από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ λυκείου (3) – Βουτυράς, Παραρλάμα

VOUTYRASDIMOSTHENIS gr

Δημοσθένης Βουτυράς (1871-1958). Πηγή: ΕΚΕΒΙ

 

Δημοσθένης Βουτυράς, Παραρλάμα

 

Το κλίμα της πεζογραφίας του Βουτυρά

Στις αρχές του ’20 παρατηρείται κάποια, ευεξήγητη λόγω της γενικής κατάστασης, στασιμότητα στην πεζογραφία από την άποψη ότι δεν εμφανίζονται, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, νέοι πεζογράφοι. Δεσπόζει ο Δημοσθένης Βουτυράς (1871-1958), ο οποίος γράφει σύντομα διηγήματα με τοπικό πλαίσιο το περιθώριο της αστικής ζωής (φτωχογειτονιές, απόμακρες συνοικίες και ερημιές) και με απομονωμένους λαϊκούς ανθρώπους, που συνθλίβονται από τις δυσκολίες και που έχουν την αίσθηση της αποτυχίας.

Γιώργος Παγανός, Η νεοελληνική πεζογραφία, Θεωρία και πράξη, α΄ τόμος, εκδ. Κώδικας, 1999, σελ.119-120.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ λυκείου (2) – Καρκαβίτσας, Τα τυφλοπόντικα

Pieter Bruegel, Οι θεριστές (1565), ελαιογραφία [πηγή: Βικιπαίδεια]

 

Ανδρέας Καρκαβίτσας, Τα τυφλοπόντικα

Σύντομος σχολιασμός κύριων σημείων

 

Τα πρόσωπα

Το διήγημα αυτό είναι ουσιαστικά διάλογος δύο προσώπων: του αγωγιάτη που αφηγείται την ιστορία με τα τυφλοπόντικα (κάποτε ήταν γεωργός σε θεσσαλικό τσιφλίκι) και του αφηγητή-πελάτη που μεταφέρει στον αναγνώστη όλη την κουβέντα με τον αγωγιάτη. Χαρακτηριστικά σημεία: στην αρχή … είπε απότομα ο αγωγιάτης μου και τελευταία περίοδος Και ο Καραγκούνης, για να κρύψει τη μεγάλη του συγκίνηση, άρχισε να ξυλίζει αλύπητα το ζώο του.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (6) – Θουκυδίδης, 3.82-83

 

Άγαλμα του Θουκυδίδη έξω από το κοινοβούλιο της Βιέννης

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 82

 

Βασικές ιδέες και συνοπτικός σχολιασμός

 

§§ 1-2 Ακρότητες του πρώτου εμφύλιου σπαραγμού στην Ελλάδα

Οι βασικές ιδέες του ιστορικού στις παραγράφους αυτές:

  • οι παρατάξεις που δραστηριοποιούνται στις πόλεις, συνάπτουν συμμαχίες όχι από ευχαρίστηση, αλλά από καθαρό συμφέρον, με σκοπό να ανατρέψουν ή να διατηρήσουν το πολίτευμα της αρεσκείας τους.
  • ο πόλεμος πιέζει τους ανθρώπους και τους οδηγεί σε βιαιότητες και ωμότητες.
  • τα φαινόμενα αυτά θα επαναλαμβάνονται σε ανάλογες καταστάσεις, όσο η ανθρώπινη φύση παραμένει η ίδια.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Mιχάλης Τιβέριος, Παιδιά αντί παιδείας

Αναπαράσταση του παιχνιδιού εφεδρισμός σε μορφή γλυπτού (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Ανάμεσα στα παιχνίδια της αρχαίας Αθήνας και σ’ αυτά των νεοτέρων χρόνων δεν υπάρχει χάσμα αγεφύρωτο

 

