Με τον Καθηγητή Καρδιολογίας ΕΚΠΑ κ. Τούτουζα Κωνσταντίνο .

Οι ερωτήσεις απο τους μαθητές της Α΄ τάξης Λυκείου του Μουσικού Σχολείου Αλεξανδρούπολης στο πλαίσιο του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής (ΘΕΜΑΤΙΚΗ: ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ). 

• κ. Τούτουζα ποιοι  είναι οι βασικοί παράγοντες που καθορίζουν την καλή υγεία  της  καρδιάς;

       Απ: Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν τη πρώτη αιτία θνητότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ως εκ τούτου, η διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την κοινωνία του 21^ου αιώνα. Για την πρόληψη των καρδιαγγειακών συμβαμάτων, είναι αναγκαία η συστηματική αερόβια άσκηση, η σωστή -βασισμένη στα Μεσογειακά πρότυπα- διατροφή, η περιορισμένη κατανάλωση αλκοόλ και η διακοπή του καπνίσματος. Εφαρμόζοντας τα παραπάνω και υιοθετώντας έναν υγιειονοδιαιτητικό τρόπο ζωής, τίθενται τα απαραίτητα θεμέλια για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νόσων.

• Από ποια ηλικία  μπορούν να παρουσιαστούν  προβλήματα σε σχέση  με την καρδιά και τι είδους  μπορεί  να είναι αυτά ; 

       Απ: Τα καρδιαγγειακά προβλήματα μπορούν να εμφανιστούν σε κάθε ηλικία: από τη στιγμή της κυοφορίας του εμβρύου μέχρι και τα βαθιά γεράματα ενός ανθρώπου. Οι συγγενείς, δηλαδή οι υπάρχουσες κατά τη γέννηση, καρδιοπάθειες είναι πιο συχνές από ότι φανταζόμαστε, καθώς περίπου 1/100 νεογνά πάσχουν από κάποιας μορφής συγγενή καρδιοπάθεια. Οι συγγενείς καρδιοπάθειες συνιστούν μια ευρεία κατηγορία καρδιακών νοσημάτων, με ποίκιλες κλινικές εκδηλώσεις. Η καρδιολογική εκτίμηση κατά την βρεφική και παιδική ηλικία είναι καθοριστική για την έγκαιρη διάγνωση και ορθή αντιμετώπιση αυτών των παθήσεων.

• Ποιοι παράγοντες και λανθασμένες συνήθειες μπορεί να υπονομευόσουν την υγεία της καρδιάς , ιδιαίτερα στα παιδιά;

Απ: Η διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο ζωής. Δυστυχώς, η καθιστική ζωή, η κακή διατροφή (κορεσμένα λιπαρά, junk food, κτλ), η κατανάλωση αναψυκτικών και αλκοόλ, το κάπνισμα, το άγχος και η διαβίωση σε μεγαλουπόλεις γεμάτες καυσαέριο, με ελάχιστους χώρους πρασίνου συνιστούν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου. Αν και συνήθως τα καρδιολογικά νοσήματα εκδηλώνονται στις μεγαλύτερες ηλικίες, εντούτοις εκτενείς μελέτες έχουν αναδείξει ότι ο σχηματισμός των αθηρωματικών πλακών και η αθηροσκλήρωση ξεκινούν από την παιδική ηλικία. Ως εκ τούτου, τα παιδιά και οι έφηβοι πρέπει να «εθίζονται» από νωρίς σε έναν υγιή τρόπο ζωής, ώστε να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα πρόωρου καρδιακού θανάτου και να περιορίσουν τα καρδιολογικά νοσήματα με το πέρασμα των ετών.

• Ποιος ο ρόλος της διατροφής και της άσκησης σε σχέση με την  υγεία  της καρδιάς ;

Απ: Η διατροφή και η άσκηση συσχετίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό με τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Η Μεσογειακή διατροφή, δηλαδή η κατανάλωση άφθονων φρούτων, λαχανικών, λευκού και άπαχου κρέατος, ελαιόλαδου κτλ έχει φανεί ότι συνδέεται με καλύτερη καρδιακή λειτουργία και αυξημένο προσδόκιμο επιβίωσης. Αντίστοιχα, η συστηματική αερόβια άσκηση βοηθάει στη διατήρηση της υγείας της καρδιάς και προλαμβάνει τις καρδιαγγειακές νόσους.

• Τι είδους άσκηση θα προτείνατε σε ένα παιδί;

     Απ:  Κάθε μορφή άσκησης στην παιδική και εφηβική άσκηση είναι προτιμότερη από την καθόλου άσκηση. Η επιλογή της άσκησης εξαρτάται από το χαρακτήρα, τις δεξιότητες και τα ταλέντα του κάθε παιδιού και πρέπει να λαμβάνεται σε συνεννόηση μεταξύ του ίδιου και των γονιών του. Σίγουρα, κάποια αθλήματα, στα οποία δεν υπάρχει σωματική επαφή, όπως η κολύμβηση, το τρέξιμο ή η αντισφαίριση φαντάζουν πιο ασφαλή, αναφορικά με πιθανούς τραυματισμούς. Κατά την άποψη μου, η ενασχόληση με τον αθλητισμό δεν προάγει μόνο τη σωματική υγεία αλλά και την ψυχική, αφού μέσω αυτής το παιδί εντάσσεται σε μια ομάδα, δρα βάσει των κανόνων αυτής, κοινωνικοποιείται και ωριμάζει. Ως εκ τούτου, η σύσταση μου είναι η εξατομικευμένη επιλογή μιας ομαδικής αθλητικής δραστηριότητας για το κάθε παιδί.

