Παίζω και διαβάζω

 Σπίτι μένω και μαθαίνω

(29 Μαρτίου 2020)

 

Ποιος θα μπορούσε ποτέ να το αμφισβητήσει; Το παιχνίδι είναι το καλύτερο, συναρπαστικότερο, πρωταγωνιστικό μέσο μάθησης για τα παιδιά του Νηπιαγωγείου. Το παιχνίδι είναι τόσο φυσική διαδικασία για τα παιδιά όσο και η ίδια τους η ανάπτυξη. Η σχέση του παιδιού µε το παιχνίδι είναι αµφίδροµη: όσο το παιδί παίζει αναπτύσσει δεξιότητες και όσο αναπτύσσεται βελτιώνει το παιχνίδι του. 

Το παιχνίδι, σύµφωνα µε τη διεθνή βιβλιογραφία, αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της οµαλής ανάπτυξης του παιδιού.  Με το παιχνίδι το παιδί µαθαίνει να εργάζεται και να αγαπά, αλλά και να δοµεί την αυτοεκτίµησή του. Ειδικότερα, το µη δοµηµένο παιχνίδι έχει διαπιστωθεί ότι βοηθά τα παιδιά να αναπτυχθούν σε όλους τους επιµέρους τοµείς: σωµατικά, κινητικά, γνωστικά και κοινωνικά.  Όταν τα παιδιά δεν έχουν την ευκαιρία να παίξουν πολύ και ποιοτικά, η ανάπτυξη αναστέλλεται και προχωρά µε ελλείµµατα.

Τώρα λοιπόν ήρθε η ώρα (αφού δε μπορούμε να κάνουμε κι αλλιώς….) να μείνουμε στο σπίτι, να γίνουμε κι εμείς παιδιά και να παίξουμε με τα παιδιά μας! Αληθινά όμως! Με χαρά, με κέφι, με διάθεση!

Πότε αλήθεια είχαμε τόσο πολύ χρόνο με τα παιδιά μας; Ας μη γκρινιάζουμε και ας εκμεταλλευτούμε όσο περισσότερο μπορούμε αυτό τον πολύτιμο χρόνο μαζί τους!

Με ευχάριστες οικογενειακές δραστηριότητες και  έξυπνο και δημιουργικό παιχνίδι στο οποίο θα εμπλακεί, ει δυνατόν, όλη η οικογένεια. Γιατί είναι άλλο πράγμα να ζητήσουμε από το παιδί να πάρει ένα από τα παιχνίδια του και να παίξει ήσυχα σε μια γωνιά και άλλο να καθίσουμε μαζί του, να φτιάξουμε κατασκευές, παζλ, χειροτεχνίες ή να παίξουμε το παιχνίδι που θα μας ζητήσει ή να του προτείνουμε εμείς μερικά παιχνίδια όπως τα παρακάτω:

Μπόουλινγκ

Όχι δεν χρειάζεται να έχετε ένα σετ μπόουλινγκ στο σπίτι καθώς μπορείτε να το φτιάξετε μόνοι σας. Θα χρειαστείτε μερικά πλαστικά μπουκάλια (ή άδεια κουτιά από γάλα εβαπορέ ή αναψυκτικό) και μια μπάλα. Στήνετε τα μπουκάλια σε σχήμα τριγώνου σημαδεύετε και…. Μπαμ! Όποιος ρίξει τα περισσότερα κερδίζει!

Καυτή πατάτα

Καθήστε στο πάτωμα σε κύκλο. Βάλτε να παίζει ένα τραγούδι και καθόλη τα τη διάρκεια, ο ένας πρέπει να δίνει τον άλλο μια πατάτα όσο πιο γρήγορα γίνεται γιατί “καίει πολύ”!  Όταν η μουσική σταματήσει, ο παίκτης που κρατάει την πατάτα φεύγει από τον κύκλο. Συνεχίστε μέχρι να μείνει μόνο ένας παίκτης και αυτός θα είναι και ο νικητής.

Ψάξε για να το βρεις

Κάθεστε όλοι σε έναν κύκλο,στη μέση βάζετε μερικά αντικείμενα. Ρίχνετε ένα ζάρι κι αυτός που φέρνει το μεγαλύτερο αριθμό θα κρύψει ένα αντικείμενο, την ώρα που οι υπόλοιποι έχουν κλειστά τα μάτια. Αυτός που θα το βρει πρώτος κερδίζει. Νικητής αναδεικνύεται εκείνος που έχει βρει περισσότερες φορές τα κρυμμένα αντικείμενα

Ποιος θα φτιάξει το πιο ψηλό κτίριο;

Εδώ η φαντασία και κάθε είδους ρολό χαρτιού θα σας χρειαστούν. Για να γίνει ακόμα πιο ενδιαφέρον, βάλτε ένα χρονόμετρο για το ποιος θα καταφέρει να φτιάξει πιο γρήγορα ένα κτίριο.

Ψάχνω το λιοντάρι

Μπαίνουμε όλοι σε σειρά ο ένας πίσω από τον άλλο. Επιλέγουμε με κλήρο ή λάχνισμα ποιος θα κάνει το λιοντάρι το οποίο πηγαίνει και κρύβεται σε μια “σπηλιά”.

Ο “αρχηγός” μπαίνει μπροστά και λέει:

Ψάχνω το λιοντάρι

ψάχνω το λιοντάρι

που είναι κρυμμένο

που είναι κρυμμένο

καθόλου δεν το βρίσκω.

