Αρχείο μηνός Μάρτιος 2020

sami-2

Η Θεοτόκος στη Βυζαντινή Τέχνη

Η Θεοτόκος στη Βυζαντινή Τέχνη

Είναι ανθρωπίνως αδύνατον να προσπαθήσει κανείς, σε ένα σύντομο κείμενο ενός περιοδικού, να ασχοληθεί με το πρόσωπο της Κυρίας Θεοτόκου, για την οποία εγράφησαν πάμπολλα και σοφά, από ανθρώπους μεγάλου πνευματικού διαμετρήματος και αγίους Πατέρες της Εκκλησίας. Εδώ πολλές φορές σταματούν και τα λόγια των ποιητών: «ω Εσύ των ουρανών η Πλατυτέρα, που αγκάλιασες τα έθνη και τους λαούς των λαών και των εθνών η θεία Μητέρα, π’ όλους της γης ξεχείλισες τους ναούς».(Σικελιανός)

Το ζήτημα της εικονογραφικής απόδοσης της Θεοτόκου στη βυζαντινή ζωγραφική αναμφίβολα σημάδεψε την επιστημονική σκέψη και ζωή πολλών ειδικών υπάρχει πλουσιότατη βιβλιογραφία για το θέμα, για όσους θα ήθελαν να εγκύψουν περισσότερο.

Εδώ απλώς θα αναφέρουμε τους εικονογραφικούς τύπους που διαμόρφωσε η αγιογραφική-καλλιτεχνική παράδοση στον χώρο της ορθόδοξης Ανατολής. Η παράδοση και η υμνογραφία της Εκκλησίας μας παραδίδει ότι την πρώτη εικόνα της Παναγίας ζωγράφισε ο ευαγγελιστής Λουκάς και πολλές περιοχές καυχώνται για εικόνες που κατέχουν και είναι έργα του αγίου Λουκά. Η αλήθεια είναι ότι από τις

σωζόμενες σήμερα εικόνες οι περισσότερες ανάγονται στην εποχή του Ιουστινιανού και ελάχιστες στον 3ον αιώνα.

Η εικόνα της Μητέρας με το βρέφος στην αγκάλη ή της καθισμένης σε θρόνο ή την όρθια απεικόνιση της Μητέρας με το βρέφος είναι θέματα που απαντώνται στην κατακόμβη της Πρίσκιλλας στη Ρώμη.

Μία άλλη παράσταση που απεικονίζει την Παναγία σε μετωπική στάση με τον Ιησού στο στήθος, κατά τον γνωστό τύπο της Βλαχερνίτισσας, σώζεται στην κατακόμβη Coemeterium Majus. Είναι λοιπόν γενικότερα αποδεκτό σήμερα ότι η μορφή της Παναγίας κόσμησε τους λατρευτικούς χώρους των πρώτων χριστιανών, πριν ακόμη η Σύνοδος της Εφέσου (431) δώσει τις απαντήσεις της στην Νεστοριανή κακοδοξία. Αυτό δεικνύει, βέβαια, πίστη και μεγάλη αγάπη στο πρόσωπο της Κυρίας Θεοτόκου. Έτσι μετά τη Σύνοδο της Εφέσου, οι απεικονίσεις της μορφής της Θεοτόκου θα κατακλύσουν ναούς, βιβλία, σκεύη, και θα πάρει τη θέση Της στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης ως η «γέφυρα η μετάγουσα τους εκ γής προς ουρανόν», θα είναι πλέον η Πλατυτέρα των ουρανών, η Μητέρα του Θεού, η τιμιωτέρα των Χερουβίμ, η Βλαχερνίτισσα, η Νικοποιός, η Παράκληση, η Ελεούσα, η Γλυκοφιλούσα, η Κυρία των Αγγέλων, η Χώρα του αχώρητου, η Γαλακτοτροφούσα, η Φοβερά Προστασία, η Οδηγήτρια, η Βρεφοκρατούσα, η ρίζα του Ιεσσαί, η Ζωοδόχος Πηγή, η Αμίαντος, η Αμόλυντος, η Αγγελόκτιστη, η Παναγία του Πάθους και πέρα από τα καθιερωμένα

