινείται μόνο του διατηρώντας τη σιωπή του περνώντας ανάμεσα από τα απλωμένα στο πάτωμα χαρτιά ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΑ ΠΑΤΑΕΙ και ανάμεσα από τους άλλους. Κατά τη διάρκεια της κίνησής του δε έπρεπε να αγγίζει ούτε να μιλά στους άλλους. Όταν ολοκληρώθηκε αυτή η φάση, στο τελευταίο σταμάτημα της μουσικής κάθε παιδί επέλεξε σε ποιο πράσινο χαρτί θα σταθεί και κάθησε δίπλα στο χαρτί. Ζήτησα από τα παιδιά να μου ζωγραφίσουν ό,τι τους έρχεται στο μυαλό όταν ακούνε τη λέξη συνεργασία, για να γίνει αντιπαραβολή των αρχικών με των τελικών ιδεών.
Τέλος, έκλεισε ο κύκλος του συγκεκριμένου εργαστηρίου δεξιοτήτων με ένα φύλλο αυτοαξιολόγησης.