Και ξαφνικά μπροστά μου τι;

Ο καθένας λέει ότι σκέφτεται π.χ Ένα ποτάμι!

Δε μπορώ από πάνω!

Δε μπορώ από κάτω!

Ούτε δεξιά, ούτε αριστερά!

Τι θα κάνω;

Όλοι κάνουν υποθέσεις! Χαμός!

Κάποιος θα βρει μια καλή απάντηση (θα περάσουμε από τη γεφυρα, θα κολυμπήσουμε, θα πετάξουμε κτλ)

Το κάνουμε με παντομίμα και κάποιες αυτοσχέδιες κατασκευές πχ δύο καρέκλες για γέφυρα πάνω από το ποτάμι και συνεχίζουμε…

Ψάχνω το λιοντάρι

ψάχνω το λιοντάρι

που είναι κρυμμένο

που είναι κρυμμένο

καθόλου δεν το βρίσκω.

Και ξαφνικά μπροστά μου τι;

Το παιχνίδι θα συνεχιστεί με τα διάφορα εμπόδια:

-ψηλά χορτάρια (θα ανοίξω να περάσω ανάμεσά τους)

-λάσπες (θα σκάψω για να μπορέσω να περπατήσω)

-ένα ψηλό βουνό (θα σκαρφαλώσω, βγάλτε τα σχοινιά σας ορειβάτες μου).

-μια σπηλιά (θα μπούμε μέσα) κλπ κλπ

 

Παζλ

Είτε είναι έτοιμα κομμάτια, είτε τα φτιάξετε μόνοι σας, τα παζλ απαιτούν υπομονή και αυτοσυγκέντρωση. Επιλέξτε ένα αγαπημένο θέμα των παιδιών και αρχίστε να …μεγαλουργείτε. Ως επιβράβευση μπορείτε να το κρεμάσετε στο δωμάτιο των παιδιών σας.

Κρυμμένος θησαυρός

Φτιάξτε ένα κυνήγι θησαυρού για μέσα στο σπίτι και παίξτε το! Γράψτε μικρές καρτέλες-γριφους όπου η μία οδηγεί στην άλλη και η τελευταία στο “θησαυρό”, ο οποίος μπορεί να είναι ένα γλυκό, καραμέλες, ένα μικρό καινούριο παιχνίδι κλπ. Οι καρτέλες θα μπορούσαν να λένε:

α) ” ……….. πες μου αν μπορείς ποια είναι η ομορφότερη γυναίκα όλης της γης;” (Καθρέφτη καθρεφτάκι μου, είναι οι λέξεις που λειπουν, απο το παραμύθι της Χιονάτης), Στον καθρέφτη θα είναι η δεύτερη καρτέλα 

β) “πες τρεις φορές”δόντια δύο δόντια” και άντε να τα πλύνεις”, Κοντά στην οδοντόβουρτσα η επόμενη καρτέλα, 

γ) “πόδια; Έχει! πλάτη; Έχει! Κεφάλι; Δεν έχει! Τι είναι; ”  (η καρέκλα) Σε μια καρέκλα η επόμενη καρτέλα και συνεχίζουμε …

Δοκός ισορροπίας

Φτιάξτε «δοκό ισορροπίας», ακουμπώντας στο πάτωμα ένα σχοινάκι. Ζητήστε στα παιδιά να περπατήσουν στη δοκό χωρίς να πέσουν.

Κρυμμένες εικόνες

Πάνω σε λευκά χαρτιά ζωγραφίζουμε με λευκό μολύβι (ή ακόμη καλύτερα λευκό λαδοαστέλ) διάφορες εικόνες όπως ένα δέντρο, αυτοκίνητο, λουλούδι κτλ. Όταν το παιδί δει τα χαρτιά δεν θα φαίνεται κάτι. Θα πρέπει όμως να ανακαλύψει την κρυμμένη εικόνα παίρνοντας ένα χοντρό πινέλο (ή ένα μικρό σφουγγάρι) και νερομπογιές. Μόλις περάσει το πινέλο πάνω στο χαρτί θα αρχίσει σιγά- σιγά να εμφανίζεται η εικόνα.

Έργα τέχνης

Μάζεψε καπάκια, φύλλα, περιοδικά και εφημερίδες, όσπρια και ότι άλλο μπορείς να φανταστείς.. Ζήτησε από το παιδί να σκεφτεί ένα θέμα ώστε να μπορεί να δημιουργήσει με τα υλικά που έχει στη διάθεσή του. Μην το αφήσεις απλά να κόβει και να κολλά χωρίς στόχο. Αφού, διαλέξετε το θέμα μαζί δημιουργήστε ένα έργο τέχνης και έπειτα σκαρφιστείτε μια μικρή ιστορία. Τα παιδιά θα το λατρέψουν και θα ενεργοποιήσουν την δημιουργική τους σκέψη!

 

Ας ακούσουμε ένα παραμύθι

Για τα παιδιά που δε μπορούν ακόμα να διαβάσουν, ένας καλός τρόπος για να απολαμβάνουν τις αγαπημένες τους ιστορίες είναι ακούγοντάς τις. Μπορείτε να τους τις διαβάσετε ή να τις ακούσουν από cd σε ένα cd-player. Επιπλέον, υπάρχουν πολλές επιλογές σε παραμύθια και ιστορίες σήμερα στο διαδίκτυο.

