Σεξουαλική Αγωγή

sex ed
Επιτυχείς παρεμβάσεις του Συνηγόρου του παιδιού, που αφορούν παιδιά και επαγγελματίες στα σχολεία (27-1-2024)
1. Τα παιδιά θα μπορούν να μιλούν ελεύθερα σε ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς των ΕΔΥ στο σχολείο:
Η Αρχή ζήτησε επανειλημμένα το 2023 την άρση της στρεβλής ερμηνείας του ισχύοντος πλαισίου, που ορίζει τον τρόπο άσκησης των καθηκόντων των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών στις σχολικές μονάδες και σύστησε εγγράφως, αλλά και σε συνάντηση με την αρμόδια Υφυπουργό τον Οκτώβριο του 2023 την αποσαφήνιση εκ μέρους του Υπουργείου ότι οι παραπάνω επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται εντός του σχολείου, σε οποιαδήποτε βάση (ΕΔΥ ή άλλη) νομιμοποιούνται και οφείλουν να δέχονται και να ακούν μαθητές και μαθήτριες και χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων τους.
Το Υπουργείο ανταποκρίθηκε θετικά με την έκδοση της υπ’ αριθ. 138415 /Δ3/4-12-2023 εγκυκλίου που ρητά ορίζει ότι «ο ψυχολόγος και ο κοινωνικός λειτουργός των ΕΔΥ ανήκουν στο προσωπικό του σχολείου και δεν λειτουργούν ως «εξωτερικοί επισκέπτες». Σε αυτό το πλαίσιο τα μέλη των ΕΔΥ, σε αρχικό στάδιο, δέχονται και ακούν μαθητές/μαθήτριες που επιθυμούν να τους συναντήσουν για να αναφέρουν ή να ζητήσουν περισσότερες πληροφορίες για κάποιο θέμα που τους/τις απασχολεί, χωρίς να απαιτείται η συναίνεση του γονέα/κηδεμόνα».
2. Οι επαγγελματίες που αναφέρουν ενδοοικογενειακή βία θα προστατεύονται νομικά:
Μετά τις διαδοχικές παρεμβάσεις του Συνηγόρου για την παροχή νομικής προστασίας στους επαγγελματίες της Εκπαίδευσης που αναφέρουν κακοποίηση παιδιού (ήδη από το 2018), αναρτήθηκε σε διαβούλευση η τροποποίηση του άρ.23 του ν.3500/06 με το ακόλουθο περιεχόμενο:
“….Τα πρόσωπα της παρ. 1 (δηλαδή εκπαιδευτικοί κοινωνικοί λειτουργοί κ.α.), που προβαίνουν σε αναφορά εγκλήματος ενδοοικογενειακής βίας δεν εγκαλούνται, δεν ενάγονται, δεν διώκονται πειθαρχικά, δεν απολύονται, ούτε υφίστανται άλλου είδους κυρώσεις ή δυσμενή μεταχείριση, για το περιστατικό που ανέφεραν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, παρά μόνο εάν προέβησαν εν γνώσει τους σε αναληθή αναφορά”.
Η διάταξη αναμένεται να ψηφιστεί με κάποιες τροποποιήσεις (π.χ. την προσθήκη και του ψυχολόγου στους επαγγελματίες) το επόμενο χρονικό διάστημα.
Κουμανάκου Μ.Α. (2021), Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση Και Πρόληψη Σεξουαλικής Κακοποίησης
Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού

Οδηγός εφαρμογής του πρωτοκόλλου διερεύνησης, διάγνωσης και διαχείρισης κακοποίησης – παραμέλησης παιδιών για επαγγελματίες



Λήψη αρχείου

ΙΕΠ
  • Παναγιωτάκη Μ., Θεμελή Ό. (2021),  Οδηγός για την αναγνώριση και τη διαχείριση περιστατικών κακοποίησης και παραμέλησης από τον/την Εκπαιδευτικό



Λήψη αρχείου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ του ΙΕΠ

Θεματική Ενότητα “Ζω καλύτερα – Ευ Ζην” – 3. Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση:

  1. https://elearning.iep.edu.gr/study/course/view.php?id=2003
  2. https://www.iep.edu.gr/el/psifiako-apothetirio/skill-labs/1658-3-seksoualiki-diapaidagogisi

Ο κανόνας των εσωρούχων, Πρόταση εκπαιδευτικού προγράμματος για Νηπιαγωγείο – Δημοτικό (Α΄ – Γ΄) στα πλαίσια της καμπάνιας «ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ» του Συμβουλίου της Ευρώπης για τον τερματισμό της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης



Λήψη αρχείου

Σωματείο «ΕΛΙΖΑ- ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ»

Το «Ασφαλές Άγγιγμα» είναι ένα αποτελεσματικό, επιστημονικά αξιολογημένο πρόγραμμα πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης για παιδιά 5 – 9 ετών.
Το πρόγραμμα έχει ενταχθεί στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής και είναι διαθέσιμο προς υλοποίηση από όλους τους εκπαιδευτικούς της Ελλάδας μέσω της σχετικής ψηφιακής πλατφόρμας
Βήματα υλοποίησης του Προγράμματος «Ασφαλές Άγγιγμα»:
  • Πραγματοποίηση εγγραφής σας στην εκπαιδευτική πλατφόρμα, ως εκπαιδευτικός.
  • Παρακολούθηση βίντεο επιμόρφωσης εκπαιδευτικών με οδηγίες υλοποίησης του εργαστηρίου παιδιών, καθώς και τις απαντήσεις σε συχνές απορίες
  • Υλοποίηση εργαστηρίου παιδιών στην τάξη, ακολουθώντας τις οδηγίες χρήσης του βίντεο
  • Προτροπή και στους γονείς να πραγματοποιήσουν και οι ίδιοι εγγραφή στην πλατφόρμα, να παρακολουθήσουν το επιμορφωτικό βίντεο για γονείς και να παίξουν μαζί με τα παιδιά στο σπίτι το εκπαιδευτικό παιχνίδι, το οποίο έχει ως στόχο να βοηθήσει τα παιδιά να εντάξουν στην καθημερινότητα τους όσα έμαθαν από την εκπόνηση του προγράμματος
  • Τετράδιο μαθητή του προγράμματος πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης Ασφαλές Άγγιγμα

Ρέντζη Α., Μη Φοβάσαι την Αγκαλιά, Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας για μαθητές 6 – 9 ετών



Λήψη αρχείου

ΥΠΕΠΘ
Ασκητής, Ε. Α. (2007). Σεξουαλική Αγωγή και Διαφυλικές Σχέσεις. Αθήνα: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – Δ/νση Συμβουλευτικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού & Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων – Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας. Ελληνική Εταιρία Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας.

Για μαθητές 6 – 8 ετών

Για μαθητές 9 – 12 ετών

Δ/νση Σπουδών Δ.Ε. ΥΠ.Ε.Π.Θ.  – Γραφείο Αγωγής Υγείας – Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας – Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας. Αγωγή Υγείας. (2000). Σεξουαλική Αγωγή – Διαφυλικές Σχέσεις. Βιβλίο καθηγητή για μαθητές 11-14 ετών

Αγωγή Υγείας Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αν. Θεσσαλονίκης. Κέντρο πρόληψης & Ενημέρωσης για τις Εξαρτησιογόνες Ουσίες «ΣΕΙΡΙΟΣ» Δ. Θεσσαλονίκης. (2007). Μ’ αγαπά… δε μ’ αγαπά. Θεσσαλονίκη.
Πληροφορίες: Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο διαπραγματεύεται βασικά θεωρητικά ζητήματα γύρω από τις διαφυλικές σχέσεις και τη σεξουαλική αγωγή, τα οποία πρέπει να έχει υπόψη του κάθε εκπαιδευτικός, όχι μόνο στην περίπτωση που επιθυμεί να δουλέψει ένα ανάλογο πρόγραμμα με μαθητές, αλλά και προκειμένου να είναι σε θέση να χειρίζεται περιπτώσεις που πιθανόν ανακύπτουν μέσα στην τάξη, αφού η καθημερινότητά του είναι συνυφασμένη με τους έφηβους και τα ζητήματα που τους απασχολούν. Θέματα, όπως αυτό των διαφυλικών σχέσεων και της σεξουαλικής αγωγής, ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τους εφήβους και υπάρχει δυνατότητα προσέγγισης τους μέσα στην τάξη. Στην “εκπαίδευση” των μαθητών επιλέχθηκε σαν εργαλείο δουλειάς κυρίως η βιωματική μάθηση, που στηρίζεται στο βίωμα, την εμπειρία. Στο δεύτερο μέρος είναι καταγεγραμμένες οι ασκήσεις τις οποίες δούλεψαν οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα εκπαιδευτικοί.