ονόματα που η αγιογραφική παράδοσή μας κατέλειπε, ο κάθε τόπος ήθελε μία δική του Παναγιά, μία δική του Μάννα, που να προστρέχει σε καλές ή δύσκολες ώρες. Η Παναγιά της Τήνου, η Εικοσιφοίνισσα, η των Ιβήρων, η Καταπολιανή, των Βλαχερνών, η Σουμελα, η Παρηγορήτισσα της Άρτας, η Λαμπηνή, και τόσες άλλες που συνέδεσαν το όνομά Της, με το όνομα της πόλεως που προστατεύει και μεσιτεύει για τον λαό της. Όμως παράλληλα διαμορφώθηκαν και κάποια εικονογραφικά θέματα που έμειναν να δηλώνουν τον τύπο της εικόνας της Παναγίας που Ιστορείται. Ο τύπος της Βλαχερνίτισσας π.χ. καθιερώθηκε στην Κωνσταντινούπολη και παρουσιάζει την Παναγία δεομένη, με ή χωρίς τον Χριστό, η «τας αχράντους χείρας υπέρ υμών εξαπλούσα». Θέμα γνωστό ήδη από τις κατακόμβες, που ιστορεί την Παναγία με τα χέρια ανοιχτά σε θέση δεήσεως, το σώμα Της με τα ανοιχτά χέρια σχηματίζουν το σχήμα του σταυρού, το σύμβολο που και στην Παλαιά Διαθήκη (Μωυσής, Ιησούς του Ναυή) συμβόλιζε τη νίκη και την ελευθερία του ανθρώπου.

Η Παναγία με τη σταυρόσχημη στάση Της δηλώνει την πλήρη παράδοσή Της στο σχέδιο της οικονομίας του Θεού και πως «διά του σταυρού, θα έλθει χαρά εν όλω τω κόσμω». Ο κύριος εικονογραφικός τύπος της ένθρονης Παναγίας με τον Χριστό στη μητρική αγκαλιά Της, να τον κρατεί τρυφερά ή καθισμένο στα πόδια Της και ευλογούντα, ενώ στο αριστερό χέρι κρατεί ειλητάριο, γνωρίζουμε πως είναι θέμα από τα ψηφιδωτά των πιο υπέροχων μνημείων της Ορθοδοξίας, την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης και της Νίκαιας (προεικονομαχικά) καθώς και της Θεσσαλονίκης, που μπήκε αμέσως μετά την Εικονομαχία. Θα λέγαμε πως με πρότυπα αυτά, τα υπέροχα δείγματα τέχνης, πλάστηκε ο τύπος της Παναγίας που στόλισε έκτοτε όλες τις αψίδες του αγίου βήματος, όπου συναντούμε αυτό το θέμα. Ο χώρος αυτός θα μείνει για πάντα ο χώρος της Παναγίας όπου θα σημαίνεται η μετοχή Της στο μυστήριο της σωτηρίας του κόσμου, η Παναγία της κόγχης θα συμβολίζει πάντοτε τη γέφυρα τη μετάγουσα «τους εκ γής προς ουρανόν», η «Πλατυτέρα των ουρανών», που «η κοιλία Της γέγονεν άγια τράπεζα, έχουσα τον ουράνιον άρτον, εξ ου πας ο τρώγων ου θνήσκει, ως έφησεν η του παντός θεογεννήτωρ τροφεύς», όπως την υμνεί ο αγ. Ανδρέας Κρήτης. Η Δεομένη, χωρίς τον Χριστό, Παναγία, που πιθανώς εικονιζόταν στην κόγχη των Βλαχερνών, γι’ αυτό και Βλαχερνίτισσα, συμβολίζει την Εκκλησία, γι’ αυτό και ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας γράφει πως «υμνούμεν την Αειπάρθενον Μαρίαν, δηλονότι την Αγίαν Εκκλησίαν».

Αναμφίβολα με τον καιρό το θέμα θα διαφοροποιηθεί και σήμερα ως τύπος της Βλαχερνίτισσας, θεωρείται η Παναγία όρθια ή σε προτομή με τον Χριστό σε μετάλλιο στο στήθος Της, που αρκετές φορές δορυφορείται από δύο αγγέλους των οποίων τα ειλητάρια γράφουν «παρίστανται δουλοπρεπώς τω τόκω σου αι τάξεις αι ουράνιοι εκπληττόμεναι αξίως το της σης ασπόρου λοχείας αειπάρθενε» και «τη αειπαρθένω μητρί του Βασιλέως των άνω δυνάμεων και καθαρωτάτη και αγία, πιστοί πνευματικώς βοήσωμεν», συνήθως δε η επιγραφή που συνοδεύει την παράσταση γράφει: «Η Πλατυτέρα των ουρανών».