Ας φτιάξουν το δικό τους παραμύθι

Υπέροχη δραστηριότητα είναι  να προσπαθήσουν μόνα τους να φτιάξουν την δική τους ιστορία. Δώσε τους ένα μπλοκ με λευκές σελίδες και τους μαρκαδόρους τους και βοηθήστε τα να ξεκινήσουν την ιστορία τους. Πείτε τους να διαλέξουν ένα αγαπημένο θέμα, γύρω από το οποίο θα περιστρέφεται η ιστορία και αφήστε τα να τη ζωγραφίσουν.

Φτιάξτε φρούριο με μαξιλάρια και σεντόνια.

Ύστερα μπείτε μέσα και παίξτε όσο λαχταράει η ψυχή σας

Φτιάξτε πράγματα με πλαστελίνη – πηλό  και αλατοζύμαρο

Το ζυμαράκι και ο πηλός αποτελεί μια από τις πιο αγαπημένες ασχολίες των παιδιών τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι.

Τοποθετείστε ένα δίσκο ή ένα σουπλά πάνω στο τραπέζι. Βάλτε το ζυμάρι ή τον πηλό επάνω του και δείξτε στο παιδί πώς να φτιάξει μια μπάλα ρολάροντας το ζυμάρι στην παλάμη του, πώς να δώσει κυλινδρικό σχήμα πιέζοντας και ρολάροντας επάνω στο δίσκο. Δώστε του ένα μαχαίρι ψεύτικο ή κάποιο που δεν κόβει, για να κόβει το ζυμάρι.

Αφήστε το τώρα να πειραματιστεί και με αυτό τον τρόπο θα δυναμώσει την παλάμη αλλά και τα δάκτυλα του.

Εάν θέλει βοήθεια, δείξτε του πώς να φτιάξει ένα φίδι, ένα χιονάνθρωπο, ένα σκουληκάκι, ένα σαλίγκαρο, μικρά κέικ, λουλουδάκια……

Παιχνίδι  μίμησης “ο καθρέφτης”

Γινόμαστε ζευγάρια (ο ένας είναι το παιδί και ο άλλος ο καθρέφτης) και στεκόμαστε ο ένας απέναντι από τον άλλο. Αυτός που είναι παιδί εκτελεί διάφορες αυθόρμητες κινήσεις και ο καθρέφτης καλείται να τις μιμηθεί. Στην εντολή «αλλαγή» ή στο χτύπημα ενός μουσικού οργάνου οι ρόλοι αλλάζουν. 

Παιχνίδι εμπιστοσύνης “η τυφλόμυγα” (παραδοσιακό)

Για να αρχίσει η τυφλόμυγα επιλέγεται με κλήρο ή με λάχνισμα αυτός που θα κάνει την τυφλόμυγα. Ένας από τους συμπαίκτες του του δένει τα μάτια με ένα πανί, συνηθέστερα ένα μαντήλι ή φουλάρι, για να μη βλέπει, και το παιχνίδι αρχίζει. Οι υπόλοιποι γυρίζουν γυρω γυρω από την τυφλόμυγα και την πειράζουν. Εκείνη προσπαθεί να πιάσει κάποιον και κερδίζει μόνο, αν μαντέψει σωστά ποιός είναι αυτός που έπιασε. Για να τον αναγνωρίσει ψηλαφεί τα χαρακηριστικά του προσώπου, τα ρούχα, τα μαλλιά κ.ά. Αυτός που πιάστηκε και αναγνωρίστηκε γίνεται η επόμενη τυφλόμυγα. Αν δεν γίνει σωστά η ταύτιση, τότε το ίδιο άτομο  παραμένει ως “τυφλόμυγα” για άλλον ένα γύρο.

Να μην αφήσω το μπαλόνι να ακουμπήσει το πάτωμα”. 

Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να παίξουν με 2 ή περισσότερα μπαλόνια ταυτόχρονα.

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες ιδέες για παιχνίδια στα παρακάτω σάιτ.

Μπορείτε να διαβάσετε βιβλία on line  στα παρακάτω σάιτ

 

Καλή διασκέδαση και καλή μάθηση

παιχνίδια κίνησης και λόγου στη σκηνή

ΨΕΜΑ Η ΑΛΗΘΕΙΑ;

Τα παιδιά φορούν τη μάσκα του πινόκιο και προσπαθούν με μια μικρή αφήγηση από την καθημερινότητα τους να αναζητήσουν το ψέμα ή την αλήθεια.

ΤΟ ΤΑΜΠΟΥ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ ΜΙΜΗΤΙΚΑ

Τα παιδιά  παίζουν   λέξεις του φθινοπώρου όπως χώμα, δέντρο, βροχή, ομπρέλα, νερό κ.λ.π   εκτελώντας τις μιμητικά

Παιχνίδια Εμπιστοσύνης και Συνεργασίας

Σε ένα Νηπιαγωγεία τα παιχνίδια δεν είναι ποτέ αρκετά και δεν εννοώ φυσικά μόνο τα παιχνίδια σαν αντικείμενο αλλά περισσότερο σαν δραστηριότητα. Η συνάδελφος Νηπιαγωγός υπεύθυνη του Πρωινού Υποχρεωτικού Τμήματος Α’ κ. Κούρτη Ιωάννα, έχει ενθουσιαστεί με τα εξαιρετικά Παιχνίδια Εμπιστοσύνης και Συνεργασίας του Νίκου Γκόβα που ανακάλυψε στο    https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjkoJzuu83QAhVKM5oKHVfqApgQFggcMAA&url=http%3A%2F%2Fdide-anatol.att.sch.gr%2Fperival%2FFAKELOS_THEATRO%2FGovas_3EmpistosiniSynergasia.doc&usg=AFQjCNHtemeqt1bIVHGwO3t2LDeI4GQfdA&bvm=bv.139782543,d.bGs                 

σας τα παραθέτουμε όπως τα βρήκαμε!

