Τα τελευταία χρόνια οι καθημερινές συνήθειες των εφήβων έχουν αλλάξει εξαιτίας των νέων τρόπων διάθεσης του ελεύθερου χρόνου τους (τηλεόραση, διαδίκτυο, βιντεοπαιχνίδια). Οι καθιστικές δραστηριότητες αντικατέστησαν τη σωµατική άσκηση και αυτή η αλλαγή συνέπεσε µε την αύξηση των ποσοστών των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών. Επίσης, τα άτομα που διάγουν καθιστική ζωή είναι γνωστό ότι παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο μεταβολικών και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η επιτυχής υλοποίηση των κατευθυντήριων οδηγιών για σωµατική άσκηση εξαρτάται σε μεγάλο βαθµό από τις αλλαγές των αντιλήψεων και τις αλλαγές στην ατοµική συμπεριφορά. Οι εκστρατείες ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης των εφήβων αποτελούν, συνεπώς, σηµαντικό μέσο προς αυτή την κατεύθυνση.
Η «Άσκηση είναι Φάρμακο- Exercise is Medicine» https://www.exerciseismedicine.org/ είναι ένα διεθνές δίκτυο το οποίο συστάθηκε από τον μεγαλύτερο παγκοσμίως μη κερδοσκοπικό οργανισμό Αθλητικής Επιστήμης και Αθλητιατρικής (American College of Sports Medicine) και την Αμερικάνικη Ιατρική Εταιρεία (American Medical Association), με στόχο την προώθηση της σωματικής άσκησης στο γενικό πληθυσμό και την ενσωμάτωσής της στα εθνικά συστήματα υγείας των χωρών/μελών. Το Ελληνικό Εθνικό Κέντρο «Η Άσκηση είναι Φάρμακο-Ελλάς» https://exerciseismedicine.gr/ είναι μέλος του διεθνούς αυτού δικτύου, με όραμα την ανάδειξη της σημασίας και του ρόλου που έχει η στοχευμένη σωματική άσκηση στην πρόληψη και θεραπεία πολλών ασθενειών ή παθήσεων, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας ή οικονομικής κατάστασης, με ελάχιστο κόστος για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, προς όφελος ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας.
Η τακτική σωµατική άσκηση έχει ως αποτέλεσµα το ανθρώπινο σώµα να αλλάζει µορφολογικά αλλά και λειτουργικά και οι αλλαγές αυτές µπορούν να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εµφάνιση ορισµένων ασθενειών και να βελτιώσουν τη συνολική λειτουργική μας ικανότητα. Σήµερα υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που αποδεικνύουν ότι τα άτοµα που ασκούνται συστηματικά αποκομίζουν πολλά οφέλη για την υγεία τους. Στο πλαίσιο αυτό, το Εργαστήριο Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), http://physiology.med.uoa.gr/ υπό την καθοδήγηση και εποπτεία των κκ. Μιχάλη Κουτσιλιέρη (Καθηγητή Πειραματικής Φυσιολογίας) και Αναστασίου Φιλίππου (Αναπληρωτή Καθηγητή Πειραματικής Φυσιολογίας – Φυσιολογίας της Άσκησης), σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Φυσιολογίας και Άσκησης στην Ιατρική (ΙΕΦΑΙ) http://www.iapem.gr/ και το Εθνικό Κέντρο «Η Άσκηση είναι Φάρμακο-Ελλάς» https://exerciseismedicine.gr/ σχεδίασε και πρότεινε στο Υπουργείο Παιδείας ένα δίωρο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Η άσκηση είναι φάρμακο», με σκοπό την ευαισθητοποίηση των εφήβων για τα οφέλη της άσκησης στην υγεία και απώτερο στόχο τη μείωση της καθιστικής ζωής και την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και της άσκησης στους νέους μας, αφού είναι γνωστό ότι η άσκηση προάγει τη σωματική, πνευματική και ψυχική υγεία.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Η άσκηση είναι φάρμακο» απευθύνεται σε μαθητές ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού και Α΄ Γυμνασίου, έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Παιδείας για τα έτη 2019-20 και 2020-21 και πραγματοποιείται από συνεργάτες του Εργαστηρίου Φυσιολογίας, με την παρουσία εκπαιδευτικού της σχολικής μονάδας, στην αίθουσα διδασκαλίας, δια ζώσης ή εξ’ αποστάσεως, ως εξής:
Η πρώτη διδακτική ώρα περιλαμβάνει συμπλήρωση ερωτηματολογίου που αφορά τις απόψεις και στάσεις των μαθητών σχετικά με την άσκηση και τα οφέλη της. Στη συνέχεια γίνεται προβολή και επεξήγηση ξενόγλωσσου βίντεο (έχει γίνει μετάφραση στα ελληνικά) που αφορά στην επίδραση της άσκησης στο σώμα μας και τις επιπτώσεις της έλλειψής της στον οργανισμό μας.
Τη δεύτερη διδακτική ώρα συζητούνται τα ερωτήματα και αναπτύσσονται τα θέματα που τέθηκαν στο ερωτηματολόγιο, με τη χρήση ειδικά διαμορφωμένης παρουσίασης διαφανειών και ακολουθεί προβολή εκπαιδευτικού βίντεο, το οποίο έχει δημιουργηθεί με τη συμμετοχή μαθητών: του Βαρβάκειου Πρότυπου Γυμνασίου, («Κλέψαμε την Άσκηση»), του Πρότυπου Γυμνασίου Αναβρύτων («Τα οφέλη της άσκησης στην υγεία μας») και του Δημοτικού Σχολείου Καταπόλων Αμοργού («Μπορείς να ασκηθείς οπουδήποτε»). Η εκπαιδευτική παρέμβαση ολοκληρώνεται με συζήτηση και συμπλήρωση φύλλου αξιολόγησης της δράσης από τους μαθητές.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και σχετικές δράσεις ευαισθητοποίησης, προς το παρόν, έχουν πραγματοποιηθεί κυρίως σε σχολεία της Αττικής (Πρότυπο Γυμνάσιο Αναβρύτων, 2ο Γυμνάσιο Μελισσίων, Βαρβάκειο Πρότυπο Γυμνάσιο, 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών, 12ο Γυμνάσιο Αχαρνών, 59ο Δημοτικό σχολείο Αθηνών), αλλά και στο Γύθειο (1ο, 2ο και 3ο Δημοτικό σχολείο). Οι περισσότερες από τις δράσεις αυτές υπάρχουν αναρτημένες στο site του Εθνικού Κέντρου «Η άσκηση είναι φάρμακο-Ελλάς»: https://exerciseismedicine.gr/paideia/ και στο site του ΙΕΦΑΙ: http://iapem.gr/category/5-arxeio-draseon.html
Ας σημειωθεί ότι, εξ’ αιτίας των περιορισμών λόγω πανδημίας, αλλά και για την καλύτερη διάχυση του προγράμματος στην εκπαιδευτική κοινότητα, σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί ένα διαδικτυακό σεμινάριο επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών που ενδιαφέρονται να υλοποιήσουν τη δράση αυτή στη σχολική μονάδα όπου διδάσκουν.
Υπεύθυνη διεξαγωγής του εκπαιδευτικού προγράμματος «Η ΑΣΚΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ»: Φλώρα Ζαράνη, Δρ. Βιολογίας ΕΚΠΑ, ΕΔΙΠ, Εργαστήριο Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πληροφορίες – Επικοινωνία: fzarani@med.uoa.gr
Διαβάστε τη σχετική συνέντευξη στην εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»:
