Σόλιδος του Ηράκλειου με τον γιο του [Ηράκλειο] Κωνσταντίνο Γ΄. Επιγραφή DDNN HERACLIUS ET HERA. CONST. PP AV.

Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του

Α. Το Βυζάντιο σε κρίση

(α) ποια γεγονότα οδήγησαν σε κρίση το κράτος;

– λοιμοί, κακές σοδειές, εισβολές στα εδάφη της αυτοκρατορίας (Σλάβοι και Πέρσες).

(β) ποια τα αποτελέσματα της κρίσης;

– παρακμή των πόλεων, υποχώρηση του εμπορίου και αποδυνάμωση του στρατού.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Η μορφή του Ιουστινιανού στα ψηφιδωτά του ναού του Αγίου Βιταλίου, στη Ραβέννα

Ο Ιουστινιανός και το έργο του

Α. Το πολιτικό του πρόγραμμα

Χάλκινο νόμισμα του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’ (527-565 μ.Χ.), Θεσσαλονίκη. Στην πίσω όψη του αναγράφεται η τιμή του νομίσματος Κ (=20), και αριστερά και δεξιά ΑΝΝΟ ΧΙΙΙ, (= 13ο έτος), δηλαδή 527+13=539/540 μ.Χ. Στην κύρια όψη του νομίσματος παριστάνεται ο αυτοκράτορας με στρατιωτική ενδυμασία, κρατώντας στο χέρι σταυροφόρο σφαίρα. Κυκλικά διαβάζουμε την επιγραφή Dominus Noster Iustinianus Perpetuus Augustus, που σημαίνει «ο Κύριός μας Ιουστινιανός, ο αιώνιος αυτοκράτωρ» [πηγή: Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης]

Ένα κράτος, μία εκκλησία, μία νομοθεσία.

Β. Βασικοί άξονες της εσωτερικής πολιτικής

(α) σχετικά με τους δήμους:

–  περιόρισε την δύναμη των δήμων (σήμερα θα τους ονομάζαμε αθλητικά σωματεία, που είχαν όμως και πολιτική επιρροή) και ενίσχυσε την αυτοκρατορική εξουσία.

– Στάση του Νίκα (532): εξέγερση των Πράσινων και των Βένετων, δήμων του Ιπποδρόμου, και του λαού της Κωνσταντινούπολης, που κατεστάλη από τον Ιουστινιανό.

(β) ως προς τη γεωργία:

– με νόμους επιχείρησε να περιορίσει την δύναμη των μεγαλογαιοκτημόνων και να προστατέψει τους ελεύθερους αγρότες, γιατί χρειαζόταν τους φόρους που πλήρωναν.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι.

Βασικά σημεία:

1. Οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα

– οι πόλεις στα ανατολικά παίζουν ιδιαίτερο οικονομικό ρόλο.

– κύρια πηγή πλούτου η γεωργία· δύο σημαντικές εξελίξεις:

(α) πολλοί μικροκαλλιεργητές βουλιάζουν στα χρέη και πουλούν τη γη τους σε πλούσιους γαιοκτήμονες, που επιτρέπουν στους πρώην ιδιοκτήτες να παραμείνουν στη γη τους ως πάροικοι.

(β) η φορολογία πλήττει κυρίως τον αγροτικό πληθυσμό: οι αγρότες για να γλιτώσουν καταφεύγουν στις πόλεις ή στα μοναστήρια.

Συνεχίστε την ανάγνωση

Ο Μέγας Κωνσταντίνος κρατά μακέτα της Κωνσταντινούπολης (μωσαϊκό από την Αγία Σοφία)

Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Βασικά σημεία

Συνεχίστε την ανάγνωση

Παρακολουθήστε το βίντεο που εξηγεί την άνοδο και την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας σε 5 λεπτά!

❦

Διδακτέα ύλη

Διαβάστε αναλυτικές οδηγίες για τη διδασκαλία της Ιστορίας στο Γυμνάσιο (ημερήσιο και εσπερινό) κατά το σχολικό έτος 2023-2024 σε αυτόν τον σύνδεσμο (σελ. 15 για την ύλη της Β΄ Γυμνασίου).

Συνεχίστε την ανάγνωση