  • Στα παιχνίδια αυτά τα μέλη της ομάδας έρχονται σε μεγαλύτερη επαφή με το σώμα τους και με το σώμα των άλλων. Η γνωριμία αυτή των σωμάτων οδηγεί σε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και αίσθημα ευθύνης. Ο εμψυχωτής οφείλει να τονίζει συνεχώς ότι κάθε σώμα έχει θέση στη σκηνή αρκεί να είναι εκφραστικό.
  • Μια δημοφιλής και χρήσιμη σειρά σκήσεων είναι οι λεγόμενες «με δεμένα μάτια». Πρόκειται για μια σειρά παιχνιδιών όπου κάποιοι ή όλοι έχουν τα μάτια τους δεμένα για να μην βλέπουν. Τα παιχνίδια αυτά είναι γνωστά και σαν «παιχνίδια τυφλών» και, εκτός από παιχνίδια εμπιστοσύνης, τα συναντάει κανείς και σαν ασκήσεις των αισθήσεων και της φαντασίας.
  • Με αυτά τα παιχνίδια τα μέλη της ομάδας μαθαίνουν πώς να χαλαρώνουν, να αφήνονται να οδηγηθούν και να οδηγήσουν σε απόλυτη ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Σε ατμόσφαιρα παιχνιδιού και χαράς, ενισχύεται η ομαδικότητα στη λήψη αποφάσεων και η συνεργασία στη λύση των προβλημάτων. Η συνεργασία και η εξέλιξη είναι από τα πρώτα και πιο βασικά στοιχεία που πρέπει να γίνουν απόλυτα κατανοητά για την επιτυχία ενός αυτοσχεδιασμού. Τα μέλη της ομάδας πρέπει να μάθουν πώς να προσθέτουν σε ό,τι προτείνει ο συμπαίχτης τους και να προβάλουν τη δραματική σύγκρουση χωρίς να μπλοκάρουν την εξέλιξη.

Σωτηρία στην αγκάλη σου!

Ένας «κυνηγός» κυνηγάει τους άλλους. Όποιον ακουμπά γίνεται εκείνος «κυνηγός». Ο μόνος τόπος όπου ένα «θήραμα» είναι ασφαλές είναι όταν βρίσκεται στην αγκαλιά ενός άλλου. Απαγορεύεται τα θηράματα να μένουν αγκαλιασμένα πάνω από 4 δευτερόλεπτα.

Παραλλαγή: Το «θήραμα» γλυτώνει από τον «κυνηγό» όταν είναι αγκαλιασμένο με κάποιον άλλον και δεν ακουμπάει στο έδαφος. Ο ένας από τους δυο αγκαλιασμένους δηλαδή, βρίσκεται στον αέρα!

Ο κόμπος

Η ομάδα σχηματίζει κύκλο. Όλοι κλείνουν τα μάτια, απλώνουν τα χέρια τους εμπρός και κινούνται ελαφριά προς το κέντρο μέχρι να πιάσουν τα χέρια κάποιου άλλου. Κάθε χέρι πρέπει να κρατάει ένα μόνο χέρι. Κατόπιν ανοίγουν τα μάτια. Η ομάδα τώρα πρέπει να λύσει τον «κόμπο» στον οποίο είναι δεμένη χωρίς να λυθούν τα χέρια. Απαγορεύονται οι συζητήσεις κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Η επικοινωνία πρέπει να γίνεται με τα μάτια και τα σώματα.

Σχήματα και κόμποι

Η άσκηση αυτή μοιάζει με τον «κόμπο». Η ομάδα ξεκινάει σε κύκλο. Όλοι λένε τα ονόματά τους και πρέπει να θυμούνται οπωσδήποτε ποιος είναι δεξιά και ποιος αριστερά τους. Κατόπιν ο εμψυχωτής ζητάει από την ομάδα να σπάσει τον κύκλο και να περπατήσει ελεύθερα στο δωμάτιο ακούγοντας τις οδηγίες του:   περπατήστε ελεύθερα και σχηματίστε τριάδες, ή κύκλους των 5 ατόμων, ή 2 τετράγωνα & 1 κύκλο, ή ένα αστέρι κ.λ.π. Κάποια στιγμή ο εμψυχωτής θα παγώσει την ομάδα και θα τους ζητήσει να αναζητήσουν με τα μάτια τους αυτόν που βρίσκονταν δεξιά και αριστερά τους στο κύκλο. Θα τους ζητήσει μετά τα τεντώσουν τα χέρια τους και αργά να πιαστούν με τους «γείτονές» τους. Τώρα όλη η ομάδα είναι πάλι ένας «κόμπος» που πρέπει να προσπαθήσει να λυθεί!

 

Παλεύω για να μη νικήσω

Η άσκηση αυτή γίνεται σε ζεύγη. Ο Α και ο Β στέκονται ο ένας απέναντι από τον άλλο με μια νοητή γραμμή ανάμεσά τους στηρίζοντας τα χέρια τους στους ώμους του άλλου. Με το σύνθημα του εμψυχωτή θα αρχίσουν να σπρώχνουν αλλά με σκοπό να μην ρίξουν τον συμπαίχτη τους ούτε να περάσουν τη νοητή γραμμή.  Η σημασία εδώ είναι στη προσπάθεια για ισορροπία ανάμεσα στις δυνάμεις των δύο και στη συνεργασία. Δοκιμάστε την ίδια άσκηση πλάτη-πλάτη ή κεφάλι-κεφάλι , καθιστοί κ.α.

