Η λογική ασχολείται μόνο με τις προτάσεις που αποκαλούμε αποφαντικές ή δηλωτικές (π.χ. “το βιβλίο είναι πράσινο”).
Οι αποφαντικές είναι προτάσεις που δηλώνουν γνώμες ή πεποιθήσεις και οι οποίες είναι δυνατόν να χαρακτηριστούν αληθείς ή ψευδείς.
Στην απλή δηλωτική πρόταση αποδίδουμε σε μία έννοια (το υποκείμενο: Υ) μία άλλη έννοια (το κατηγόρημα: Κ). Οι δύο έννοιες συνδέονται μεταξύ τους με το συνδετικό ρήμα “είναι”.
Η απλή δηλωτική πρόταση έχει τη μορφή: “Υ είναι Κ “ (Υ-Κ)
Οι απλές δηλωτικές προτάσεις της μορφής “Υ-Κ” διακρίνονται σε καταφατικές και αποφατικές, ανάλογα με το αν το κατηγόρημα αποδίδεται με θετικό ή αρνητικό τρόπο στο υποκείμενο.
Π.χ. Το τραπέζι είναι ξύλινο. Το τραπέζι δεν είναι ξύλινο
Οι απλές δηλωτικές προτάσεις διακρίνονται και σε καθολικές και μερικές, ανάλογα με το αν η πρόταση αναφέρεται σε όλο το πλάτος του υποκειμένου ή σε μερικά αντικείμενα της έννοιας του υποκειμένου
Π.χ. “όλοι οι Έλληνες είναι Ευρωπαίοι” “μερικοί Έλληνες είναι νησιώτες”
Οι προτάσεις των οποίων το υποκείμενο είναι ένα συγκεκριμένο άτομο ή αντικείμενο (π.χ. “ο Σωκράτης είναι δίκαιος”)
λέγονται ατομικές και θεωρούνται ειδική περίπτωση των καθολικών προτάσεων.
Οι αντιφατικές προτάσεις δεν μπορεί να είναι συγχρόνως και αληθείς και ψευδείς.
Οι αντίθετες προτάσεις δεν μπορεί να είναι συγχρόνως αληθείς, αλλά μπορεί να είναι συγχρόνως ψευδείς.
Οι συμπληρωματικές προτάσεις είναι δυνατόν να είναι συγχρόνως είτε αληθείς είτε ψευδείς.
———————————————-————————————————-
Λογικό Τετράγωνο
Καθολική καταφατική Καθολική αποφατική
Κάθε άνθρωπος είναι λευκός αντίθετες Κανένας άνθρωπος δεν είναι λευκός
Μερική καταφατική Μερική αποφατική
Μερικοί άνθρωποι είναι λευκοί Μερικοί άνθρωποι δεν είναι λευκοί
συμπληρωματικές
———————————————-————————————————-
Οι συλλογισμοί αποτελούν μια συγκεκριμένη μορφή επιχειρημάτων.
Τα χαρακτηριστικά των συλλογισμών είναι τρία:
α) ότι το συμπέρασμα προκύπτει από δύο μόνο προκείμενες προτάσεις
β) ότι όλες οι προτάσεις είναι απλές της μορφής “Υ-Κ”
γ) ότι σ’ αυτές εμπλέκονται μόνο τρεις έννοιες.
Το υποκείμενο (Υ) του συμπεράσματος καλείται “ελάσσων όρος”
το κατηγόρημα (Κ) του συμπεράσματος καλείται “μείζων όρος”
ο τρίτος όρος, που εμφανίζεται μόνο στις προκείμενες, καλείται “μέσος όρος” (Μ).