Ο εικονογραφικός τύπος της Οδηγήτριας δημιουργήθηκε μετά την Εικονομαχία, όμως η υμνογραφική πληροφορία θέλει την παράσταση να δημιουργείται από τον ευαγγελιστή Λουκά καθώς ψάλλουμε: «άλαλα τα χείλη των ασεβών των μή προσκυνούντων την εικόνα σου την σεπτήν την ιστορηθείσαν υπό του αποστόλου, Λουκά ιερωτάτου την Οδηγήτριαν». Η μεταβυζαντινή τέχνη εικονίζει τον ευαγγελιστή Λουκά να ζωγραφίζει την εικόνα της Θεοτόκου της Οδηγήτριας, η οποία βέβαια πήρε το όνομά της από το γεγονός ότι βρισκόταν η θαυματουργή εικόνα Της στη Μονή των Οδηγών στην Κωνσταντινούπολη και κυρίως για να δηλώσει τον καθοδηγητικό ρόλο της Παναγίας στη ζωή των πιστών, καθώς δείχνει με το δεξί χέρι τον Χριστό, ως τη μοναδική σωτηρία. Ο Φώτης Κόντογλου, περιγράφοντας την εικόνα λέει: «παριστάνεται γυρισμένη ελαφρώς προς τα αριστερά, με κεφαλήν ορθίαν. Με το αριστερό χέρι Της κρατεί τον Χριστόν και το δεξιόν το έχει ακουμβισμένον σεμνώς επί του στήθους. Εις τας αρχαιοτέρας εικόνας το δεξιόν χέρι είναι περισσότερον όρθιον. Ο Χριστός ζωγραφίζεται ως παιδίον τριετές, πλην με έκφρασιν ωρίμου ανδρός, κατά τον λόγον του Παύλου που λέγει: «εις άνδραν τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού», συμπληρώνει δε ο Κόντογλου πως ο χαρακτήρ της Θεοτόκου της Οδηγήτριας είναι αυστηρός, δογματικός, και ιερατικός. Μία έρευνα θα επιβεβαιώσει τη θέση του Κόντογλου, όπου πράγματι θα βρούμε την Παναγία να ιστορείται σοβαρή, επίσημη, καταδεχτική και καλωσυνάτη, το χέρι Της σε στάση δεήσεως αλλά και δείξεως συγχρόνως, τυλιγμένη στο μαφόριό Της με τα χρυσά κρόσια ως: «βασίλισσα, εν ιματισμώ διαχρύσω, περιβεβλημένη, πεπικοιλμένη, εν κροσσωτοίς χρυσοίς περιβεβλημένη» κατά τον ψαλμωδό. Χαρακτηριστικό του εικονογραφικού αυτού τύπου είναι ο μνημειακός χαρακτήρας, η κατανομή των όγκων, η εξισορροπημένη σύνθεση των μορφών, η επίσημη στάση που εναρμονίζεται με την ηρεμία που εκπέμπει η μορφή της Παναγίας, στοιχεία που καθιερώνονται σε όλες σχεδόν της εικόνες του ιδίου τύπου. Πρέπει δε να τονίσουμε πως ο εικονογραφικός αυτός τύπος καθιερώθηκε και έγινε αγαπητός από πολλά αγιογραφικά εργαστήρια σε όλον τον ορθόδοξο κόσμο.

Η παλαιότερη από τις ρωσικές απεικονίσεις της Οδηγήτριας ιστορείται τον 12ο μ.Χ. αιώνα στο Νόβγκοροντ, κατά τον 14ο δε αιώνα διαδόθηκε ευρύτατα σε όλα τα Βαλκάνια. Στη ρωσική ευσέβεια η Οδηγήτρια έχει μία ιδιαίτερη θέση στην εκκλησιαστική και εθνική ζωή, καθώς εθεωρείτο η προστάτις των βασιλέων κατά τις δύσκολες πολεμικές αναμετρήσεις, η εικόνα που συνένωσε τις δυο βασιλικές οικογένειες των Μονομάχων της Κωνσταντινουπόλεως και του Γιαροσλάβ και η εικόνα που ένωσε δύο παραδόσεις, τη βυζαντινή με τη ρωσική. Μετά την πτώση της βασιλεύουσας οι Ρώσοι θεωρούσαν την εικόνα της Οδηγήτριας ως «αποκλειστική» προστάτιδα του ρωσικού λαού. Τα αντίγραφα της Παναγίας της Οδηγήτριας κατέκλυσαν τους ναούς και τις μονές των Βαλκανίων. Ένας ακόμα βασικός λόγος που η εικόνα της Οδηγήτριας αγαπήθηκε από τον λαό είναι το περιεχόμενο της εικόνας, διότι συγκεφαλαιώνει την τελεία κοινωνία της ανθρώπινης (Μητέρα) με τη θεία φύση (Χριστός-Λόγος), και υπογραμμίζει την τρυφερότητα και την αγάπη του Θεού για τον κόσμο. Δηλώνεται έτσι ο πόθος του Θεού να γίνει άνθρωπος, για να κάνει τον άνθρωπο θεό.

