Γνωρίζω την Ευρώπη Συντροφιά με τους Ζωγράφους – ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΛΥΤΡΑΣ

Κατά τη φετινή χρονιά έχω τη χαρά και την τιμή  να επιλεχθώ στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα “Teachers for Europe”.

Στόχος του εκπαιδευτικού προγράμματος της επιμόρφωσης είναι:

• Η εξοικείωση των εκπαιδευτικών με έννοιες που αφορούν την λειτουργία της ΕΕ
• Η κατανόηση ορισμένων από τα σημαντικότερα θέματα των οικονομικών πολιτικών και της Οικονομικής Διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία της σύγχρονης χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης αλλά και οι τρόποι αντιμετώπισης τους στη νέα πραγματικότητα.

Επιπλέον μέσω των εννοιών αυτών σκοπός είναι:

• να γίνουν χρήσιμο εργαλείο για τους εκπαιδευτικούς προκειμένου να εμφυσήσουν μέσω βιωματικών μεθόδων και εκπαιδευτικών διαδικασιών την αιτουμένη γνώση στους μαθητές τους
• να προετοιμάσουν γνωστικά τους μαθητές της ηλικίας 4-6 ετών για να αντιληφθούν το Παγκόσμιο και Ευρωπαϊκό περιβάλλον καθώς και την προοπτική εξέλιξης που έχουν ατομικά και συλλογικά στο πλαίσιο της Ενωμένης Ευρώπης.

Έτσι στο Νηπιαγωγείο μας αποφασίσαμε να γνωρίσουμε την Ευρώπη παρέα με γνωστούς ζωγράφους της. Το “πως” και με ποιο τρόπο θα το δείτε σιγά σιγά καθώς θα ξεδιπλώνονται οι δράσεις μας.

Πρώτος μας σταθμός η ΕΛΛΑΔΑ με κύριο εκπρόσωπό της το ΝΙΚΗΦΟΡΟ ΛΥΤΡΑ αφού και λόγο Χριστουγέννων θα μπορούσαμε να μελετήσουμε το γνωστό σε όλους μας έργο του: “Τα Κάλαντα”Επιλογή όχι και τόσο τυχαία αφού με την πρώτη ματιά  είναι εμφανής η διαφορετική προέλευση των παιδιών, λόγω της ενδυμασίας, αλλά και η πιθανή διαφορετική φυλετική καταγωγή του τυμπανιστή.

(ΣΗΜ. Η συγκεκριμένη εργασία αποτελεί μια πρόταση της αγαπημένης μου καθηγήτριας κ. Σοφίας Γιαλουράκη (βραβευμένης συγγραφέως από την Ακαδημία Αθηνών) την οποία οργάνωσε σε πρόγραμμα και δραστηριότητες και την υλοποίησε η κ. Βασιλική Κιτσάκη, Σχολική Σύμβουλος ΠΕ Λευκάδας. )

Αρχικά τους έκανα μια πρώτη γνωριμία με την Εθνική Πνακοθήκη

και στη συνέχεια τους  μιλήσα  για το ζωγράφο όπου με απλά λόγια τους διηγήθηκα τη ζωή του:

«Ο Νικηφόρος Λύτρας ήταν γιος ενός λαϊκού μαρμαρογλύπτη και μεγάλωσε στην Τήνο. Το 1850, σε ηλικία δεκαοκτώ ετών, πήγε στην Αθήνα μαζί με τον πατέρα του και γράφτηκε στο Σχολείο των Τεχνών. Το 1860, με υποτροφία του βασιλιά Όθωνα, πήγε στο Μόναχο για να σπουδάσει στη Βασιλική Ακαδημία των Καλών Τεχνών. Το 1862, όταν δεν ήταν πια βασιλιάς ο Όθωνας, το ελληνικό κράτος διέκοψε την υποτροφία που του χορηγούσε και δεν του έστελναν πια χρήματα, αλλά ο πλούσιος βαρώνος Σιμών Σίνας, πρέσβης της Ελλάδας στη Βιέννη, ανέλαβε τα έξοδα των σπουδών του. Το 1879 επισκέφθηκε την Αίγυπτο και τον χειμώνα του ίδιου έτους παντρεύτηκε την Ειρήνη Κυριακίδη, κόρη εμπόρου από τη Σμύρνη. Τον επόμενο χρόνο γεννήθηκε το πρώτο από τα έξι παιδιά τους, ο Αντώνιος. Ακολουθούν τέσσερις ακόμα γιοι — ο Νικόλαος, ο Όθων, ο Περικλής και ο Λύσανδρος — και μία κόρη, η Χρυσαυγή. Ο γιος του Νικόλαος έγινε κι αυτός ζωγράφος με πλούσιο και πολύ σημαντικό. Πέθανε σε ηλικία 72 ετών το καλοκαίρι του 1904, μετά από σύντομη ασθένεια που εικάζεται ότι οφειλόταν σε δηλητηρίαση από τις χημικές ουσίες των χρωμάτων».

Στον Η/Υ και με τη βοήθεια της εφαρμογής  google earth εντοπίζουμε τα μέρη όπου έζησε και σπούδασε ο ζωγράφος.