• Υπάρχουν ομάδες του πληθυσμού για τις οποίες πρέπει  να αποφεύγεται η άσκηση;

Απ: Τα οφέλη της σωματικής άσκησης είναι πολλαπλά, και αφορούν τόσο τη σωματική όσο και ψυχική υγεία. Βέβαια, δεν είναι κατάλληλες όλες οι μορφές άσκησης για όλους! Διαφορετική δραστηριότητα θα ακολουθήσει ένα νέο παιδί, διαφορετική ένας νεαρός ενήλικας, ένας μεσήλικας και ένα ηλικιωμένος. Ελάχιστοι ασθενείς, με συγκεκριμένες μορφές καρδιοπάθειας, προτιμώνται να μην μετέχουν σε ανταγωνιστικό-επαγγελματικό αθλητισμό, αλλά να προτιμούν πιο ήπιες μορφές άσκησης. Η επιλογή του ασκησιολογίου που πρέπει να ακολουθεί ο κάθε καρδιοπαθής ασθενής πρέπει να γίνεται από κοινού με τον καρδιολόγο του.

• Τι περιλαμβάνει ο προαθλητικός ιατρικός έλεγχος και πόσο σημαντικός είναι για τα παιδιά;

Απ: Ο προαθλητικός έλεγχος είναι απαραίτητος και αναγκαίος για την πρόληψη του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε παιδιά και νεαρούς αθλητές. Στα πλαίσια αυτά, το Υπουργείο Υγείας και οι αρμόδιοι φορείς τον καθιέρωσαν ως υποχρεωτικό βάσει νόμου. Ο προαθλητικός έλεγχος βασίζεται στη λεπτομερέστατη και αναλυτική λήψη του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού του παιδιού. Η ύπαρξη συμπτωμάτων, όπως δύσπνοια, αίσθημα παλμών, θωρακικό άλγος ή λιποθυμικών επεισοδίων, αποτελούν ανησυχητικά ευρήματα και απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση. Επιπλέον, ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος συγγενούς του παιδιού σε νεαρή ηλικία συνιστά μια επιπρόσθετη αιτία, για την οποία θα πρέπει να διερευνηθεί ο νέος αθλητής. Η φυσική εξέταση της καρδιάς και η πραγματοποίηση ηλεκτροκαρδιογραφήματος συμπληρώνει τον προαθλητικό έλεγχο, ο οποίος συνοδεύεται από την διενέργεια υπερηχοκαρδιογραφήματος, όποτε αυτό κρίνεται αναγκαίο από τον θεράποντα ιατρό.

• Παρατηρείτε σήμερα κάποια αύξηση στα καρδιολογικά προβλήματα στον νεανικό πληθυσμό  και εάν ναι αυτό που οφείλεται το γεγονός αυτό;

  Απ: Πράγματι, οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι συχνότερες σήμερα στα παιδιά και τους νέους. Η αυξημένη επίπτωση δεν συνδέεται σε τόσο μεγάλο βαθμό με τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής, αφού η επίδραση αυτού εμφανίζεται κάποιες δεκαετίες αργότερα. Σήμερα, η πρόοδος της τεχνολογίας και της ιατρικής βοηθούν τον σύγχρονο καρδιολόγο να διαγνώσει έγκαιρα και με μεγαλύτερη ακρίβεια συγγενείς καρδιοπάθειες. Παράλληλα, η εξέλιξη της γενετικής έχει συμβάλλει στην διάγνωση γενετικών καρδιακών νοσημάτων. Με άλλα λόγια, δεν έχει αυξηθεί τόσο η επίπτωση των νοσημάτων όσο η δυνατότητα μας να τα διαγιγνώσκουμε.

• Άσκηση και COVID-19 . Ποια η σχέση σε προληπτικό επίπεδο;

  Απ: Αισίως κλείνουμε δύο χρόνια με την πανδημία της COVID-19. Είναι, πια, επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η συστηματική άσκηση συνδέεται με ελαφρύτερη νόσηση από COVID-19, λιγότερες νοσηλείες και θανάτους από τον SARS-CoV-2. Η άθληση, λοιπόν, ωφελεί στην πρόληψη των περισσότερων ασθενειών, μια εκ των οποίων είναι και η λοίμωξη από κορωνοϊο.

• Τελειώνοντας, παρακαλώ να στείλετε ένα μήνυμα  για την υγεία της καρδιάς στα παιδιά ;

             Απ:  Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για το βήμα που μου δόθηκε, ώστε να εκφράσω κάποια πολύ σημαντικά ζητήματα αναφορικά με την καρδιαγγειακή υγεία, την άσκηση και τη σωστή διατροφή. Εν κατακλείδι, θα ήθελα τα παιδιά να θυμούνται ότι η πρόληψη είναι πάντοτε ανώτερη της θεραπείας και ότι η κατάσταση της υγείας τους σε μερικές δεκαετίες εξαρτάται, εν πολλοίς, στον τρόπο ζωής που ακολουθούν κατά την παιδική τους ηλικία.

                                                                                                   Σας ευχαριστούμε !!!