Η Παναγία η Γλυκοφιλούσα είναι ένας άλλος εικονογραφικός τύπος, ιδιαίτερα αγαπητός, που απαντάται σε τοιχογραφίες και φορητές εικόνες. Η Παναγία είναι ντυμένη, όπως στην Οδηγήτρια, το ίδιο και ο Χριστός ο οποίος κάθεται στο δεξί ή αριστερό χέρι της Μητέρας Του και με μία κίνηση όλο τρυφερότητα προσπαθεί να αγκαλιάσει και να χαϊδέψει τη Μητέρα Του. Τα μεγάλα εκφραστικά μάτια της Παναγίας κοιτούν προς τον Χριστό με βλέμμα στοργής, αλλά και γεμάτα σκέψεις για το μελλούμενο πάθος του Υιού Της, βυθισμένο σε μύχιους καημούς. Στο σφιχταγκάλιασμα των δύο μορφών συνυφαίνεται η ουσία της Σάρκωσης και του Πάθους που μεγαλύνουν την Θεοτόκο. Παρόμοιο θέμα με τον Χριστό καθήμενο στην αγκαλιά της Παναγίας, κρατώντας το χέρι Της και δύο άγγελοι στο πάνω μέρος της εικόνας, οι οποίοι κρατούν τα σύμβολα του πάθους, ιστορούν τον τύπο της Παναγίας του Πάθους. Ο τύπος αυτός εμφανίζεται από τον 12ο αιώνα και ολοκληρώνεται εικαστικά κατά τον 15ο αιώνα, από τους Κρητικούς ζωγράφους της εποχής. Η δημιουργία του αποδίδεται στον Ανδρέα Ρίτζο που ζωγραφίζει συχνά το θέμα. Προδρομική, θα λέγαμε μορφή του θέματος θα μπορούσε να θεωρηθεί η Παναγία η Αρακιώτισσα στα Λαγουδέρα της Κύπρου. Χαρακτηριστικό της παράστασης η στροφή της κεφαλής του Χριστού προς τον άγγελο που φέρει τα σύμβολα του πάθους Του. Ο τύπος της Παναγίας της Ελεούσης αντιγράφει -θα λέγαμε- τον προηγούμενο τύπο, με σχετική διαφοροποίηση στη στάση του σώματος του Χριστού, που εδώ είναι στραμμένος προς τη Μητέρα Του. Για το επίθετο Ελεούσα, πιθανολογείται πως προέρχεται από λατρευτική εικόνα του ναού της Παναγίας της Ελεούσης, που ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη ο Ιωάννης Κομνηνός. Η Παναγία η Βρεφοκρατούσα είναι τύπος ευρύτατα διαδεδομένος, έχει όλα τα εικονιστικά στοιχεία της Ελεούσης, η θέση του Χριστού ποικίλλει από εικόνα σε εικόνα· άλλοτε τον κρατεί η Παναγία στ’ αριστερά Της και άλλοτε στα δεξιά. Στο θέμα υπάρχει μία οπτική επικοινωνία μεταξύ Παναγίας και Χριστού, σαν να αναπτύσσεται ένας εσωτερικός διάλογος. Σε πολλές περιπτώσεις που ο Χριστός φέρεται στο δεξί χέρι της Θεοτόκου ο λαός αποκαλεί την εικόνα Παναγία η Δεξιά η Δεξιοκρατούσα. Στον τύπο της Βρεφοκρατούσης θα δούμε πολλές φορές την Παναγία Ένθρονη, χαρακτηριστική η εικόνα του Έμμ. Τζάνε (1664). Ένθρονη επίσης ιστορείται και Παναγία η Αγγελόκτιστος, η Κυρία των Αγγέλων, σε στάση μετωπική, ο Χριστός κάθεται στα γόνατα Της, η δε Παναγία με στοργικότητα τον κρατεί στην αγκάλη Της, ενώ το δεξί Της χέρι ακουμπά στον ώμο του Χριστού. Στην εικόνα υπάρχει και η παρουσία δύο αγγέλων, στο άνω μέρος της εικόνος. Η παράσταση της ένθρονης Παναγίας ήταν γνωστή από τις πρώτες εικονιστικές μαρτυρίες, αλλά βέβαια κατά τον 15ο και 16ο αιώνα, χάρη στους Κρητικούς ζωγράφους, έγινε ευρύτατα γνωστή. Οι περισσότερες γνωστές κρητικές εικόνες στον τύπο αυτό προέρχονται από το εργαστήριο του Αν. Ρίτζου. Στα γνωστά εικονογραφικά πρότυπα με ελάχιστες διαφορές, κινούνται και τα άλλα εικονογραφικά έργα, που έχουν ως θέμα τους την Κυρία Θεοτόκο. Αυτές είναι οι παραστάσεις της Ζωοδόχου Πηγής, της Φλεγόμενης Βάτου, της Ρίζης του Ιεσσαί, της Δεήσεως, όπου παριστάνεται η Παναγία, με τον Τίμιο Πρόδρομο να παραστέκουν τον Χριστό (το λεγόμενο τρίμορφο), στον τύπο επίσης της Ελεούσης απαντώνται οι εικόνες Παναγία η Αμίαντος ή Αμόλυντος, η Γαλακτοτροφούσα, το Ρόδον το Αμάραντον και πάμπολλες άλλες εικόνες που είναι ταυτισμένες με κάποιες ιδιαίτερες περιοχές, απ’ όπου παίρνουν και το όνομά τους. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παραστάσεις που έχουν να κάνουν με τη ζωή της Παναγίας και με τη δράση Της.