Γερούκη Μ., Η Σεξουαλική Αγωγή στο Σχολείο: Θεωρία και Πράξη – Οι απόψεις των εκπαιδευτικών. Μαραθιά: 2011

Το βιβλίο αυτό πραγματεύεται τη σεξουαλική αγωγή ως εκπαιδευτική δραστηριότητα. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται μια γενική θεωρητική συζήτηση. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζονται τα στοιχεία εμπειρικής έρευνας σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας η οποία αφορούσε στην εισαγωγή της σεξουαλικής αγωγής στο δημοτικό σχολείο.

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα σεξουαλικής αγωγής για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία (εγκεκριμένο από το ΙΕΠ 2015-2020)

Γερούκη Μ., Βιταλάκη Ε., Μαυράκη Δ., Τριαματάκη Α., Παίζω με το Φρίξο και μαθαίνω για το σώμα μου και τις διαπροσωπικές σχέσεις



Λήψη αρχείου

Υποστηρικτικό υλικό για την κατανόηση των θεμάτων του παραπάνω εκπαιδευτικού προγράμματος

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Ο Ζώης και η Ζωή, μια νέα αρχή”

Σεξουαλική κακοποίηση

Οδηγίες προς ανήλικους για την προστασία τους από τη σεξουαλική κακοποίηση

Οδηγίες προς ενήλικες για την προστασία των ανήλικων από τη σεξουαλική κακοποίηση



Λήψη αρχείου

Κουφονικολάου Θ., Βοηθός Συνηγόρου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του παιδιού, Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο Διεθνές Συνέδριο «Σεξουαλική Κακοποίηση Παιδιών: Τα Επόμενα Βήματα για την Ολιστική Στήριξη των Παιδιών», 28-2-2019

Εισηγήσεις και επιμορφωτικό υλικό από τον κ. Χάρη Παπαδόπουλο (Σ.Ε.Ε. ΠΕ 70) στο πλαίσιο των επιμορφωτικών δράσεων του 4ου ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Αττικής

Α. Τρεις διαδικτυακές συναντήσεις:

  • Μιλώντας με τα παιδιά για τη σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση: https://youtu.be/eKBpyGKpvBo
  •  Μιλώντας με τα παιδιά για τον σεβασμό στην ταυτότητα (γλώσσα/ χώρα/όνομα/παιδική ηλικία – θρησκεία – εμφάνιση – σεξουαλικός προσανατολισμός): https://youtu.be/Vm2ioac2Sg0?t=1012   (ο ήχος αρχίζει από 17΄)
  • Μιλώντας με τα παιδιά για τον έρωτα (τις σχέσεις, την αγάπη, τις αλλαγές της εφηβείας, τη συμφιλίωση με το σώμα μας, την ερωτική πράξη, την αντισύλληψη, το aids): https://youtu.be/2HoMTFt_4tg

Β. Επιμορφωτικό υλικό:

UNESCO, International technical guidance on sexuality education: an evidence-informed approach (2018)



Λήψη αρχείου

Genderhood

Συναι/no: Οδηγός για Γονείς, Η συναίνεση ως μέσο πρόληψης της κακοποίησης στα παιδιά (2021)



Λήψη αρχείου

Οδηγοί που έχουν προσαρμοστεί από το trainingsexualhealth.ca © 2022 Alberta Health Services (“AHS”) από την κ. Μαρία Πατεράκη κατόπιν αδείας από τον οργανισμό AHS. Η μετάφραση και η προσαρμογή του είναι αποτέλεσμα εθελοντικής εργασίας. Κάθε χρήση του υλικού πρέπει να συνοδεύεται και από την αναφορά της πηγής του: https://lifeskills.blog/material_supportive_adults/?fbclid=IwAR2lHs79GWOrhd9NxO1geJef2oDl0uO1BaiSLhhAooEQx4R6YjylzNWq4AQ

ΩΣ ΑΙΔΩ σεξουαλική εκπαίδευση για όλες τις ηλικίες

Γερούκη Μ. και Πατεράκη Μ., Webinar για εκπ/κούς της Ως Αιδώ (10-2-2024): βασικές αρχές της Σεξουαλικής Εκπαίδευσης, εκπαιδευτικό υλικό και εργαλεία, τρόποι υλοποίησης προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής

AMAZE: ιστότοπος με βίντεο, σχέδια μαθημάτων και οδηγίες για γονείς & παιδιά (στα ελληνικά)