Καταρχήν θέλω να δώσω μια εξήγηση για τον τίτλο της επιφυλλίδας. Πρόθεσή μου ήταν να ασχοληθώ με την παιδεία και μάλιστα την ανώτατη, με αφορμή γεγονότα που συμβαίνουν καθημερινά σε πανεπιστημιακούς χώρους. Ωστόσο ένα τέτοιο θέμα δεν ταιριάζει στο εορταστικό κλίμα των ημερών και γι’ αυτό το λόγο θα αφήσω τα κακώς κείμενα των AEI της χώρας, έναν πραγματικά γόρδιο δεσμό που δεν μπορεί να λυθεί χωρίς γνώση, τόλμη και βεβαίως πολιτικό κόστος. (Και αν δεν εμφανιστεί ένας… Αλέξανδρος το μέλλον του δημόσιου πανεπιστημίου προβλέπεται δυσοίωνο, προς μεγάλη χαρά των θιασωτών της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης). Το ίδιο όμως εορταστικό κλίμα των ημερών, στο οποίο τα παιδιά είχαν την τιμητική τους, με οδήγησε να γράψω σήμερα για τα παιδικά παιχνίδια της αρχαίας Ελλάδας και έτσι να στραφώ από την παιδεία στην παιδιά, μιμούμενος, κατά κάποιο τρόπο, τον Πλάτωνα, ο οποίος, ως γνωστόν, έπαιξε με τις δυο αυτές λέξεις.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Θουκυδίδη, Περικλέους Επιτάφιος (12) – Κεφάλαια 45 και 46

Ναόσχημη επιτύμβια στήλη με ανάγλυφη και ζωγραφική παράσταση νεκρικού συμποσίου από την αρχαία Δημητριάδα (3ος αι. π.Χ.). Φωτογραφία που παρέχεται από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων. [πηγή: europeana]

 

Κεφάλαιο 45

Παραινέσεις στους οικείους των νεκρών

 

Βασικά σημεία

1. Ζηλεύουν ή όχι οι ζωντανοί τους ήρωες νεκρούς;

2. Η θέση της γυναίκας στην αθηναϊκή κοινωνία.

 

Σχολιασμός

1. Γιατί, όταν είναι κανείς ζωντανός, ζηλεύει … τον ανταγωνιστή: εδώ εντοπίζεται μια αντίφαση· στο προοίμιο του λόγου του είπε ότι οι ακροατές δε δίνουν πίστη σε έργα που θεωρούν ότι δεν είναι άξιοι να επιτελέσουν, ενώ εδώ ισχυρίζεται ότι οι νεκροί, και φυσικά τα έργα τους, δεν προκαλούν το φθόνο των ζωντανών. Δεν είναι ασυνήθιστες τέτοιες αντιφάσεις στο λόγο αυτό (παράβαλλε την ποικιλία που εμφανίζει η σχέση λόγων-έργων στα διάφορα κεφάλαια). Απλώς, τώρα ο ρήτορας χρειάζεται μια διαφορετική άποψη και, γνωρίζοντας ότι -σε μια τέτοια περίσταση ιδίως- είναι μάλλον ακατόρθωτο να θυμάται κάποιος ακροατής τι ειπώθηκε προηγουμένως, δε διστάζει να τη διατυπώσει.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ λυκείου (7) – Η ντροπή του Κωσταλέξι και η δημοσιογραφική μας ντροπή (παραπληροφόρηση ΙV)

Η θεραπεία της τρέλας του Ιερώνυμου Μπος (1450-1516)

 

 

Η ντροπή του Κωσταλέξι και η δημοσιογραφική μας ντροπή

του Νίκου Χασαπόπουλου

 

Νοέμβριος 1978. Είχα πάει για ρεπορτάζ στη Λάρισα. Ένα γκαρ­σόνι εκεί που έτρωγα σε ένα φτηνό εστιατόριο μου έδωσε λίγα στοιχεία για μια έγκλειστη εδώ και χρόνια κοπέλα στο χωριό Κωσταλέξι.

Πήγα με πολλούς άλλους δημοσιογράφους μαζί. Όταν άνοι­ξε η αστυνομία την πόρτα και είδαμε αυτό το πλάσμα, γυμνή, ακαθόριστου φύλου, βρόμικη μέσα στις ακαθαρσίες της, δεμέ­νη, τρομάξαμε. Σαν ζώο, το μόνο που ήταν ανθρώπινο πάνω της ήταν τα μάτια της. Ήταν η Ελένη Καρυώτη.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Φιλοσοφία Β΄ λυκείου (7) – Η θεωρία των Ιδεών και οι καθολικές έννοιες σαν παραμύθι

Ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης σε λεπτομέρεια του διάσημου πίνακα Η Σχολή των Αθηνών του Ραφαήλ (1483 – 1520). Ο Πλάτων δείχνει ψηλά, προφανώς υποδεικνύοντας τον κόσμο των ιδεών, ενώ αντίθετα ο Αριστοτέλης δείχνοντας κάτω προκρίνει τη μελέτη του κόσμου της ύλης και των αισθήσεων

 

Στο μυθιστόρημα του Jostein Gaarder Ο κόσμος της Σοφίας ένας μεσήλικας φιλόσοφος επιχειρεί να μυήσει τη νεαρή Σοφία στη φιλοσοφία. Έτσι, με απλό τρόπο και κατανοητά παραδείγματα παρουσιάζει τις κυριότερες φιλοσοφικές θεωρίες και τους στοχαστές που τις διατύπωσαν. Αναρτώ εδώ μερικές σελίδες που αφορούν την πλατωνική και αριστοτελική οντολογία. Πρώτα οι σελίδες για την πλατωνική θεωρία των Ιδεών:

 

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Θουκυδίδη, Περικλέους Επιτάφιος (11) – Κεφάλαιο 44

Επιτύμβιο ανάγλυφο του Προκλή και του Προκλείδη. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο [πηγή: Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της]

 

Κεφάλαιο 44

Παραμυθία και συμβουλές στους γονείς των νεκρών

 

Βασικά σημεία

1. Οι ορισμοί της ευτυχίας.

2. Η επιχειρηματολογία του ρήτορα.

 

Σχολιασμός

1. μεταβολές της τύχης: αποδίδεται έτσι το ξυμφοραῖς, που στα αρχαία ελληνικά ήταν μέση λέξη (media vox, είχε δηλαδή θετική ή αρνητική σημασία ανάλογα με τα συμφραζόμενα), όπως οι λέξεις ελπίζω και κινδυνεύω. 

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Θουκυδίδη, Περικλέους Επιτάφιος (10) – Κεφάλαιο 43
στήλη Χαιρέδημου και Λυκέα

Επιτύμβια στήλη Χαιρέδημου και Λυκέα. Μόνιμη Έκθεση Αρχαιολογικού Μουσείου Πειραιά (πηγή: ιστότοπος Οδυσσεύς του Υπουργείου Πολιτισμού)

 

 

Κεφάλαιο 43

Προτροπές και συνέχεια του εγκωμίου

 

Βασικά σημεία

Οι προτροπές προς τους επιζώντες.

Συνεχίστε την ανάγνωση

από την/ον ·Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Φιλοσοφία Β΄ λυκείου (6) – 2.2 Η θεωρία των Ιδεών

Raffaello Sanzio da Urbino ή πιο απλά Ραφαήλ, Η Σχολή των Αθηνών (πηγή: Wikimedia Commons)

 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Κατανοώντας τα πράγματα
Ενότητα δεύτερη: Λέξεις, νόημα και καθολικές έννοιες

 

Η συγκεκριμένη ανάρτηση αποτελείται από τρία μέρη: στο πρώτο θα βρείτε συνοπτικούς ορισμούς των βασικών εννοιών της ενότητας, ενώ στο δεύτερο πηγές και παραθέματα που σχετίζονται με την πλατωνική θεωρία των ιδεών. Στο τρίτο μέρος, το εκτενές κείμενο των Κάλφα & Ζωγραφίδη εξηγεί πώς έφτασε ο Αριστοτέλης στις καθολικές έννοιες, που αποτελούν ουσιαστικά μια κριτική στις ιδέες του Πλάτωνα. Τα σημεία που εμφανίζονται με μαύρα γράμματα δείχνουν τα πιο σημαντικά χωρία των αποσπασμάτων, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα υπόλοιπα δεν είναι ουσιώδη για την κατανόηση των εννοιών.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα και εύκολα κατανοητή παρουσίαση-ερμηνεία της πλατωνικής θεωρίας των ιδεών καθώς και της αριστοτελικής κριτικής στις απόψεις του Πλάτωνα επιχείρησε ο Jostein Gaarder στο μυθιστόρημά του Ο κόσμος της Σοφίας. Μπορείτε να διαβάσετε τα σχετικά αποσπάσματα σε αυτήν την ανάρτηση.

Συνεχίστε την ανάγνωση