Αναφέρουμε ενδεικτικά, κάποιες παραστάσεις διότι η κάθε μία από μόνη της αποτελεί ένα ολόκληρο κεφάλαιο μελέτης, όπως Επταβηματίζουσα, η Γέννηση της Θεοτόκου, Τα Εισόδια, ο Ευαγγελισμός, η Ανάληψη, ο Ασπασμός με την Ελισάβετ, η παρουσία Της στη Γέννηση του Χριστού, στην Υπαπαντή, στο Θείο Πάθος, στα Θαύματα του Χριστού (γάμος εν Κανά κλπ.) και βεβαίως η μεγαλειώδης παράσταση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Η λατρεία, η αγάπη και ο θαυμασμός προς την Παναγία έδωσε όχι μόνο πλήθος ονομάτων, αλλά και πλήθος θεμάτων εικονογραφικών, που δημιούργησε ο σεβασμός, η ευσέβεια, και η πίστη, του λαού μας. Όσα και να γράψει κανείς θα είναι πολύ φτωχά για να υμνήσουν την Παναγιά μας, τη γλυκύτατη μητέρα του κόσμου. Οι ποιητές μας αφιέρωσαν αρκετούς ύμνους και οι υμνογράφοι μας κατέγραψαν το δόγμα, δηλαδή την εμπειρία της Εκκλησίας για τη Θεοτόκο, και ακόμα δεν είμαστε βέβαιοι αν κατάφεραν να περιγράψουν τη μορφή Της.

Εμείς απλώς ψελλίσαμε κάποιες λέξεις περιγράφοντας τη μορφή της Θεοτόκου στη βυζαντινή τέχνη και ως επίλογος έρχεται η φράση του ποιητή του ειρμού της θ’ ωδής των Χριστουγέννων: «Ω ξένον θαύμα, καινουργών τους φθαρέντας και προς φως επανάγον το ανέσπερον Κόρη».

του Τρύφωνος Τσομπάνη,

Λέκτορος Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Πηγή: Περιοδικό «Ερώ», Κέντρο Ενότητος και Μελέτης-Προβολής των Αξιών μας, τεύχος 9ο, Ιανουάριος-Μάρτιος 2012, Θεσσαλονίκη

 

 

 

Χώρες που απαγορεύουν ή δε γιορτάζουν τα Χριστούγεννα

https://1.bp.blogspot.com/-X6MIG039AfA/XfZjJuK3fBI/AAAAAAABQsI/5ez22-rYhtYWfTXl_2bkGTMzlqkCd8QBgCNcBGAsYHQ/s1600/%25CE%25A3%25CE%2591%25CE%259F%25CE%25A5%25CE%2594%25CE%2599%25CE%259A%25CE%2597-%25CE%2591%25CE%25A1%25CE%2591%25CE%2592%25CE%2599%25CE%2591-%25CE%25A7%25CE%25A1%25CE%2599%25CE%25A3%25CE%25A4%25CE%259F%25CE%25A5%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259D%25CE%259D%25CE%2591.jpg

ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ: Χριστουγεννιάτικες κάρτες και δέντρα δεν επιτρέπονται στη χώρα. Η Σαουδική Αραβία ακολουθεί πιστά τον Ισλαμικό Νόμο, ο οποίος είναι ιδιαίτερα αυστηρός με οποιοδήποτε άλλο θρησκευτικό δόγμα. Το 2015, η κυβέρνηση εξεδήλωσε, για ακόμα μία φορά, ξεκάθαρα την στάση της εναντίον των Χριστουγέννων. Οποιοσδήποτε γιορτάσει τα Χριστούγεννα, ακόμα και η μειονότητα Αμερικάνων που ζει εκεί, δηλώνει πως είναι υποστηρικτής του χριστιανισμού και μπορεί να βρεθεί μέχρι και στη φυλακή. Παρόλα αυτά, οι χιλιάδες ξένοι που βρίσκονται στη χώρα κυρίως για επαγγελματικούς λόγους μπορούν σε ιδιωτικούς χώρους να γιορτάσουν.