  • Την άσκηση αυτή χρησιμοποίησε αρκετά και ο Αουγκούστο Μποάλ σαν μια προσπάθεια να εκπαιδευτεί ο ηθοποιός στο Forum Theatre ώστε να μην υποχωρεί στις πιέσεις των θεατών-ηθοποιών αλλά να του δίνει τη δυνατότητα να βρίσκει και ασκεί τη δύναμή του (βλέπε στην ενότητα Παιχνίδια Ρόλων και Forum Theatre)
  • Η άσκηση αυτή μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και στην εξάσκηση χορευτών στην αναζήτηση των σημείων ισορροπίας τους όταν διερευνούν τις δυνατότητες που έχουν να παίξουν με το βάρος τους και το βάρος του συμπαίχτη τους.

‘Πιάσ’ τον, πέφτει!’

Η ομάδα σχηματίζει έναν πολύ κλειστό κύκλο. Κάποιος στέκεται όρθιος στη μέση. Με τα μάτια κλειστά, αφήνεται ελαφρά να πέσει προς τα πίσω. Η ομάδα τον συγκρατεί, τον σπρώχνει απαλά, τον ταλαντεύει, τον σηκώνει στον αέρα. Το ίδιο μπορεί να γίνει και σε τριάδες.

Εξέλιξη: Η ομάδα σχηματίζει δύο σειρές των 4 ατόμων αντικριστά, με τα χέρια απλωμένα εμπρός να φτιάχνουν ένα «στρώμα». Ένας άλλος παίρνει φόρα και τρέχοντας πηδάει πάνω στο «στρώμα».

  • Υπομονή, όχι βιασύνη και προσοχή. Η εμπιστοσύνη χτίζεται αργά

 

Οδήγησε τον Τυφλό

Απόκτηση εμπιστοσύνης

α) Η ομάδα χωρίζεται σε ζεύγη, ο Α οδηγεί τον Β, που έχει τα μάτια κλειστά. Ο Α είναι πάντα πίσω από τον Β και με τα χέρια στη πλάτη τον μετακινεί απαλά στο δωμάτιο. Μπορεί να υπάρξει μια συμφωνία για τη στροφή δεξιά, αριστερά, το στοπ, κ.λ.π. Εναλλακτικά, ο Α μπορεί να κρατάει τον Β από το μπράτσο.

β) Όταν ο «τυφλός» αισθανθεί ασφαλής, ο εμψυχωτής μπορεί να φωνάξει ΣΤΟΠ και να ζητήσει από τον «οδηγό» να απομακρυνθεί μαλακά και να βρει έναν άλλο «τυφλό» να οδηγήσει. Η διαδικασία της αλλαγής «οδηγών» μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές.

Παραλλαγή: Ο εμψυχωτής καθορίζει ένα φανταστικό χώρο, π.χ. σ’ ένα εγκαταλειμμένο νερόμυλο, στον οποίο θα κινηθεί ένα ζευγάρι. Ο Α έχει τα μάτια κλειστά και ο Β τον οδηγεί. Καθώς προχωρούν χέρι-χέρι, ο Β περιγράφει τι βλέπει και ο Α συμπληρώνει με όσα ακούει, μυρίζει κ.λ.π. Όλα αυτά από τη φαντασία τους..

  • Σε αυτή τη παραλλαγή η άσκηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν άσκηση φαντασίας.

Αγώνες Τυφλών

α) Ο «οδηγός» μπορεί να οδηγεί τον «τυφλό» με εντολές από κάποια απόσταση, π.χ. τρία βήματα εμπρός/στοπ/στροφή δεξιά/ δύο μικρά βήματα πλάγια κ.λ.π. Με τον τρόπο αυτό ο «τυφλός» μπορεί να οδηγηθεί ανάμεσα σε διάφορα αντικείμενα στο δωμάτιο. Ο εμψυχωτής μπορεί να βάλει και όρους ώστε το παιχνίδι να μοιάζει με αγώνα ταχύτητας και ακριβείας ανάμεσα στα ζευγάρια, π.χ. να οριστεί μια διαδρομή ανάμεσα σε αντικείμενα, να αξιολογείται αν κάποιος ακουμπήσει τα αντικείμενα κ.ά. Αντί για λέξεις, οι οδηγίες μπορεί να δίδονται με χαρακτηριστικούς ήχους. Μπορεί δηλαδή να δημιουργηθεί ένας «μουσικός κώδικας» επικοινωνίας ανάμεσα στον «οδηγό» και τον «τυφλό».

β) Μπορεί να προστεθούν και θεατρικά στοιχεία, όπως π.χ. ο «τυφλός» να είναι κάποιος χαρακτηριστικός τύπος ή ήρωας γνωστού έργου και να έχει ένα συγκεκριμένο περπάτημα. Μπορεί να ζητηθεί να χρησιμοποιήσει στην πορεία του κάποια ρούχα ή άλλα αντικείμενα ή ακόμα και να λέγει κάποιο μονόλογο (δύσκολο) ή ένα τραγούδι (πιο εύκολο). Όλα αυτά ακολουθώντας τις οδηγίες του «οδηγού».

γ) Μια παραλλαγή θα ήταν ένας «τυφλός» να προσπαθήσει μόνος του να περάσει ανάμεσα από μια σειρά καρεκλών χωρίς να τις ακουμπήσει. Η άσκηση αυτή πρέπει να γίνει σε απόλυτη ησυχία.

