ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
Για τη σωστή παιδαγωγία έγραψε:
«Όποιος επιπλήττει τους νέους χωρίς συγχρόνως να τους παρηγορεί, τους κάνει σκληρότερους. Διότι δεν μπορούν να σηκώσουν το φορτίο των συνεχών ελέγχων (επιπλήξεων) και γι’ αυτό αμέσως και με βιαιότητα αντιδρούν. Για να προλάβουμε λοιπόν τους πόνους που προκαλούν οι έλεγχοι, πρέπει να τους συνοδεύουμε με λόγια καλοσύνης.»
«Δεν είναι άλλη η αιτία διαστροφής των παιδιών, παρά μόνον η μανία των γονιών για τα βιοτικά προβλήματα. Επειδή δηλαδή αποβλέπουν μόνο σ’ αυτά και θεωρούν κατώτερα τα πνευματικά προβλήματα των παιδιών, παραμελούν τα παιδιά τους και τη ψυχική τους καλλιέργεια.»
«Ο καλός δάσκαλος είναι απαλλαγμένος από φθόνο και έπαρση. Θέλει οι αρετές να γίνουν κοινό κτήμα των μαθητών του, θέλει μόνο να τους εξισώσει σε όλα με τον εαυτό του. Αυτό κυρίως είναι το γνώρισμα του πραγματικού δασκάλου, το να συμπάσχει στις συμφορές των μαθητών του, το να θρηνεί και να πενθεί για τα τραύματα αυτών που έχει στην ευθύνη του.»
Για τη φιλία έγραψε:
«Πολύ πιο εύκολα μπορεί κανείς να σηκώσει με τους φίλους του την πιο ανυπόφορη συμφορά παρά μονάχος του την πιο μεγάλη ευτυχία.»
«Θα πω για κάποιον ότι με αγαπά όχι μόνον όταν με επαινεί αλλά και όταν με ελέγχει για να με διορθώσει.»
Για τα ελαττώματα και τις αρετές των ανθρώπων έγραψε:
«Ουδείς φιλόχρυσος εγένετο φιλόχριστος», δηλαδή κανένας άνθρωπος που αγαπάει με πάθος το χρυσάφι, δεν αγάπησε τον Χριστό.
«Η κακία σου προξενεί ευχαρίστηση, που για λίγο διαρκεί, ενώ η αρετή έχει μεν μερικές δυσκολίες αλλά το κέρδος και η χαρά είναι αιώνια.»
Για τη δύναμη ενός και μόνου ανθρώπου έγραψε:
«Ένας και μόνο άνθρωπος με θεϊκή φωτιά στην καρδιά μπορεί να διορθώσει ολόκληρη πόλη.»
ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Για τα παιδιά, την ανατροφή και τη μόρφωσή τους έγραψε:
«Να προσέχουν τα παιδιά με ποιους συναναστρέφονται, να προσέχουν ποιους κάνουν φίλους. Όπως ο μολυσμένος αέρας, όταν τον εισπνεύσουμε, αφήνει μέσα μας χωρίς να τα βλέπουμε μικρόβια της αρρώστιας, έτσι και το κακό περιβάλλον αφήνει μέσα στη ψυχή του παιδιού τη μόλυνσή του.»
«Οι γονείς που έφεραν στον κόσμο τα παιδιά τους πρέπει να φροντίζουν ώστε αυτά να μορφώνονται.»
«Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως αιτία της το θυμό και την οργή.»
«Να χρησιμοποιείς τα βιβλία, όπως η μέλισσα τα άνθη. Γιατί εκείνη δεν πηγαίνει σε όλα τα άνθη και σε αυτά που πηγαίνει, τρυγάει από το καθένα μόνο ό,τι της είναι χρήσιμο.»
«Όπως δεν τρώμε βλαβερές και επικίνδυνες τροφές, έτσι δεν πρέπει να διαβάζουμε ακατάλληλα βιβλία, που καταστρέφουν την ψυχή.»
Για να βοηθήσει τους ανθρώπους να βελτιωθούν, έγραψε:
«Άνθρωπος που δεν συμβουλεύεται άλλον μοιάζει με ακυβέρνητο πλοίο, που έχει παραδοθεί στη δύναμη των ανέμων.»
«Ο άρτος που κατακρατείς ανήκει στον πεινασμένο. Τα ρούχα που εσύ φυλάγεις στις αποθήκες σου ανήκουν σ΄αυτούς που δεν έχουν. Τα παπούτσια που μένουν αχρησιμοποίητα στο σπίτι σου ανήκουν στους ξυπόλυτους.»
« Το χρυσάφι δε βρέθηκε για να δενόμαστε μ΄ αυτό (εννοεί τις χρυσές αλυσίδες και τα κοσμήματα), αλλά για να λύνουμε τους δεμένους (εννοεί τους φτωχούς).»
«Αυτός που σπέρνει ευγένεια, θερίζει φιλία. Αυτός που φυτεύει καλοσύνη, μαζεύει αγάπη.»
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ
Για τη φιλία έγραψε:
«Τίποτα αντάξιο δεν υπάρχει του πιστού φίλου.»
«Σε καμιά περίπτωση της ζωής σου να μην κάνεις φίλο τον άνθρωπο τον πονηρό.»
Επίσης, έγραψε:
«Τη γλώσσα σου καλό είναι να τη συγκρατείς γιατί εύκολα κάνει ζημιά,
και όσο ευκολότερα κινείται τόσο μικρότερο είναι το κέρδος της.»
ΠΟΙΗΜΑΤΑ του Γρηγόριου:
«Είναι ένας άρρωστος βαριά
και φάρμακα πολλά παίρνει για τις αρρώστιες του.
Κι άλλος, υγεία γεμάτος,
χωρίς ούτε ένα φάρμακο.
Ποιον πες μου μακαρίζεις;
Σίγουρα τον γερό κι εσύ κι ο κόσμος όλος.
Έτσι, κι αυτόν που λίγα χρειάζεται,
φτωχός κι αν είναι,
κι όχι αυτόν που κολυμπά σε χρήματα και πάθη.»
«Όταν κάποια προσβολή κάποτε καίει την ψυχή σου,
φέρε στο νου σου τον Χριστό και τα χτυπήματά του
και πόσο μέρος απ’τις πληγές του Κυρίου είναι τούτα
κι αυτό θα είναι το νερό να σβήσεις τη λύπη σου.»