ΙΡΑΝ: Παρόμοια πολιτική με τον εορτασμό των Χριστουγέννων στη Σαουδική Αραβία ακολουθεί και το Ιράν. Διαφορετικά δόγματα, όμως η κατάληξη είναι η ίδια: Ο κόσμος δεν μπορεί να κάνει τίποτα το χριστουγεννιάτικο – τουλάχιστον δημόσια. (βλ. Ισλάμ: Ιστορία, πηγές, λάθη και μεταναστευτική θεολογική βοήθεια)

ΑΓΓΛΙΑ: Από το 1649 έως το 1653 η βουλή ασκούσε την εξουσία στην Αγγλία. Όμως από το 1653 ο Όλιβερ Κρόμγουελ ανέλαβε τη διακυβέρνηση και ως κλασικός Πουριτανός, απαγόρευσε τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Όπως έλεγε, ο κόσμος θα πρέπει να σκέφτεται αποκλειστικά τον Ιησού αυτές τις μέρες κι όχι να πίνει και να τρώει. [αναλυτικά βλ. εδώ Η εορτή των Χριστουγέννων και οι πολέμιοι της (θεολογική δογματική μελέτη)]

ΚΟΥΒΑ: Όταν ο Φιντέλ Κάστρο αποφάσιζε το 1959 να απαγορεύσει τον εορτασμό των Χριστουγέννων λίγοι περίμεναν ότι θα κρατούσε ως το 1999. Όμως η τότε επίσκεψη του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’ και του Οικουμενικού Ορθόδοξου Πατριάρχη Βαρθολομαίου, έκανε τον Κουβανό ηγέτη να αλλάξει γνώμη! (Βλ. Φιντέλ Κάστρο: Το τέλος έρχεται για όλους, οι ιδέες μένουν)

ΙΑΠΩΝΙΑ: Ο Χριστιανισμός δεν έχει μεγάλη επιρροή στην Ιαπωνία. Για την ακρίβεια λιγότερο από το 1% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί, γι’ αυτό και τα Χριστούγεννα δεν θεωρείται επίσημη αργία για κανέναν, αλλά, λογαριάζεται ως κοσμική γιορτή. Πάντως όποιος θέλει, μπορεί να γιορτάσει! Ο Χριστιανισμός δεν είναι η θρησκεία της Ιαπωνίας κι έτσι δεν δίνεται ιδιαίτερη σημασία σε εορτασμούς ή στολισμούς. Οι δρόμοι δεν είναι στολισμένοι, μόνο ίσως κάποια τουριστικά καταστήματα.

ΣΟΜΑΛΙΑ: Η χώρα είναι κυρίως μουσουλμανική και οι χριστιανικές γιορτές απαγορεύονται. Το 2013 μάλιστα, εκδόθηκε νόμος που απαγορεύει τον εορτασμό των Χριστουγέννων και όποιος, παρόλα αυτά, θελήσει να γιορτάσει, θα το κάνει με δική του ευθύνη.

Στη Σομαλία γιορτάζουν κρυφά τα Χριστούγεννα: Σε ένα μικρό δωμάτιο, στην επαρχία Banaadir της Σομαλίας, δεκάδες Χριστιανοί εόρτασαν μυστικά τα Χριστούγεννα, φοβούμενοι διώξεις σε μία χώρα, όπου δεν υπάρχει κανένας επίσημος ναός.

 

ΗΠΑ: Όταν οι ακραίοι Αγγλικανοί Προτεστάντες γνωστοί κι ως Πουριτανοί, έφταναν τη δεκαετία του 1620 στις ΗΠΑ ήταν ήδη κατά των Χριστουγέννων. Αποκαλούσαν τη γιορτή “φαιδρή” και την απαγόρευσαν για όλους τους ακολούθους τους έως και τον 18ο αιώνα. Η μόνη θρησκευτική γιορτή που αποδέχονταν ήταν το Σάββατο. Όταν ο κυβερνήτης της αποικιοκρατικής Μασαχουσέτης, Sir Edmund Andros, επεδίωξε να αλλάξει αυτήν την απόφαση, του επιτέθηκε πλήθος κόσμου ντυμένοι με ερυθρές κάπες.

ΜΟΓΓΟΛΙΑ: Η Μογγολία είναι μία βουδιστική χώρα, με αποτέλεσμα τα Χριστούγεννα να απουσιάζουν από το εορτολόγιο και τις αργίες τους. Οι άνθρωποι πηγαίνουν να εργαστούν, τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο και η ζωή συνεχίζεται κανονικά. Η Μογγολία έχει πληθυσμό 3.238.479 κατοίκους, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2018. Συνορεύει με τη Ρωσία προς Βορρά, και με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας προς Νότο και παρότι στα δυτικά απέχει λίγα χιλιόμετρα από το Καζακστάν ωστόσο οι δυο χώρες δεν έχουν κοινά σύνορα. Ο πληθυσμός της Μογγολίας ακολουθεί κατά 50% τον θιβετιανό βουδισμό, το 40% καταγράφεται ως άθεοι, ενώ το 6% είναι σαμάνοι, μπάχα ή χριστιανοί, και το 4% μουσουλμάνοι.