Χορεύοντας στα τυφλά

Η ομάδα χωρίζεται σε ζεύγη και οι δύο είναι με τα μάτια κλειστά. Ο Β βρίσκεται πίσω από τον Α, που οδηγεί με τους ήχους μιας μουσικής. Το ζευγάρι πρέπει να συντονιστεί και να υπάρξει εμπιστοσύνη.

  • Οι ασκήσεις αυτές, εκτός από ασκήσεις εμπιστοσύνης, είναι επίσης χρήσιμες για την βελτίωση της προσοχής σε οδηγίες, της συγκέντρωσης και της επικοινωνίας.

Βρες το ταίρι σου

Ένας ήχος μας ενώνει!

Η ομάδα χωρίζεται σε ζεύγη. Συμφωνούν για έναν κοινό, χαρακτηριστικό ήχο, π.χ. σφύριγμα πουλιού, μελωδία κ.λ.π., ο οποίος θα είναι ο τρόπος αναγνώρισής τους. Κλείνουν όλοι τα μάτια και απλώνονται στο χώρο. Κατόπιν προσπαθούν με τη βοήθεια του ήχου τους να βρουν το ταίρι τους. Περιμένουν μέχρι να βρεθούν όλοι.

Ένα χρώμα μας ενώνει!

Ο εμψυχωτής μοιράζει σε όλους κρυφά χρώματα, φροντίζοντας να υπάρχουν πάντα δύο άσπρα, δύο μαύρα, κ.λ.π. Κατόπιν καθένας πρέπει να βρει το ταίρι του που έχει το ίδιο χρώμα. Αυτό θα γίνει όταν όλοι αυτοσχεδιάσουν σωματικά το χρώμα τους, π.χ. αν δύο μέλη της ομάδας έχουν μπλε, ο ένας αυτοσχεδιάζει κολύμπι ή θάλασσα, ενώ ο άλλος τη σημαία ή κάτι άλλο!

  • Άσκηση φαντασίας και αυτοσχεδιασμού.

Αντιγράφοντας τους άλλους!

Όλοι ν’ αντιγράψουμε τον…’ : Ο εμψυχωτής ζητάει από ένα μέλος της ομάδας να περπατήσει στο χώρο με ένα χαρακτηριστικό τρόπο. Οι υπόλοιποι μιμούνται το περπάτημα. Συνήθως η οδηγία είναι: ‘Ν’ αντιγράψουμε όλοι τον…’.  Καθένας έχει την ευκαιρία να ηγηθεί δοκιμάζοντας διαφορετικούς τρόπους περπατήματος. Οι υπόλοιποι αντιγράφουν με ακρίβεια.

  • Προσοχή, όποιος ακούσει το όνομά του δεν πρέπει να σταματήσει την κίνησή που ήδη κάνει για να σκεφτεί πως να συνεχίσει.

Παίζοντας τη φανταστική μπάλα : Καθένας έχει υιοθετήσει ένα τρόπο να παίζει με μια φανταστική μπάλα. Οι κινήσεις που θα επιλέξει να είναι σταθερές και χαρακτηριστικές ενός παιχνιδιού έστω και φανταστικού. Όλοι κινούνται στο χώρο παίζοντας με τη «μπάλα» τους μέχρι που θα συναντήσουν κάποιον και θα αντιγράψουν τις δικές του κινήσεις. Επαναλαμβάνεται το ίδιο για αρκετή ώρα ώστε να δοθεί  δυνατότητα σε όλους να αντιγράψουν τις κινήσεις-παιχνίδι όλων. Στο τέλος μπορεί καθένας να ξαναγυρίσει στο δικό του αρχικό παιχνίδι.

Εμπρός όλοι να…’: Κάποιος φωνάζει: «εμπρός όλοι να…» προσθέτοντας μια πράξη. Οι υπόλοιποι φωνάζουν «ναι, όλοι» και κάνουν αυτό που ζήτησε, μέχρι κάποιος άλλος να φωνάξει κάτι άλλο, πχ. Ο Α φωνάζει «εμπρός όλοι να κάνουμε το αεροπλάνο», η ομάδα απαντά «ναι, όλοι», και κάνουν το αεροπλάνο μέχρι κάποιος να φωνάξει: «εμπρός όλοι να γελάσουμε δυνατά», η ομάδα  «ναι, όλοι» και γελάνε δυνατά κ.ο.κ. Βέβαια, αν η οδηγία είναι «εμπρός όλοι να αγκαλιάσουμε τον Κώστα» και ο Κώστας δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο, μπορεί να απαντήσει αμέσως με ένα άλλο «εμπρός όλοι να…» και να στρέψει την ομάδα αλλού.Ο εμψυχωτής προσέχει τι περιορισμούς βάζει για να αποφύγει τις υπερβολές

Μ’ ένα σφίξιμο στο χέρι!

