Ορειβατική Ομάδα

“Αυτοί είναι τσίφτες” μας είπε ο Μιχάλης  Δρετάκης, ορνιθολόγος στο Μουσείο Φυσικής

Ιστορίας και ξεναγός μας στον όμορφο κόσμο των πουλιών στα φράγματα του Ηρακλείου. Τσίφτης στ’ αλβανικά σημαίνει γεράκι και εμείς της Κυριακή 14/10/2018 το πρωί είδαμε γεράκια να πετούν πάνω από το φράγμα στ’ Άρμα Ανώγεια. Όταν πλησιάσαμε στη λίμνη και στήσαμε τα δύο τηλεσκόπια του μουσείου που κρατούσε ο Μιχάλης, παρατηρήσαμε ένα αργυροτσικνιά και ένα σταχτοτσικνιά που είναι είδη ερωδιού, πρασινοκέφαλες πάπιες, φαλαρίδες, βουτηχτάρια, ένα λασπότρυγγα, δύο μπεκατσίνια, ένα μαυρολαίμη σε κλαδάκι και άλλα πουλιά που δεν τα θυμόμαστε μια εβδομάδα μετά που γράφουμε αυτό το άρθρο.

Περπατήσαμε στο χωματόδρομο και φτάσαμε στο φράγμα στις Αμουργέλες. Λιγότερα πουλιά, περισσότερα προβλήματα από τα ψάρια που έχουν αφεθεί να πολλπαλασιαστούν στα νερά της λίμνης. Και πάλι όμως δύο ερωδιοί ήταν εδώ, ένας σταχτοτσικνιάς και ένας λευκοτσικνιάς, ενώ σπάνιες νεροχελώνες ξεκουράζονταν στην μικρή εξέδρα που επίτηδες είχαν βάλει οι επιστήμονες του μουσείου.
Το φράγμα στα Πάρτιρα ήταν το επόμενο σημείο συνάντησης με τα πουλιά. Οι μαυροπετρίτες με απίστευτες πιρουέτες στον αέρα, κυνηγούσαν λιβελούλες, ακρίδες και άλλα έντομα αν και αυτή την εποχή προτιμούν μικρά μεταναστευτικά πουλιά, προετοιμάζοντας τα νεότερα μέλη της ομάδας για το ταξίδι μετανάστευσης προς τη Μαγαδασκάρη. Οι ερωδιοί, όπως ο αργυροτσικνιάς και ο σταχτοτσικνιάς που δύσκολο ξεχώριζε στην καφεγκρί λάσπη της απέναντι όχθης καθώς και οι πάπιες απολάμβαναν τα εδέσματα που τους πρόσφερε το λιγοστό νερό που παρέμενε στη λίμνη χάρι στην απαγόρευση άρδευσης που ίσχυσε για όλη της καλοκαιρινή περίοδο.

Με την ολοκλήρωση της παρατήρησης προχωρήσαμε στην εξερεύνηση του εγκαταλελειμμένου πετρόκτιστου χωριού της Μικράς Επισκοπής.  Το παλιό καλντερίμι μας οδήγησε στη βρύση του χωριού, κάτω από το τεράστιο πλατάνι. Οι μαθητές κάνοντας μια μεγάλη αγκαλιά, το έκλεισαν στα χέρια τους ενώ άλλοι δροσίστηκαν με το νερό της κρήνης. Βρισκόμαστε στην έδρα της επισκοπής Αρκαδίας κατά τη 2η βυζαντινή περίοδο της Κρήτης όπου τα ερείπια σημαντικών κτιρίων αυτής της εποχής περιμένουν τον πεζοπόρο να τα ανακαλύψει. Εμείς επισκεφθήκαμε τα το ναό του Σωτήρα Χριστού, ένα ναό με γκρεμισμένη σκεπή αλλά με ψηλούς τοίχους, και με όμορφες κολόνες να στηρίζουν το γαλάζιο του ουρανού. Οι πιο προσεκτικοί από τους μαθητές αναγνωρίζουν αρχιτεκτονικούς ρυθμούς και οι καθηγητές τους αισθάνονται ότι οι κόποι δεν πάνε χαμένοι.

Η ανάβαση από τη Μικρά Επισκοπή μας οδήγησε στο ερειπωμένο χωριό, με το βυζαντινό όνομα και τη βενετσιάνικη ιστορία, το Μιλιαρίσι. Εκεί ξεκουραστήκαμε στον περίβολο του ανακαινισμένου ναού του Αγίου Νικολάου και θαυμάσαμε τη θέα κάτω προς την πεδιάδα και τις νοτιότερες πηγές του Καρτερού ποταμού.

Η οχυρή Βιτσιλιά ήταν η τελευταία στάση της ομάδας, κάτω από το πεύκο στον περίβολο του ναού του Τιμίου Σταυρού.  Ένα καστροχωριό της βενετσιάνικης περιόδου, του οποίου η ιστορία είναι δεμένη με τα πρώτα χρόνια της ενετικής κυριαρχίας και της ανακήρυξης της αυτονομίας και του Βασιλείου του Αγίου Τίτου από τους επαναστάτες. Βλέποντας προς τα ανατολικά από αυτή τη φυσικά οχυρή θέση, παρατηρήσαμε την ιδιαίτερη γεωγραφία της περιοχής, τον υδροκρίτη. Μπροστά μας και βόρεια έχουμε τις πηγές και τη λεκάνη απορροής τους Καρτερού ποταμού η οποία οδηγεί τα νερά στο κρητικό πέλαγος, ενώ μπροστά μας και νότια έχουμε τις πηγές του Αναποδάρη και τη λεκάνη απορροής της οποίας τα νερά καταλήγουν στη νότια Κρήτη.

Η εκδρομή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσο του ομίλου “Μονοπάτια της Κρήτης” που συντονίζει ο Νίκος Ψαρουδάκης. Τους μαθητές συνόδευσαν οι καθηγητές: Νίκος Ψαρουδάκης, Νίκος Σπανουδάκης, Κωνσταντίνα Σωτηροπούλου και Παναγιώτης Αμβροσιάδης. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στο Μιχάλη Δρετάκη για τα πουλιά που μας έδειξε, για τις συζητήσεις και το διάλογο που ανέπτυξε για τα περιβαλλοντικά προβλήματα, για το εποπτικό υλικό και τα όργανα που κουβάλησε και για τα αναμνηστικά μπλουζάκια και καπέλα που διένειμε.