Δείτε: Από τον Βουδισμό στον Χριστό. Η συγκλονιστική μεταστροφή ενός Βουδιστή στην Ορθοδοξία (βιβλίο) Μια Αέναη επΑνάσταση

ΜΑΛΔΙΒΕΣ: Με το 99% του πληθυσμού να αποτελείται από μουσουλμάνους, ο εορτασμός των Χριστουγέννων απουσιάζει.

ΤΑΤΖΙΚΙΣΤΑΝ: Οι κάτοικοι λέγονται Ταζίκ (Τατζίκοι), είναι ιρανική φυλή και έχουν θρήσκευμα το Ισλάμ (σουνίτες) και αποτελούν το 83% του πληθυσμού. 8% του πληθυσμού είναι Ρώσοι και οι άλλες μειονότητες είναι Ουκρανοί, Γερμανοί, Κιργιστάν, Κιργίζιοι, Τουρκομάνοι κλπ. Στο Τατζικιστάν δεν ξέρουν τι θα πει Χριστούγεννα! Το υπουργείο Παιδείας έκρινε παράνομη την γιορτή και απαγόρευσε οποιαδήποτε εκδήλωση από ανταλλαγή δώρων, μέχρι πυροτεχνήματα. Το 2014 μάλιστα η κυβέρνηση απαγόρευσε και τον Άγιο Βασίλη, ενώ την ίδια τύχη είχαν και οι Απόκριες.

ΒΟΡΕΙΑ ΚΟΡΕΑ: Δεν υπάρχει καμία εορταστική αργία στη Νότια Κορέα, εκτός από τις μέρες του εορτασμού των γενεθλίων των ηγετών της. Το καθεστώς πιστεύει μάλιστα ότι όποιος προσπαθεί να κάνει τους πολίτες της να δουν χριστουγεννιάτικα φωτάκια, διεξάγει πόλεμο προπαγάνδας. Η Βόρεια Κορέα είναι αρκετά εχθρική προς γιορτές των Χριστουγέννων. Τόσο πολύ που κόντεψε να πάει σε πόλεμο με τη Νότια Κορέα, όταν μια χριστιανική ομάδα τους έχτισε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο κοντά στα σύνορα. Αν λάβουμε υπόψιν ότι και ο τουρισμός είναι ελάχιστος και περιορισμένος, κυριολεκτικά και μεταφορικά, τότε καταλαβαίνουμε πως δε θα βρεις τίποτα που να θυμίζει Χριστούγεννα στη χώρα.

Πηγή: Απόσπασμα από την εργασία «Οι πολέμιοι των Χριστουγέννων:
τα αίτια από την Πολιτική, Ιστορία, Θεολογία και Κοινωνιολογία»