Η ομάδα χωρίζεται στα δύο. Σχηματίζουν δύο γραμμές η μια απέναντι στην άλλη σε κοντινή απόσταση. Κατόπιν όλοι γυρίζουν προς τα έξω και πιάνονται από το χέρι (η κάθε γραμμή χωριστά).  Στη μια άκρη των δυο σειρών βρίσκεται ο εμψυχωτής ανάμεσα στους πρώτους των δυο ομάδων με ένα κέρμα. Στη άλλη άκρη των σειρών ανάμεσα στους δυο τελευταίους των ομάδων βρίσκεται το «έπαθλο» π.χ. τα κλειδιά.  Ο εμψυχωτής θα στρίψει το κέρμα και θα έχει συμφωνηθεί ότι όταν έρθει π.χ. «γράμματα» αρχίζει ο αγώνας, δηλαδή οι πρώτοι θα σφίξουν το χέρι του διπλανού στην ομάδα τους μέχρι να φτάσει το «μήνυμα» στον τελευταίο στην άλλη άκρη. Αυτός τότε θα πρέπει να αρπάξει το έπαθλο. Προφανώς κερδίζει η ομάδα που είναι πιο συγκεντρωμένη και αντιδρά πιο γρήγορα. Κατόπιν οι τελευταίοι έρχονται στην πρώτη θέση και ξαναρχίζει το παιχνίδι.

Η αξία της συνεργασίας

Το παιχνίδι με το «Όχι», το «Ναι αλλά», το «Ναι και»

Η ομάδα χωρίζεται σε ζεύγη.

α) Ο Α προτείνει κάτι στον Β, ο οποίος αρνείται συνεχώς με το Όχι, π.χ.      Α: Πάμε σινεμά; Β: Όχι, βαριέμαι, Α: Πάμε για μπάλα, Β: Όχι, πονάει το πόδι μου, κ.ο.κ. Οι ρόλοι του Α και του Β αντιστρέφονται. Μετά  ακολουθεί συζήτηση για τη δυσκολία να αναπτυχθεί μια συζήτηση με τέτοιο τρόπο.

β) Ο Α προτείνει και ο Β απαντάει ξεκινώντας με το «Ναι, αλλά…», π.χ. Α: πάμε σινεμά; Β: Ναι, αλλά δεν με αφήνει η μητέρα μου κ.ο.κ.. Οι δυσκολίες παραμένουν, έστω κι αν η άρνηση γίνεται ευγενικά.

γ) Τέλος, ο Α προτείνει και ο Β απαντά ξεκινώντας με «Ναι, και…», π.χ.      Α: Πάμε σινεμά; Β: Ναι, και θα τηλεφωνήσουμε και στον Γιώργο, Α: Ναι, και θα πάμε μετά για φαγητό, κ.ο.κ.

  • Οι αυτοσχεδιασμοί για να προχωρήσουν έχουν ανάγκη από συνεργασία. Οι παίκτες προσθέτουν, δεν εμποδίζουν ούτε καταστρέφουν ό,τι ο συμπαίχτης τους φτιάχνει ή προτείνει.

Άκουσε και πέστο

Ι) Πώς είναι να ακούμε μια αληθινή ιστορία;  Η ομάδα χωρίζεται σε ζεύγη: Ο Α διηγείται δύο φορές στον Β μια μικρή αληθινή ιστορία του. Την πρώτη φορά ο Β έχει μυστική οδηγία να μην προσέχει καλά το συνομιλητή του. Τη δεύτερη φορά προσέχει ειλικρινά. Κατόπιν σχολιάζουν τα αισθήματα που γεννιούνται σε κάθε περίπτωση. Μετά ο Β αναμεταδίδει την ιστορία του Α στους υπόλοιπους. Ο Α σχολιάζει κατά πόσο είναι ακριβής.

ΙΙ). Η ομάδα χωρίζεται σε ζεύγη και ετοιμάζεται για ένα μικρό αυτοσχεδιασμό. Ο εμψυχωτής δίνει οδηγίες στον καθένα χωριστά, π.χ. στον Α δίνει το ποιος είναι (ιδιότητα, ηλικία κ.λ.π.) ενώ στον Β δίνει το πού βρίσκονται (σε μπαρ, στο τρένο κ.λ.π.) και ίσως τι σχέση έχουν μεταξύ τους (αδέλφια, αντίζηλοι κ.λ.π.). Είναι φανερό ότι για να ξεκινήσει και εξελιχθεί ο αυτοσχεδιασμός πρέπει και οι δύο να ακούν προσεχτικά ο ένας τον άλλον.

Αποδοχή ή Μπλοκάρισμα;

Όπως και στα παραπάνω παιχνίδια ένας αυτοσχεδιασμός έχει περισσότερες ελπίδες να εξελιχθεί με την «αποδοχή». Μόνο με πολύ έμπειρους ηθοποιούς το «μπλοκάρισμα» μπορεί να φέρει τον αυτοσχεδιασμό σε νέα επίπεδα με δραματική ένταση και απρόσμενη κατάληξη π.χ.

Το τηλεφώνημα

Η ομάδα χωρίζεται σε ζεύγη τα οποία κάθονται σε καρέκλες, με γυρισμένες πλάτες, ώστε να μη βλέπουν τα πρόσωπά τους. Ο Α ξεκινάει ένα τηλεφώνημα και ο Β απαντάει

α) με αποδοχή π.χ

Α: Γεια σου, γιατρέ, πήρα τις εξετάσεις…

Β: Περάστε με την γυναίκα σας να τις δούμε …. κ.λ.π

Α: ………

β) με μπλοκάρισμα π.χ.

Α: Γεια σου, γιατρέ, πήρα τις εξετάσεις…

Β: Δεν είμαι γιατρός… (Μπλοκάρισμα. Δύσκολα θα συνεχίσει ο Α.)

Δοκιμάστε το μπλοκάρισμα, προσπαθώντας να αναπτύξετε τον αυτοσχεδιασμό.