Στο χάρτη της τάξης εντοπίζουμε την Ελλάδα και τοποθετούμε τη φωτογραφία του Ν. Λύτρα και την Ελληνική Σημαία

Τα παιδιά καλούνται να γίνουν μικροί ντεντέκτιβς και να απαντήσουν στα παρακάτω ερωτήματά μου: (υποστηρικτικό υλικό από “Μια πρόταση της κ. Σοφίας Γιαλουράκη, βραβευμένης συγγραφέως από την Ακαδημία Αθηνών, η οποία οργάνωσε σε πρόγραμμα και δραστηριότητες και την υλοποίησε η κ. Βασιλική Κιτσάκη, Σχολική Σύμβουλος ΠΕ Λευκάδας).

• Παρατηρείστε προσεκτικά τον πίνακα
• Περιγράψτε τι βλέπετε.
• Ποιο είναι το θέμα του;
• Πόσα είναι τα παιδάκια; Περιγράψτε τα χαρακτηριστικά τους και τις εκφράσεις τους
• Πού βρίσκονται;
• Σε ποια εποχή του χρόνου αναφέρεται ο πίνακας;
• Πώς το καταλαβαίνουμε;
• Είναι νύχτα ή μέρα;
• Πώς το καταλαβαίνουμε;
• Πώς είναι ντυμένα τα παιδιά;
• Τι κρατάνε στα χέρια τους;
• Ποια μουσικά όργανα παίζουν;
• Προς τα πού κοιτάνε τα παιδιά; Γιατί;
• Ποιος ακούει το τραγούδι τους;
• Τι χρώμα κυριαρχεί στον πίνακα;
• Τι τίτλο θα βάζατε στον πίνακα;
• Πείτε μια λέξη που νομίζετε ότι ταιριάζει στον πίνακα

Στη συνέχεια τους ζητάω να μαντέψουν

• Τα παιδιά τι σκέφτονται πριν και μετά ή όταν λένε τα κάλαντα;
• Πώς θα ένιωθες αν συμμετείχες και εσύ;
• Αν μπορούσες να μιλήσεις με το ζωγράφο τι θα τον ρωτούσες;
• Αν ο ζωγράφος πρόσθετε κι άλλα πρόσωπα στον πίνακα τι θα του πρότεινες να κάνουν;
• Ποιο πρόσωπο θα αφαιρούσες από τον πίνακα και γιατί;
• Στην αυλή του σπιτιού βρίσκονται πολλά αντικείμενα. Ποια είναι αυτά; Ονομάστε τα
• Τα αντικείμενα αυτά χρησιμεύουν όλα σε κάτι;
• Υπάρχουν κάποια που δεν χρησιμεύουν σε δουλειές του σπιτιού;
• Τότε γιατί ο ζωγράφος τα έβαλε σε αυτή τη θέση; Τι σκέφτεσαι;
• Που βρίσκεται το όνομα του ζωγράφου;
• Ο μεγάλος κουβάς που είναι πεταμένος στην αυλή σε τι χρησιμεύει;
• Πού έχεις συναντήσει παρόμοιους;
• Τα ρούχα που φοράνε τα παιδάκια συνηθίζονται και σήμερα;
• Πότε ξαναείδες τέτοια ρούχα; Μήπως σε κάποια γιορτή; Σε ποια;
• Τα χρώματα του πίνακα είναι έντονα ή όχι;
• Ποιο χρώμα κυριαρχεί;
• Γιατί κυριαρχούν αυτά τα χρώματα;
• Συνήθως αυτήν την εποχή που λέμε τα κάλαντα τα χρώματα της φύσης είναι φωτεινά ή όχι;
• Υπάρχει ένα ξερό δέντρο που είναι δεμένο με ένα ξύλο. Γιατί;
• Τα παιδάκια φοράνε ακριβά ή όχι ρούχα; Τι δεν φοράνε μερικά που είναι απαραίτητο το χειμώνα; Γιατί;
• Ο ζωγράφος το 1879 επισκέφθηκε την Αίγυπτο. Όταν πηγαίνουμε σε ένα τόπο παίρνουμε μαζί μας αναμνήσεις που τις θυμόμαστε για πάντα. Υπάρχει κάποια ανάμνηση του ζωγράφου από την Αίγυπτο στον πίνακά του;
• Θα περίμενες ποτέ να δεις ένα μαύρο παιδάκι να λέει τα κάλαντα; Γιατί;
• Ποιοι λένε τα κάλαντα;
• Μπορεί ένα μαύρο παιδάκι να είναι χριστιανός; Γιατί;
• Ποιο παιδάκι χαμογελάει χαρούμενα στον πίνακα;
• Ποιο παιδάκι βρίσκεται στο κέντρο του πίνακα και κρατάει το μεγαλύτερο όργανο στα χέρια του;

Ενδεικτικό φύλλο εργασίας (1) ζωγραφίζω τον πίνακα αλλά και τον ευατό μου

φύλλο εργασίας (2) εύρεση αντικειμένων σε αντικατοπτρισμό του πρωτότυπου έργου

Φύλλο εργασίας (3) Αν μπορούσαν να μιλήσουν οι ήρωες τι νομίζεις ότι θα έλεγαν

Με αφορμή ” Τα κάλαντα” του Λύτρα ακούμε παραδοσιακά κάλαντα απ΄όλη την Ελλάδα και μαθαίνουμε τα παραδοσιακά μωραϊτικα κάλαντα. Ακούστε τα