Αναζήτηση Θεού

Μην ψάξεις φίλε μου να βρεις τον Θεό ψηλά στον ουρανό σαν επιστήμονας. Γιατί η γη είναι στρογγυλή, και γύρω της ο ουρανός.
Μην ψάξεις τον Θεό στο φως του ήλιου, ούτε στο καύμα των ηλιακών εκλάμψεων. Γιατί το φως του είναι ασύγκριτο, και η φλόγα της αγάπης του απροσμέτρητη.
Ούτε στις αμμοθύελες του Άρη θα τον βρεις, γιατί ο γνόφος του είναι πυκνότερος.
Να μην τον ψάξεις ούτε στη μεγαλοσύνη του γιγάντιου Δία, ούτε στη βίαιη ορμή των καταιγίδων του. Γιατί Εκείνος είναι Μέγας, κι ο Δίας ένας κόκκος, και κόκκος κόκκου άμμου.
Δεν θα τον βρεις ούτε στα παγωμένα τα βουνά του Γανυμίδη, γιατί η δικαιοσύνη του είναι λευκότερη από το χιόνι.
Ούτε στα δαχτυλίδια του Κρόνου θα τον βρεις, γιατί το δαχτυλίδι που Εκείνος δίνει είναι πολυτιμότερο απ’ όλους τους πλανήτες.
Μην τον ζητήσεις καν στον Πλούτωνα τον μακρινό, γιατί είναι όλοι οι πλανήτες, «βόλοι» μέσα στα χέρια του, κι Αυτός τόσο κοντά!
Μα ούτε στου Μαγγελάνου τα νέφη, ούτε στης Ανδρομέδας την αμέτρητη άμμο άστρων θα τον ανακαλύψεις, και ούτε καν στο σύμπαν όλο. Γιατί σ’ ολόκληρο το σύμπαν δεν χωράει, μάλλον αυτό χωρείται απ’ Αυτόν.
Αναζήτησέ τον σαν παιδί, πιο χαμηλά. Εδώ στη μικρή τη γη μας. Ψάξε τον στηνομορφιά ενός μικρού κι ασήμαντου λουλουδιού, κι ας μην τον βρεις ούτε κι εκεί.
Αναζήτησέ τον στο χαριτωμένο παιχνίδισμα μιας γάτας, και στο πιστό βλέμμα του σκύλου σου, κι ας μην τον συναντήσεις.
Προσπάθησε να τον διακρίνεις στα μάτια του ζητιάνου που χτυπάει την πόρτα σου, και δώσε την ελεημοσύνη σου, σαν να τη δίνεις σε Αυτόν, και ας μην τον αναγνωρίσεις.
Σκύψε στα δάκρυα του ορφανού και της χήρας, και πες ότι είναι δάκρυα δικά Του, και ρίξε λίγο βάλσαμο στον πόνο τους, κι ας μην μπορέσεις να Τον εννοήσεις.
Ψάχνε τον πάντα, και παντού, και κάνε το καλό με αγάπη σ’ όλους, σαν να το κάνεις σε Αυτόν, και ψάχνε πίσω από κάθε τι, και μέσα σ’ όλα να τον συναντήσεις. Κι ας μην τον αντικρίσεις.
Και τότε, δεν θα χρειαστεί να τον ανακαλύψεις, (γιατί ποτέ δεν θα μπορέσεις). Θα έρθει Εκείνος να σε βρει, γιατί σε βλέπει, και σ’ αγαπά, και σε γνωρίζει. ΚΑΙ ΘΑ Σ’ ΑΦΗΣΕΙ ΛΙΓΟ ΝΑ ΤΟΝ ΝΙΩΣΕΙΣ. Και θα ξανακρυφτεί από σένα.
Τότε θ’ αρχίσεις ΝΑ ΤΟΝ ΠΟΘΕΙΣ, όπως το ελάφι τα νερά, όπως η νύμφη τον νυμφίο, όπως ο εραστής την ερωμένη του, όπως το νεογέννητο το μητρικό το γάλα. Κι Εκείνος θα κρύβεται από σένα, και θα γελάει με το κλάμα σου χαρούμενος, όπως γελάει η μητέρα ευτυχισμένη με το κλάμα του μωρού της, όταν το βλέπει να τη θέλει τόσο πολύ, μέχρι δακρύων, κι όπως γελάει ο εραστής, που κρύβεται από την ερωμένη του στο πρώτο ραντεβού, και χαίρεται όταν εκείνη τον αναζητάει με πόθο.
Θα σε αφήνει να πέσεις από την κούνια σου, προσέχοντας μη χτυπηθείς ανεπανόρθωτα, για να γνωρίσεις την αδυναμία σου.
Όταν θα λες: «περπάτησα!» Θα σε αφήνει να σκοντάφτεις, για να ζητάς το χέρι του στα πρώτα βήματά σου.
Θα σε παρατηρεί στις δύσκολες στιγμές της εφηβείας σου, θα σε παιδαγωγεί και θα σε συμβουλεύει μυστικά, σκληρά η τρυφερά.
Κι όταν ανδρώνεσαι, θα σε διδάσκει την τέχνη του πολέμου, και θα σε μάθει χίλιες τέχνες. Και θα καλεί μπροστά σου μονομάχους, όλο και δυνατότερους, όλο και αξιότερους, και θα διδάσκεσαι από τις πτώσεις σου κι από τον πόνο σου, ώσπου να γίνεις δυνατός.
Μα τότε, πια, δεν θα τον ψάχνεις. Γιατί αργά μα σταθερά, ανεπαίσθητα, ΘΑ ΤΟΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ. Θα τον διακρίνεις γύρω σου παντού. Θα βρίσκεις μέσα σου νοήματα που ποτέ δεν διδάχθηκες, θ’ αντιλαμβάνεσαι υπάρξεις που ποτέ δεν είδες. Θα βρίσκεις δύναμη που ποτέ δεν είχες. Θα Τον γνωρίζεις, και θα τον εμπιστεύεσαι. Κι Εκείνος,θα γίνεται σιγά σιγά μοναδική σου σκέψη και λαχτάρα…
…Ώσπου η φωνή Του ν’ ακουστεί μεσ’ την καρδιά σου. Και τότε, θα τον πεις: «Πατέρα!» και θα τον νιώθεις να σου λέει: «Παιδί μου!» Θα ψάλλετε μαζί και θα γιορτάζετε στις δυσκολίες, και η φωνή Του θα’ ναι πια για σένα τόσο γνώριμη! Θ’ ακούς, και θα γελάς με αυτούς που τον αναζητούν ακόμα, Εκείνον που για σένα θα’ ναι πια ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Και θ’ απομένει η επίγνωση κι ο γάμος…. Πηγή www.oodegr.com/