 

Στο Εστιατόριο

A: Λυπάμαι δεν μπορείς να περάσεις(δεν φαίνεται να προχωράει τίποτα)

B: Γιατί όχι;                                                               (προσπαθεί …)

A: Γιατί έτσι λέω εγώ!                                                (εξακολουθεί να μπλοκάρει)

B: Ναι, αλλά είμαι ο φίλος του ιδιοκτήτη       (προσπαθεί …)

  • Ο εμψυχωτής μπορεί να προτείνει πολλούς αυτοσχεδιασμούς σε ζεύγη όπου τη μια φορά να παίζονται με αποδοχή και τη άλλη με μπλοκάρισμα π.χ. υπάλληλος και πελάτης εστιατορίου, δυο αλπινιστές στο βουνό, δυο ειδικοί στην ανατίναξη βομβών, δυο κλέφτες κ.ά. Είναι φανερό ότι σημασία έχει η συνεργατικότητα, οι ανοιχτές προτάσεις, η αποδοχή και η εξέλιξη της πρότασης του άλλου, η φαντασία που λειτουργεί ομαδικά.

Βοήθεια!

α) Η ομάδα σχηματίζει κύκλο και ο εμψυχωτής περιγράφει μια προβληματική κατάσταση, όπου κάποιος χρειάζεται βοήθεια, π.χ. χάλασε το αυτοκίνητο στη μέση του δρόμου ή μόλις σε μάλωσε ο καθηγητής στο σχολείο ή μόλις σου κάηκε το φαγητό που ετοίμαζες για κάποιον, κ.ά.

β) Ο πρώτος μπαίνει στον κύκλο και αυτοσχεδιάζει, με λόγο ή χωρίς λόγο, σαν να είναι ο παθών. Ο επόμενος θα μπει για να προσφέρει βοήθεια. Θα μείνει όσο κρατάει ο αυτοσχεδιασμός και μπορεί να βγει για να μπει ο τρίτος να προσφέρει τη βοήθειά του κ.ο.κ. Ο εμψυχωτής μπορεί να ορίσει να είναι, π.χ. μέχρι τρεις κάθε φορά στον αυτοσχεδιασμό και θα κανονίσει τη σειρά έτσι ώστε όλοι να μπουν στον κύκλο.

  • Καλό είναι να δοκιμαστεί πρώτα χωρίς λόγο και με τη βοήθεια μουσικής υπόκρουσης. Δίνεται πάντα έμφαση στην παροχή βοήθειας και την εξέλιξη.
  • Ασκείται η ευαισθησία και αναπτύσσεται η προσοχή και η διαθεσιμότητα

Τι έχει το «μαγικό κουτί»;

Ο Α βγάζει από το «μαγικό κουτί» ένα αντικείμενο που δεν έχει αποφασίσει τι ακριβώς είναι! Οι υπόλοιποι τον «ανακρίνουν» για να προσδιοριστεί ομαδικά τι είναι το αντικείμενο αυτό.

π.χ. Ερώτηση: Τι σχήμα έχει;

ο Α: Χμ, είναι στρογγυλό με μικρά εξογκώματα και..

Ερώτηση: Γεύση έχει;

Ο Α: (δοκιμάζει) Ναι, θέλει λίγο ακόμα.. κ.λ.π.

Παραλλαγή ‘έξω από το παράθυρο’: Με παρόμοιο τρόπο μπορεί κάποιος να περιγράφει τι βλέπει έξω από ένα παράθυρο. Ο ίδιος δεν έχει προαποφασίσει όλες τις λεπτομέρειες, π.χ. παράθυρο σπιτιού, τρένου, ηλικία κ.ά. Όλα αυτά θα έρθουν στο φως με τις ερωτήσεις της ομάδας σαν σε ανακριτική καρέκλα. Η άσκηση αυτή γίνεται και με δύο παίχτες να συνομιλούν μπροστά από ένα παράθυρο χωρίς τίποτε άλλο να είναι προαποφασισμένο.

  • Οι ασκήσεις αυτές της συνεργασίας στηρίζονται στη τεχνική «αντέγραψε και εξέλιξε» με την οποία θα ασχοληθούμε και σε άλλες ενότητες του βιβλίου. Το ζητούμενο πάντα είναι πως η ομάδα θα μπει σε μια διαδικασία όπου όλοι θα συνεισφέρουν στην δημιουργία.

Κάτσε στα γόνατά μου

Η ομάδα μπαίνει σε κύκλο τόσο κοντά, ώστε να ακουμπούν οι ώμοι. Όλοι κάνουν στροφή δεξιά και μετά ένα μικρό βήμα προς το εσωτερικό του κύκλου. Κατόπιν πιάνουν τον μπροστινό τους από τη μέση και με το σύνθημα του εμψυχωτή, όλοι λυγίζουν ταυτόχρονα τα γόνατα, ώστε να κάτσουν στα γόνατα εκείνου που βρίσκεται πίσω τους. Όταν πετύχει αυτό –σπάνια με την πρώτη προσπάθεια- τα χέρια ενώνονται στο κέντρο του κύκλου, οπότε μπορεί να ακουστεί ένα ομαδικό σύνθημα, καθώς όλοι πετάγονται προς τα έξω.

  • Ωραίος τρόπος για να κλείσει ένα μάθημα με μια αίσθηση ομαδικότητας και εμπιστοσύνης.

 

Περισσότερα στο Γκόβας, Ν. (2001). Για ένα νεανικό δημιουργικό θέατρο: ασκήσεις, παιχνίδια, τεχνικές. Αθήνα: Μεταίχμιο